1906 NM37.
Dinsday 20 November.
jaargang.
■■i
sle
FEUILLETON.
De hinkende.
(iOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjj dagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, in Goes 0,75, buiten Goes, franco, f
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave-
COURANT.
De prjji der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Bewjjsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap ,Goesche Courant". .Directeur-Hoofdredacteur R. q-. Rijkens.
De Bezuiniging op de
Oorlogsbegrooting.
Nu door het lawaai-acbtig optreden
van generaal Smeding, door het vragen
van den heer Lohman in de Tweede
Kamer en het aanhitsend geschrjjf van
enkele bladen tegen minister Staal de
quaestie van bezuiniging op het zooge
naamd ♦bljjvend gedeelte" der militie
tot een politieke is gemaakt, is er helaas
weinig kans meer, dat zij zakeljjk zal
kunnen worden behandeld. En dit is om
meer dan eene reden te betreuren ook
omdat er dan van de hoop der belas
tingbetalende burgers, eindelijk eenB wat
minder voor Oorlog uit te geven, niets
zal vervuld worden.
Men zou door al het twistgeschrijf
vergeten wat eigenljjk de zaak is. Daar
voor het volgende
Bjj de behandeling der begrooting voor
1906 heeft de minister beloofd, dat hjj
zou bezuinigen, zooveel dit in zijn
vermogen was en bestaanbaar met het be
lang van onze landsverdediging. Hij heeft
woord gehouden.
Krachtens art. 108 der Militiewet 1901,
kan de regeeriDg »om in de eischen van
den dienst bjj het leger, met inbegrip
van de kadervorming te voorzien", de
ingeljjfden, die hun eersfce-oefeningstjjd
hebben volbracht, onder de wapenen hou
den tot ten hoogste 7500 man tegeljjk
bjj de bereden korpB8n voor niet langer
dan zes maanden en bjj de overige korp
sen voor niet langer dan vier maanden.
Men noemt dit het bljjvend gedeelte,
dat de regeering kanniet behoeft te
houden.
Tot nu toe werd ongeveer 6500 man
voor het big vend gedeelte aangewezen,
doch minister Staal wil dit, uit een oog
punt van verlichting van persoonljjke en
geldeljjke lasten, langzamerhand afschaf
fen. Daarvoor is dat blijvend gedeelte
voor de onbereden korpsen aanzienljjk
beperkt en voor de bereden korpsen met
1 April a. b. afgeschaft.
Deze maatregel komt dus hierop neer,
dat de schatkist gedurende vier maanden
aan 4000 monden minder de kost behoeft
te geven en daardoor heeft de minister
zjjn begrootingscjjfer aanzienljjk lager
weten te krjjgen od dus zjjn belofte ge
houden om bezuiniging aan te brengen.
Minister Staal acht dit met het belang
van onze landsverdediging bestaanbaar".
Die 4000 man, die mon tot nu toe
vier maanden lang hield, deden in dien
tjjd niets dan Kazernedienst, en dien
den om het kader werk te verschaffen.
Verder stonden ze op wacht en deden
corveediensten.
Het kader kan echter op andere wjjze
geoefend worden en de corveediensten,
als schrobben, boenen, aardappelschillen
enz, kunnen door burgers worden ver
richt, die er nog iets aan kunnen ver
dienen. Ook Dr Kuyper Bchreef destijds
»Ik- ben tegen dat big vend gedeelte
in absoluten zin. Ik bon er principieel
tegen dat onze burgers onder de bedrie-
geljjke vigueur van het artikel der Grond
wet gebezigd worden om overal wachten
te betrekken en allerlei corveeën te doen."
In plaats van nu dankbaar te zijn voor
zulk een maatregel, loopen de conserva
tieven te hoop, weten het beter dan de
minister van oorlog en oordeelen, dat do
3
Roman door ERICH EBENSTEIN.
Mevrouw Frohlich werd nog eenmaal
omstandig over de verdwenen pakjes
met geldswaardige papieren ondervraagd.
Toen ging de commissaris verder.
»U zelf, mevrouw, woont hier in huis?"
♦Ja, parterre, met mjjn dienstbode
Louise. De avonden bracht ik altjjd bjj
mjjn zuster door. Ook onze broer placht
bjjna eiken dag in de villa te komen".
♦En herinnert u zich niet iets, dat
in de laatste dagen uw aandacht trok
Een vreemd persoon bjjvoorbeeld, die
om het huis sloop, of iets dergelgks
»Niefcs. Het is zeer eenzaam hier bui
ten, vooral in den naherfst, wanneer de
meeste andere villa's onbewoond zjjn.
Ik had het bepaald moeten merken, wan
neer hier iemand had rondgeslopen".
♦Krjjgt u vaak bezoek?"
♦Zeer zelden. Ik leef zeer afgezonderd
en mjjn zuster eveneens."
♦Hebt u anders nog bloedverwanten
♦Ik heb slechts een zoon."
De commissaris keek verrast op.
,Ah, u leeft dus toch niet alleen?"
»Toch wel. Mjjn zoon is niet bjj mg."
maatregel niet vereenigbaar is met 's lands
Er is een politieke zaak van gemaakt
een heerljjke gelegenheid om het minis
terie omver te kegelen. Al beweert men
ook honderd keer het tegendeel, wjj zjjn
zoo vrjj het niet te gelooven.
Maar het feit, dat de storm tegen minis
ter Staal nit den coservatieven hoek
waait, moge dan ook voor een catego
rie van liberalen een spoorslag zjjn om
aan dit kogelspelletje niet mee te doen.
De Standaard noemt den minister van
Oorlog nu ♦renegaat van zjjn militaire
rede van 1905."
Dit is ODjuist, zegt de N. Arnh. Cour,,
wjjl de Minister ten vorigen jaie zich
niet tegen de inkrimping van het bljj
vend gedeelte verklaarde, doch niet over
ijld wilde besluiten en daarom toezegde
haar te zullen overwegen.
Maar wat te zeggen van den hoofd
redacteur van de Standaard, vraagt d»
N. ArnhCour., die nu »een verzwakking
van het leger" noemt, wat enkele jaren
vroeger door hem »absoluuii" en ♦prin-
cipieel" werd aanbevolen
Wel, 'Nieuwe Arnhemsche, hebt ge nooit
gehoord van ♦ouwe plunje"
OverigenB zou de hoofdman der gere
formeerden voorzichtig doen met bet
woord renegaat niet te luid te bezi
gen. Er mochten eens moderne domino's
in de buurt zjjn.
Minister en inspecteur.
Omtrent de redenen die geleid hebben
tot het achterwege laten van de konink
lijke dankbetuiging bjj het eervol ontslag
van generaal Smeding verneemt de Nieuwe
Ct. het volgende.
♦Do inspecteur heeft, zoodra hg zjjn
aanvraag om ontslag aan H. M. de Ko
ningin had ingezonden, een schrjj ven aan
de regimentB- en korpscommandanten van
zijn wapen gericht, waarin hg hun ver
zocht aan de onder hnn bevelen staande
officieren het feit zjjner ontslagaanvraag
mede te deelen. Aan de genoemde hoofd
officieren persoonljjk (dus niet voor mede-
deeling aan de officieren beBtemd en ook
niet als zoodanig gebruikt) werd in dat
schrijven tevens de reden dor ontslag
aanvraag bekend gemaakt.
Den minister van Oorlog moet, naar
ons werd bericht, dit feit als een indis-
ciplinaire handeling van genoegzame be-
teekeniB zjjn voorgekomen, om H. M. de
Koningin te adviseeren tot toekenning
vaa eervol ontslag zonder de gebruike
lijke dankbetuiging voor bewezen dien
sten"
En voor een generaal, die zoo iudie-
ciplinair handelt, springt de heer Lohman
in de Kamer in de bres 1
GOES, 19 Nov. 1906.
Bjj Kon. besluit is, voor het tjjd-
vak van 16 dezer tot en met 31 Decem
ber, benoemd tot leeraar aan de Rjjks-
hoogere burgerschool en aan de Rijks-
landbouwschool te Wageningen, dhr.
A. Neter.
Bij Koninkljjk beBluit is bepaald,
dat de NotariBplaats, opengevallen door
het overigden van Notaris Roelof te
Kortgene, niet meer zal worden vervuld
Ze sloeg de oogen neer voor den blik
van den commissaris.
»Mag ik vragen, mevrouw, waar uw
zoon zich tegenwoordig bevindt
♦Ik ik weet het niet."
De stem van mevrouw Frohlich klonk
plotseling dof, alsof ze gebogen giüg
onder een zwaren last.
♦Verklaar u duidelijker. Wat is uw
zoon
»Ook dat weet ik niet."
»U moet toch wel weten, welk beroep
uitoefent
♦Ik weet het niet.Toen hg mg vijf
tien jaar geleden verliet, kwam hg als
scheepsjongen op een passagiersboot, die
naar Amerika voer. Sedert heeft hjj
herhaaldelijk een ander beroep gekozen.
Toen hg de laatste maal schreef, had hg
gunstige vooruitzichten. Hjj zou als
eerste correspondent op een groot han
delskantoor komen."
Wanneei waB dat?"
♦Ongeveer drie maanden geleden".
»Uit welke plaats schroef hjj toen
♦Uit Hamburg. Maar
Mevrouw Frohlich richtte zich plot
seling verschrikt op.
♦Meneer de commissaris, dat heeft
toch eigenljjk ook niets met de zaak uit
te staan en ik weet nu ook niets
meer. Mag ik Daar mjjn arme zuitor
gaan zien
♦Ga uw gang. Ik zal ondertuBSchen
Bjj Kon. besluit is benoemd tot lid
van den voogdgraad te Middelburg dhr.
J. G. P. Timan8, burgemeester van
's-Heerenhoek, en secretaris-panning-
meeBter van het algemeen armbestuur te
Ovezande.
Men Bchrjjft ons uit Niase a
De hooge en fraaie toren van Nisse,
hoogstwaarschijnlijk wel geljjktjjdig met
het schoone korkgebouw in de 13e eeuw
opgetrokken door de heeren van Borselen,
heeft dns een eerbiedwaardigen ouderdom.
Geen wonder, dat hjj gaandeweg de
gebreken des ouderdoms vertoont en hij
nu en dan herstelling behoeft.
Blgkoos eene gebeitelde inscriptie op
een ingemetselden steen bjj den omgang
heeft er eene groote reparatie plaats ge
had in 1805. Jammer, dat toen de vier
hoektorentjes zjjn weggebroken. In 1865
werd weder eene grooto som aan her
stelling besteed. En nu is de hooge spitB
vernieuwd, aanbesteed voor f1300.
Alles ziet er, nu het werk afgeloopen
is, netjes uit Het binnenwerk is ver
nieuwd, een nieuw leien dak is aange
bracht, de haan en b3l zjjn verguld, het
kolossale, prachtig bewerkte kruis ge
schilderd. Gelukkig is dit gevaarljjk werk
geëindigd zonder ongeval.
Hoedekenskerke. Bg Kon. besluit
iB aan dhr. J. L. Krgger, waterbouw
kundig ambtenaar bg het waterschap
Hoedekenskerke, vrgstelling verleend van
verdere deelneming aan de herhalings
oefeningen, als wordende hg onmisbaar
geacht voor het houden van toezicht bg
het uitvoeren van diverse werken voor
het waterschap, meer speciaal voor die,
welke de oeververdediging betreffen.
Wemeldinge. Zaterdag vergaderde
alhier de raad dezer gemeente. Tegen
woordig waren alle leden. Aan dhr.
Vleugel werdt afschrjjving van schoolgeld
verleend. VolgenB bericht van dhr. La
Porte, apotheker te Goes, is hem bg on
derzoek gebleken, dat het water uit de
regenbak van school I uitstekend drink
water is.
Volgens procesverbaal van kasopne-
ming zjjn kas en boeken van den ge
meente-ontvanger in orde bevonden.
Besloten werd een vroeger genomen
besluit tot wgziging van de verordening
op de heffing van den Hoofdeljjken omBlag
in deze gemeente, in te trekken.
Besloten werd twee porceelen gemeente
grond aan den publieken dienst te ont
trekken.
Het suppletoir kohier hoofdeljjken om
slag 1906 werd vastgesteld op een bedrag
van f 15,396 over 4 aangeslagenen. Idem
schoolgelden openbare school, dag- en
herhalingsschool, in totaal op f 49,516
over 33 aangeslagenen.
Idem Hondenbelasting f 3 over 3
aangeslagenen.
B. en W. deelen mede, dat straatkeien
zjjn aangekocht en spoedig zullen worden
aangevoerd. Ook werd besloten de afras
tering met palen en draad in de Wilhel-
minaBtraat door een doornenheg te ver
vangen, wut B. en W. beloven spoedig
te zullen laten uitvoeren.
Wissenkerke. In de raadsvergade
ring van j.l. Vrijdag waren afwezig met
kennisgeving de heeren Van Nieuwen-
bujjzen en Nieuwdorp.
Onder de overgelegde stukken kwamen
de dienstmeid in verhoor nemen".
Mevrouw Frohlich trad af en Tica
werd geroepen.
♦Ge heet?" *-r~pg d- ccn missarifl.
♦Leopoldine Fichtner".
♦Hoe oud
»Vjjf en vijftig jaar, meneer de com
missaris. Toen ik vjjf en twintig jaar
was, ben ik bjj de oude mevrouw von
Lindemaier in dienst gekomen, en het
is nu dertig jaar, dat ik hier in huis
dien".
»Goed. Waar waart ge toen de mis
daad op uw meesteres werd gepleegd?"
»Ik haalde petroleum en eenige klei
nigheden bjj den koopman".
♦Hoe lang waart ge afwezig?"
♦Weinig meer dan een half uur".
♦Heeft juffrouw von Lindemaier de
deur achter u gesloten, toen ge weg-
gingt
»Neen. Het was sedert jaren gewoonte,
dat ik in zulke gevallen de buitendeur
sloot en den sleutel door een opening
in het keukenraam naar binnen schoof.
Natuurljjk gold dat alleen voor een
korte afwezigheid".
♦Was de deur gesloten toen ge terug-
kwaamt
♦Ik geloof het wel, maar ik zou het
niet kunnen bezweren. Daar de sleutel
op de gewone plaats lag en ik haast
had, heb ik er niet zoo op gelet*. Had
ik kunnen denken
voor goedkeuring suppletoir kohier
Hoofdei. Omslag, goedkeuring raadsbe
sluit verkoop grond te GeerBdjjk en wgzi
ging bouwverordening, benevens gunstige
beschikking op reclame H. O. van L.
Wisse.
Daarna werden eenige besluiten ge
nomen tot wgziging der begrootingen
van 1906 en 1907 naar aanleiding vbd
opmerkingen door Gad. Staten.
Vervolgens werden uit eene door de
pl. schoolcommissie ingediende aanbeve
ling van 10 personen voor de vacatures,
ontstaan door aftreding van alle leden,
herkozen de aftredende heeren D. J.
Helderman, A. W. Priester, Js. de Looff,
H. Meulenberg en P. Deurwaarder.
Daarop worden gelezen ingekomen
adressen van J. M. Marcusse en 31 ande
ren te Kamperland en van A. van Heo
en 59 anderen te Kamperland. Het eerste
adres betoogt de noodzakelijkheid van
algemeen verbod van berjjding van het
trottoir te Kamperland door wielrjjders,
het laatste verzoekt daartoe niet over
te gaan, maar alleen beperking bg donker
en op Zondag met maatregelen tegen
baldadig misbruik van het trottoir.
Aan het debat over beide adressen
namen alle leden met den voorzitter
deel, waarbij de heeren Abrabamse,
Schippers en van Damme met den eer
sten verzoeker, het raadslid Marcusse,
totaal verbod bepleitten, terwjjl de overige
heeren meer sympathieseerden met de
denkbeelden, uitgedrukt in 't adres van
A. van Hee c. 8.
Ten slotte brengt de Voorzitter in
omvraag eene beslissing over 't adres
Marcusse, waarbij de stemmen staken,
omdat de voorzitter zich buiten stem
ming houdt. Tegen 6temden de heeren
van der Maas, Maris, Meulenberg en de
Looff. Een beslissing ook op het adree
van Hee c. s. werd nu tot een volgende
vergadering aangehouden.
Bg de gewone rondvraag bepleit het
lid Abrahamse de wen6cheljjkb<ud van
het plaatsen van een lantaarn bg Bugze.
Het lid Schippers wenscht plaatsing
van een steigertje aan de oostzjjde der
haven.
De voorzitter zegt bespreking by B.
en W. toe.
Op een vraag van het lid Marcusse
of 't geoorloofd is wegens de hoogte van
't trottoir daartegen bruggetjes of plan
kon te leggen, geeft de voorzitter te
kennen daartegen geen bezwaar te hebben.
De landbouw en de bedrijfs
belasting.
De heer K. C. de Boer, te Assendelft,
schrjjft aan het Hdbl. het volgende
Er is een misverstand ontstaan naar
aanleiding van hetgeen ik over boven
genoemd onderwerp in de L. ÜDio heb
gezegd, dat ik zoo spoedig mogeljjk wensch
op te helderen.
Ik roep daartoe uw gastvrgheid in,
omdat ik daardoor te geljjk kan beant
woorden zoowel hen die mg hieromtrent
hun opmerkingen reeds mededeelden, als
hen, die dit nog zonden willen doen.
Dit misverstand is een gevolg daarvan
dat ik, om tot een gemiddeld bedrjjfs-
inkomsten van den landbouwstand te
komen, verband zocht tusschen dat in
komen en de pachtwaarde van den grond.
♦Heeft anders niets uw aandacht ge
trokken
>Niet het geringste. Alles leek mg
als gewoonljjk".
♦Nog een vraag. Had uw meesteres
misschien een vjjand Denk eens goed
na. Ge zjjt hier zoo lang in huis, dat.
ge het wel kunt wetetf".
♦Meneer de commissaris, daarover be
hoef ik mjj geen oogenblik t© bedenken.
Onze juffrouw is een engel. Ieder, die
met haar in aanraking kwam, vereert
haar als een heiligeze is vroom, mild
dadig en goed ik mag wel zeggen,
dat er nooit iemand is geweest, die ook
maar eens boos op haar was".
In weerwil van deze woordeD was er
onrust in haar trekken te lezen.
♦Herinnert ge u uit den laatsten tjjd
niet iets bjjzonders Een bedelaar bjj
voorbeeld of een vreemd bezoek
♦Neen".
♦Kreeg ze dikwjjls bedelbrieven
♦Voor zoover ik weet, niet".
♦En toch moet degene, die haar in dezen
toestand bracht, haar hebben gehaat".
Hoe zou dat mogeljjk kunnen zjjn?
Wie zou
Tina hield plotseling op en zette
de oogen wjjd oogen, terwjjl een doode-
Ijjke bleekheid haar gelaat bedekte.
De commissaris sloeg haar oplettend
gade. -
♦Waarom voltooit ge uw zin met r
Hieruit is bjj velen die het wetsont
werp niet kenden, de meening ontstaan
dat het de bedoeling van den wetgever
zoude zjjn om deze belasting te regelen
naar di© pachtwaarde.
Gelukkig is niets minder waar I Komt
deze belasting, dan zal de boer, precies
als elk ander burger, zjjn bedrjjfsinkomen
zelf moeten opgeven en naar die aangifte
worden aangeslagen, behoudens natnarljjk
het recht van contróle dat de fiscus zich
zal voorbehouden.
Waarom ik dan dat bedrjjfsinkomen
met de pachtwaarde in verband heb ge
bracht, wil ik gaarne even duideljjk
maken.
Bg de publieke bespreking, waartoe
deze quaestio aanleiding zal geven, komt
onvermjjdeljjk de vraag aan de orde,
welken druk deze belasting op den land
bouw zal oefenen. M. a. w. hoeveel zal
die belasting bedragen,
Hoe zullen wjj nu ooit over deze
quaestie kunnen discussieeren, zoolang wjj
niet weten hoe groot het bedrjjfsinkomen
van onzen boerenstand is.
Hier staan wjj nu voor de moeieljjk-
heid dat de meeste boeren het zelf niet
weten en opgaven doen die kant noch
wal raken. Maar zelfs al weten wjj precies
hoeveel een enkele boer in een bepaald
jaar uit zjjn bedrjjf haalt, dan helpt ons
dat nog niets. De uitkomsten van h< t
bedrjjf zjjn zoo afwisselend, de omstan
digheden waaronder het wordt uitgeoe
fend zoo verschillend, dat zulke enkele
gegeveDB ons niets zouden baten.
Wjj moeten als uitgangspunt voor onze
beschouwingen zoeken naar wat gemid
deld onze geheele boerenstand dooreen-
genomen over eenige jaren genomen, aan
inkomsten uit zjjn bedrjjf geniet en dat
gemiddelde kan slechts gevonden worden
uit een nauwkeurige waarneming van het
economische leven van onzen boerenstand.
Do heer Treub, die voor zjjn financieeie
beschouwingen hieraaD, evenals ieder
ander, behoefte had, zocht dit gemiddelde
in de pachtwaarde van den gebruikten
grond, dien hg geljjkstelde met het in
komen, terwjjl ik, de methode geschikt
achtende, alleen de schatting te hoog
vond.
Wjj hadden zoodoende althans een uit
gangspunt, waarop wjj onze beschouwing
omtrent den meer of minderen druk, of
de opbrengst dezer belasting konden
bouwen, maar mjjn Hooggeleerde Collega
zal waarschgnljjk evengoed als ik onmid-
delljjk bereid zjjn dezen factor prjjs te
geven wanneer iemand op goede gronden
ons een beteren aan de band gèeft.
Tot zoolang bljjf ik althaDS mg met
deze fictie behelpen.
Buitenland.
Het einde van een dwaasheid.
De Engelschen behoeven zich nu niet
meer bevreesd te maken voor een moge-
ljjken opstand als gevolg van den inval,
door een handjevol mannen in de Kaap
kolonie gedaan. De meesten zjjn reeds
gedood of gevangen en Zaterdag kwam
ook het bericht dat Ferreira, de leider
van den zoogenaamden inval, is gepakt.
♦Zoogenaamde" inval schrjj ven we, omdat
bljjkt uit latere berichten, dat het meer
op een strooptocht dan op een inval geleek.
spreek verder.
♦Ik weet niets meer".
♦Ge weet toch nog iets. Spreek."
Tina had dadeljjk haar kalmte her
kregen.
♦Ik weet werkeljjk niets", zei ze be
daard.
Toen vertelde ze nog, hoe ze haar mees
teres had gevonden, en eindeljjk stond
men haar toe been te gaan.
Met een zucht van verlichting verliet
ze de kamer.
Op dit oogenblik kwam er een rjjtuig
aanrgden en hield met een ruk stil voor
de huisdeur.
De commisaris ging naar den dokter
en vroeg hem of de gewonde in staat
was om ondervraagd te worden.
♦Voor het oogenblik ja," was het
antwoord. »Ik heb haar een injectie ge
geven, om de werkzaamheid van het hart
te verhoogen, maar de steek in den rug
schjjnt toch edele deelen te hebben ge
raakt en het bloedverlies was te groot.
Ik geloof haast niet, dat ze den nacht
doorkomt."
♦Ik zal het zoo kort maken, als moge-
ljjk is."
De commissaris trad aan het bed van
Bermine. Ze lag met gesloten oogen.
Mevrouw Frohlich stond naast haar en
hield in doodelpon angst baar blikken
on het gelaat van haar zuster gericht.
op B f Wordt vervolgd).
