1906 N'. 117.
Donderdag 4 October.
jaargang.
ste
FEUILLETON
De Liefde eetier Vorstin
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geiehiedt Maandag-, Woenidag- «u Vrjjdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjj» per kwartaal, in Goes 0,75, buiten Goes, franco, jf ?5SSB
Afzonderlijke nommen 5 cent.
Inzending van advertentiSn vóór 2 ures ap d$n dag
uitgave.
COURANT.
Do prfli der gewone advertenfciön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt do prjj»
slechts tweemaal -berekend.
Geboorte-, huwelgkn- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regel» 1,berekend.
Bewjjsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesehe Courant". Directeur-Hoofdredacteur r. G. Rijkens.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
Afschaffing der Tienden.
In onze nommers van 1 en 3 Mei
hebben wjj oen overzicht gegeven van
het ontwerp tot afschaffing van bet Tiend
recht, zooals het bij de Tweede Kamer
door de Regeering is ingediend. De leden
hebben over dit ontwerp hun oordeel in
het voorloopig verslag uitgesproken en de
Regeering heeft thans haar Memorie van
Antwoord daarop ingediend.
Daaruit blijkt, dat het ontwerp grooten-
deels onveranderd is geblevenin elk
geval bet systeem is niet veranderd.
Het artikel, volgens hetwelk de zuivere
tiendopbrengst, grondslag voor de be
rekening van de aan do heffers toe te
konnen schadeloosstelling en de aan de
plichtigen op te leggen tiendrente, zou
worden geacht gelijk te zjjn aan de ge
schatte onzuivere tiendopbrengst, minus,
in alle gevallen en voor alle gronden,
vijftien percent, is vervallen. Schadeloos
stelling en tiendrente zullen nu becjjferd
worden naar de onzuivere tiendopbrengst,
verminderd met dat »deel er van, dat
de heffer onder normale omstandigheden
van tiendinzameling geacht kan worden
te moeten derven", hetgeen dus wel neer
komt op eene berekening naar de ge
schatte zuivere tiendopbrengst. Vervallen
is ook de bepaling, dat de leden der
echattingscommissie peruse zouden moeten
zjjn »inwonenden van het district, die
het landbouwbedrijf uitoefenen."
Dat deze beide veranderingen tevens
verbeteringen zjjn, zal wel niet veel
betoog behoeven.
Verder is er nog een nieuw artikel
aan het ontwerp toegevoegd. De Regee
ring wil de wet van 1872 nog tot 1
Januari 1909 van kracht laten, en dan
voor eiken minnelijken afkoop, die vóór
dien tjjd plaats heeft, aan den heller
eene premie van 4% van de afkoopsom
toekennen.
Hoe zjj aan dit idee is gekomen Vol
gens de N. R. Ct. is dat zoo gegaan*.
Geljjk men weet, bestaat het voor
name bezwaar tegen bet ontwerp hierin,
dat het tot zooveel moeite en omslag on-
noodig aanleiding zal geven. Waarom
wordt dan gevraagd niet. een Btelsel
ontworpen, waarbij tiendheffer en tiend-
plichtige er toe worden gedrongen, de
opheffing van het tiendrecht onder elkaar
af te spelen Dan kon de staat met al
zjjn rompslomp van tiend- en schattings-
oommissie op den achtergrond bljjven.
Het grootste deel van het tiendrecht ging
dan ten onder en men bemerkte van niets.
Ieder kon doen, zooalB hem h&t best
leek, en het doel werd op veel eenvou
diger wijze bereikt.
Nu is dat alles gemakkeljjker gezegd
dan verkregen. Zij, die zoo redeneeren,
vergeten wel een beetje, dat de quaesties,
die bjj bet ontwerp omslag en moeite
en kosten veroorzaken, zich bjj minne-
ljjke overeenkomst evenzeer zullen voor
doen. Is tusscben heffer en plichtige
verschil van gevoelen over het recht
zelf, zjjn aard of zijn omvang, dan moet
55
door
GEORGE BARE.
>Och, bjj zal mjjn moordenaar zjjn,
vrees ik Yetive. Je gelooft toah niet, dat
ik Lorenz vermoord heb. Ik weet, dat
de meesten het gelooven, maar ik zweer
dat ik evenmin zoo'n verraderlijke mis
daad op mjjn geweten heb als gjj zelf.
Ik ben onschuldig. Ik moest u dat nog
zeggen, opdat ge niet zoudt denken, dat
ik hem vermoordde."
♦Eerst vreesde ik hetneen, word
nu niet boosik vreesde, dat ge hem
om mjjnentwille vermoord had. Maar nu
ben ik zeker, dat ge onschuldig zjjt."
Het rjjtuig bleef veel te vroeg staan
en Quinnox opende het portier. Het was
nog donker, maar de heftige regen had
plaats gemaakt voor een onaangenaam
druppelen.
»Wjj zjjn er," sprak Quinnox.
♦En nu moeten wij naar de poort,"
zei de vorstin en nam haar heesche man
nenstem weer aan.
Terwjjl zjj haastig hun mantel aan
trokken, fluisterde zjj Lorry in 't oor.
♦Laat hen asjeblieft niet merken, dat
je weet, wie ik ben."
Hjjv beloofde bet en stal daarbij een
kus. Dat was een onbescheidenheid, die
bjjna ernstige gevolgen bad gehad, want
zjj vergat, dat het donker was en stiet
©en lichten kreet van protest uit, uit
dit óók bjj afkoop te voren worden uit
gevochten en dat gaat evenmin eenvoudig
in zjjn werk zijn zjj het eens, dan geeft
daarentegen ook het ontwerp tot be
zwaren geen grond. En ook de waarde
bepaling van het tiendrecht bij afkoop
moet men zich niet te gemakkelijk voor
stellen. ♦Al dat geschat 1" verzucht het
Voorloopig Verslag, naar aanleiding van
de voorschriften van het ontwerp. Men
schjjnt dan over het hoofd te zien, dat
óók bij afkoop heel wat schatting te pas
komt; men sebjjnt te meenen, dat bjj
minnelijke overeenkomst alles maar in
een keuvelpraatje wordt klaar gemaakt
♦lk vraag honderd." »Ik bied negentig."
♦Laten wjj het dan op vjjf-en-negentig
zetten." ♦Aeeoord" Maar zoo gaat het
in de praktjjk niet. In de praktijk ligt
de groote moeiljjkheid juist in de waarde
bepaling zij is dan veelal niet anders
op te lossen, dan door eene onpartjjdige
schatting. Ook minneljjke overeenkomst
gaat door dit alles gewoonlijk met heel
wat moeite en kosten gepaard. Het groote
verschil met het ontwerp bestaat eigen
lijk slechts hierin, dat men bij afkoop
van de moeite en kosten minderziet.
Wil men nu toch bepaald tiend- en
schattingscommissies van moeite en omslag
ontslaan, dan zal men aan plichtigen en
heffers een prikkel moeten geven om
het samen over den afkoop van het
recht eens te worden vóór de wet hare
werking laat gelden. In het Voorloopig
Verslag wordt zoo'n »prikkel"-stelsel aan
de hand gedaan".
Deze prikkel, die in de memorie van
antwoord geheel verworpen is, heeft nu
de regeering naar het schijnt op het idee
van het nu aan het ontwerp toege
voegde artikel gebracht. Zij wil een
sterkeD drang op de heffers leggen.
GOES; 3 Oct. 1906.
Door Burgemeester en Wethouders
is bjj publicatie nog eens de aandacht
gevestigd op de verordening op het hou
den van mestvaalten, varkens- en vee
stallen en het ledigen van secreten in
deze gemeente.
In die verordening wordt gezegd, dat
de bestaande mestvaalten en hokken, be
doeld in art 2, binnen de bebouwde kom,
vóór of op 1 Januari aan gestelde voor
waarden en bepalingen moeten voldoen.
Wat onder de »beboUwde kom" wordt
verstaan, wordt ook aangegeven. Het is
dat gedeelte der gemeente, dat begrepen
is in de wjj ken A, B, C en D. en boven
dien van wijk E die gedeelten, waar de
woonhuizen op minder afstand dan 25
Meter van elkander verwijderd staan.
Met 1 Januari a.s. zal dus elke mest
vaalt of mesthok rondom moeten zjjn
voorzien van een gemetselden voetmuur,
dik of breed minstens 18 c.M. diep in
aanleg onder den bovenkant van den vloer
minstens 35 c.M. met fundeering en ver
snijding, naar goedkeuring van B. en W.
en hiogboven den bovenkant van den
vloer minstens 35 c.M.
Bovehdien moet in elke mestvaalt of
hok een vloer worden gemetseld van 3
platte lagen,waarvan éen in zand- en
twee in cementspecie.
vrees, dat de kapitein die schoone mis
daad zou bemerken.
Lorry lachte, toen hjj uit het rjjtuig
sprong en zich omkeerde om ook haar te
helpen. Maar zij nam geen notitie van
die galanterie, zjj sprong flick nit het
rjjtuig.
Lorry tusschen hen beiden in zoo lie
pen zjj voort.
Een licht in 4e verte vertelde hun,
waar de poort te vinden was. Lorry en
Quinnox voerden een fluisterend geBprek,
terwjjl de vorstin zwjjgend verder ging.
Eindelijk had men de poort bereikt, en
de kapiteip klopte krachtig, tot een sla
perige monnik door het kleine venster
keek, waardoor de lichtstraal drong.
♦Een gewichtige bpodscbap voor den
abt van Hare Hoogheid, vorstin Yetive,"
antwoordde Quinnox op eën vraag in
de Granstarksche taal.
Een kleine deur naast de groote poort
werd geopend en de monnik verscheen
met de lantaarn in de hand en verzocht
hen binnen te komen.
♦Wacht hier op mij, kapitein," beval
de slanke soldaat, met afgewend gelaat.
Dadeljjk daarop werd de deur geBloteu
en Lorry stond achter de muren van<.
Sint Valentin, weer als gevangene.
De monnik liep voor hen uit over de
donkere binnenplaats naar eene donkere
zwarte massa. De beiden, die volgden,
bleven iets achter, en bij boog zijn hoofd
tot haar over.
♦Moet het een vaarwel zjjn, liefste
vroeg hjj. ♦Een vaarwel voot altjjd
♦Ik weet het niet. Maar de hoop blijft
altjjd. Neen, neen. Wjj zullen elkaar niet
Verder moet buiten elke mestvaalt of
hok een gierput worden gemaakt, wijd
binnenswerks minstens 36 X 36 c.M. en
diep 0.70 M. met wanden en bodem ter
zwaarte van minstens 1 steen of 18 c.M.
De lijd is niet zoo vor meer, nauwe-
Ijjks drie maanden scheiden ons nog van
1907, dat dit alles in orde moet zjjn.
Het is dus in het belang van hen, die
hiervoor in de termen vallen, met de
voorgeschreven veranderingen te begin
nen, willen zjj voor onaangenaamheden
worden gevrjj waard.
Men meldt uit Amsterdam
Naar wij vernemen heeft de minister
van binnenl. zaken aan de besturen van
onderscheidene liefdadige instellingen
eenige vragen doen toekomen, met ver
zoek die te willen beantwoorden en zulks
in verband met het voornemen om de
^rmen-wet te wijzigen, althans een voor
stel daartoe in te dienen bij de Tweede
Kamer.
Rilland. Begin Januari 1907 zal
ook hier onderwjjs moeten gegeven wor
den in de vrjje en ordeoefeningen der
gymnastiek.
Heinkenszand. De heeren J. Slink
en J. Braamse zijn alhier herbenoemd
tot zetters.
lerneke» In een advertentie in het
N. v. d. D. kan men lezen, dat te koop
worden aangeboden de plans der opme
ting voor een aan te loggen tram van Ier-
sekendam naar het Station Kruiningen.
Kolijnsplapt. De Voogdgraad te
Middelburg heeft bjj besluit van 7 April
1.1., goedgekeurd bij ministerieel© beschik
king jvan 31 Mei d. a. v., tot agent van
den Voogdgraad voor deze gemeente
den heer J. Vermeulen alhier benoemd.
Kolijnsplaat. Aan het hulppostkan
toor is tot hulpbode bonoemd de heer
G. W. J. Montbaan alhier,
Land- en Tuinbouw en Veeteelt.
Proefvelden.
Het plan voor de door het Rijk gesub
sidieerde proefvelden in Zeeland in 1906-
1907 is verschenen. De Commissie van
'Toezicht deelt daarin de voorwaarden
mede, waaraan voldaan moet worden door
allen, die zich met het nemen van een
proef hebben belast, o. a. dat de proeven
moeten genomen worden in overleg met
het lid der Commissie, ouder wien de
proefnemer ressorteert. Aan dit lid moet
dus bijtijds kennis gegeven worden van
den dag en het uur, waarop het proef
veld wordt bewerkt, bezaaid, enz., ten
einde bedoeld lid op de hoogte te hou
den van het geheele verloop der proef
neming.
De verzamelstaat der geraamde kosten
voor den aanleg der proefvelden bedraagt
voor geheel Zeeland f 1100. Daarop is
uitgetrokken voor Waarde f21,04; voor
Ierseke f 37,80 voor Kruiningen f34,43
voor Krabbendijke f 46,065voor Kapelle
f 23,875; voor 's Heer-Arendskerke
voor altijd vaarwel zeggen," zei ze in
vertwijfeling.
Kunt ge mg geen hoop geven
♦Onmogelijk. U bljjft hier tot QuiDnox
komt om u weg te brengen. Dan mag
u zich nergens ophouden, tot u in uw
eigen land is aangekomen. Misschien zul
len wjj elkaar nog wel eens ontmoeten
♦Ja, bjj mjjn ziel, wij moeten elkaar
weerzien. Ga naar uw slot terug, ééns
zal ik weer aan uw voeten zjjn Maar
hoe komt ge nu vannacht weer in het
slot Hoe zult ge het weer binnenkomen
zonder argwaan te wekken
♦Ik ben geen kindl Binnen drie uur
lig ik weer veilig en wel in mijn bed.
Hier is het portaal."
Zjj passeerden de massieve deuren en
bleven staan.
♦U moet hier bljjven tot ik den prior
gesproken heb," zei ze, verlegen lachend,
on naar de laarzen kjjkend, die van uit
den langen regenmantel te voorschgn
kwamen.
Toen volgde zjj haastig den monnik
en verdween aan het einde van de gang,
Na tien minuten tien uur voor Lorry
keerde zjj met haar geleider terug.
♦Hjj zal u naar een kamer brengen",
zei ze ademloos, terwjjl haar gelaat on
miskenbare teekenen van verlegenheid
droeg; de prior was verbaasd, ♦Adieu,
moge het n welgaan. Denk er aan, dat
ik u liefheb".
De monnik had hen den rug toege
draaid en daarom trok de nieuwe klui
zenaar de slanke gestalte naar zich toe.
♦Fens zal de dag komen", fluisterde hjj.
Zjj wilde niet antwoorden, maar hjj
f 39,30 en voor Colgnsplaat f 24,40.
In de Afd. Kruiningen fungeert als
Commissie-lid dhr. M. Kostense te Krui
ningen. In die Afd. zullen proeven
genomen worden te Waarde door
dhr. J. J. Moldoeleen bemestings-
proef met verschillende etikBtofmeststof-
fen op suikerbieten te Ierseke door dhr.
P. J. Poleydoeleen variöteitsproef
met aardappelen, als een voortzetting
van de in 1906 genomen proefte Krui-
Dingen door dhr. Abr. Boone doeleen
bemestingsproef op aardappelen (deze
proefneming is een voortzetting vbd de
in 1906 genomen bemestingsproef op
suikerbietente Krabbendjjke door dhr.
J. P. Krijgerdoelna te gaan of een
kalkbemesting op door zeewater over
stroomden grond succes heeft en hoeveel
Chili-salpeter het best rendeert op sui
kerbieten.
In de Afd. Heinkeaszand fungeert als
Commissie-lid dbr. J. D. Elenbaas te
Hoedekenskerke. In die Afd. zullen proe
ven genomen worden, te Kapelle door
dhr. A. de Schipperdoelde verge
lijking van eenige stikstofhoudende hulp
meststoffen op suikerbietente 's-Heer-
Arendskerke door dhr. B. de Jager Jz.
doeleen bemestingsproef op suiker
bieten.
In de Afd. Noord-BovelandCommis
sie-lid dhr. G. J. v. d. Linde te Colrjns-
plaat zal een proef worden genomen
door dhr. C. A. Heyboer te Colgnsplaat
voor de VereenigiDg ♦Vooruitgang"
doel: vergelijking van de waarde van
eenige stikstofhoudende hulpmeststoffen
op suikerbieten.
In het plan zijn tevens aangegeven de
ligging, de oppervlakte, de grondsoort
en de voorvrucht van het perceel, dat
als proefveld zal dienen, benevens de
verdeeling van elk perceel, de soort en
de hoeveelheid meststoffen, die er op
zullen gebracht worden, het tjjdBtip waar
op dit moet geschieden en een begroo
ting der onkosten, die door de uitgaven
niet mag worden overschreden.
De plannen zjjn door den Rjjks-land-
bouwleeraar in overleg met de proefne
mers opgemaakt en door de Commissie
van Toezicht vastgesteld. De proefnemer
mag van het vastgestelde plan niet af
wijken zonder toestemming van den Rjjks-
landbouwleeraar.
De Gemeente begrooting
In ons nommer van 4 September heb
ben wjj reeds het voornaamste uit de
ingediende Gemeentebegrooting voor 1907
meögedeeld. Nu de memorie van toelich
ting is verscheneD, kunnen we nog de
volgende bijzonderheden aan ons eerste
bericht toevoegen.
Voor de aanschaffing van 2 motor
brandspuiten is uitgetrokken de som van
f 7000.
In een brief van den burgemeester
aan het Dageljjksch Bestuur over dit
onderwerp wordt o.a. het volgende gezegd:
♦Het iB in den laatsten tijd voldoende
gebleken, dat reorganisatie der brandweer
zeer noodzakeljjk is.
Naar mijne meening voldoen, noch de
omhelsde haar, tot zjj met het hoofd
knikte.
HOOFDSTUK XX,
Onderhoud tusschen een
vorst en een vorstin.
♦De Amerikaan is ontvluehtl" was de
kreet, die den volgenden morgen in Edel-
weisz vernomen werd.
Die kreet scheen, naar 't uiterljjk te
oordeelen, bjj velen een gevoel van ver
lichting op te wekken. Er was niemand,
die baron Danglosz wegens zjjn onge
hoorde nalatigheid een verwjjt wilde
maken. Nog nooit was hem een misda
diger ontsnapt.
Het geheele verhaal van de gewaagde
ontvluchting ging dien dag van mond
tot mond, en nog vóór den middag was
alles in de stad bekend.
Baron Danglosz was vroeg in den
morgen zelf in de cel van den gevangene
gegaan, verbaasd over het langdurig weg-
bljjven van zjjn gevangenbewaarder. De
deur was op slot en uit de cel klonk
Bteunen en roepen.
Dadeljjk verontrust haalde de kapitein
een anderen, op die deur passenden, sleu
tel, opende de cel en trad haar binnen.
Daar vond hjj den gebondenen, met bloed
bevlekten Ogbot.
De kleeren van den Amerikaan lagen
op den grond, terwjjl zjjn kleeren door
den Amerikaan waren meegenomen.
Zoodra bij daartoe in staat was, ver
telde Ogbot wat hem 's nachts overko
men was. Toon hg te middernacht de
ronde deed, hoorde hij in de cel eteunen,
en door een gevoel van medeljjden ge
dreven, had hg de jjzeren deur geopend
inrichting, noch de brandbluschmiddelen
aan de eischen, die daaraan tegenwoordig
gesteld worden.
Spuit III is ongeschiktspuit IV is
van weinig capaciteitspuit II is nu, met
de door den Raad toegestane gelden, wat
verbeterd en spuit I is goed, deze laatsten
zouden als reserve-spuiten dienst kunnen
blijven doen.
Zooals U bekend is, heeft de Goesche
vrjjwillige Brandweer-vereeniging dezer
dagen een mofcorspuit aangekocht, deze
spuit voldoet in alle opzichten zeer goed.
Voor onze gemeente acht ik het een groot
voordeel, dat die spnit door een gering
aantal (8) personen ^kan bediend worden.
Het grootste gebrek van onze brand
weer is ongeoefendheid van de manschap
pen en dit zal met de tegenwoordige
inrichting moeiljjk, zoo niet onmogelijk
te verbeteren zijn, vandaar dat ik een
motorspuit voor onze gemeente een groot
voordeel acht, temeer omdat die onvol
doende oefeningen jaarlijks nog f300,
kosten.
In eene bestuursvergadering der G. V.
B. is daarom door mg de vraag gedaan
♦zou in onze gemeente de brandweer
niet geheel vrgwillig kunnen worden
Deze vraag werd bevestigend beant
woord.
De G. V. B. is bereid de zorg voor de
brandweer geheel op zich te nemen,
mits de gemeente de brandbluschmidde
len beschikbaar stelt en jaarljjks voor
onderhoud eene toelage geeft.
Ik geef U daarom in overweging bet
volgende voorstel aan den Raad aan te
bieden
a. De gemeente koopt aan Twee Motor-
spuiten (waaronder begrepen is de
motorspuit der G. V. B. Twee has
pelwagentjes en 500 M. slangen
(waaronder de haspelwagen en
250 M. slang der G. V, B.)
Stelle deze en als reserve-Bpuiten,
spuiten I en II en de reddings
ladder beschikbaar aan de G. V. B.
c. Verleene aan de G. V. B. eene jaar-
ljjksche toelage van f 150.
d. gaat daarvoor aan eene geldleening
van f 7000.
etracht te verkoopen spuiten III en
IV, Memorie.
Thans is voor de brandweer op de be
grooting van 1906 uitgetrokken f 1154,50
(met inbegrip van de door den raad in
principe toegestane gelden). Hierbij is
slechts op één brand gerekend, thsns
hebben er reeds twee plaats gehad, de
meerdere kosten moeten dus nog bij dit
bedrag gerekend worden
Volgens bovenstaand voorstel zal dan
voor 1907 voor de brandweer uitgetrok
ken moeten worden
Op Hoofdstuk IV, afd. 2
Toelage a/d G. V. B. f 150,
Huur bergplaats i/d kerk - 50,
Assurantie- 4.50
Totaal f 204,50
Op Hoofdstuk XI afd. 1
Rente van f 7000 a 4 - 280,—
Totaal dus f 484.50
Volgens mededeeling van den fabrikant
on gevraagd, of de gevangene ziek was.
De rampzalige Amerikaan had scbjjnbaar
lijdend op het bed gelegen en iets ge
zegd, dat de schildwacht niet verstond,
maar aan een verzoek om hnlp deed
denken.
Zonder eenigen argwaan te koesteren,
had hg ook de tweede deur geopend en
was voor hec bed gaan staan, waarop de
zieke man plotseling was opgekomen en
hem met den zwaren stoel een geweldi
gen slag tegen het hoofd gegeven had.
Toen bjj het bewustzjjn had teruggekre
gen, lag hg op het bed, zooals de kapi
tein hem gevonden had.
De arme kerel was zóózeer onder den
indruk van zjjn tekortkomingen in dit
geval, dat hjj Danglosz verzocht hem
dadelijk dood te schieten.
Maar Danglosz had hem naar het hos
pitaal laten brengen, opdat hij goed ver
zorgd zou worden. Drie bewaarders had
den even over twaalf iemand dien zjj voor
Ogbot hielden, uit de gevangenis zieu
komen en de spjjtige chef stemde toe,
dat iemand haastig door zijn kamer ge-
loopen was.
De gevangene zou, zooals Danglosz
driftig beweerde, teruggevonden worden,
al zou de geheele politie van EdeiweiBZ
cr op uit gezonden moeten worden.
Dit edele besluit noopte hem om iedere
straat en iedere laan door zgn menschen
te laten doorzoeken. Boden werden links
cn rechts in de omstreken uitgezonden.
De voormiddag was reeds half voorbg,
(een Harry Anguish van d* ontvJocbting
an zijn vriend hoorde.
(Wordt vervolgd
