N», 113.
Dinsdag 25 September.
93
jaargang.
ste
FEUILLETON
De Liefde eener Vorstin
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjj dagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjji per kwartaal, in Goes 0,75p buiten Goes, franco, 1*25
Afzondorlpke nommen 5 cent,.
Inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
COURANT.
De prjj» der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 eent, eiken regel meer 10 et.
B| directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjji
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, buweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels f 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 23.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Qoesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
BERICHT.
Zij, die zich met 1 October a.s.
op deze Courant abonneeren, ont-
vingeu de tot diea datum ver
schijnende nummers gratis.
/ien^Armenwet.
In de Zeeuw van 22 September lezen
we hot Tolgende
»In de vorige Troonrede is de indie
ning van oen ontwerp armenwet aange
kondigd doch de belofte is in de Troon
rede van Dinsdag niet herhaald.
Zou deze schreiende quaestie op den
achtergrond geraakt zjjn voor tal van
andere, die zeker niet belangrijker zjjn
Een armenwet, waarmede alle partjjen
kunnen meegaan, schjjnt broodnoodig.
Vooral nu helaas het aantal kerkeljj-
keu (sic) niet tot eenige kerk behoorenden,
toeneemt en de taak der burgerljjkearm-
bosturen te zwaar wordt, schijnt een
spoedige regeling en oplossing hoogst
Het wetsontwerp-Goeman Borgesins
bevatte, naar velen meenen, zeer veel
goeds.
Zou 't van het minder goede gezuiverd,
niet kunnen dienst doen als leiddraad
voor een spoedig in te dienen wetsont
werp
Het wet8ontwerp-Borge8iu8 »van het
minder goede gezuiverd," in de oogen
der clericalen wil zeggen »van het beginsel
ontdaan."
Hiertoe zal natnurljjk de Regeering niet
kunnen overgaan. En welk een ontvangst
zoo'n ontwerp, niet van het vrjjzinmge
beginsel ontdaan, zou ten deel vallen van
clericale zjjde, kan voor Diemand twijfel
achtig zjjn, die zich de artikeltjes van
Dr. Kuyper in de Standaard herinnert,
db' verschonen, toen het ministerie-Bor-
gesius in 1901 het ontwerp-armenwet
had ingediend. Het heette dat het ont
werp niets minder bracht dan een stoute
poging tot aanranding van de vrjjheid
der kerken de strjjd tegen de vrjjheid
der kerken wordt openljjk aangebonden
het kerkeljjk eigenaardig karakter van
den dienst der barmhartigheid in Jezus
naam wordt zonder verbloeming aange
tasteen ieder, die op de vrjjheid der
kerken prjjs stelt, oordeele, of verzet hier
niet onafwjjsbaar plicht is, en dergeljjke
boem-boem taal meer.
Is het nu wonder, dat een ministerie,
dat na de onzalige Kuyper-periode als
een verzoenir gs-ministerie moet optreden
en daarenboven nog op geen groote meer
derheid kan bogen, niet een wet voorop
zot, die de hartstochten weer zou ont
ketenen
De clericalan beschouwen de liefdadig
heid der kerkelijke armbesturen als een
frmiliezaakje en de meening der vrjjzin-
nigen is, dat er op dat standpunt geen
goede armenwet tot stand is te brengen.
Kerkeljjke armenzorg heeft ook haar
schaduwzjjde. De armen worden dikwjjls
h^el ongelijk bedeeld, naarmate zjj lid
zijn van een rjjke of een arme kerkeljjke
gemeente. En ook kweekt de kerkeljjke
armenzorg heel vaak huichelarjj. Ook
51
door
GEORGE BARE.
Plotseling riep hjj uit
»Dan weiger ik te gehoorzamen. Zeg
haar, dat als zjj mjj toestond deze cel
te verlaten, dat ik dan eer er een an
dere nacht voorbij was, aan haar voeten
zou zjjn. Zeg haar, dat ik weiger Gran-
Btnrk te verlateD, vóór ik haar gezien
en gesproken heb. Ga nu tot baar,
Qninnox, en zeg haar ook, dat er iets
is, dat zjj van mjjn eigen lippen hooren
moet. Dan zal ik Granstark verlaten maar
ni it eerder, al zou de dood het gevolg
zij a"
De beide mannen staarden hem vol
sc'irik en verbazing aan.
»Wilt u dus niet vluchten?" vroeg
Q linnox.
»Ik wil niet weggesleept worden, zon
der haar gezien te hebben," antwoordde
Lorry beslist en wierp zich op het bed.
>Zoo'n jonge ezel," bromde Danglosz,
terwjjl de soldaat op de tanden knarste.
Een oogonblik later werd di jjzeren
deur zachtjes gesloten, oen sleutel
knarste in het slot en de bezoekers wa
len vertrokken boden, die hem
hot grootste bewijs van aanhankelijkheid
Hachten, dat een mensch geven kon.
Wat deed zjj niet om zijnentwille Zjj
kr.& het plan gevormd voor zjjn vlucht,
heeft bjj haar dikwijls veel te weinig
onderzoek plaats en er is bjjna geen
enkel kerkgenootschap, dat verslag geett
van zjjn werkzaamheden.
Er moet een einde worden gemaakt
aan het stelsel, waardoor de overheid
zelfs niet weet, op welke wjjze kerkelijke
en bjjzondere instellingen haar weldadig
heid uitoefenen en er moet gestreefd
worden naar het leggen van een onderling
verband tusschen de verschillende, in één
zelfde gemeente gevestigde, instellingen,
een verband ook tusschen deze instel
lingen en het overheidsorgaan ter be
oefening van de openbare armenzorg.
Op geen anderen grondslag kan een
vrijzinnig ministerie, zonder zjjn begin
selen te verloochenen, een ontwerp-armen
wet indienen. En daar zjjn vooralsnog
de omstandigheden niet gunstig voor.
Vermakelijk.
Er is een vermakeljjke polemiek aan
den gang tusschen De Bode en De Zeeuw.
Daar is een dominé betrapt op eeD,
laat ons zeggen onjuistheid, van den kan
sel. Hjj had de openbare school in mis-
crediet trachten te brengen bij zjjn hoor
ders. Hij werd ter verantwoording ge
roepen en had allerlei nietswaardige uit-
vluchtjes. Drommels, dachten de openbare
onderwjjzers, als dat zoo gaat en de
dominé'B dergeljjke dingen van den preek
stoel verkondigen, dan moeten we er bjj
zijn. We dienen dus in de kerk te zjjn
bjj zulke heeren, om als ze zich weer
aan dergeljjke onjuistheden schuldig ma
ken, hen op de vingers te tikken niet
alleen, maar ook om het publiek er op
opmerkzaam te maken.
Volkomen juist en geheel het ïecht
van de voorstanders der openbare school,
zou ieder onbevooroordeeld mensch zeg
gen. Niet aldus De Zeeuw. Deze is woe
dend, scheldt al vast zoo iemand, die
zich wil opofferen, en niettegenstaande hjj
anders denkt dan de predikant, eenige
uren onder diens gehoor wil zitten,
een inquisiteur, en meent dat door dit
voorstel »de openbare onderwijzers moe
ten dalen in aller achting."
De Zeeuw is geheel buiten zich zelve.
Zjj scbjjft»Het is een bekend feit, dat
de vele openbare onderwijzers niet meer
ter kerk gaan". Let wel, de vele. En
veertien regels verder schrjjft zjj>Er
zjjn er onder de openbare onderwjjzers
ook, die om betere reden ter kerk gaan".
Als de redactie werkeljjk zoo iets ge
schreven heeft, had zoo'n onzin, zou men
zeggen, zelfs den corrector moeten tref
fen. Maar als men boos is
Het geheele stukje maakt den indruk,
dat men erg bevreesd is voor het plannetje
en dus in z'n hart moet bekennen, dat
er door sommige dominé's wel eens ge-
fantaiseerd wordt, zelfs van den kansel,
ten opzichte van de openbare school. En
als dat niet meer ongecontroleerd ban
geschieden
We zijn belangstellend naar het ant
woord van de Bode en zullen er te zjjner
tijd wel eens melding van maken.
GOES, 24 Sept. 1906.
Door dr. Coenen zal, op verzoek van
den inspecteur van den arbeid, oen kos-
zjj nam boden in 't vertrouwen om een
weergalooze schending van de wetten
van haar land te begaanzij, de
vorstin.
Maar zij wilde hem ook verbannen van
het ideaal dat zjjn ziel aanbad, hem een
wreed niet te dragen lot bereiden, even
erg als datgene, waarvoor zij hem poogde
te redden.
Uitgeput zonk hjj op zjjn bed en sloeg
in een vlaag van vertwjjfeling de handen
voor het gelaat. Hij riep zich den in
houd van haar dierbaren brief in de
gedachte terug.
Had zij geschreven, dat hjj in
groot gevaar verkeerde, en zjj niet leven
kon, vóórdat zjj hem buiten Granstark
en veilig wist. Probeerde zij niet hem
ten koste van haar eer te redden
Zjj had een plan tot ontvluchten voor
hem klaar gemaakt en daarbjj in een hoekje
van den brief geschreven
»U heeft veelmeer voor mg gedaan
dan u vermoedt, en daarom smeek ik God,
dat ik het u vergelden kan, voor zoover
het in mjjn vermogen is".
Op een andere plaats stond:
»U kan mjjn afgezanten vertrouwen,
want zjj beminnen mjj evenzeer."
Dat laatste woord was onbewust een
erkenning van zjjn liefde. Maar zij bood
hem niets dan de vrijheid, als hg ging,
zonder zich nog eens ia haar tegenwoor
digheid te kunnen verheugen.
Ook al stond hjj nu als waarschijnlijk
moordenaar van den prins van aange
zicht tot aangezicht tegenover den dood,
toch voelde hjj» dat hjj niet gaan kon
telooze cursus gebonden worden in ver
bandleer. Donderdag a. s. zal de eerste
cursusle8 gegeven worden in een |der
zalen van do Sociëteit »V. O. V." Zestien
leerlingen hebben zich voor dezen cursus
reeds opgegeven.
Met ingang van 10 October a. s.
is op het Telegraafkantoor alhier geplaatst
de klerk der Postergen en Telegrafie
C. J. Bom, thans te Middelburg.
De verkiezing voor een lid van de
Tweede Kamer in het district Leiden in
de vacature van mr. W. van der Vlugt
is bepaald op Dinsdag 16 October a.s.
De stemming, zoo noodig, zal plaats heb
ben op Vrjjdag 26 October en de her
stemming op Dinsdag 6 November,
Rilland. De heer J. Goeree Az. te
Rilland is met 1 Oct. aangesteld tot
kommies bjj de belastingen standplaats
Sas van Gent.
Hoedekennkerke. De commies bjj
's rgks directe belastingen 2de klasse
J. Visser, is met ingang van 1 October
a. s. verplaatst naar Ossendrecbt.
Aan heeren burgemeesters van die
gemeenten, waar het brandweerkorps nog
niet verzekerd is, ingevolge de bepalin
gen der ongevallenwet 1901, is door
het bestuur der rgks verzekeringsbank een
schrjjven gericht, dat in verband met de
jurisprudentie van den Centralen Raad
van Beroep inzake de brandweer, thans
alle personen, die tegen vergoeding werk
zaamheden verrichten, ten behoeve van
dat bedrjjf verzekerd zjjn ingevolge de
bepalingen der ongevallenwet 1901, on
geacht of zjj die werkzaamheden vrjj-
wiliig verrichten, dan wel als dienst
plichtigen.
Dientengevolge wordt hnn verzocht
van af 1 Juli j.l. het loon van het ge
heele brandweerpersoneel in de loonljjst
op te nemen.
Groene Kruis.
Vrgdagavond vergaderde de afdeeling
Goes van bovengenoemde vereeniging in
de »Prins van OraDje". De vergadering
werd gepresideerd door dr. Coenen.
De voorzitter deelde mede
lo. dat de heer dr. Lasonder een
kennisgeving had gezonden wegens uit-
stedigheid niet aanwezig te kannen zjjn
2o. dat de regenbak in dezen zomer
gedurende 31 dagen is gebruikt geworden,
tot de bak leeg was.
In behandeling komt daarna een voorstel
omtrent het verstrekken van regenwater.
Gezien het drukke gebruik dat gemaakt
wordt van den regenbak, dient het bestuur
een voorstel in, om zoowel aan leden
van het Groene Kruis als aan onvermo-
genden water uit den bak te verstrekken.
Bjj de quitantie zal dan aan de leden
een kaart worden uitgereikt, evenals aan
onvermogenden, waarop water zal worden
verstrekt. Aan de leden en aan de on
vermogenden zullen echter kaarten van
verschillende kleur worden verstrekt. Ook
zal de fcjjd, waarop aan leden en aan
onvermogenden water zal worden ver
strekt, verschillend zjjn. De tjjd voor de
zonder haar pog eens gezien te hebben.
Misschien vergiste hg zich, maar in
zijn hart voelde hij, dat zg aan zjjn ver
langen gevolg zou geven.
Plotseling werd er een sleutel in het
slot van de deur omgedraaid. Zjjn hart
klopte van verwachting, dat men hem
haar antwoord op zjjn laatste woorden
zou brengen. Hij ging rechtop zitten en
wreef de gezwollen oogen.
De deur werd geopend en een groote
gevangenbewaarder met scherp rondblik
kende oogen en in mantel en helm
gekleed, keek naar binnen. De onbarm
hartige straal van zjjn lantaarn scheen
zich dreigend naar het bed te wenden.
»Wat wilt ge?" vroeg de gevangene
verdrietig.
Ih plaats van te antwoorden, ging de
wachter voort met het traliehek te openen
en trad een oogenblik later de cel binnen.
Een kreet onderdrukkend, trok Lorry
zjjn horloge te voorschjjn en sprong
overeind. Het was juist twaalf uur en
hg bedacht, dat zjj beloofd had, dat er
op dit uur een bewaarder bjj hem komen
zou.
Was dit die man Zou het plan dus
volbracht worden
De beide mannen keken elkaar een
poosje doordringend aan, de een in twjj-
fel en onzekerheid, de ander vragend.
Toen gleed er een glimlach over 't ge
laat van den schildwacht, die kalm bjj
de tafel ging staan en zijn lantaarn
neerzette.
Toen legde hij mantel en helm neer
en schooi don ander een grjjs couvert
leden kan dan b.v. vastgesteld worden
van 7 i/i8 i/s 's morgens, voor de onver
mogenden van 56 's avonds. Het per
soneel, dat het water verstrekt, zal wor
den uitgebreid.
Ben der aanwezigen wjjst erop, dat nog
wel eens door niet-onvermogenden en niet-
leden water zonder betaling werd betrok
ken.
De voorzitter zegt echter beter toezicht
toe. Gedurende den drogen tjjd was de
toeloop zoo groot, dat controle voor één
persoon lastig was. De regenbak, bevat
tende 30000 liter, waB toen in één maand
uitgeput.
De voorzitter zet nog eens uiteen het
voorstel, dat door vermeerdering van
hulp vermeerdering van uitgaven met
zich brengt, terwijl de inkomsten erdoor
verminderen. Het voorstel wordt daarna
met algemeene stemmen aaDgenomen.
Daarna wordt aangeboden de begrooting
voor 1907, bedragende aan inkomsten en
uitgaven f593,866.
Een der aanwezigen vraagt of het niet
op den weg zou liggen van het Groene
Kruis eenig geld beschikbaar te stellen
voor het steunen van vacantiekolonies e.d.
De voorzitter zegt in principe hiervoor
wel veel te gevoelen, doch voor het oogen
blik is dit met het oog op de financieele
draagkracht der vereeniging nog onmo-
Een ander lid stelde voor een post
van f 50, op de begrooting uitgetrokken
voor aanschaffing van boeken, te vermin
deren en het vrjjkomende geld ter be
schikking te stellen voor de stichting
van een fonds tot uitzending van zieke
of zwakke kinderen uit Goes gedurende
de vacantie.
Naar aanleiding van deze besprekingen
komt het bestuur met het voorstel, in
1907 gedurende eenige weken een kind,
door een der medici uit Goes aan te wjjzen,
met een vacantiekolonie naar buiten te
zenden.
Dit voorstel wordt aangenomen en de
begrooting, gewijzigd, eveneens met alge
meene stemmen aangenomen.
Niets meer aan «de orde zjjnde wordt
de vergadering gesloten.
Ziekteverzekering»
Het thans verschenen ontwerp van wet
tot verplichting van vaste werklieden,
om zich en hunne gezinoen te verzeke
ren tegen gel delg ke gevolgen van ziekte
en bevalling, strekt de verzekeringsplicht
uit tot alle vaste werklieden, ouder dan
16 jaar, met uitzondering van bepaal
delijk in het ontwerp genoemde catego
rieën, zoo o. a. zg, die hooger inkomen
hebben dan f 1200 of in de vermogens
belasting zjjn aangeslagen, militairen,
ambtenaren, zeelieden.
Tot het »gezin« worden ook gerekend,
inwonende ouders, schoonouders, groot
ouders, zoo zg ouder zjjn dan 65 jaar.
De verzekering geschiedt: óf bjj een
bjjzondere ziekenkas, óf bjj een z. g
♦districtskas" (deze is van den staat),
óf bjj een »ondernemingsziekenkas", wan
neer men nameljjk vast werkman ie bjj
een onderneming, die een zoodanige kas
heeft.
Het nieuwe ziekteverzekeriugsontwerp
in de hand.
Lorry wankelde en zou gevallen zijn,
als de mnur hem niet tot steun had
gediend.
Hg hield een briefje van haar in de
handeD. Hg maakte het open, en terwijl
hg las kwam er een vreemde rust en
kalmte over hem, alle onrust scheen
vergeten. Zjj schreef:
»Ik smeek u de aanwgzingen te volgen
en nog dezen nacht te vluchten. U be
weert Granstark niet te kunnen verlaten
zonder mg nog eens gezien te hebben
Wie gooit nu vrjjheid en leven voor
zoo'n kleinigheid weg Waarom bied
ik u deze gelegenheid aan Doe ik dat
in de hoop u niet meer te zien Is
het niet genoeg dat ik u verzoek, u smeek
te gaan Meer kan ik niet zeggen."
Hg vouwde het van zoo groote opge
wondenheid getuigende briefje op, knste
het en wilde het in zijn zak steken, om
het tot aan zjjn laatsten ademtocht te
bewareD, maar een woord van den gevan
genbewaarder deed hem opkjjken.
Hjj zag den loop van een revolver op
zich gericht.
Een sombere uitdrukking vloog over
het gelaat van den man terwjjl hg eerst
op het br'efje en toen naar de lamp wees.
Zijn bedoeling was niet verkeerd te be
grijpen.
Lorry hield het briefje in de vlam en
het verteerde tot asch evenals het eerste.
Er mocht niets van overbljjvon.
Na dezen daad helderde het gelaat
van den bewaarder weer op, hjj legde
de revolver op de tafel, liep naar den
is zoodanig ingericht, dat zg voor een
deel het werk van de Ongevallenwet over
neemt. Als thans een werkman een onge
val krjjgt door een machine, dan keert
de Rjjksverzekeringsbank hem gedurende
den eersten tjjd, hoogstens zes weken,
een tijdelijke rente uit van hoogstens 70
procent van zjjn dagloon. Het nieuwe
ontwerp nu wil deze tjjdeljjke uitkeering
niet meer op die wjjze doen plaats heb
ben, maar haar gedurende de eerste negen
weken laten doen uit de ziekenkas, waar-
bjj de getroffene verzekerd is.
Daar is veel vóór te zeggen, al was
het alleen maar dit, dat daardoor de Rjjks
verzekeringsbank van zeer veel werk zal
worden ontlast. Het werk hoopt zich al
tijd ophebben we niet in de begro
tingstoelichting gelezen, dat er nog 200
vaste ambtenaren bjj deze bank zullen
moeten worden aangesteld
Het spreekt echter vsnzelf, dat bjj
aanneming van dit ziekte-verzekerings-
ontwerp een wjjziging in de Ongevallen
wet moet worden gebracht, anders zou
een getroffene dubbele uitkeering krjjgen,
wat niet noodig is.
Aanvankeljjk had de minister het voor
nemen om, behalve deze noodzakeljjke
wjjziging, ook nog andere wjjzigingen
voor te stellen, die met de ziekte-verze
kering niets te maken hebben, maar
waarvan de practjjk de wenscheljjkheid
heeft doen kennen. Bjj nadere overwe
ging is hg echter van dit denkbeeld
teruggekomen de minister acht het wen-
scheljjker om deze noodzakeljjke wijzi
gingen in een nader ontwerp voor te
stellen. Hg wil eerst nog wat meer ge
gevens inwinnen, behalve van het bestuur
der Rijksverzekeringsbank, ook van de
bestaren van eenige particuliere verze-
keringBmaat8chappjjen of vereenigingen.
De Bali-expeditie.
Onze eerste belangrijke overwinningen
zjjn behaald zonder veel verliezen aan
onzen kant. Doch ook nn weder vochten
aan de zjjde der vjjanden vele vrouwen
en kinderen mede, die wjj natuurljjk on-
mogeljjk konden sparen.
Uit de verschillende telegrammen is
het volgende op te maken
Nadat Denpasar door onze marine was
beschoten rukten onze troepen op. Een
kleine kampong tusschen de oostkust van
Badoeng en de hoofdplaats Denpasar,
Kesiman, werd door onze troepen na ge
ringen tegenstand genomen. Hier werden
buitgemaakt 10 kanonnen, 68 geweren
en veel munitie en wapens. Den volge
den dag had de opmarsch naar Denpasar
plaats, dat binnengedrongen werd onder
zwak vuur van den vjjand. Voor de aan
komst onzer troepen waren alle groote
gebouwen van Denpasar in brand gesto
ken. Volgens een andere lezing waren
ze door ons marinegeschut in brand ge
schoten. Ook Pamatjoetan is veroverd.
De vorst met poenggawa's en volge
lingen, tezamen 400, zjjn gesneuveld.
Verscheidenen bleken zichzelf gekrist te
hebben. De bevolking van de hoofdplaats
bood haar onderwerping aan.
De Baliërs bleken de uitwerking van
ons infanterievuur niet te kennen en
ingang, luisterde nog eens in de gang
en sloot daarna zachtjes de zware jjzeren
deuren achter zich.
Zonder een woord te zeggen begon bjj
zjjn uniform uit te trekken, terwjjl Lorry
hem als betooverd aanstaarde.
De man keek ongeduldig op en be
duidde hem, dat hg voort moest maken
want hg scheen overtuigd, dat de ge
vangene wist, wat van hem verwacht
werd.
Nu begreep Lorry en haastig begon
ook hg zich van zjjn kleeren te ontdoen.
Na vgf minuten waren zjjn kleeren
over don vloer verstrooid en was bjj in
den uniform van een gevangenbewaarder
gestoken.
Geen woord werd daarbjj gewisseld.
De gevangene was nu de bewaarder.
»Ben je niet bang, dat het je het
leven kost?" vroeg Lorry eerst in 't
Engelsch en toen in 't Duitsch, maar de
laatste schudde slechts het hoofd, ten
teeken, dat hg er niets van verstond,
keerde zich snel naar het bed, greep een
laken en scheurde het in reepen, die
hg den ander ongeduldig iu de hand
gaf.
Omdat de eerste brief alles vooruit
bepaald had, wist de gevangene wat er
van hem verwacht werd, en bond de armen
en beenen van den bewaarder. Met een
grimmigen lach wees de gebondene naar
de lantaarn, de revolvers en de sleutels,
Zjjn gehoorzame gevangene nam bezit
van die voorwerpen, alsof het zijn eigen
waren en wae op 't pont heen te gaan.
(Wordt vervotj/dj.