Donderdag 14 Februari.
9491" jaargang.
1907 N° 20.
JDe hinkende.
GOESGHE
COURANT.
Qe uitgavo dezer Oourant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjj dagavond,
uitgezonderd op teldagen.
Prijt per kwartaal, in Goes 0,75» buiten Goes, franco,
&fzonderljjke ■.Qm&eÏB 5 cent.
Inzending vara adHertentiërt-^Aw 2 uren op den dag^der
laitgave.
Telefoonnummer 22. Uitgavejvan de Naaml. Vennootschap „Gtoesche Courant".
De prjjs der gewone advertentiën is Tan 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prgi
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels f 1,berekeid.
Bewijsnummers 5 cent.
Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
0 e Crisis.
De beslissing is gevallen minister de
Meester heeft gisteren in do Tweede
Kamer meegedeeld, dat de ministers col
lectief hun ontslag aan de Koningin heb
ben aangeboden.
Dit was te wachten, au een ontbinding
der Eerste Kamer geen kans nog gaf
op -verandering der partjj-verhoudingen
in dat lichaam en do ministers hun col
lega van Oorlog niet alleen wildon laten
gaan. Dit laatste hadden de clericale hee-
ren niet gehooptvandaar al die verzeke
ringen, dat men het niet tegen het
ministerie in zijn geheel had. Het Kabi
net heeft zich echter aan die verklaringen
terecht weinig gestoord en de heeren
afstemmer8 kunnen nu over hun roeke
loos spel nadenken.
Lichtvaardig en roekeloos, zegt de
Arnhemsche Ct., inderdaad de woorden
kunDen niet te. kras bijjken, als men zieh
in herinnering brengt wat in ie avond
en nachtzitting der Tweede Kamer van
21 December zich heeft afgespeeld. Toen
deinsden de verantwoordelijke leiders
der parlementaire groepen, die bjj eene
verwerping der Oorlogsbegrooting voor
de taak geplaatst zouden zijn om aan
de daardoor te weeg gebrachte Kabinets
crisis eene oplossing te geven, voor de
verantwoordelijkheid terug om die in 't
leven te roepen, de coalitie-meerder-
derhtid der Eerste Kaeaer, zich veilig
gevoelende omdat tengevolgo van haren
oorsprong eene ontbinding toch zonder
eenig effect van beteekenis moet blijven,
heeft den euvelen moed gehad, wetende
dat zjj zelve toch buiten schot zou bljj-
ven, tot schade van land en volk eene
ministerieels crisis in 't leven te roepen,
waarvan de oplossing haast onmogeljjk
achjjnt en zonder eenigen twjjfel oneindig
moeilijker is dan van die, welke het ge
volg was van den uitslag der verkiezin
gen van Juni 1905. De kerkeljjke meer
derheid der Eerste Kamer plus mr. Van
Houten, ook ditmaal weder zjjn oude
natuur niet verloochenende, werpt
de ruiten in en laat anderen voor het
herstel der schade opdraaien. Zjj weet
dat zjj, misschien mr. Van Houten en
een paar Overjjselsche leden uitgezonderd,
toch niet te achterhalen is.
Is het wonder dat er in het land steeds
meer stemmen opgaaD tegen het bestaan
van oen Eerste Kamer1, althans tegen do
wjjze, waarop deze wordt gekozen Iets
daarvan klinkt ook in de woorden van
de V. Arnh. Ct.
«De meerderheid der Eerste Kamer,
product van dr. Kuyper's revolutionair
bedrijf, ia haar oorsprong trouw geble
ven, en heeft, zooal niet het bewjjs van
haar recht om te bestaan, althans dat
van haar bestaan willen leveren, door
eenstemmig de Oorlogsbegrooting te ver
werpen".
Het meest bemoedigend in de quaestie
schrjjft de Zutph. Ct., en het meest.
Daar ons hart, omdat ook wij vast
overtuigd zjjn van den vooruitgang in
37 FJSÏÏILLETOH.
Boman door ERIOH JEBENSTEIS.
XVIII.
Buiten daalde de schemering zachtkens
op de stad neer.
Aranka stond op.
«Ik zou uu graag heengaan," zei ze
en Hempel stond ook dadeljjk op.
>Als ge het goedvindt, vergezel ik u
tot het paleis Hegyassy. Ik heb nog be
zigheden in de stad en mjjn weg voert
•r dicht bjj langs."
Zjj vond het goed en beiden stapten de
deur uit. Aan den overkant stond nog
altijd de equipage van den graaf.
Plotseling maakte Aranka een haastige
beweging, liet Hempel staan en liep
dwars over de straat. Daar stond de rood
harige en babbelde heel gezellig met den
koetsier van den graaf. Maar hjj scheen
niet zeer geBticht te zjjn over het ver-
schjjnen van Aranka, hjj zette zelfs eeD
verdrietig gezicht, toen hjj haar met den
handkoffer zag, en haalde tameljjk koel
tjes de schouders op, toen ze hem le
vendig gesticuleerend haar toestand
schetste.
Hjj wierp echter een stherpen, onder
zoekenden blik op Hempel, die eveneens
de straat was overgestoken en nu schijn-
baar onverschillig tegen den muur van
het huis leunde alsof bjj niets gewich-
tigers te doen had dan naar de muBSchen
alle zaken daarom hebben de vrijzinni
gen zoo'u schoone rol, omdat zjj in dienst
van dien vooruitgang werken, terwijl aan
de clericalen de rol van een rem is toe
gekend, als ze al niet, als reactionnaireu,
de zaken achteruit willen doen gaan.
De Zutph. Ct. dan schrjjft
«Wjj betreuren dezen uitslag zeer, to
meer waar de technisch militaire argu
menten, door den minister afdoende weer
legd, zoo op den achtergrond waren ge
raakt en de politiek onder de hartstoch
telijke leiding van den "t Hooft naar
voren was geschoven. De politiek toch
heeft den minister doen vallen. De con
servatieve richting heeft het gewonnen
van hen die verlangeD naar hervorming
onzer levende strijdkrachten in de rich
ting van een volksleger.
Dat bedroeft ons voor 't oogenblik
althans. Want versagen zullen we niet.
Komen *&1 deze hervorming, zjj 't dan
niet door dezen minister of onder dit
Kabinet. De toekomst is aan den vooruit
gang, en zij zul ons op dit gebied onge
twijfeld brengen wat minister Staal en de
zjjnen met zoo groote volharding hebben
beproefd."
GOES, 13 Febr. 1907.
Dinsdag 12 deze vergaderde de
Bouwvereen «Help U Zeiven" in 't
Koffiehuis «de Bollevue".
De opkomst der leden was evenseer
als bij do meeste vergaderingen vrjj min
t. w. 42 van do 156. Door het bestuur
w»rd rekening en verslag uitgebracht,
ovor het boekjaar 1906, welke werdeD
goedgekeurd.
Bjj aftreding werden herkozen het be-
bestuurslid (seer.) J. M. Bartelse en de
comm. D. Bruggeman.
De Commissaris der Koningin in
Zeeland heeft bepaald dat de aflevering
van de manschappen, die dit jaar ter
inljjving bjj de militie moeten worden
opgeroepen, zal plaats hebben als volgt
a. Van hen, die bestemd zjjn tot vol
ledige oefening op Donderdag 14 Maart
1907 te Middelburg in het Tehuis voor
Militairen in de Nieuwstra&t, des voor
middags te 9.30 uren o.a. de manschap
pen uit Goes, Coljjnsplaat en Wissen -
kerke; op Vrijdag 15 Maart 1907 te
Tholen, in de gemeentebewaarschool, des
voormiddags to 9,30 uren, o.a. de man
schappen uit Yerseke, Kapelle, Katten-
dijke, KloetiDge, Krabbendjjke, Kramin
gen, Rilland-Bath, Schore, Waarde en
Wemeldingo op Dinsdag 19 Maart 1907
te Middelburg, in voormeld lokaal, des
voormiddags te 9,30 uren, o.a. de man
schappen uit Baarland en Oudelando,
Borsselen, Ellewoutsdijk, 's Gravenpolder
en '-s Heer Abtskerke, 's Heer Arends-
kerke, 's Heerenhoek, Heinkenszand, Hoe-
dekenskerke, Nisse en Driewegen, Ove-
zande, Wolpbaartsdjjk, Kortgene en Kats.
b. Van hen, die bestemd zjjn tot korte
oefeningop Maandag 27 Mei 1907 te
Tholen, in voormeld lokaal, des voormid
dags te 9,30 uren, o.a. de manschappen
uit de gemeenten in Zuid-Beveland, op
Dinsdag 28 Mei 1907 te Middelburg, in
voormeid lokaal, des voormiddags te 10
te kijken,-die op den grond rondtrippelden
en voeder zoehten.
Plotseling kwam een rijtuig in den
snelsten draf van den kant der stad en
hield met een plotselingen ruk dicht
achter het rjjtuig van den graaf stil. D
roodharige richtte zich flink op en wis
selde een haastigen blik met den heer,
die in het rijtuig zat.
Hempel schrikte.
Sandor Usyagy kwam uit b#t rjjtuig
en snelde het huis binnen. Zijn bleek
gezicht was nu lijkkleurig. De heldere
oogen flikkerden als dolken.
Silas Hempel werd plotseling door een
onbestemde vrees vervuld.
Er viel niet meer aan te twjjfelen, de
roodharige spionneerde hier rond in op
dracht van Usyagy.
Blijkbaar had hij zjjn. lastgever per
telefoon bericht gegeven van de aan
wezigheid van den graaf en die lastgever
kwam nu, om
Ja, wat wilde hjj doen. Zjjn uitarljjk
was wel geBchikt om het ergste te doen
vreezen. En de graaf boven was niet
gewaarschuwd.
Een vreesvlgke ontroering maakte zich
van Hempel meester.
Neen hjj mocht hier niet big ven
wachten zonder iets te doen. Hjj moest
naar boven. In geval van nood had hjj
immers de sleutels om zjjn binnendringen
eenigszins te rechtvaardigen. Usyagy kon
hem niet herkennen en als de graaf maar
eerst veilig in het rjjtuig zat, was immers
alles goed.
Haastig trad hjj het huis binnen en
uren, o.a. de manschappen uit de ge
meenten in Noord-Beveland.
's-Heer Arearïsfeerfce. Benoemd
tot gemeente-geneesheer te Beuaichem
dhr. L. Smit Jz. van 's Heer Arendskerke.
Waarde. Voor de N#d, Herr. Gemeente
alhier trad j.l Zondagmiddag op dhr. J.
A. Hoedendgk uit Heemstede in het be
laag van de Vereeniging tot Cristeljjke
vorpleging van ljjders aan vallende ziekte.
Zeer belangrijk waren de mededeelingen,
die spreker dienaangaande deed. Met
stille aandacht en belangstelling worden
zijne gevoelvolle woorden aangehoord.
Ongeveer 10.000 ljjders aan deze treurige
ziekte zjjn er in Nederland: ongeveeer
400 worden ©r verpleegd in de inrich
tingen te Haarlem en te Heemstede. Met
levendige kleuren schilderde spreker
ons de ellonde dezer ongolukkigen, die,
soms door hunne hnisgenooten als last
posten beschouwd en door velen geschuwd,
het voorwerp zijn geworden der christe
lijke liefde en barmhartigheid. Ten zeerste
beval spreker de nooden dezer ljjders
zijn hoorders aan, terwjjl het geringe
offer van 2 tys cent of meer of minder
in week zeker door velen gaarne gebracht
zal worden om het ijjden dezer ellendigen
te verzachten. D© collecte aan het eind
der godsdienstoefening gehouden bewees
wel, hoezeer de woorden van den spreker
«er in" waren gegaan.
Heinkenazand. Benoemd is tot
klerk-telegrafist bjj de Staatsspoorwegen
dhr. J. C. v. d. Weele, standplaats Lage
Zwaluwe, thans te 's-Heer Arendskerke.
Kolijnsplaat. Dinsdagmorgen over
leed de heer K, Schippers in den ouder-
dam van 81 jaar en 6 maanden na een
korte ongesteldheid. Sedert tal van jaren
was de overledene lid van don gemeente
raad en wethouder, en mede tal van jaren
voorzitter van het college van notabelen
der Ned. Herv. kerk. Algemeen was hij
bekend en bemind als een opgeruimd,
vriendcljjk aan met een practischen blik
op de gemeentezaken. Tot zelfs in 't
laatst van zjjn leven was hij goed gezond
en helder van oordeel.
Kolijnsplaaii Dinsdagavond hield
de afdeeling Kolijnsplaat der vereeniging
«Weerbaarheid" haar gewone jaarljjksch©
vergadering in een van de lokalen der
openbare school alhier. Aanwezig waren
9 van de 36 leden. Het aantal leden be
droeg op 't eind van,'t varloopen dienst
jaar 37. Uit de rekeniDg bleek, dat de
ontvongsten bedragon f 13,— de uitga
ven f 12,20, zoodat, met het goed slot
van 't vorig jaar van f 6,135, en de
contributie der leden, bedragende f 12,25,
er f 19,185 in kas is.
Er hebben 4 leden bedankt en er zjjn 3
leden toegetreden.
Er werd besloten aan de schietver-
eeniging «Wilhelnaina" alhier eene sub
sidie van tien gulden toe te stasn aan
gaande het aanzoek der uitgevers tot
aanschaffing van >Mavors" Maandschrift
voor landweer en weerbaarheid werd om
finantieele redenen besloten met de aan
schaffing "nog te wachten, doch wel
Allen Weerbaar" vanwege do vereeni
begon de trap op te klimmen. Toen hij
het tweede bordes had bereikt werd boven
op de eerste verdieping zacht een deur
diohtgedrukt.
Hempel verhaastte zjjn Bchreden en
stond het volgende oegenblik voer den
ingang.
In den voorkamer brandde reeds het
gas. De glazendeur, waarvoor een sterk
ijzeren raam was, gaf gelegenheid om
waar te nemen, dat zich niemand in het
vertrek bevond. Hempel haalde den sleutel
uit den zak on opende de deur zoo zacht
mogeljjk.
Als hem iemand overrompelde, zou men
hem ongetwijfeld als inbreker in verze
kerde bewaring nemen. Maar dat waB hem
thans onverschillig.
In de voorkamer waren drie deuren
één links die openstond en waardoor men
in do keuken kon zien en een aan de
rechterzijde dio op een kier stond. WaB
Usyagy door deze binnengegaan
Midden in een der wanden van de
voorkamer, door een fluweelen portière
half bedekt, bevond zich nog een derde
deur, die vast gesloten was. Hempel
maakte hieruit op, dat men door deze
direct, in de salon moest komen, en nadat
hg eenige oogenblikken besluiteloos had
gestaan, ging hij er naar toe.
Nog had hg de deur met bereikt, toeD
hjj een heldere, welluidende stem hoorde
zeggen
«Ga nu heen, Andor, het big ft afge
sproken morgenochtend aan het Zuider
station Ik zal op tijd zijn. Het betreft
immers ons geluk, dat ik
ging aan te schaffen. Ook zullen pogin
gen in het werk gesteld worden, om in
't aanstaande najaar een propagandalezing
van Jhr. E. von Bose van Nijmegen t*
krijgen. Nadat hst bestuur, dat periodiek
moest aftreden, herkozen waB en zich tot
aanneming bereid verklaard had, werd
do vergadering onder dankzegging aan
de opgekomenen gesloten.
Het vrije Ruilverkeer.
De vereeniging >Het Vrije Ruilver
keer" heeft haar jaarverslag over 1906
het licht doen zien.
Geljjk reeds in het vorig verslag werd
vermeld, maakte de uitslag van de alge-
meene Tweede Kamer-verkiezingen in
1905, waardoor het gevaar van een ta
riefsherziening in beschermenden zin
werd afgewend, het voor de Vereeniging
niet noodig een andere dan een afwach
tende houding aan te nemen.
In verband met de politieke omstan
digheden waren de werkzaamheden in
het afgeloopen jaar van geringen omvang.
Evenals hier te lande in 1905 werd
in Het begin van het vorige jaar de strjjd
ook in Engeland ton gUDSte van den
»free-trade" voorloopig beilecht.
Mot voldoening kon de aandacht wor
den gevestigd op het heucheljjke en voor
ons land leerzame feit, dat ook in Enge
land door de uitspraak der kiezers in
Januari 1906 de vrjje handel werd ge
handhaafd. Aangetoond werd hoe de
pogingen van de ministers Chamberlain
en Balfour om onder de leuzen van «Im
perialisme" eu «Wedervergelding" hun
land te doen terugkeeren tot het bescher
mende stelsel, zjjn geëindigd met volsla
gen schipbreuk.
Het Engelsche volk hoeft echter ge
toond van doze speculatieve plannen niets
te willen weten het heeft bjjtjjds inge
zien, dat vergeldingstarieven bestemd zijn
tot tijdelijken dienst, waarmede niet is
te rijmen het imperialisme, dat voort
durende belemmering eischt van den in
voer uit andere landen, behalve uit d«
eigen koloniën het heeft begrepen, dat
de leer der protectie, verdedigd als zjj
werd met tegenstrjjdige argumenten, als
«stelsel" tot bevordering van »de" volks
welvaart niet kan worden aanvaard.
En onze protectionist#^ die zich reeds
verheugden in de aanstaande zege van
Chamberlain's program, die zelfs meenden
in het openbaar te kunnen verklaren dat
«het wel eens kon gebeuren dat de free-
trade binnen niet zoo langen tjjd de
wereld uit was", zjj juichten te vroeg.
In Engeland, evenals hier, is voor de
vrijheid van handel de barometer niet,
geljjk zij meenden, aan bet dalenhg
staat er hooger dan te voren.
In Duitschland echter is het nieuwe
sterk beschermend tarief, waarbjj weder
om de invoerrechten werden verhoogd,
met 1 Maart ingeveerd. En is het gevolg
geweest, geljjk wel door sommige pro-
tectionisten hier te lande beweerd wordt,
dat de prjjzen er zjjn verlaagd en dat de
meerdere bescherming geleid heeft «tot
goedkooper productie" Nog geen jaar
is verstreken sinds de nieuwe verscher
ping van de protectie, en algemeen wordt
Verder kwam ze niet. Een schot kraakte
en onmiddellijk daarop een tweede.
«O hemel," gilde men daar binnen en
toen werd het plotseling doodstil.
Hempel rukte de deur open. Daar lag
Helena von Montferrat levenloos op den
vloer en de graaf boog zich vol ontzet
ting over haar been.
In de deur van het aangrenzend ver
trek stond onbewegeljjk Sandor Usyagy,
de rookende revolver nog in de hand.
Zjjn trekken waren tot onkenbaar wordens
toe verwrongen, zjjn oog rustte strak op
hot ljjk op den vloer.
Toen Hempel binnentrad, keerde de
graaf zich om. Zjjn gelaat was doodsbleek
Toen hief hij zich uit zjjn gebogen hou
ding op en beproefde meermalen te spre
ken, maar tevergeefs.
Hempel voorkwam hem.
«Meneer de graaf," zei hjj diep ont-
roeud, «laat de doode voorloopig hior
liggen en dank den hemel, dat de kogel
niet uw eigen borst trof."
Hjj hield op, want Sandor Usyagy was
plotseling met een sprong naast het lijk
van mevrouw von Montferrat komen staan
waarop hjj met woeste, fonkelende oogen
neerzag.
Graaf Hegyassy deinsde bjj zjjn aan
blik achteruit. EerBt thanB zag hg wie
de moordenaar was.
«Sandor," stamelde hjj. «O, Sandor,
jjj waaram heb je mij dat aangedaan
Usyagy staarde nog altijd op Helene neer.
«Ze is dood," zij hij zacht, met klank-
looze stem.
De graaf pakte hem plotseling bjj den
volgens de dagbladbericbten, geklaagd
over duurte en verhooging der prijzen.
Zoodat in enkele plaatsen de gemeente
besturen aan hunne beambten en som
mige werkgevers aaD hunne arbeiders
wegens de stijging der levensmiddslen-
prjjzen reeds bjjzondere toelagen hobben
moeten verleenen. Bekend is voorts, hoe
door de agrarisch-protectionistische po
litiek in Duitschland een vleeschnood
ontstaan is, welke zeker niet als ken-
teeken der veelgeprezen bevordering van
de nationale welvaart daar te lande kan
gelden.
EveneenB mag worden betwgfeld dat
deze voordeel zal hebben van de weder
invoering der vroegere scheepvaarttollen
op den Rjjn en op de Elbe, waardoor,
komen deze tot stand, al weer nieuwe
slagboomen zulleD worden gesteld aan
het internationale vrije verkeer.
Moge de zin voor de vrijheid van han
del in ons land, dat krachtens de Rijn
vaartakte in deze aangelegenheid moet
worden gekend, zich zóó krachtig laten
gelden, dat deze protectionistische poging
worde verijdeld.
Kunst en Wetenschap.
nMalle Geert".
De Zangvereeniging der afdeeling van
de Mjj. tot bevordering der Toonkunst
heeft vjjftig jaren bestaan. Dat is te mid
den van de vele dingen van éen dag in
dozen vluchtigen tjjd, oen eerbiedwaar
dige leeftijd en er is reden om te jubi-
leeren. Dat is dan ook het plan, maar
voor feestvieren iB geld noodig en men
zou, den toestand der flnaDtiën in aan
merking gODomen, niet al te schitterend
voor den dag hebben kunnen komen.
Doch daar wisten eonige dames en heeren,
stadgenooten, raad. Er werd besloten
eene operette in Btudie te nemen, deze
op te voeren en het finantieele resultaat
ter beschikking te stellen van hot bestuur
der Zangvereeniging, ten einde bjj het
jubileum voor den dag te kunnen komen
op eene wjjze als met de waardigheid
van deze zoo goed aangeschreven ver
eeniging zou 8trooken.
Men had gekozen «Malle Geert", een
zangspel in drie bediijventekst van
Mart. Schuil en muziek van dezen en
van Rich. Hol.
Wat het libretto aangaat, meenen wjj
dit te mogen rangschikken onder het
genre der herdersspelen, met een zeer
aannemelijk gegeven, waarbjj van de fan
tasie der toehoorders niet al te veel wordt
gevergd. Daarbjj zeer Nederlandsch. En
in overeenstemming daarmee is ook de
muziek. Sommige pakkende aria's, fraaie
invlechting van enkele danswjjzen en dan
de in een Nederlandsch zangspel zelden
ontbrekende koralen.
Het stuk doet het over het algemeen
goed op het tooneel. Enkele zwakheden
zijn er in zoo is de slotscène van het
eerBte bedrjjf beslist te lang. Onder bet
gezang achter de schermen moeten de
medespelenden noodzakeljjk met hun
figuur verlegen worden.
Thans de uitvoering. Het was ei-vol
in de comedie-zaal der sociëteit V. O. V. Er
heorschte reeds voor den aanvang een
arm en schudde hem waanzinnig van
drift heen en weer.
«Ja, dood door jou, door jou,
monster."
Zjjn stem trilde, alsof hjj met geweld
zjjn tranen moest bedwingen.
Toen richtte Usyagy zich op. Zjjn ge
zicht was bleek en strak als dat van een
doode, toen hg zeide
«WeeB mij liever dankbaar, want u
weet niet, wat ze was. Wei u, dat u het
niet weet."
Op dit oogenblik legde Hempel de
hand op zjjn schouder.
«Sandor Usyagy, ik arresteer u in naam
der wet als den moordenaar van juffrouw
von Lindemaier."
Over het gelaat van den directeur
vloog een bittere glimlach.
Toen wierp hjj een scherpen, onder
zoekenden blik op Hempel.
«Ge zjjt zeker bang, dat ik u nog
op het laatste oogenblik zou kunnen
ontsnappen, meneer Hempêl Wees maar
niet bang. Wel zou er in dat ding nog
een kogel voor mij geweest zjjn hg
hief de revolver, welke hg nog in de
hand hield, omhoog en wierp ze toen
weg maar ik wil niet. Wat ik deed,
daarvoor wil ik instaan. Breng mg weg.
Het iB gedaan met het leven."
Er lag nog altjjd eon zekere grootheid
in de ijzige kalmte, waarmede deze man
zjjn lot aanvaardde, en Hempel kon niet
nalaten in stilte modeljjden met hem te
gevoelen. Hij was ten slotte toch ook
ma qr het werktuig geweest.
Wordt vervolgd).