I
I
I
I
1909 N'. 129,
Donderdag 1 November.
V
93s"' jaargang.
I
FEUILLETON,
De Liefde eener Vorstin
GOESCHE
Dq uitgave dezer Courant geichiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavoid,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franoo, f 1,10.
Afzonderlijke nommen 5 cent.
Inzending van advertentiën v6nr 2 uren op den dag dar
uitgave»
De prjjs der gewone advertentiën ii van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ot.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt da prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Bewijsnummers 5 dent.
Telefoonnummer 22.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant", Directeur-Hoofdredacteur r. Gk Rijkens.
G O E S 81 Oct. 1906.
Op de Ijjst der te behandelen zaken
in de Najaarszitting der Provinciale
Staten komen o. a. voor
Een voorstel van Ged. Staten tot aan
houding van een verzoek van den Ge
meenteraad van Krabbendijke om eene
bijdrage van ten hoogste f3300 in de kos
te» van herstelling der haven. Hef onder
zoek in deze zaak is nog niet afgeloopen.
In de a. e. zomerzitting zal een voorstel
worden gedaan.
Een voorstel van Ged. Staten tot af
wijzing van het verzoek van K. van der
Slikke en anderen, werkzaam aan land-
(tuin-)bouwwintercursuBsen in de provin
cie Zeeland, om bjjdrage uit de Provin
ciale fondsen.
Een voorstel van Ged. Staten tot wijzi
ging van het Algemeen reglement voor
do polders of waterschappen.
Een voorstel van Ged. Staten tot af-
wjjzing van een6 vraag van het Hoofd
bestuur der Hollandsche Maatschappij
van landbouw om Bubsidie voor eene
nationale en internationale landbouwten
toonstelling te 'e Gravenhage in 1907 en
tot verleening van een crediet van f 500
aan de Maatschappij tot bevordering van
landbouw en veeteelt in Zeeland voor
eene collectieve inzending op die ten
toonstelling.
Men leest in de Tel.
Naar wjj vernemen is door de directie
der H. IJ. S. M., in antwoord op een
verzoek der regeering om inlichtingen,
een breedvoerige memorie ingediend,
houdende bezwaren tegen eventueele in
voering van den midden-Europeesehen
tijd.
De invoering van den Midden-Euro-
peescbon tijd zou vooral ten platten lande,
waar men zich, trots de invoering van
welken tjjd dan ook, naar de zon zou
big ven regeltn, groote vei warring schep
pen, welke niet zou nalaten haar storen-
den en nadeeligen invloed te oefenen op
het verkeer in Nederland. De practjjk
van het leven, die zich naar de zon
voegt, gedoogt geen kunstmatige vervroe
ging van den tjjd met 40 minuten.
Waar de Amsterdamsche tijd voor ons
land als de zonnetijd, de natuurljjke tijd,
mag gelden, heeft de H. IJ. S. M. niet na
gelaten de regeering te wjj zen op het
algemeen belang van de officieele invoe
ring van dezen tjjd, te meer nu de inter
nationale spoorwegovereenkomsten zich
daartegen niet meer zouden verzetten.
De minister van oorlog brengt ter
algemeene kennis, dat bjj Kon. besluit
van 15 dezer voor de lichting 1907 zjjn
benoemd tot militaire leden van de mili
tieraad in Zeeland Tot lid, majoor Alma,
provinciale-adjudant in Zeeland en tot
plaatsvervanger kapitein Kalshoven, 3de
regiment infanterie, te Middelburg.
Men schrijft ons
In den loop der eeuwon is ook in onze
provincie heel wat >land der zee ont
rukt door d' arbeid van ons voorge
67
door
GEORGE BARE.
Terwjjl zjj daar zoo stonden, werd
duideljjk, hoe alles zich in de gevange
nis had toegedragen. Zg hadden gestreden
om de overmacht en de gevangene had
overwonnen. De een had zjjn best gedaan
den ander veilig in den kerker te hou
den na diens weigering om het slot te
verlaten, en de ander had zich een door
tocht naar de troonzaal weten te ver
overen.
Nu had Quinnox tegenwoordigheid van
geest genoeg om van houding te veran
deren en zjjn gevangene de plaats te
geven, waarvoor hjj hem zoo zielsgraag
bespaard had.
»De gevangene 1" riepen de edelen nit
het Noorden, en het volgende oogenblik
was de plechtige troonzaal oen en al
opgewondenheid.
»Teeken het verdrag niet 1" riep iemand
uit een verwjjderden hoek.
»Hier is
een baron.
»Qainnox heeft ons gered," juichten
de anderen.
De vorstin zat daar met doodsbleek
gelaat op baar troonzetel.
•-.Ach I" kreunde zij, en in wanhoop
bedekte zg baar oogen met de saamge-
klomde handen als wilde zg niets zien.
Gravin Halfont en Dagmar snelden
naar haaij toe, de laatste half waanzinnig
van opgewondenheid zg wijt meer
slacht", maar monige plek, gelegen bin
nen de ingedjjkte polders, vertoont nog
de sporen van den oorspronkelgken staat
en moet, om zoo te zegged, nog aan zich
zelve ontrukt worden om in bruikbaren
grond herschapen te zjjn. In menigen
polder toch vindt men nog poelen en
plassen, die geen ander voordeel opleveren
dan de opbrengst van een zoodje paling,
een paar bossen riet of een heerljjke
verfrisschingsplaats voor het vee, wier
weide aan zulk een plas grenst. Wjj be
doelen do lage gedeelten, die het geheele
jaar onder water staan, ofwel des zomers
bloot komen, maar dan toch zeker des
winters een kleine zee geljjken. Een der-
geljjke plek vond men sedert eeuwen tot
vóór verleden jaar dicht bij Kattendjjke,
de zoogenaamde Dee, eertgds de oude
haven van Kattendjjke of Wjjtvliet,
waarnaar een hofstede, dicht daarbjj ge
legen, baar naam draagt.
Deze tot hiertoe bjjna waardelooze
plaB, ter grootte van 16 H.A., eigendom
van den Ambachtsheer Hujjssen van Kat
tendjjke, wordt nu op voorstel en onder
leiding van dhr. J. Oele Hz. droog ge
legd om te veranderen in weiland, en,
zoo het big kt te kunnen, later te be
stemmen tot bouwland. Dit gaat natuur-
ljjk niet zonder daaraan eenige duizen
den guldens ten koste te leggen, maar
met de vrjj groote zekerheid, dat die
uitgave later ruime rente zal geven en
tevens, dat een onoogeljjke waterplas zal
herschapen zjjn in wei- of bouwland.
Dit werk wordt op de volgende wjjze
ten uitvoer gebracht. De geheele plas
is omgeven door kaden of djjkjes en,
voor zoover de drassige bodem het toe
laat, is door het midden over de geheele
lengte een sloot gegraven, van af den
Kattendjjkschen tot den Monnikendjjk.
Daar de grondslag der Dee veel lager
ligt, dan het omliggende land, wordt het
water, dat door afvloeiing of doorzjjpe-
ling naar die sloot trekt, in de leiding
der Breede Watering gebracht door een
12 voets wind-motor, die per uur 100
M3. water kan verplaatsen. Het toevloei
ende water wordt aanhoudend wegge-
malen, waardoor de grond wordt droog
gemaakt en gehouden de waterstand is
reeds gebracht tot 80 c.M. benoden het
zomerpeil der Breede Watering.
Ofschoon dit werk nog slechte oen jaar
aan den gang is, zjjn de gevolgen reeds zeer
duideljjk te zien. De kanten en enkele
hooger gelegen gedeelten zjjn al met zoo
veel voedzaam gras begroeid, dat een
125 schapen, die dezen zomer daarin
mager gebracht zjjn, onlangs als slacht-
bare dieren er uit zjjn verkocht. Wel
zjjn nog niet alle gedeelten volkomen
droog en begroeid, maar het is te wach-
teD, dat dit na heel weinig jaren het
geval zal zjjn. Zoo is o. a. hetZuideljjk
gedeelte nog een formeele modderpoel
van meters diepte, maar nu reeds over
dekt met een harde laag of korst, waar
over men droogvoets gaan kan. Na wei
nig tjjds zal ook dit gedeelte uitgelaagd
zjjn en, opgehoogd met drogen grond
van elders, een vasten en begroeiden
dan de
>Zjjt gjj de vluchteling riep Bolaroz.
»Ik ben Grenfall Lorry. Zjjt gjj Bola
roz
»De vader vau den man, dien gjj ver
moord hebt. Wraak is zoet."
»Ik heb u alleen maar te zeggen, vorst
Bolaroz, dat ik uw zoon niet vermoord
heb. Ik zweer het, zoo waarljjk helpe
zng God almachtig I"
^Hoogheid", riep Bolaroz, nader bjj
den troon komend, verscheur het decreet.
Deze dappere soldaat heeft Granstark
gered. In een uur tjjds zullen uwe minis
ters en de mjjne de tien jaar uitstel in
behoorljjken vorm opgesteld hebben, en
ik zal dat met vreugde onderteekenen.
Plotseling stond Yetive op, greep de
pen en begon met trotsch gelaat voor
aller oogen het decreet te onderteekenen,
vóór men nog haar edele bedoeling be
grepen bad.
Lorry begreep, wat zjj wilde. Hjj was
de eerste om haar het document uit de
handen te rukken.
Een half begonnen »Yetive", een inkt
vlek en een lange onduidelijke haal be
wezen, hoe weinig er aan ontbroken had,
of zjj bad een groot gedeelte van Gran
stark weggeteekend, zonder het feit te
rekenen, dat het voor den gevangene,
dien zg lief had geen weldaad kon wezen.
»Yetive 1" zei haar oom ontsteld.
»Zjj wilde onderteekenen riep Gas-
pon verbaasd en verward.
»Ja, ik zou goteekend hebben," riep
zjj luid, en uitdagend opspringend. »Ik
zou zjjn leven misschien niet kunnen
redden, maar ik zou hem beschermd
hebben tegen de wreede verdenking,
waarmee de wraak van dezen man hem
bodem vormen.
Opmerkeijjk is het, dat de uitgegraven
grond, die eeuwen lang, van licht en
lncht is afgesloten geweeRt, al spoedig
bedekt iB met gras ea zeeplanten. Waar
komen die planten vandaan Of hebben
ze zoo langen tgd in de diepte hun
groeikracht behouden
Alzoo zal na weinige jaren een niets
waardige waterplas zjjn veranderd in
wei- of bouwland van beduidende waarde.
Aangezien in Znid-Beveland nog zoo
vele plassen, poelen en moerassen liggen,
die met voordeel voor een dergeljjke be
handeling vatbaar zjjn, mag op de droog-
legging van de Dee worden gewezen,
op een voorbeeld, hoe met betrekkeljjk
weinig kosten waardelooze goederen kun
nen veranderd worden in rentegevend
bezit.
Christelijke Volksbond»
Bovengenoemde vereeniging hield Maan
dagavond in »de Prins van Oranje" een
algemeene vergadering.
De vergadering, die slechts matig be
zocht waB, werd met. een kort woord
geopend door den voorzitter, den heer
J. M. Kakebeeke.
Na lezing der notulen vroeg de voor
zitter of een der leden eenig bezwaar
had tegen het reeds in druk verspreide
verslag over de werkzaamheden van den
bond.
Niemand verlangde in verband bier
mede het woord.
De rekening en verantwoording werden
nagezien door eon commissie en hoewel
een der leden dier commissie eenige da
gen uit de Btad was geweeBt en daar
door niet genoeg aandacht had kunnen
geven aan de zaak, verklaarde de heer
Oranje dat geen der leden bezwaar had
om te adviseeren tot het goedkeuren
der rekening en verantwoording, wat ook
gebeurde.
Op een vraag van den heer Oranje,
deelde de penningmeester, de heer De
Boogh, mede, dat in het nadeelig saldo
(f 204,45 i/s) gedeelteljjk wordt voorzien
door een leening. Het kwaad slot, zoo
deelde de voorzitter op een vraag van
een der andere leden mede, wordt gedekt
door aanwezige goederen. Daartegenover
staat dat de bond nog schuld heeft ten
.bedrage van f3350.
Aan de orde was de benoeming van
de commissie voor het nazien der begroo
ting voor het volgend jaar. Op voorstel
van dan voorzitter werden twee der drie
leden, zooals steeds in den bond gewoonte
is, herbenoemd en alleen voor het lid,
dat het langste zitting heeft in die com
missie, de heer Oranje, werd een ander be
noemd. Dat wordt gedaan om zoodoende
allen leden de gelegenheid te geven om
beurten eens nader kennis te maken met
de zaken der vereeniging. In de plaats
van den heer Oranje bomt nu de heer
Risch.
De heeren van Heel en Stieger, als
bestuursleden aan de benrt van aftreding,
werden bjj acclamatie herkozen, evenalB
- i8
dig en ik zou er mjjn vorstendom voor
over hebben, als de moordenaar gevon
den werd
»Watl Verdedigt gjj den hond 1" riep
Bolaroz. »Pakt hom, menschen 1 Ik zal
'ten minste nog zorgen, dat hier gerech
tigheid geschiedt. Hjj heeft hier niet met
een meisje te doen."
»HaltI" riep de vorstin, en dit bevel
hield de mannen terug.
Quinnox snelde toe, om weer bjj zjjn
gevangene te gaan staan.
»Qjj is mijn gevangene, en hem zal
recht wedervarenHoudt uw soldaten
bjj u vorst Bolaroz. Gjj hebt met een
meisje te doen. Ik zeg tot iedereen, tot
mijn volk en tot het uwe, dat ik hem
voor onschuldig houd, en zjjn gevan
genneming oprecht betreur, hoe gelukkig
zjj u ook mag schjjnon. Hjj zal een vol
ledig verhoor ondergaan, en ik zal alles
doen, wat in mjjn macht Btaat, vorst
Bolaroz, om zjjn vrjjspraak te bewerken."
Waarom staat gjj op dat standpunt,
Yetive? Waarom poogt gjj hem te be
schermen?" riep Halfont droevig.
Zjj richtte zich in haar volle lengte
op en de dreigende menigte met uitda
gende oogen metend, riep zjj met een
Stem, die luid en duideljjk boven al het
rumoer uitklonk
»Omdat ik hem lief hob
Als door een tooverroede aangeraakt
was het plotseling doodstil in de zaal.
>Kijkt allen naar een eerljjk man. Ik
wilde hem ten kbflte van mjjn oer redden.
Veracht mij, als gjj wilt, maar luistert
naar mg. De man, die daar staat als aange
klaagde, kwam vrjjwillig in dit slot en
gaf zichzelf aan kapitein Quinnox over,
de aftredende leden van de commissie
van werkverschaffing.
Vastgesteld werd, dat de collecte voor
den bond tussehen 5 en 10 November
zal plaats hebben.
Na nog eenige besprekingen van meer
huiBhoudeljjken aard werd de vergade
ring gesloten.
Uit de bjjna hnis aan huis bezorgde
mededeelingen aangaande de werkzaam
heden van den Cbristeljjken Volksbond
bljjkt, dat het ledental vermindert. Dit
is een ongunstig teeken. Is het voor het
meerendeel tengevolge van overig den en
vertrek, toch zjjn er nog die bedanken
bjj gebrek aan lust tot het Bteunen van
zulk een nuttig werk.
Het bestuur stelt daarom pogingen in
het werd tot verkrjjging van meerdere
leden.
In het afgeloopen dienstjaar werd aan
37 personen, dat is dns ongeveer 65 pet.
van de ingeschrevene, in de wintermaan
den goed en nuttig werk verschaft, geen
geostdoodend werk, als zandverplaatsing
of iets dergelgks, maar goed en nuttig
werk werd er aan de werkeloozen in de
inrichting verschaft.
Een bron van inkomsten voor do werk
verschaffing is de leurwagen, die eiken
dag de Btad door rijdt om brandhout enz.
te koop aan te bieden.
Hoe meer de leurder verkoopt, des te
meer menschen bunnen aan werk gehol
pen wordeneen nadere aanmoediging
tot koopen is onzes inziens overbodig.
De inkomBten van den bond bedroegen
f2465,99, de uitgaven f2670,44 i/t» zoo
dat het kwaad slot bedraagt f 204,45 i/j.
Hoedekenakerkei De verhooging
van den zeedjjk aan den Boonepolder
is thans gereed. Over de geheele lengte
1500 ellen) is de djjk naarmate den be-
staanden toestand van 40 c.M. tot 80 c.M.
verhoogd, terwjjl de zeekant met kram-
mat is voorzien. Het geheele werk heeft
18 weken geduurd en werd onderhands
aanbesteed aan L. Hoekman.
's-Heer Arendskerke. In de laatst
gehonden Raadsvergadering in deze ge
meente, waarbjj de heer B. Remjjn Pz.
afwezig was, werd met algemeene stemmen
afgewezen het bekende vei zoek van de
afd. Govs van den Bond van Ned. Onder
wijzers betreffende wjjziging der sala
rissen van het onderwjjs-personeel in die
Goedgekeurd werd de rekening van
het burgerljjk armbestuur van 's-Heer
Arendskerke met een bedrag aan in
komsten van f 15150,045, aan uitgaven
van f 13228,15 en dus met een batig slot
van f 1921,895eveneens goedgekeurd
werd de rekening van het groot armbe
stuur van 's-Heer Hendrikskind^ren met
een bedrag aan inkomsten van f 3989,145,
aan uitgaven van f 3193,985 en dus met
een batig slot van f795,16.
Aangewezen werden, voor het geven
van herhalingBonderwjjB in het jaar 1906-
1907 te 's-Heer Arendskerke de heeren
M. Pleune en I. P. Antheunisse en mej,
opdat hg, ofschoon onBchuldig, ons voor
verderf zou kunnen behoeden. Hjj wiBt
zeker door ons vervolgd te zullen wor
den en keerde toch terug, misschien om
gedood te worden. Dat deed hjj voor mg,
voor u en voor Granstark. Is er één man
onder u, die zooveel voor zjjn eigen land
gedaan zou hebben Bjj deed het en nog
wel voor een lapd, dat-hem yreemd is.
Ik moet hem nogmaals in de gevange
nis laten zetten, maar, riep. zjj plotseling
vol trots uit, ik beloof hem nu al, vóór
het vonnis, mjjne vorBteljjke vergiffenis.
Heb ik u nu mijn wil duideljjk gemaakt,
vorst Bolaroz ?-"
De bleeke lippen van den ouden vorst
bewogen zich, doch hjj scheep als met
stomheid geslagen.
»Weesi voorzichtig met uw wqordep,
Hoogheid riep de gevangene snel. Ik
moet weigeren ten koste van uwe eer
vergiffenis aap te nemen. Ik sta hiq?,
omdat ik u meer lief heb dan mjjn leven
en ik kan niet verdragen, dat gjj en u,w
volk lijdt, terwgl het in mgn macht is
dat te verhinde'ren. Alles, waarop ik
aanspraak kan maken, is onpartijdigheid
en ongerechtigheid. Ik ben onschuldig
en God zal mg beschermen, Vorst
Bolaroz, ik verzoek u nw belofte te ho.n
den. Ik ben de moordenaar van uw zoon
niet, maar ik ben de man, dien gjj naar
't schavot wilt laten brengen, schuldig
of onschuldig."
Terwgl hij sprak, zonk de vorstin als
gebroken weer in haar stoel neer. Op
zjjn laatste woorden volgcj© rumoer naast
den ingang, en de andere Amerikaan
kwam nader bjj met van opgewondenheid
glinsterende oogen.
Hoogheid," zeide bjj', »ik had al eer
W. A. Swennete Nieuwdorp de heeren
D. Duivewaardt en I. Harmsen en mej.
C. P. Pannjj en te 's-Heer Hendriks-
kinderen de heeren D. J. v. d. Graaff
en C. v. Strien en mej. P. de Jonge-
de Keizer.
Herkozen werd als lid van de com
missie tot wering van schoolverzuim do
heer D. Vermet.
De gemeente-begrooting voor 1907
werd vastgesteld op f26661,875 aan in
komsten en uitgaven.
Heer-Abtskepke. De laatst
gehonden vergadering van den raad dezer
gemeente werd bggewoond door zes le
den. De heer J. Nieuwenhuize was
afwezig.
In deze vergadering werd o. b. beslo
ten gunstig te adviseeren op het adres
van den burgemeester, waarin deze ver
zoekt tot 8 Juni 1909 te Ovezand te
mogen big ten wonen.
Vastgesteld werden de volgende ta
rieven bjj de heffing van bografsnis-
rechten f10, voor het begraven ineen
bepaald graf van 2 bjj 1 M. voor onbe-
paalden tgdf 5, voor hetzelfde recht
gedurende 10 jarenf 4 voor gewone
begrafenisrechten in de le afdeeling, f 2
voor de 2e afdeeling voor perBonen bo
ven de 15 jarende helft voor ljjken
van personen van 8 15 jaar en een
vierde voor die van personen beneden 3
jaar.
Armep en minvermogenden worden
vrjjgesteid van bet betalen van begra-
fenisrechton.
De Bali-expeditie>
een bjj het departement van
koloniën ontvangen telegram wordt de
Bali-expeditie met 1 November ontbonden.
Kunst en Wetenschap.
Concert Joseph Watelet.
Het concert, gisteravond door den heer
Watelet (pianist) met medewerking van
mej. Jeanne Goemaos (sopraan) en den
heer Pierre Saenen (viool) in de concert
zaal van de sociëteit V. O. V. gegeven,
is over het algemeen een succes geweest.
Het programma was met zorg geko
zen en werd verdiensteljjk uitgevoerd.
De heeren Watelet en Saenen openden
het concert met een sonate voor piano
en viool vbd Haendel. Al dadel jjk nam
de violist in door zjjn mooien, klankrij
ken toon, die eigenljjk te krachtig was
voor het zaaltje.
De heer Pierre Saenen is een violist,
die zjjn instrument meester is, doch die
die meesterschap over zjjn instrument
niet gebruikt om er mede te BChitteren,
doch aanwendt in dienst van de heilige
muziekzjjn vaardigheid is hem geen
doel, maar middel.
Hoe edel was zjjn voordracht van
Rondo Capricioso" van Saint Saëns, hoe
treffend ook die van de »Romance" van
SvendBen.
De pianiBt had Liszt op het programma
der moeten spreken. Juist was ik van
plan dat te doen, toen prins Gabriël tus-
schenbeiden kwam en de onderteekening
van het verdrag voorkwam. Grenfall
Lorry heeft den prins niet vermoord. Ik
ben in staat den schuldige te noemen 1"
BOOEDSTÜK XXVI.
Prins Gabriël ontmaskerd.
Deze verbazingwekkende bewering ver
oorzaakte nieuwe opschudding.
>Harry 1" riep Lorry*
»Prins Gabriël, waarom siddert ge als
een espenblad, omdat gg vermoedt, wM
ik zeggen wil riep AnguiBh en wees
vol' minachting naar den ontstelden prins
van Dawsbergen.
Gabriël's lippen openden zich, maar
geen geluid liet zich booren. Onwille
keurig zochten zjjn oogen de deur, toen
het venster, en de eigenaardige maehte-
looze uitdrukking van den ontmaskerd©
kwam op zijn gelaat.
Dadeljjk liet Bolaroz zjjn blik op- dit
bleek© gelaat rusten en aller oogen vojg-
aen hem.
Yetive. was weer opgestaan, haar ge
laat gloeide.,
»Een mede-schuldige heeft ajlee be
kend", vervolgde Anguisb. Ik heb de:
getuigenis van een maja, die de misdaad
heeft zien bedrgven. Ik klaag. PrinaGar
briöl van den moord op Zjjne Hoogheid
prins Lorenz aan."
Mot een wilden schreeuw greep Ga
briël met de band naar zjjn hart en
Blaarde in het gelaat Vfio,d(>p. aanklager.
(■Wordt vervolnd'-