1906 N° 102,
Donderdag 30 Augustus,
93ste jaargang.
De Liefde eener Vorstin
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prgi per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco, f
Afzonderlijke nommeis 5 cent.
Inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
De prjis der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant", Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
MTIHIim.
De wraakzucht van Calvijn.
Da jongste historische beschouwingen
over het karakter van Calvijn, mee
gedeeld in ons blad, laten de Zeeuw geen
rust. Eerst een slap tegenspraakje en
een belofte, dat men later wel oens op die
beschouwingen terug zou komen daar
moet zeker eerst de een of ander theolo
gische medewerker worden opgeroepen
en in het nommer van 27 Augustus
no mt zjj die beschouwingen »vyel wat
eenzgdig" en haalt dan een schrijver
aan, die van meening is, dat Servetus
de stelling zou zjjn toegedaan dat do
ketters moeten uitgeroeid worden en dat
Calvjjn »terecht een eereplaats onder de
grootste schrijvers gegeven wordt".
In de eerste plaats over de eenzijdig
heid" dier beschouwingen. Die zjjn niet
van ons, wjj eigenen ons de eer daarvan
ook niet toewe hebben ze elders ge-
lozen, maar ze zjjn, zooals we ook meld
den, van drie erkende geleerdenTollin
tö Maagdenburg, Willes, een Eogelsch
geleerde, en van Roget te Genóve, die,
onafhankelijk van elkaar alle
stukken hebben onderzocht, en eenstem
mig het gedrag van Calvjjn hebben
veroordeeld.
Dat iB dui een alles behalve eenzjjdige
voorstelling van zaken.
Of Servetus de stelling wa9 toege
daan, dat alle ketters in casu de
drieëenigheidsbeljjders moesten worden
uitgeroeid, is iets, wat we niet weten
't is best mogeljjk en ons onverschillig
maar sedert wanneer is het begaan van
een fout van den een, een vrjjbrief voor
het begaan van misdrgvon voor een
ander
Dat Calvjjn >terecht een eereplaats
onder de grootste schrjjvers gegeven
wordt," is eene meening, die wjj voor
ons gaarne onbesproken laten we had
den het niet over Calvjjn als schrijver,
maar wilden eens in het licht stellen,
hoe weinig Christen deze »groote schrjj-
ver" was.
In woorden, ja, zooals zoovelen van
zjjn volgelingen, maar zjjn daden waren
ljjnrecht in strjjd met Jezus' gebod.
Calvjjn had omstreeks 1552 in een
zjjner werken geschreven »leden, die van
de kerk zjjn afgesneden, moeten wjj door
zachtheid en door gebeden tot haar terug
brengen. Verdrinken, onthoofden, ver
branden zjjn volstrekt niet de gepaBte
middelen om hen en huns geljjken tot
inkeer te brengen."
Jawel, mooi gezegd, maar den eerBten
keer, dat er iemaad met hem persoonlek
in botsing komt, levert hjj hem over aan
den brandstapel.
En dat nog wel uit persoonlijke wraak.
Immers Calvjjn heeft verklaard, »dat hjj,
als Servetus slechts een sïhaduw van
bescheidenheid had betoond, hem niet
zoo ter dood zou hebben vervolgd".
De beroemde geleerde Mosheim roept
naar aanleiding van deze bekentenis uit
»Welk een bekentenis Servetus moest
verbrand worden, niet omdat hjj het
woord Gods had vertreden en de wereld
40 FEUILLETON
door
GEORGE BARR.
Den heelen middag waren er tusschen
hen beiden geen andere woorden ge
wisseld, dan die van twee goede vrienden.
Hjj was een en al belangstelling, zjj ge
heel vriendelijkheid.
Allode, de deftige dienaar, sloot de
deuren open, trok het gordjjn ter zjjde
en trad toen ter zjjde om zjjn vorstin
met den Amerikaan te laten binnentreden.
Toen ging zjj met Lorry de zaal binnen,
zjj een vorstin in een grjjs kleed, hjj een
hoveling in dito zomerdracht.
Nauweljjks waren zjj binnengegaan,
ot hij bleef staan.
>En ik hield u voor Miss Guggen-
slocker," zei hjj.
Zjj lachte zoo vrooljjk als een kina
dat verrukt is over een verrassing die
het een ander heeft bereid.
»Ben ik niet een zwak, nietig per
soontje, ik, die op een troon zit, en alles
beheerschen moet, wat om mg heen is?"
Zjj vestigde nn zjjn opmerkzaamheid
op den troon, die aan den anderen kant
van het vertrek waB.
»Van af dezen zetel mag ik kalm allerlei
grjjze staatslieden raad geven, hun wgs-
heid overwegen en dan een besluit nemen,
alsof ik Demosthenes zelf was, alle ellende
in de wereld onderzoeken, die monarchen
soms waanzinnig maakt en intnsschen
mjj zelf afvragen, of najjn kroon recht zjj."
met dwalingen besmet, maar omdat hjj
onoerbiedige taal tegen Johannes Calvijn
had gobruikt 1"
Leerstellingen en hun uitvinders heb
ben heel wat kwaad on ellende in de
wereld gebracht en dit brengt ons op
een ander artikel in hetzelfdo nooimer
van de Zeeuwwaarin zjj naar aanlei
ding van een artikel in de Standaard
spreekt van den haat tegen het Chris
tendom, die "tegenwoordig in Fraokrjjk
wordt uitgesproken. Deze uitdrukking
is onjuist als men onder Christeudom
nog verstaat de leer van Jozus. Daar
tegen kan niemand haat gevoelen, dat
is onmogeljjkhet moge moeiljjk zjjn
om niet dagelijks tien malen en meer
tegen die leer te zondigon, maar or is
geen schepsel, die Diet vol eerbied zal
opzien tegen haar en tegen hem, die die
leer met zjjn bloed heeft bezegeld.
Maar het Christendom is in miscrediet
gebracht, in de eerste plaats door liedeB.
die het vuur van haat en tweedracht
stookten door stellingen op te werpen,
of men moest bidden x>Jezus, zoon van
den eeuwigen God", dan wel »Jezus,
eeuwige zoon van God", en honderden
van dergeljjke futiliteiten. En dan ver
deelde de schare zich in tweeën en men
verketterde en verbrandde elkaar, als men
er de macht toe had. Toch bleven en
big ven ze zich Christenen noemen en
tegen hun Christendom keert zich menig
mensch in Frankrijken elders.
We hebben hier eens een spreker ge
had van de a.-r. partjj, die zeide niet
gaarne te hooren spreken van een »chris-
teljjke" school, »dat is een eerenaam
zeide bjj, eene onderscheiding, die wjj
ons zelf niet moeten gevjn, maar wachten
tot anderen ze op ons toepassen, men
spreke van een school mot den bjjbel."
De Calvinisten moesten niet zoo voort
durend schermen met dan naam chris
tenen, alsof zjj het monopolie daarvan
hadden zij moesten liever wachten tot
anderen hen onder do christenen rang
schikken.
In elk geval christeljjk en calvinistisch
zjjn twee zeer verschillende begrippen.
GOES, 29 Aug. 1906.
Benoemd tot onder-brandmoestor
bij spuit II de heer S. Duvekot Czn.,
thans teller bij die spuit, zulks ter ver
vanging van P. Nieuwenhugse, vertrokken
naar elders.
Gisteren slaagde te Amsterdam voor
acte hoofdonderwjjzer, de heer P. Z an dec
te Nieuw-Vennep, vroeger te Goes.
Het hoofdbestuur van den Algc-
meenen Bond »Vrede door Recht" heeft
een adres gericht tot Hare Majesteit de
Koningin, waarin het zegt
dat het diep teleurgesteld is, dat de
Russische regeering, blijkens het gepubli
ceerde concept-program, de werkzaam
heden van de tweede vredesconferentie,
wolke eerlang te 's-Gravenhage zal ge
houden worden, in hoofdzaak wil beper
ken tot maatregelen om de rechten en
Beschouw, Hoogheid, mg als een af
gezant der Voreenigde Staten enlaatmjj
voor den troon knielen."
»Ik mag niet meedoen aan een scherts,
die de kroon geldt, die mjjn voorvaderen
gedragen hebben, lichtzinnige Amerikaan
die gjj zjjt. Kom hierheen en bekjjk den
grooten, ouden 6toel eens, dan znlt gjj
het mooie werk bewonderen."
Zjj stonden voor do lage, met fluweel
bekleede estrade, waarop de stoel stond
met zjjn hooge rugleuning, zjjn massieve
armleuningen en pooten, die schitterden
in het licht, dat door het hooge venster
naar binnen drong.
Hjj was van goud gemaakt, mot kost
bare steenen bezet diamanten, robjjnen,
smaragden, saphyren en andere even kost
bare steenen, een reliquie van het oude
Granstark.
»Ik zit nooit in het. midden, maar
altjjd aan één kant, met den arm op
een zjjleuning gesteand, want do be
sprekingen zijn meestal zóó lang en droog,
dat ik er moe van word. Eens ik
schaam mg baast het te bekennen sliep
ik op den troon in. Dat is lang geleden.
Sinds dien tijd do 3 ik mijn uit r te bes',
wakker te bljjven. Brvalt u mjjn troon
zaal
»Zeker, de zaal is heel mooi," zei Lorry
verstrooid.
»Deze zaal geeft mij het recht begroet
te worden met den uitroep »Lang leve
de vorstin!" Sinds drie jaar siads
ik achttien jaar oud hen, zit ik alleen
op dezen stoel. Toen ik nog niet meer
derjarig was, stond Oom Caspar naast
mg, als ik in dien stool zaf. Hoe dik-
wgls heb ik hem verzocht niast mg te
verplichtingen van oorlogvoerende par-
jjen ook tegenover andere staten beW
te omschrijven en eenige verbeteringen
te brengen in de facultatieve internatio
nale rechtspraakdat het de hoop had
gekoesterd en nog koestert, dat, zoo het
onmogeljjk mocht blijken verplichte ar
bitrage reeds voor alle geschillen toe te
passeD, door de bovenbedoelde conferentie
internationale rechtspraak althans zou
verplichtend worden verklaard voor be
paalde, door haar aan te wjjzon ge
schillen, b.v. voor dezulke als opgenoemd
waren in artikel 10 van het oorspronke
lijk door het redactie-comité d«r eerste
vredes-conferentie gedane voorstel, welk
artikel toenmaals bij tweede lezing is
weggevallen redenen waarom het hoofd
bestuur den vurigen wonsch uitspreekt,
dat op aandrang van Hr. Ms. regeering
het programma der tweede vredescon
ferentie alsnog in dion zin worde aan
gevuld, dat daarop als hoofdzaak komen
te staan: de aanwijzing van die soorten
van geschillen, waarvoor de internatio
nale arbitage voor alle toegetreden Btaten
verplicht zal zijn.
In verband met het bericht uit
Apeldoorn, dat H. M. de Koningin waar
schijnlijk dit jaar de Stafcen-Generaal niet
zal openen wordt uit den Haag «emeld
Tot dusverre is er nog geen verandering
gebracht in het voornemen van H. M.
de Koningin, om de zitting dor Stacen-
Generaal, op Dinsdag 18 September a. 8.,
in persoon te openen, waartoe H. M.
den Zaterdag te voren in de residentie
wordt verwacht.
'9 Heer Arendskerke. In de Maan
dag gehouden raadsvergadering was inge
komen een verzoek van het Nederlandsch
Onderwijzersgenootschap, om betere sa-
larisregf ling voor de openbare onderwij
zers. Dit verzoek werd in handen van B.
en W. gesteld om advies.
De commissie tot het nazien van de
gemeenterekening dienstjaar 1905, bracht
bjj monde van den hoer Romjjn eeD
gunstig advies omtrent deze rekening uit,
deze werd vastgesteld in ontvang op
f37740,005, in uitgaaf op f35980,28
goed slot dus f 1759,725.
Het kohier van den hoofdelijken omslag
dienst 1906, werd vastgesteld op een be
drag van f5774,905.
Het kohier van de hondenbelasting op
een bfdrag van f201,50.
Waarde* In de Maandagavond gehou
den zitting van den gemeenteraad werd
vastgesteld eene verordening houdende
vermelding van de titels der geldende
verordeningen tegen wier overtreding
straf is bedreigd.
De gemeentebegrooting dienst 1907
werd daarna den raad aangeboden in
ontvang en uitgaaf op f9185,74 Va mot
een post voor onvoorziene uitgaven groot
f31,34 Vs-
Kattendijke. Uit vertrouwbare bron
vernemen wij, dat binnenkort door der-
Raad van State zal worden behandeld
hot hcoger beroep van dhr. de Wilde,
wethouder alhier, inzake de toolating var
komen zitten. Er was ruimte genoegen
stellig heeft het lange staan hem dikwijls
moede gemaakt. E ns begon ik zelfs te
schreien, omdat bij de wenkbrauwen
fronste, toen ik in tegenwoordigheid van
verscheidene edelen van Daw.^b rgen er
op aandrong. Ik meen mg te herinneren,
dat het een ztior giwichtige audiëntie
was, maar ik dacht meer aan mijn ver
moeiden, ouden oom, on herinner ferj,
dat ik mg boos aanstelde en wel zou
willen, d^t bjj onthoofd werd. Aan u om
te beslissen, of zoo'n verschrikkelijk drei
gement schrik of vroolijkheid teweeg
bracht."
»Wat, een luimen had die kleine vor
stin Nu e>ds schreiend, dan weer boos
en eindelgk slapend/' zeide hij lachend.
»Wat is u dan nu ernstig en verstandig
geworden."
>Dank u. Dat doet mij goel. Ik beb
alijjd gewet* n, dat er iemand komen
zou, die mijn pogingen om ernstig en
waardig te zjjn, erkeanen zou. Men
noemt mg goed, verstandig en beminne
lijk, maar dat is D&tuurlijk. Sinds de
dagen van den zmdvloed Doemt men
allo vorsten en vorstinnen zoo, heb ik
gehoord. Wil u mg werkelijk in den
ouden stoel zien zitten vroeg zjj.
*0, hoe echt vrouweljjk," riep hij,
om haar aantiekkelijke gdelheid glim
lachend. »Maar 't is waar, ik zou op 't
oogenblik niets liever zien."
Vlug en argeloos liep zij naar den
antieken zetel, leunde op de armleuning
en keek hem met een blos van zelfbe
wustzijn en een schuldig geweten aan,
als hoopte zij een woord van lof te
ooren tegelijk vreezencle> dat dit kleine
dhr. L. Veruiairoals lid van den gemeente
raad. Laten wij nog oven in herinnering
brengen op welke gronden indertijd door
kiezers uit wijk A tegen de verkiezing
van genoemden Vermaire werd geprotes
teerd, teneinde do houding dier kiezers
bij do laatste verkiezing voor twee leden
op 24 dezer te motivoeren.
Do ingediende bezwaren waren
1". dat er gestemd is zoowel in wjjk
A als B volgens eene kiezersljjst, die
vermoedelgk dcor onbevoegden i8 opge
maakt
2e. dat de noodlge bescheiden bij het
opmaken en ter visie leggen der kiezers-
"'sten hebben ontbroken
3e. dat door onbevoegden en op on
wettige wjjzo kiezers van bedoelde lijsten
zijn afgevoerd
4e. dat geen bewijzen van afvoering
ter inzage hebben gelegen
5o. dat de afgevoerde kiezers do bij
de wet veroischte kennisgeving van af
voering niet hebben ontvangen
6e. dat, indien met het burgerljjk jaar
bedoeld in art. 3 der kieswet het tjjd-
perk van 1 Januari tot en met 31 Decem
ber wordt bedoeld, kiezers in wjjk A,
niet tot de bedeelden behoorende, niet
mochten worden afgevoerd.
Op dezelfde gronden, nog vermeerderd
met enkele andere, welke bij de enquête
van eene commissie uit Ged. Staten aan
het licht zjjn gekomen, is indortjjd door
dbr. de Wilde booger beroep aange-
teekend.
Natuurlijk wordt mot veel bolangstol-
ling de uitspraak van den Raad van
State in deze gewichtige aangelegenheid
tegemoet gezien en is het niet te ver-
wondoren, dat de kiezers uit wijk A op
eene kiezerslijst, welke cp zoo'n vreemde
manier tot stand kwam, absoluut niet
meer willen stemmen.
De correspondent van de N. R. Ct.
te Batavia seint
Badceng heeft hot door de Indische
regeering gestelde ultimatum afgewezen.
De expeditie tegen Bali vertrekt waar
schijnlijk in de eerste dagen van Sep
tember; alles is gereed.
De redactie van de W. R. Ct. toekende
bierbjj o. a. aan
Het eenige, wat ons verwondert, is,
dat men alleen aan Badoeng een ulti
matum hooft gesteld en dat de datum
van vertrek der expeditie nog maar met
»waarschjjnljjkheid" gemeld kan worden.
Er Btaan nog maar een paar gunstige
maanden voor de bo?g, wat het klimaat
betreft.
Volgens een door De Telegraaf ont
vangen telegram zou de expeditie 7 Sep
tember Daar Bali vertrekken.
Buitenland.
De toestand in Rusland.
Een machtelooze regeering, d e niet
de nooden en behoeften begrjjpt van haar
volk en niet in staat is de mas3a met
vaste hand te leiden op den weg dor
ontwikkelingeen jong, levenskrachtig
volk, dat in stormaehtigen drang" doo
jjdelheidje haar als zelfingenomenheid
aangerekend zou worden.
Zijn oogen schitterden van grenzen-
looze bewondering, snel bjjgdo zijn adem
en onwillekeurig zette hg oen vont op
de estrade, ais moest hjj naast haar gaan
zitten.
>U mag niet bij mij komen," riep
zij vol schrik, en de handen in groote
verlegenheid afwerend uitstekend. Dat
mag ik niet toestaan."
»Ik vraag u om vergeving," riep bij
uit, »dat is alles wat een bescheiden
plebejer kan zeggen. Wees zoo goed en
hang nu uw staatsmantel om en neem
den scepter in de hand. Misschien kom
ik er dan toe voor u op de knieën te
vallen".
»En uw hoofd opnieuw pijn doen" zei,
ze, zenuwachtig lachend.
Zij dacht een oogenblik in blijkbare
verlegenheid na, toen nam zij s^el een
rijk kleed van den rug ba-rs zete's af,
en drapeerde het om haar schouders,
zorals alleen een vrouw dat doon kan.
Toen greep zij den scepter, ging voor
den zetel etaan en den scepter glim
lachend boven zijn hoofd zwaaiend, her
nam zij zacht
>Granstark begroet den Amerikaan-
schen prins".
Hij zonk vo r de vorstin op de knie,
kuste den zoom van haar kleed en bief
zijn bleek gelaat op. Nu was de kloof
tusschen hea onme elijk g'oot.
De vorstin zat peinzend op den troon,
leunde met de ellebogen op de b'eede
leuning, do blanke kin ;n de hand en keek
kalm n ar den spr^kelcozen Aner'kaau
jU zegt niet: Ik d»*:k u", zei: een
weg van den vooruitgang, waarvoor
eeuwen noodig zjjn, wil afleggen in enkele
jaren, deze twee elementen hebben tot
gevolg de anarchie, de hopelooze ver
warring, die du heerschen in het groote
lijk van den Czaar. Aan het hoofd een
jong man, opgevoed in een omgeving,
die niets gemeen heeft met de bevolking,
voor wie hij een vader en leidsman wezen
moest, en om dezen jongen man indivi
duen, die vasthouden aan een star con
servatisme of die aan niets denken dan
aan hun eigen belang.
Medeljjden moeten we hebben met het
volk, dat niet geregeerd wordt zooals het
verdiende, doch medeljjden ook met den
Czaar, die door zijn geboorte geplaatst is
voor een taak, waarvoor zjjn krachten
ie kort schieten. Voorwaar, als we dit
alles overwegen, dan valt het moeielijk
een oordeel te vollen over de gebeurte
nissen daarginds en over de personen die
de voornaamste rollen spelen in dat
wereldschokkende drama.
Wie moet ons oordeel treffen De
regeering, die machteloos is, en haar
plicht niet begrjjpt? de regeering die
niet terugdeinst voor stroomen van bloed,
die zelfs niet aarzelt haar toevlucht te
nemen tot moord als zjj zulks noodig acht,
die vrouwen en kinderen doet slachten
alsof het redeloos vee ware, of de revo-
lutionnairen, die, droomend van een dage
raad van vrjjheid, zich offeren voor hun
volk, maar die ter bereiking hunner
idealen middelen gebruiken welke alle
beschaafden moeten ontzetten
En als bun ideaal bereikt wordt gaat
hot over 6troomeu bloed, over Btapels
ljjken. Vreeselijk is een burgeroorlog
waarbjj mannen van hetzolf lo volk elkan
der beveebton, doch vreesel ijker, ontzetten
der nog zijn de gebeurtenissen in Rusland,
de tallooze moorden, de aanslagen, waarbjj
zoovele onschuldigen het leven laten of
verminkt worden.
Nu weder, dadelijk na de ontzettende
gebeurtenis, waarbij zoovelen aan flarden
gescheurd, treurig den dood vonden,
zijn weder slachtoffers gevallen van
de mannen, "die het tegenwoordig regime
bestrijden en die bierbjj uitgaan van de
leushet doel heiligt de middelen.
Zondag is am het station in Peterhof
een aanslag gepleegd op generaal Minn,
die vroeger het regiment Semenoweky
commandeerde, een regiment dat zich oen
treurige reputatie had verworven door
zijn optreden tegen de studenten.
Generaal Minn bevond zich met zjjn
familie aan het station, tóen een jong
meisje op hem toetrad en vijf revolver
schoten op hem loste, die den generaal
in den rug troffen. Mevrouw Minn greep
de hand van het jonge meisje, dat dad"lijk
gearresteerd werd. Daarop we.<s do go-
arresteerde aan da politie een bom, die
in het station lag en verzocht, dat men
zich in acht zou nemoD.
Geüeraal Minn overleed onmiddpl ijk.
En ook le Warschau is een slachtdier
gevallen. Maand>g werd de tijdelgke
g mverneur-ceneraal van Wa>sehau, ge
neraal Wcnlj-U'ijarski, tien hij io een
rijtuig door de Wie?jk-Btraat reed, d. or
delijk, en zij sloeg de oogen neer, toon
hij baar v^st in 't ge"laat keek.
»Ik denk er aan, hoe gemakkelijk hot
zjjn zou den afgrond, die tusschen ons
is, te negteron. Maar twee slappen en ik
kon naast u zijn, nog een en ik kon
naast u zitten. Dat zou gemakkeijjk gaan",
zei hjj vol verlangen naar den ruimen
zetel kijkend.
»Goen man dan alleen een vorst heeft
ooit op dezen troon gezeten", zeide ze.
»Maar u noemde mg immers een prins
»0, dat was gekheid", riep zij snel.
»Noen, ik verbied het u."
Haar verbod-kwam te laat, want bij
stond al naast baar. Een oogenblik bleef
zij onbewegelijk staan, met 'iets vrees
achtigs in haar oogen.
»Weet u, wat u gedaan heeft fluis
terde zij klagend.
»Den troon genegeerd", antwoordde
hij, een bedaardheid aan den dag leggend,
die hjj niet voelde.
Hij maakte zich werkoljjk aan een
voorbeeldelooze brutaliteit schuldig.
»U heeft hem ontwjjdontwjjd
Hoort ge?" ging zjj voort, zonder op
zjjn woorden te letten.
»Vergeei mg 1 Och, majesteit, ik ban
verrukt over mijn euveldaad. Dezen keor
ben ik machtig, want ik spreek van den
troot af. Wil u mij nu op het toppunt
van mijn roem afzetten Weos mjjner
genadig
»Waarom krenkt u mg?" vroeg zjj
openhartig. »U heeft niet het recht, den
troon, dien ik inneem, als oen voorwerp
van Spot te behandelen. Ik ^vermoedde
niet, dat u het vergeten zou."
(Wordt vcr^lgdj.