1906 N" 150
Donderdag 20 December.
93s" jaargang,
ie FEUILLETON.
De hinkende.
GOESCHE
COURANT.
Telefoonnummer 22. Uitgave van de Naaml. Venaootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur r. G. Rijkens.
Oo uitgave dezer üourant geictaiedt liaandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, in Goes 0)75! bniten Goes, franco, !,tl.
Afzonderlijke somman 5 oent.
Inzending na advertentiCn vAor 2 upen op den dag dep
uitgave.
De prjjs der gewone advertenties is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wedt de prii»
slechts t w e o m b a 1 berekend.
Geboorte-, hnweljjks- en doodberichten en de daarop betrokkïng hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,borekonê.
Bewijsnummers 5 cent.
Zij die zich met 1 Januari a.
s. op dit blad abonneereu, ont
vangen de tot dien datum ver
schijnende nummers gratis.
Vervalsching van Levens
middelen.
Niet genoeg kan men zoolang men
nog geen wet op dit pnnt heeft het
publiek waarschuwen toch goad uit te
zien wat ze koopen op het gebied van
voeding, vooral nu in den laatsten tijd
veel het kunstje wordt te baat genomen
door sommige winkels, om het volk diets
te maken, dat bjj hun de waren het
goedkoopst te krjjgen zjjn, omdat ze door
hen in 't groot worden opgeslagen.
Men loope toch niet altjjd naar de
winkels, waar iets één of twee centen
goedkooper wordt aangeboden dan in
andere. Wat men direct wint, verliest
men indirect door waren met mindere
voedingswaarde.
Dezer dagen is er in het Koloniaal
Museum te Haarlem een kleine tentoon
stelling gehouden, helaas enkel voor de
leden der Nederlandsche Chemische Ver-
eeniging, beti effende de vervalechingen
der levensmiddelen hier te lande. Van
die tentoonstelling, geïmproviseerd door
Dr. M. Greshoff, geeft het Haarlem'8
Dagblad een kleine besehrjjving.
Hoewel uit den aard der zaak verre
van volledig, was op dece tentoonstelling,
voornameljjk door de medewerking van
de gemeentelijke keuringsdiensten in
Amsterdam, Rotterdam en Leiden (de
eenige plaatsen in ons land, waar een
modern ingerichte keuringsdienst bestaat)
veel interessants te zien, terwjjl een
inzending van een der Rjjkslandbouw-
proefstations (n.l. dat te Goes) den nut
tigen werkkring van deze instellingen
illustreerde. Ondoenljjk is het hiervan
eene volledige lijst, zelfs een volledig
overzicht te geven, ook, daar gedurende
de vergadering nog door verschillende
leden monBters werden aangebracht. Daar
om volge slechts hier en daar een greep
uit het tentoongestelde materiaal.
Zelfs artikelen, waarvan men zon den
ken, dat zjj door hunne goedkoopte voor
vervalsching gevrjjwaard zouden zijn,
bljjken daaraan onderhevig. Zoo was er
keukenzout vervalscht met ruim een
vierde deel glauberzout. Meerdere mon
sters renzels bevatten bedriegeljjk toe
gevoegd water tot 20 toe, en vele
waren bovendien nog vervalscht, voor
nameljjk met katoenpittenolie, doch ook
met sesamolie en met stearine.
Mengsels van meelsoorten met goed-
koopere dan die, waarvoor zjj worden
verkocht, waren er in grooten getale.
Natuurlek ontbraken voorts niet de keu
rig geëtiketteerde en voor het oog aan
trekkelijke jams, voor welker bereiding
in ruime mate van aardappelstroop en
zelfs van saccharine was gebruik gemaakt;
boter met margarine en met boorzuur.
Interessant was ook eene prachtige
Roman door ERICH EBENSTEIN.
Als die raadselachtige brieven er maar
niet geweest waren. Of zouden ze in het
geheel niet in verband staan met de
misdaad
Daar hield het rjjtuig voor zjjn woning
stil. Silas Hompel stapte nit, ging naar
zjjn slaapkamer en nam het eene snuifje
na het andere. Hoe langer hjj nadacht,
des te meer kwam hjj in de war. Drie
vierden van zjjn conclusies kwamen uit,
het laatste vierde ontbrak. En daar juist
moeBt de knoop liggen. Hjj haalde zjjn
notitieboelyÉ^uit den zak om nog eenmaal
alle aanjaPeningen na te gaan, welke
hjj overiïzaak had gemaakt. ï)aar waren
niet vXKn de feiten tot in de kleinste
bjj zoncj® eden vermeld, maar elk ver-
moedejm al was het ook nog zoo vluchtig
bjj hew>pgekomen,vond daar een plaatsje.
Plc^eling sprong Silas op en sloeg
zich voor het hoofd. Hjj was aan een
blad gekomen, waar het adres van de
modiste opgeteekend stond.
»Ezel, die ik ben. Waarom was ik
daar nog niet Daar ligt de knoop, dien
ik zoek."
Met koortsachtige haast snelde hjj de
slaapkamer weer uit, trok zjjn overjas
van den haak en zette den hoed op.
Maar hjj had geen rekening gehouden
met Kata. Het was tijd geworden voor
het middagmaal en zjj wilde juist de
tafel dekken. Toen ze nu haar meester
collectie wollen draden, alle zeer mooi
geverfd met de aniline kleurstoffen uit
limonades en likeuren afgezonderd. In
verband hiermede dient ook gewezen op
eeDe collectie ingrediënten ter bereiding
van kunstlimonndes, waarbjj zoogenaamd
geconcentreerd >schuim", n.l. het giftige
opanino, en op bessensap vermengd met
water en met aardappelmeel.
Niet onvermeld mogen bljjven rogge
brood met koffieschillen, eierlooze eier-
beschuit, brood met aluin en mangel-
macronen met nitrobonzol.
In hoog# mate bljjken de genotmiddelen
aan knoeierjj onderhevig. Verschillende
soorten cacaopoeder bestaan uit een meng
sel van cacao met aardappelmeel, ge-
woonljjk met cacaodoppen, sommige heb
ben niets dan doppen, en andere in het
geheel niets, dat van de cacaoplant af
komstig is.
Enkele als koffie in den handel ge
brachte poeders beBtonden voor een groot
deel uit minerale stof, zoogenaamde >ge-
zondheidskoffie" zelfs tot 33 Als
Duitsche en Radixkoffie wordt cichorei
in den handel gebracht, en als Arabische
koffie gebrande en gemalen dadelpitten.
Voorts zag men hars om koffie te glanzen,
olie voor 't branden van koffie enz. enz.
Het surrogaat, dat nog voor breede
kringen de koffie vervangt, de koffiestroop,
wordt zelf op de schandeljjkste manier
vervalscht, en wel met doodekop, steen-
koleDgruis, krjjt en Brusselsche aarde.
Uitgetrokken theebladen worden met
looizuur bitter gemaakt en weer ver
kocht.
Natuurljjk leveren de goedkoops snoe-
perjjen een heerljjk terrein voor de
knoeiers. Chocoladekoekjes kon men zien
uit meel en aardappelstroop, met eene
door het licht verbleekte teerkleurstof
zoogenaamd duimdrop bleek te beBtaan
uit roggemeel, zwartsel, cocaodoppen en
stroop, zwartsel was ook aanwezig in
bruine ksndjj, en anjjspoppetjes bestonden
voor een groot deel uit houtskool.
In gewone suikerwaren vond men o.a.
suiker met gips en met aardappelsuiker,
honig met glaeose, basterd met meel.
Behalve deze en dergeljjke vervalschin-
gen, grootendeels meer schadeljjk voor
de portemonnaie dan wel voor de gezond
heid van den kooper, waren er ook be
paald vergiftige artikelen, hieronder al
leen die te noemen, die niet van toe
vallige verontreiniging maar van opzet
telijke bjj menging het gevolg waren. Zoo
valt te vermelden, eene arseenhondende
kleurstof voor suikerwerken nagemaakte
sigarenasch voor chocolade sigaren, waar
van een monster voor een goed deel uit
zinkoxydo, een ander voor 70 uit zwaar-
spaath en voor de rest uit zwavelzink be
stond met arseenhondende glucose ver
mengde appelstroop, koffieboonen vsn wel
ker droge stof 42 kooper was, dat in niet
onbelangrijke mate door kokend water
er uit getrokken wordt, koffiestroop met
zwavelzuur en lood, sinaasappel vruchten-
likeur (zonder alcohol) die per leter niet
minder dan 0.4 G. fluornatrtum houdt.
Deze enkele greep uit de groote hoe-
weer gereed zag om uit te gaan ze
was bovendien al woedend over de on
regelmatigheid in het etensuur, sedert
mevrouw Frohlich er geweest was
barstte haar drift los.
In haar volle breedte plaatBte ze zich
voor den uitgang der woning.
»Hier bljjven. Eten," bromde ze en
koek Silas dreigend aan.
Deze sloeg er geen acht op. »Maak
ruimte, oude. Ik moet weg".
>Kalkoen."
»Wat gaan mjj jou kalkoenen aan, ik
wil uitgaan. Marsch."
Kata trok koelbloedig den sleutel uit
de deur, stak dien in haar zak en ver
dween in de keuken.
Dat was meneer Hompel nu toch te
veel, ofschoon hp zich anderB behoorljjk
door de Croatische liet tyranniseeren.
Woedend vloog hjj haar achterna. Ze
stond reeds bij den haard en sneed met
een triom fan telg ken glimlach een sappig
gebraden kalkoen in stukken.
»Je geeft den sleutel hier. Dadeljjk.'
Kata sneed lachend verder.
»Beb je mjj niet verstaan, Croatische
dikschedel
>Eerst eten," zei ze weer heel kalm.
>Voor den drommel ik wil toch eens
zien, wie baas in huis is, jjj of ik",
schreeuwde Sil&s en trachtte met geweld
haar den sleutel uit den zak te halen.
»Nu zul je juist den kalkoen alleen eten."
Bij deze woorden zwaaide hg in triomf
met den sleutel, dieu hg gelukkig had
veroverd.
Maar dat was Kate wat te kras. Bla
zend als een kat, draaide ze zich naar
hem om en nog eer hjj de keukendeur
uit was, had hg den van vet druipenden
veelheid werkelgk geconstateerde ver-
valschingen op het gebied van Ntder-
iandsche levensmiddelen, in de drie ge
meenten, die door de daar bestaande
controle gunstig afsteken bij de andere,
is voldoende om te doen zien hoe nood
zakelijk het is, dat de Regeering eindeljjk
eenB kome met de reeds in de Troonrede
van 1901 in het vooruitzicht gestelde
maatregelen, tegen dit voortwoekerend
euvel.
GOES, 19 Dec. 1906.
In eene te 's-Gravenhage gehouden
bjjeenkomst is tot grootmeester-nationaal
van de Nederlandsche Vrijmetselarij ge
kozen de heer S. M. Hugo van Gjjn, lid
der Tweede Kamer, en tot gedeputeerd
grootmeester de heer A. S. Carpentier
Alting, emeritus predikant.
Te Amsterdam is eene gemeen
schappelijke beraadslaging gehouden van
aandeelhouders dor Hollandscbe Hy
potheekbank, over het voorstel van com
missarissen, voor de aanstaande algemeene
vergadering, luidende
»In zoodanigen vorm, dat de beschik
king over dat bedrag aan aandeelhouders
zal zjjn gewaarborgd, bieden commissaris
sen aeD de H. H. B. aan de beschikking
over zevenhonderd en vjjftig duizeDd gul
den in contanten (750,000,
>Aandeelhouders, dit aanbod aannemen
de, keuren tegelgkertgd goed de hun
vroeger aangeboden balans en winst- en
verlies-rekening over het boekjaar 1905
en verleenen of dragen aan de directie
op namens hen te verleenen aan ieder
der op 31 December 1905 in functie
zijnde commissarissen, de leden van den
raad van toezicht en de sedert overleden
commissaris daaronder begrepen, volledige
décharge wegens de door ieder hunner
bjj de Bank vervulde functiön."
De commissie van onderzoek en advies
adviseerde dit voorstel, wanneer het aan
de goedkeuring der algemeene vergade
ring mocht worden onderworpen, aan te
nemen.
Vertegenwoordigd was een aandeelen
kapitaal van f 1,550,000 rechtgevende
op hei uitbrengen van 1550 stemmen.
Na eeDig debat keurde de vergadering
het advieB der commissie van onderzoek
en advies goed. 24 stemmen werden in
blanco uitgebracht en de overige voor.
De vergadering was niet voor de pers
toegankelijk.
Kapelle. De commissie tot oprichting
^an een Varkenshond alhier hield Maan
dagavond weder een vergadering. De
vereeniging bestaat thans definitief met
19 leden en draagt den naam »Steunt
Elkander". Behoudens enkele kleine wij
zigingen werd het concept-reglement der
commissie goedgekeurd. Benoemd werden
tot voorzitter dbr. J. Tollenaar, secretaris
dhr. H. P. Ganseman, penniagmeester dhr.
J van Wingen en tot commissarissen de
heeren C. Vermaire, H. Tooiens, P. Staal
<*a H. Eversdjjk. Tot bode werd gekozen
de heeren J. Paauwe.
Nisee. De commissio, wolke zich dit
jaar gevormd heeft, teneinde nieuwjaars
giften in te zamelen, bestaat uit de hee
ren P. Bostelaar, A. Eckhardt, Joh.
Kloosterman en O. Hoebeke.
Uit de Pers.
Een oordeel van Dr. Bronsveld,
Dr. Bronsveld schrjjft, in zjjne Kroniek
in de Stemmen voor waarheid en vrede,
het volgende:
Op h^t Binnenhof, in de vergaderzaal
van de Tweede Kamer, is het vuur aan
gelegd, en het heeft lustig gebrand. Toch
is niet veel bespeurd van hetgeen men
feu sacré pleegt te noemen. Scherpe on
vinnige woorden worden nu en dan over
en weer gewisseld, maar het was geen
groot debat. Vooral trok het de aandacht,
dat de oppositie zoo weinig in had te
brengen, of ten minste inbracht tegen
do regeering. Een rede door den heer
Goeman Borgesius buiten de Kamer ge
houden, leverde grootendeels de stof voor
beschouwingen van leden der rechterzjjde.
De rogeering kon daarbjj denken aan het
bekende: »Laat de jongelingen spelen
voor ons aangezicht."
Het moet erkend worden, dat het mi
nisterie den indruk maakt van te zjjn
samengesteld uit bekwame en eerljjke man
nen. En niemand zal met grond beweren
kunnen, dat er aan de vorschillende de
partementen niet wordt gewerkt. Wjj ge-
looven den ook, dat de Tweede Kamer
het er niet op toelegt, om dit Kabinet
te doen vallen, maar de minister van oor
log zal bet, naar 't sehjjnt, zwaar te ver
antwoorden hebben. Wjj moeten ook hier
nfwachten. Geconstateerd kan worden, dat
de heer dr. de Visser ditmaal geen ge
lukkige entree de Chambre heeft
gemaakt. Zelden kwam een geacht afge
vaardigde zoo slecht van de reis als deze
>Staateman"-predikant na zjjn in de Ka
mer gehouden rede. Hjj is ongetwjjfeld
in de algemeene achting gedaald.
Daar komt nu voor hem de omstandig
heid nog bjj, dat de groote meerderheid
van de leden der provinciale kerkbestu
ren haar goedkeuring heeft geschonken
aan het reglementair verbod om tege
lijkertijd Kamerlid en predikant te wezen.
Het artikel heeft geen terugwerkende
kracht, zoodat dr. de Visser tot een nieuwe
Kamerverkiezing zijn tjjd nu eens in den
Haag, en dan weer in zjjn standplaats
Amsterdam zal kunnen doorbrengen. Het
gerucht, tot ons gekomen, dat hij, indien
bij te Leiden wevd gekozen, zjjn evange
liebediening zou neerleggen, bljjkt onjuist
te zjjn geweest. Maar dr. de Visser
b 1 jj f t predikant (evenals de heer dr.
Schokking) met de wetenschap, dat de
kerk, welker dienaren zjj zjjn, het ver-
rordeelt, ja voortaan verbiedt te
doen wat zjj zich veroorlooven. Men moet
wel sterk overtuigd wezen van zjjn on
misbaarheid in de Kamer, of misschien
ook nog van iets anders, om zulk een
nadrukkelijk votum van de kerk te trot-
seeren.
Kerknieuws.
Ned. Herv. Kerk.
Tot ouderling bij do N. H. kerk is
benoemd den heer M. Geense in de plaats
van den heer P. Stouten. Den heer A.
Lomper werd met bjjna algemeene stem
men herbenoemd als diaken, terwjjl in
de plaats van den heer M. Geense als
diaken benoemd werd den heer G. Noels.
Hoedekenskerke. Tot ouderling
bg de Ned. Herv. kerk is gekozen dhr.
Marinus van den Durpel tot diaken dhrn.
A. Hartboorn, zulks inplaats van dhr.
M. J. Bakker en W. Nujjsaard, die voor
een herbenoeming niet in aanmerking
wenschten te komen.
's-Heer Arendskerke. Volgens
berichteü, zal Ü6. Keers alhier tegen
Augustus a. s. wegenB ongesteldheid zjjn
ambt nederleggen, en zich metterwoon
te Utrecht gaan vestigen.
Onderwijs.
Kolijnsplaat. Ten gevolge van het
aanstaand vertrek van den heer A. Kes,
hoofd der bg zonder e school alhier, naar
Dordrecht, is tot tgdelgk hoofd benoemd
Mej. E. O. Wolff, onderwgzeres te Mid
delburg,
Buitenland.
De Transvaal8che Grondwet.
Eindeljjk, na eenige jaren wachten, is
de Tranvaalsche grondwet afgekondigd,
waardoor de bevolking van dat land we
der meerder invloed krjjgt op den gaDg
van zaken.
Hieronder volgende de voornaamste
bepalingen van deze Grondwet.
Ingesteld worden
een gekozen vertegenwoordiging van
69 leden
een benoemde wetgevende raad van
15 leden, voor vjjf jaren aangewezen?;
een ministerie van niet meer dan zes
leden benoemd door den gouverneur
mannen-kiesrecht, toegekend aan alle
blanke Engelsche onderdanen van 21 jaar,
die niet door de wet zjjn uitgesloten
het kiesrecht wordt niet toegekend aan
hen, die tot de sctief-dienende troepen
macht behooren.
Engelschen verkrjjgen kiesrecht na een
verblgf van zes maanden in het land.
De kiesdistricten worden ingedeeld
volgens het aantal kiezers en niet vol
gaas het aantal der bevolking.
Voor 69 afgevaardigden iB voorzien in
een inkomen van 200 p. s. (f 2400) per
jaar.
De enkele kiesdistricten mogen elk
één afgevaardigde kiezen.
De Rand heeft 33 zetels, Pretoria 5
en de rest van het land heeft er 29.
Alle betaande grenzen van kiesdistric
ten worden geëerbiedigd.
De afgevaardigden mogen zoowel Hol-
landsch als Engelsch spreken.
De Wetgevende Vergadering kiest uit
hjj niet verwacht.
Jij bent het dus, Minna Behrens
Sedert wanneer heet je Rosa Martin ?M
vroeg hij op een ironischen toon en
beschouwde haar met een spottenden
glimlach.
De modiste kwam haastig een stap
diehterbjj.
>Ach, meneer Hempel, ik bid u ver
raad mjj niet. Niemand kent mjjn waren
naam en ik drjjf de zaak onder den naam
van mijn nicht".
»Sedert wanneer bon je dan uit de
strafgevangenis ontslagen Ik meen toch,
dat je indertjjd zes maanden kreeg
»lk heb goed opgepast", zei ze zacht
jes, »en toen kreeg ik kwijtschelding van
straf. Twee jaren geleden ben ik ont
slagen. Och, lieve, beste meneer Hempel,
'niet waar, u verraadt mij niet
Mjjn heele bestaan hangt er immers van
af
»Dat niemand verneemt hoe diep de
voormalige kamenier Minna Behrens in
het juweelenkis'je van haar meesteres
heeft getast", zei hjj glimlachend. »Ja,
ja, dat zou onaangenaam voor je wezen
Vooral nu je zoo'n zoo'n buitenge
woon braaf mensch bent geworden".
Meneer Hempel, u zult toch niets
verkeerds van mij denken? Niet waar,
ik mag op uw atilzwjjgen rekenen
j>Dat zal geheel van je zelf afbangen".
»Boe dat
Welnu, ik behoef geen complimenten
te maken, daar ik in jou een oude ken
nis heb gevonden", zei hg we e
glimlachend.
f Wordt vervolgd
kalkoenbout, dien zo juist op de vork
had gestoken, reeds tegen zjjn hoofd.
Klets, klets vlogen hem de andere stuk
ken achterna, het trancheerbord rolde op
den grond, messeD, vorken, potlepels,
alles vloog door elkaar en .boven alleB
klonk een ware storm van Croatische
scheldwoorden, vloeken en verwenschin-
gen den vluchtenden Silas achterna. Maar
toen Kata met vliegende haren en paars
rood van woede in de voorkamer kwam,
waB hg daar gelukkig reeds uit en rende
de trap af, terwijl hjj zich zoo goed
mogeljjk van de sauB en het vet trachtte
le reinigen.
»Wat is me dat een monster", mom
pelde hg. »Maar het is goed drie dagen
achtereen spreek ik geen woord met haar
en acht dagen eet ik buitenshuis".
Het was de gevoeligste straf voor
Kata, als hjj buitensbuis at en haar geen
woord waardig keurde. Dan werd ze
zachtzinnig en volgzaam als een lam en
er was een viereljaar rnst.
Voor de huisdeur bleef Silas Hempel
een oogenblik staan.
>Door dien storm ben ik heelemaal
vergeten, wat ik eigenljjk wilde".
Hg bedacht zich.
»Aha Rose Martin, Tiefer Graben
no. 40".
Het was een hoog, somber huiB nog
nit het oude Weenen. Een muffe rouk
vulde de gang, welke vochtig en lang als
een onderaardeche gang, naar een nauw
steegje achter het Jodenplein leidde.
Rose Martin bewoonde een op het
binnenplein uitziende woning op de eerste
verdieping. Een half volwaBsen meisje
liet Silas Hempel binnen, bracht hem
in de wachtkamer, dat wil zeggen in
esn mooie kamer, wsar de dames ge
woonlijk wachtten, wanneer ze kwamen
om te passen.
Alles maakte een zeer respectabelen,
solieden indrukeen met leer bekleede
divan, twee groote spiegels, geflankeerd
door gekleurde schildergen, een tafel
met een gehaakt kleed, verscheiden stoe
len, een blank gewreven vloer en een
kunstpalm, waaronder de buste van de
overleden keizerin stond.
»Mevronw zal dadeljjk komen", zei
het meisje. »Er wordt vandaag wel niet
gewerkt, omdat het feestdag is maar
ze is thuis".
Silas keek eens rond.
»Hm", dacht hg, »die vrouw heeft
blijkbaar goede klanten en veel mee/
inkomen dan men kon denken. De buste
onder den palm is trouwens huichelarjj
ze moet den indruk maken van va
derlandslievende gezindheid. Zeker heeft
ze reden om waarde te hechten aan een
onverdachten indruk. Het zal het best
zjjn, wanneer ik het gesprek inleid met
haar te verzoeken mg zoo mogeljjk een
kamer te verburen. De >roep van fatBoen,
die er van uitgaat", heeft mg daartoe
bewogen, en zoo voort".
Door het openen der deur werd hg
in zjjn overwegingen goBtoord. Haastig
keerde hij zich om. Voor hem stond
een gezette, weelderige vrouw van ODge-
veer veertig jaar, coquet gefriseerd en
wel eenvoudig, maar tobfa met eeu soort
van verfijning gekleed. Ze had nauwe
lijks een blik op Silas Hompel geworpen,
öf ze werd bleek en deinsde met een
zachten kreet van schris achteruit.
Maar in zjjn oogen kwam een glans
van triomf, toen hij haar zag. Dat had
