1906 N\ 135. Donderdag 15 November. 93 jaargang. ste i FEUILLETON. De hinkende. GOESCHE De uitgave dezer Courant geichiedt Maandag-, Woensdag- on Vrijdagavond, uitgezonderd op feestdagen. ?rjj« per kwartaal, in Goes 0,75, buiten Goes, franco, jf 1,95» Afzonderljjke nommeia 5 cent. Inztndina van advertentiën vóór 2 uren op den dag dep uitgave. COURANT. De prjji der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct. Bp directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjji slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huweljjki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend. Bewijsnummers 5 cent. Telefoonnummer 22. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Gfoesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. g. Rijkens. GOES, 14 Nov. 1906. Geslaagd voor het examen apothe kersbediende mej. A. D. Vg verberg Te Goes. Op uitnoodiging van den burge meester alhier heeft zich eene commissie gevormd voor het inzamelen van geldon ter herdenking van den 300-jarigen ge boortedag van Michiel Adriaansz. de Ruyter. De commissie bestaat, behalve uit den burgemeester, uit de heeren J. M. Kake- beeke, J. Fransen van de Putte, J. de Eoogh, M. H. Harinck en Jos. Witkam. De heer R. Straub te Kloetinge beeft voor zjjne benoeming als lid der commissie voor de boter- en eierenmarkt alhier bedankt. Benoemd zjjn bij Kon. Besl. tot voor zitter van het bestuur van het waterschap de Vaickenissegeul de heer J. Kakebeeke te Krabbendjjke en zulks met ingang van 16 November 1906; tot dijkgraaf van den Al-te-kleinpolder (Noord-Beveland) de heer Tb. Maat te Catztot plaats vervangend dijkgraaf van den Stroodorpe- polder (Zuid-Beveland) de heer A. P. Wouterse te Krabbendijke. Met ingang van 16 November zijn verplaatst naar Hansweert de kommiezen 3e kl. bjj de belastingen J. C. Prins van Breskens en H. van den Berge van Sluis. Benoemd met ingang van 1 Decem ber, bjj het wapen der cavalerie, tot generaal-majoor, inspecteur van het wapen, als opvolger van generaal Smeding, de kolonel H. F. D. Braams, comman dant van het 4de regiment huzaren. De Belastingvoorstellen en de Landbouw. ZooalB wjj in ods vorig nommer reeds meldden heeft de beer K. de Boer Cz. bjj gelegenheid van de algemeene ver gadering der Liberale Unie, een rede gehouden over de thans aanhangige be lastingvoorstellen met betrekking tot den Landbonw. Uit deze rede nemen wjj bet volgende over Bjj het beoordeelen nu^van de wer king dezer voorgestelde belasting ko men wij dadeljjk voor de groote moeie- ljjkheid om het juiste inkomen van een landbouwer vast te stellen, om de be kende reden, dat huishouding en be drijf gewoonlijk geheel ineenloopen, De beer Treub neemt aan, dat het inkomen van een landbouwer ongeveer geljjk of nog iets booger is dan de pachtwaarde van den grond dien hjj ge bruikt. M.a.w. dat een boer die een boerderij huurt van f 2500 zelf uit de exploitatie van die boerderjj een inkomen van f 2500 overhoudt. Die schatting na acht spreker beslist te boog. Al wil hjj aannemen dat het levenspeil van onzen boerenstand het vermoeden omtrent dat inkomen eeniger- Roman door ERICH EBENSTEIN. I. Mevrouw Berta Froblich schelde, zoo als ze dat eiken dag deed, precies om vjjf uur aan de woning van haar zuster Hermine von Lindemaier aan, welke te gel jjk eigenares was van de in een voor- Btad van Weenen gelegen villa Cyrus, waarin ze beiden woonden. In de linker hand droeg mevrouw Frohlich de Neue Freie Presse, waarop de beide zusters samen geabonneerd waren, en in de rech terband het fijne breiwerk, waaraan ze gewoonljjk werkte, terwgl Hermine de thee zette en haar vertelde, wat ze dien dag zooal bad gedaan. Mevrouw Frohlich, de weduwe van een officier, was vjjftig, haar zuster Her mine vjjfenveertig jaar oud. Beiden leid den sedert jaren een heel kalm leven, waarin alles met pjjnljjke nauwkeurig heid op de minuut geregeld was. Ieder had haar eigen huishouding, maar des avonds was men altjjd bjj Hermine. Mevrouw Frohlich moest tweemaal schellen, eer Tine, het factotum van Her mine, die reeds meer dan dertig jaar bjj de familie Lindemaier diende, opendeed. »Ocb, neem me niet kwaljjk, mevrouw, dat ik niet dadeljjk opendeed", zei ze, nadat ze een ouderwetBche buiging had gemaakt, ernaar ik was juist bezig met de lampen schoon te maken, en toen »Het is goed, Tina. Is mjjn zuster in •de woonkamer Mevrouw Frohlich wees op een be- mate wettigt, dan meent hjj toch, dat hierbjj een belangrjjbe factor over het hoofd wordt gezien en die is deze, dat onze middelmatige en groote boeren in den regel bezitters zjjn van eenig bedrijfs kapitaal en de rente van dat kapitaal in het inkomen wordt geabsorbeerd. Het inkomen wordt dus gewoonljjk gevormd door bedrijfswinst pluB rente van eigen kapitaal. En dat dit zoo is, kan hieruit worden opgemaakt en ieder die met het bedrjjf van nabjj bekend is, zal, zegt Bpr., mjj dat toegeven, dat die boertjes, die zonder eenig kapitaal zelf te bezitten een boer- derjjtje huren, er misschien kunnen ko men als zjj leven zoo ongeveer als hun arbeiders. Het ligt in den aard der zaak en volgt onvermjjdeljjk uit ons pachtstelsel in verband met wat spr. zou noemen »de landhonger" van onzen boerenstand. Als twee boerenzoons concurreeren om een boerderjj te huren, waarvan de een 10.000 gulden kapitaal bezit en de ander niets, dan zal de eerste meer bieden dan de ander. Onder den invloed van de tegenwoor dige economische verhoudingen rjjst de pacht tot die hoogte, dat voor den boer een bestaan overblijft met behulp van de rente van zjjn eigen bedrjjfskapitaal en die boeren, die dit kapitaal ook nog moeten leenen, kunnen den strjjd tegen over hun meer gefortuneerde collega's slechts volhouden met harder te werken en minder te verteren. Om die reden gelooft spr. gerechtigd te zjjn om het bedrjjfsin komen van onzen boerenstand te stellen niet geljjk aan de pachtwaarde, maar 20 pet. minder of zoo ongeveer gelijk aan de belastbare huur waarde. Aan deze schatting van het bedrjjfB- inkomen nu toetsende do voorgedragen belasting, zal men toch moeiljjk kunnen volhouden, dat ze een te zwaren druk op den landbouw zou leggen. Spr. noemde eenige becjjferingen aan de hand van het wetsontwerp, ten be wjj ze van een niet overmatigen druk der voor gestelde belasting. Echter maakt hjj zich niet de illusie dat hjj door aan te toonen dat deze be lasting niet zyvaar zal drukken een moge- ljjken kortzichtigen tegenzin bjj onze land bouwers zal overwinnen. Onze landbouwstand onderscheidt zich in dezen niet van de andere Nederl. staats burgers in dien zin, dat zjj van het be- laBtingbetalen een feest maken. Evenmin zal spr. met een beroep op het billjjkheid8gevoel hen verwjjzen naar de klimmende cjjfers op de Staatsbegroo- ting, bestemd voor de ontwikkeling van dit gewichtig bedrjjf en trachten te betoo- gen dat daartegenover ook van den land bouwer een billjjke bjjdrage mag worden gevraagd. Misschien was dit beroep op hun bur gerzin of billjjkheidsgevoel voldoende om de algemeene instemming van den land bouw te verkrjjgenmaar sterker staan kleede deur, welke direct uit de keuken naar een kamer leidde. Tina knikte. »Ik geloof het wel. Ik ben juist van buiten gekomen, daar ik petroleum moest halen. Toen ik wegging zat Hermina voor haar schrjjftafel en schreef." Mevrouw Frohlich had de deur reeds geopend. Het was duister in de kamer. »Hermine, ben je hier?" riep ze het vertrek in. Geen antwoord. Ocrk in de slaapkamer, welke rechts aan dejjamer grensde, bleef alles stil. Tina kwam intusschen met een lamp. »Ze zal waarschjjnljjk reeds naar de eetkamer gegaan zjjn. Ik zal mevrouw bjjlichten, opdat Plotseling hield ze verwonderd met spreken op. »Wel heerejé, wat ziet het er hier uit. De laden opengetrokken en bemerkt u het niet mevrouw die reuk dat is toch vreemd precies als ether." Mevrouw Frohlich had reeds de kruk van de deur in de hand, welke links narr de salon leidde, waaraan weer de eetkamer grenBde. Maar het volgende oogenblik keek ze onthutst naar de oude dienstbode die met de lamp in de hand naast haar stond. »Tina die deur hier is immers ge sloten". >Mevrouw zal zich vergissen. De sleu tel steekt er immers van dezen kant in kjjk maar". Mevr. Frohlich drukte nog eenmaal op de klink, maar het was, zooals ze zei, de deur was gesloten. De lamp trilde in Tina's hand. »Wat moet dat toch beteekenen? AU wjj wanneer wjj hun kunnen aantoonen dat zij in hun welbegrepen eigenbelang dankbaar hebben te aanvaarden de door de Regeering voorgestelde maatregelen om de Rjjksmiddelen te versterken. Dat de versterking noodig is en in belangrijke mate noodig is daarover zjjn wjj het allen eens. Zoo zelfs, dat de elkan der laatst opvolgende Regeeringen het als haar voornaamste taak hebben beschouwd en beide deze Regeeringen hare plannen in een wetsontwerp hebben belichaamd. Het Nederl. volk heeft dus nu te kie zen tusschen de twee richtingen. De eene is die, welke door deze Regeering werd gekozen, d. w. z. in hoofdzaak door een versterking van directe belastingen de andere, die, welke die versterking zoekt in de verhooging van het tarief van in voerrechten, zooals die door de vdfige Regeering was voorgesteld. Tusschen deze twee richtingen Btaat nu de keuze en nu is het juist de land bouw in de eerste plaats die dankbaar de aangeboden gelegenheid moet aangrij pen om voor dit prijsje het gevaar af te koopen, waarmede de protectionistische plannen van de vorige Regeering hem bedreigden. Wat die gevaren voor den landbouw in ons land voor een protectionistische politiek zjjn, wil spr. nog even aantoonen, niet om hier een debat over protectie in te leiden en de honderd maal herhaalde argumenten vóór en tegen nog eens te herhalen, maar om op een kant van die quaestie te wjjzen, waaraan nog weinig aandacht is geschonken. Spr. bedoelt dit Ons volk verdeelt op merkwaardig regelmatige wjjze zijn kapitaals- en ar beidskracht over de twee groote bestaans middelen, zjjn landbouw en njjverheid, en zelfs over lange tjjdperken beschouwd wjjzigt deze regelmatige verhouding zich niet of niet merkbaar. Een op natuurljjke wjjze gegronde verhouding dus, die ook niet door re geringsmaatregelen is gestoord of ge- wjjzigd. Onze matig uitbreidende njjverheid en handel absorbeeren een gedeelte van het bevolkings-excedent dat het platteland oplevert, maar de zuigkracht is toch niet zóó groot, dat zjj den landbouw van de noodige arbeidskracht berooft. Er wordt op het platteland wel eens geklaagd over gebrek aan arbeidskrachten, maar laten wjj ons onder de tegenwoordige verhoudingen daarover niet al te onge rust maken. IntegendeelSpr. gelooft dat wjj ons moeten verheugen over het bestaan van dezen prikkel tot verbetering van arbeidsvoorwaarden. Een prikkel, die niet geheel overbodig is. Onze landbouw zal de concurrentie om het bezit van de noodige arbeidskrachten moeten volhouden met een behoorljjken loonstandaard en dat kan hij met succes doen zoolang hjj daarbjj niet staat tegen over een kunstmatig beschermde nijver heid. Dat hjj dat kan, bewjjzen de feiten. Onze bodemcultuur heeft zich de laatste jaren reusachtig ontwikkeld od is bezig ze in de eetkamer is, moest ze immers hier door. 'En hoe kan deze deur dan van dezen kant afgesloten zjjn Ook mevr. Frohlich was bleek gewor den en beefde. Eindeljjk riep ze zenuw achtig Licht eens gauw in de slaapkamer. Misschien is ze er in het geheel niet naar toogegaan en ongesteld geworden." Ook de slaapkamer was ledig. »Maar ze kan immers ook van het trapportaal uit in de slaapkamer zjjn ge gaan," zei mevrouw Frohlich. Tina schudde het hoofd. »Het zou de eerste maal zjjn. De in gang van het portaal wordt alleen ge opend, als er bezoek komt. Maar wjj kunnen immers gaan zien, of de sleutels in mjjn kamer zjjn of niet." Beiden snelden naar het naast de keu ken gelegen kamertje van Tina. De sleu tels hingen op hun gewone plaats. Verschrikt en als verlamd door dit feit keken de vrouwen elkander aan. Daarop rukte Tina de sleutels van den haak en snelde naar het portaal. Van daar leidde een dikke, wit gelakte dubbele deur naar een kleine voorkamer waaraan de eet kamer grensde. De sloten van de dubbele deur waren gesloten, zooals het behoorde. Toen de weduwe van den ritmeester de deur van de eetzaal opendeed, s'oeg haar de etherlucht tegemoet. Het was donker en Btil in het vertrek. »Hermine," riep mevrouw Frohlich angstig. Daar stiet ze met haar voet tegen iets aan. Het was haar zuster, die daar roer loos op den vloer lag. Toen Tina bevend naast haar mees teres neerknielde en haar met de lamp zich op te werken tot een hoogte die de vergelijking met andere landen glansrijk kan doorstaan. Moet spr. hier een uit zondering maken voor Denemarken, dan is dit een bewjjs te meer voor de stel ling, die hjj wilde bewjjzen en die is dezewanneer een volk zjjn arbeids krachten niet geljjkmatig verdeelt over zjjn njjverheid en landbouw, maar een evenredig deel daarvan besteedt aan de ontwikkeling van een groot-industrie op moderne leest geschoeid, dan heeft de landbouw het gelag te betalen en wordt in zjjn ontwikkeling gestuit. Als voorbeeld daarvoor wjjst spr. op onze Oosteljjke en WeBteljjke buren, op Duitschland en Engeland, waar wel de bodem wordt bebouwd en groote land bouwondernemingen in staat zijn ons op tentoonstellingen een misleidenden indruk te geven van de hoogte waarop het land- bouwbedrjjf daar Btaat, maar waar eon nadere beschouwing toch zou doen bljj- ken, dat de intensiviteit van de bodem cultuur mjjlen ver bjj de onze ten achter is. En met die meer of mindere intensi viteit van de bodemcultuur rjjst of daalt het gemiddelde welvaartspeil van de plat telandsbevolking. Wat wjj voor een ge zonde economische positie van die bovol- king noodig hebben, dat is niet een klein aantal groote boeren met een sociaal daarvan ver verwjjderd staande talrijke arbeidersbevolking, maar een zoo groot mogeljjk aantal kleine, zelfstandige be- drgven. Een intensieve cultuur, die voor het opkomen van het kleinbedrgf een eerste voorwaarde is, kan niet ontstaan in een land waar het heeft te strjjden tegen een beschermde njjverheid met de daaruit onvermjjdeljjk voortvloeiende be- rooving van de noodige arbeidskrachten. De voorstanders van een tariefsver- hooging hebben een rjjke fantasie als het aankomt op het uitrekenen van de voor- deelen daarvan, maar zelfs de meest fantastische rekenaar zou groote moeite hebben het voordeel voor den landbouw daaruit te berekenen, zoolang daaronder niet is opgenomen een invoerrecht op granen. Van alle andere bodemproducten voereD wjj meer uit dan in. Zoolang daaraan dus niet wordt voldaar, ook volgens hun rekenmethode, voor den land bouw dus niets dan nadeel. En nu wil spr. geen enkele politieke partjj de be- leediging aandoen met de veronderstelling dat zjj als regeering den moed zou hebben, bjjna had spr. gezegd, de gewetenloos heid, om die belasting op dat noodzake- ljjkste volksvoedsel voor te Btellen. Voor den landbouw niets dan nadeel. Met beide handen moet daarom aldus eindigt spr. onze landbouwstand de gelegenheid aangrjjpen die hem hier wordt geboden, om voor dien bescheiden en billjjken prjjs af te koopen het groote gevaar, dat hem zou bedreigen van de zjjde van een regeering, die de verster king van onze staatsmiddelen zocht in een verhooging van het tarief in zulk een mate dat het protectionistische ge- gevolgen had. in het gezicht lichtte, deinsden beide vrouwen ontzet achteruit. Nooit in haar leven hadden ze in het gelaat van een mensch een uitdrukking van zoo waanzinnigen angst, van zoo onbeschrjjfeljjken schrik gezien. De oogen, half verglaasd en wjjd ge opend, staarden verstjjfd van ontzetting in de hoogte, het haar was losgegaan, het vaalbleeke gelaat vertrokken en met bloed bevlekt. Toen Tina haar meesteres wilde oplichten en haar japon aanraakte, deed ze van schrik een paar pas achteruit. Op enkele plaatsen was die japon nat en Tina zag tot haar schrik, dat het bloed was, hetwelk haar vingers bjj aan raking rood kleurde. Mevrouw Frohlich klemde zich half bewusteloos van schrik aan een stoel vast. Ze gevoelde hoe haar knieën haar on der het lichaam knikten. Ze kon geen woord uitbrengen. »Om 's hemels wil, juffrouw," stamelde Tina, »wat is er toch gebeurd Hermine's tanden sloegeD plotseling op elkaar, alsof ze de koude koorts had. ,Xs hjj weg?" kwam het nau- weljjks hoorbaar over haar lippen. »Wie wie dan toch »Hjj Maar plotseling viel haar blik op haar zuBter en wederom scheen er een rilling van ontzetting door haar lichaam te gaan. Ze sloot de oogen, een onmacht scheen haar van haar zinnen te hebben beroofd. Tina had haar meesteres intusscben opgelicht. Eerst nn zag ze, dat Hermine's handen waren saamgebonden, en maakte met bevende viDgers het touw los. De rok was op vele plaatsen met bloed door trokken, de blouse verscheurd. Tina droeg haar meesteres op haar sterke armen Met daaraan mede te werken zal hjj toonen het juiste inzicht in zjjn belangen te hebben. Uit de Pers. Algemeen Kiesrecht. Naar aanleiding van de rede over bovengemeld onderwerp door mr. Goe man Borgesius Zaterdag voor de Liberale Unie gehouden, Bchrjjffc Land en Volk o.a. De beslissing over den gewensebten vorm van kiesrechtregeling zal van de Staten-Generaal eerder worden gevorderd dan de rede van den heer Goeman Bor gesius zou doen vermoeden. Indien alles naar wensch gaat, zal met de aftreding der Tweede Kamer in 1909 de ontbinding der Staten-Generaal samen vallen om te komen tot bevestiging, met een meerderheid van twee derden, van de eenmaal aangenomen grondwets herziening. De voorzitter der L. U. kan dus wor den toegegeven, dat de verkiezingen van 1909 zullen worden beheerscht door het blanco-artikel. Zjj echter, wien het met dat blanco artikel te doen ib om oplossing van het kiesrecht-vraagstuk eens voor altijd, heb ben aan die verkiezingen in 1909 een verder strekkende beteekenis toe. te kennen. Wat toch is het werk, waartoe de nieuwgekozen Kamers na de bevestiging der grondwetsherziening allereerst zullen worden geroepen Tot het maken van de kiesrechtregeling zelve, die bjj de nieuwe grondwet zich aanpast. Hierin ligt de bevestiging van hetgeen de vrjjzinnig-democraten steeds hebben beweerd evenmin als de in 1909 te kie zen volksvertegenwoordigers in tweeën zullen zjjn te snjjden naar hun meening over het blanco-artikel en die over het kiesrecht zelf, even weinig kan er sprake van zjjn, de grondwetsherziening te schei den van hetgeen als onmiddelljjk uitvloei sel daarvan zal moeten worden tot stand gebracht. Niemand, ten zjj hjj omtrent de oplos sing van het kiesrecht vraagstuk onver schillig is, zal met mogelijkheid kunnen nalaten om vau de candidateD in 1909 te vragen hun meening over het kiesrecht. Zjj hebben de beslissing, niet alleen wie het kiesrecht regelen zal, maar tevens hoe de gewone wetgever het vraagstuk tot een oplossing zal brengen. Nu de beslissing over de toekenning van het gewichtigste recht, waarop het Nederlandsche volk sinds jaren zit te wachten, zoo dicht voor de deur staat, hebben de voorstanders van het algemeen kiesrecht, noch die van elke finale uit breiding een dag te verliezen. Zjj voeren hun propaganda onvermoeid; zjj kunnen na de rede van den heer Goe man Borgesius met meer recht nog dan vroeger verwachten, dat zjj in dien strijd de Liberale Unie eerlang aan hunne zjjde zullen zien staan. naar de slaapkamer en legde haar voor zichtig op de divan. Ze moest daartoe weer over de gang, want men had vergeten de deur naar de woonkamer open te maken. Berta volgde haar en wrong de handen. >Och hemel, als Ernst toch maar gauw terugkwam, jammerde ze onophoudeljjk. Wat moeten we toch doen, Tina ze ligt daar immers of ze dood is." »En dan wierp ze zich weer naaBtde divan op de knieën, streelde en kuste Hermine's handen, waarvan de polsge wrichten nog de sporen van het touw vertoonden, waarmee ze gebonden waren geweest en klaagde: »Arme, liefste, eenigste, kom toch tot je zelf. Zie mij aan. O, Tina kjjk daar eens. Mevrouw Frohlich deinsde plotseling achteruit. >Daar vloeit bloed mjjn hemel, ze ig gewond. Ach Ernst, dat je ook juist nu naar jou verloofde moest gaan. Tina, ze sterft onder onze handen." Deze maakte aan dit wanhopig misbaar een einde. »Wo hebben in de eerste plaats een dokter noodig, mevrouw. En dan moet er een boodschap naar de politie worden gezonden, want er is hier een misdaad gepleegd. Bljjf hier maar bjj onze arme juffer, dan zal ik >Om 'b hemels wil, ik zon alleen hier bljjven Neen, neen, Tina voor geen geld ter wereld." Ze keek met schuwe blikken rond. »Als bjj nog eens hier was de moordenaar." Wordt vervolgd)

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1906 | | pagina 1