1906 N°. 60,
Dinsdag 22 Mei.
93
jaargang,
ste
46 FEUILLETON.
De uitgave dezor Courant geicbiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjji per k wax taal, zoo binnen als buiten Goes, 1,15a
Afzonderlijke dobuqoi* 5 cent.
Inzending van ad verten tién vóór 2 uren op den dag der
uitgave*
De prjjs der gewone advortontiën is van 1-5 regels 50 cent, elkon regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjj»
slechts tweemaal berekend
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Giesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
Voorbereidend Lager Onderwijs.
Het nut van goede bewaarscholen,
of laat ons liever zeggen scholen van
voorbereidend lager ooderwjjs kan
niet licht worden overschat Wil men
een maatschappij van ontwikkelde men-
schen krijgen, dan moet de opvoeding niet
beginne/ met het zevende jaar, maar
reeds /an het eerste oogenblik af en ver
der, /oodra het kind er rjjp voor is, moet
de /ewaarschool de schakel vormen tus-
schen bet huisgezin en de lagere 6chool.
Het kind moet op die bewaarschool
niet enkel worden aangenomen »om het
te bewaren", maar het moet daar worden
bezig gehouden, door het voor zijn leef-
tjjd passenden arbeid te verschaffen, bot
in werkelijkheid nimmer aan zichzelf over
te laten, te trachten elke vrasg te be
antwoorden, die het kind door onbekend
heid met zjjn omgeving doet.
Het is klaar als de dag, dat zooiets
niot mag worden overgelaten aan perso
nen, die niets geleerd hebben van op
voedkunde, ói i niot weten kunuen hoe
een kind wil bezig zjjn.
Hoe staat het in dit opzicht in onze
stad geschapen
Wij bezitten in de eerste plaats een be
waarschool voor on- en minvermogenden.
Wij wenschen niets ten nadoele van deze
inrichting te zeggen, maar het feit, dat
het lokaal, waarin do school wordt ge
houden, te eenenmale onvoldoende is,
en de wetenschap, dat alleen de directrice
de bevoegdheid heeft bewaarschoolonder-
wjjs te geven, weerhoudt vele ouders
hunnb kinderen naar deze school te zenden.
Verder bestaan er de Roomsche
bewaarschool kunnen we buiten beschou
wing laten twee bewaarscholen, die
op Gereformeerde en vrij-evangelische
leest zijn geschooid.
Wjj weten niet in hoeverre het perso
neel, aan deze scholen geëmployeerd, de
bevoegdheid tot het geven van bewaar-
6choolonderwg8 bezit, maar velen maken
terecht bezwaar huDne kinderen te zenden
naar inrichtingen, door het een of andere
kerkgenootschap tot stand gebracht, als
uitvloeisel van zijn godsdienstige of liever
kerkelijke donkbeelden, aangezion 'tjonge
kind daar dikwjjls reeds zeer spoedig in
de begrippen van het kerkgenootschap
moet worden opgevoed.
Als dat laatste niot het geval was, zou
men hier ter stede geen pogingen aan
wenden om naast een gereformeerde be
waarschool een hervormde te krjjgen.
Reeds op de bewaarschool begint de ker
kelijke strjjd om het kind. Ook verstoort
de uitsluitend zedelijke opvoediDg, indien
men haar ai zoo noemen mag, de bar-
monisohe ontwikkeling van het kind, want
deze eerstgenoemde opvoeding wordt daö
verkregen ten koste van lichamelijke en
verstandelijke ontwikkeling.
En nu hebben we in ODze stad be
hoefte aan een neutrale inrichting, waar
het kind een harmonische ontwikkeling
deelachtig kan worden, eene ontwikke
ling, W8lke in onderling verband ge-
ljjktjjdig of bjj afwisseling plaats vindt
op lichamelijk, verstandelijk en geestelijk
gebied. Worden de vermogens op één
dezer die gebieden ontwikkeld ten koste
van die op dn beide overige, dan is het
evenwicht verbroken.
Het is dus niet te verwonderen, dat er
stemmen opgaan om bior een goede,
Deutrale inrichting van voorbereidend
lager onderwijs te krijgen. De afdeeiing
Goes van Volksonderwijs" van de wen-
scholjjkheid van een dergelijke inrichting
doordrongen, wil nu eens ernstig werk
van de zaak maken ea heeft zooals
uit eene advertentie in dit blad is te
zien zich in verbinding gesteld met
mevrouw Schook, die met dit onderwerp
volkomen vertrouwd is en die hier Maan
dag a.s. eene lezing daarover zal houden.
Na die lezing die naar wij hopen,
door vele belanghebbenden en belang
stellenden zal worden bezocht zullen
or besprekingen plaats hebbon en zal
rnou trachten eene vereeniging te vormen,
die tot doel heeft oui tot het oprichten
eener neutraio vereeniging van voorbe
reidend lager onderwjjs te geraken.
Op te wekken tot het bjjwonen van
genoemde lezing is het doel van dit
schrijven.
Buitenland.
Dreigende wolken.
Do wolken, die boven hot Russische
Keizerrijk hangen, hoopen zich op en
worden dichter en dichtor.
De Tsaar heeft zijn geboortedag laten
voorbijgaan zonder amnestie te verleenen
en zonder zelfs aan den voorzitter van
de Doqma, Moeromtz<ff, die bij hem op
audiëntie was, den dag aan te wijzen,
waarop hij de delegatie uit de Doema
zal ontvangen, die belast is hem vrijheid
te vragen van duizenden politieke ge
vangenen, die hun vrijheidszin duur
moesten bekoopen.
Men ziet met dreigend verlangen uit
naar een beslissing van den Tsaar in de
quaesties, die thans boven alles gaan
hervorming of afschaffing van den Rijks
raad, initiatief voor de Doema van wets
voorstellen, vorming van een constitution-
neel ministerie. Dat alles wordt nu met
geweldig dreigende woorden door de
Doema geëischt en de Tsaar zal ver
schrikken voor da krachten, die hjj zelf
heeft losgemaakt door een Doema te doen
verkiezen. Nu terug te willen is een
gevaarlijk spel.
Overal toch dreigt hetde plattelands
bevolking van de Oostzee-provinciën komt
weer in opstaod, uit da Kaukasus komen
slechte berichten. De Tsaar kan niet meer
terug.
Zieken.
Over Paus Pius X gingen de laatste
dagen onrustbarende geruchten. Men
sprak van zware ziekte, gevaarlijke aan
vallen van asthma, enzoovoort. Het sch jjnt
evenwel, dat het zoo erg niet isde
kerkvorst lijdt aan jicht, maar betert
den laatsten tijd weer.
Ernstiger schijnt het te zgn met den
Sjah van Perzië, Moezaffer-ed-Dine, die
onlangs een beroerte b eefr ge had. De
groote hitte heeft hom allesbehalve goed-
gedaan, zoodat men ernstige dingen vreost.
lem, welke benoeming door de algemeens
vergadering bekrachtigd werd.
De president herdacht met dankbaar
heid, wat de afgetreden leden voor de
Vereeniging gedaan hadden.
De heer Lovink wees verder nog met
een enkel woord op het groote nut der
vogelbescherming; merkte op, dat uit
het verslag bleek, dat er veel meer be
langstelling komt en wekte do aanwe/ige
leden op, om in bun kring zooveel moge
lijk leden te werven, daar moreele en
geldeljjke steun zoo noodig zijn, om de
beginselen der Vereeniging in ruimen
kring bekend te maken.
Kailendijke, We vernemeD, dat de
»spoodeischende" raadsvergadering van
deze gemeente, die niet kon doorgaan,
omdat niet voldoende leden waren opge
komen, spoedeischend was, niet omdat
eon aanbeveling voor een lid vau de
gezondheidscommissie (vacature-dr. Leig-
nes Bakhoven) moest worden besproken,
maar omdat behandeld moest worden de
vraag of de burgemeester al dan niet
buiten de gemeente zou wonen. De rest
was eigenlijk heelemaal niotspoedeischend,
al stond het op de agenda
In eukelo bladen stond vermeld, dat
de uitslag van de stemming voor een
lid van don Raad was, dat gekozen was
do oudste in jaren der beide candidate!)
in overeenstemming met wat wij vermeid-
don, heeft het stembureau verklaard, dat
herstemming noodig is.
De herstemming heeft plaats Vrijdag,
25 dezer. Het is te verwachten, dat de
belangstelling even groot zal zijn als
Vrijdag 1.1.; dien avond was het in de
dorpen werkelijk druk, en ook bij de
bekendmaking van don uitslag der ver
kiezing op Zaterdagmorgen kon men bg
het stembureau in den polder waarnemen,
boe vol belangstelling men was.
Driewegen. Zaterdag vergaderde bier
de gemeenteraad, 's avonds half vjjf. Als
hoofdpunt van behandeling kwam op de
agenda voor, wat te doen met de voor
malige dokterswoning, eigendom der ge
meente. Het resultaat der besprekingen
was, dat de tuin met fruitboomen bene
vens het koetshuis met paardenstal aan
den hoogsteu inschrjjver zal worden ver
huurd. Het huis zelf, uitgezonderd een
klein, thans bewoond, zijvertrek, zal niet
verhuurd worden, dit laatste waarscbjjo-
ljjk in verband tnet het feit, dat er steeds
pogingen worden aangewend, om hier
een hulpkantoor der postergen te krijgen,
wat er misschien toch eenmaal wel eens
van komen zal.
Rilland* Nu de bevolking der
polders grootendeels een onderkomen
heefü gevonden hier in de kom der ge
meente en bij de werkzaamheden aan de
djjken veel polderjongens aan 't werk zgn,
is 't aantal ingezetenen van Rilland aan
zienlek vermeerderd. Vooral op den Za
terdagavond 'veroorzaakt dit vsel meer
drukte en gewoel op straat dan vroeger
en is 't een voordeel voor bakkers, winke
liers en herbergiei s.
Aan den RoigersbergscheD poldsr word'
door beide aannemers reeds druk gewerkt.
Bg den Zimmermanpolder en eveneens
bij bet Paviljoen worden spoordijken ge
maakt, hierop legt men rails om den
schorgrond over te vervoeren met karrm
door paarden getrokken.
Ife'is&enkepi* s. J.l. Zaterdag werd in
de openbare school alhier de jaarljjksche
a'geer.eene vergadering der kolenveroeni-
ging Ons Belang" gehouden. Uit de,
door het bestuur gedane, rekening en
ve?ant woording bleek, dat do uitgaaf van
1 Mei 190530 April 1906 bedroeg
f2517,92, de ontvang f2641,91. Alzoo
bedroeg de meerdere ontvang f 123,99,
terwijl in de pakhuizen nog aanwezig is
een kolen voorraad van f 380, waartegen
over eeno schuld van f300 staat. De
kolen werden den leien geleverd voor
75 c-nt op do kaai en 84 cent vrjj aan
hais 88 cent uit 't pakhuis te WiBsen-
kerke en 84 cont Ie Geersdjjk.
Met algemeeue stemmen werden de
aftredende voorzitter, de heer A. T. O.
Swenue, en de boide commissarissen, do
hoeren J. J. Verbuist en C. H. v. d.
Berg, herkozen.
Men schrjjft ons uit Kolijnsplaat
Als rnen ziet, hoe in de laatste jaren
bg verpachtingen van landerijen in 't
klein ia geheel Z eland, maar vooral hier,
steeds do pachtsommen hooger worden,
zoodat verleden week bij de publieke
verpachting van bouwland alhier ia per-
ccelen ter grootte van 65 A. oenit-e
daaraan tegen f55 per Bcb. gem. (41 68
A behalve de onkosten, voor 7 jaren
verhuurd werden, dan verwondert het
niet, dat eig;naren van gunstig voor do
arbeiders gelegen hof&tedon (ol. cabjj de
kom der gemeente, tnk op winst, zulke
hofstei- a niet meer in bun geheel, ma^r
in 't klein gvan verpachten. Voor den
keuterboer en den arbeider-pachtor kan
zulk eene hooge pachtsom op den duur
niet dan slecht werken, daar hij bij goede
jaren niet genoegzaam voor zijn arbeid
en zorgen beloond wordt en bg slecbte
jaren maar zeer moeilijk de hooge pacht
som kan betalen. De opjaging der pacht
sommen door de vele gegadigden zelf
een gevolg der ongezonde concurrentie
is grootendeels dasrvaö de schuld.
Te wenschen ware, dat of de overheid
öf de nadenkende en menschlievende
grondeigenaren een verstandig bepaalde
msximum-pacht voor verschillende stre
ken stelden, dan kon die schadelijke con
currentie niet voortwoekeren en zouden
de moeiten en zorgen von den kleinen
pachter wat beter beloond worden.
Ook zou dan door dezen allicht meer
gedaan worden om den toestand van bst
gepachte land door betere bemesting,
afwatering enz. te verbeteren, wat den
eigenaar mede ten goede zou komen.
Omtrent het bevel tot uitz'tting
van den Nederlandschen sociaal-democraat
dr. Van den Brink meldt de correspon
dent der N. Ct. te Antwerpen
De heer Van den Brink logeerde rerds
sedert bijna twee weken te Gent bij een
der bestuurderB van »Voornit", bet so
cialistische volkshuis. Hij had reeds ver
leden Maandag te Meenen voor een gehoor
van tweeduizend personen een socialisti
sche rede gehouden, had reeds te Gent
gesproken en moest ook Donderdag te
Gr RAAF UDO.
Crimineele Roman
VAN
K. ORTH.
»Den trein, dien hg moet nemen om
morgenochtend in Freistad te kunnen
zijn, passeert van nacht om één uur Rei
chenberg en daarenboven moet ik den
tjjd hebbon om een langdurig gesprek
met hem te houden."
Zgn vraag was in een tameljjk beve
lenden vorm gekleed, maar in het bewust
zijn van de dwaling, die hem tot een
zeer bedenkelijken misgreep gebracht had,
voelde von Santen zich niet geneigd om
daaraan aanstoot te nemen.
»De mededeeling, die ik zooeven van
de freule ontvangen heb, werpen een ge
heel ander licht op de handelingen van
dokter Qallenstein", zei hij beleefd, »en
ofschoon het waarschijnlijk zeermoeiolgk
zal zjjn om een gevangene in den nacht
to ontslaan, zal ik alles doen wat in mijn
macht staat, om het te doen gelukken. Het
rjjtuig, waarmee ik uit Reichenberg hier
gekomen ben, staat nog op het slotplein
en ik zal er onmiddellijk mee terugkeeren."
>Goed 1 Ik verwacht dat u in allen
gevalle aan mjjn verzoek zult voldoen.
Ik zelf zal onmiddellijk een rjjtuig voor
mjj laten inspannen en zal misschien nog
oor n te Reichenberg zgn. U wilt mijn
heer Colmor misschien wel een plaats
in uw rjjtuig afstaan Santen verklaarde
zich daartoe onmiddelljjk bereid en dat
des te liever, omdat hijzelf ook brandde
van nieuwsgierigheid om nadere bijzon
derheden te hooren over don bijna on-
begrijpeljjken streek van den op avonturen
belusten graaf.
De twee heeren namen afscheid met
buigingen, die op zeer afgemeten wijze
beantwoord werden, en de graaf bleef
met zgn dochter alleen.
»U vindt toch goed dat ik mot u mee
ga naar Reichenberg, vader
Hg schudde zgn hoofd.
»Jouw plaats is aan het ziekbed van
je moeder", zei hjj, »ik hoop dat het
goede nieuw3 een gunstigen invloed zal
hebben op den toestand van je mooder,
maar aan den anderen kant zou hot haar
wel eens in die mate kunnen opwindon,
dat we haar niet aan vreemden mogen
overlaten, Maar nu moet jo voor
alles vertellen, wat die onbegrijpelijke
uitingen van een oogenblik geleden te
beteekenon hebben on welk geheim er
bestaat tusschen jou en Hallonstein".
Hij sprak op verbazingwekkend m lden
toon. De tjjding van bet boven water
komen van zijn neef, scheen hem wel
heel erg aangegrepen te hebben, dat hij
daardoor zoo geheel veranderd was. Nog
ncoit had Editha zoo'n zachte uitdrukking
op zgn gezicht gezien, nog nooit had zjj
zooveel hartelijke teederheid in zgn toon
gehoord.
Maar ook zonder die bemoedigende
GOES, 21 Mei 1906.
De beer J. Geluk, voorman-arbeider
bij do Staatsspoorwegen alhier, slaagde
te Utrecht voor het ex ïmen van aanteeko-
naar-weger.
Bij Kon. besluit is benoemd tot
voorzitter van bet bestuur der waterkee-
riug van don calaraitensen Oost-B 'voland-
polder dhr. H. A. Hanken, te Wilbel-
minadorp.
De Stct. no. 116 bevat de statuten
van de coöperatieve boerenken- en spaar
bank te Ierseke.
Zaterdag vergaderde de afdeeiing
»'s Gravenpolder" van 't N. O. G. te
Ovezando. Naar aanleiding van de vele
ingekomen instemmende antwoorden op
een rondschrijven dier afdeeiing aan de
zusterafdeeling in Zeelantf inzake regeling
der onderwijzerssalarissen in deze pro
vincie, werd besloten tot voortzetting der
salarisbeweging.
Binnenkort zal nu te Middelburg voor
dit doel een provinciale vergadering ge
houden worden.
Vervolgens werd de beschrijvingsbrief
voor de algemeens vergadering te Venioo
behandeld. Tot afgevaardigde werd met
algemeono stemmen gekozen de heer P.
de Potter, h. d. o. s. te Oudelande en
als plaatsvervanger de heer P. Legs, h.
d. s. to Baarland. Do vergadering werd
door 8 van de 15 leden bezocht.
De Avondpost vermeldde verleden
week, dat do Koningin Woensdag weer
voor 't eerst sedert enkele dagen deel
nam aan het diner met de Koninkljjke
hofhouding. »De dageljjksche rijtoer",
voegde het blad er aan toe, »bljjft echter
sedert een viertal dagen achterwege."
Het bericht eindigde: »De lijfarts van
H. M., dr. Roessingh, bracht dezor dagen
weder een kort bezoek ten paleize het
Loo,""
Patrimonium vertelde>Het is zoo.
Onze geliefde Koningin heeft hope moeder
te zullen worden.
»De voorgonomen reis naar Duitsch-
land is opgegeven, B. M. big ft voorloopig
rustig op het Loo."
En de Tel. voegde hieraan toe; dat ook
voor haar dit heugelijk feit al sinds een
tiental dagen geen geheim meer was.
(Wat is dat blad toch bescheiden
Te Den Haag is de algemeene ver
gadering gehouden van de Nederlandsche
Vereeniging tot Bescherming van Vogels,
onder presidium van den heer H. J.
Lovink, directeur-generaal van landbouw.
Het jaarverslag werd goedgekeurd3
bestuursleden traden af: de heeren jhr.
Van Panbuys, burgemeester van Koude-
kerke, en H. B. Bljjdenstein, voorzitter
van de afd. Enschede der Geld.-Ovorjjsel-
sche Mjj. van Landbouw, en baronesse
L. van Heemstra. De eerste twee werdeD
bg acclamatie herkozen baronesse van
Heemstra wenschte baar ontslag en in
haar plaats werd benoemd mej. Advocaat,
te Den Haag.
In don loop van het vorige jaar had
mevr. Diepenbroek bedankt en was door
het hoofdbestuur voorloopig in haar plaats
gekozen mr. P. van Tienboven, uit Haar-
ontdekking zou zij hem nu de volle waar
heid gezegd hebben. Wat zjj een oogen
blik geleden om baar geliefde te recht
vaardigen zonder eenig gevoel van schaam
te den inspecteur van politie had meege
deeld, kon zij nu ook aan haar vader
vertellen. Zjj was er op voorbereid,
dat er een vreeseljjk onweer over haar
hoofd zou losbarsten, maar zij voelde te-
geljjkertjjd dat haar de kracht zou geven
het ergste te dragen. Als haar aange
bedene het haar vergeven had, wat gaf
zij dan om de woede van een aüder,
zelfs al was die ander baar vader 1 Zjj
biechtte alles op maar het verwachtte
onweer kwam niet. Er was meer diepe
smart dan hartstochtelijke woede op het
gezicht van haar vader te lezen.
Hg zat een poosje met afgewend ge
zicht voor haar en er heerschte langen
tjjd stilte, voor dat hij haar vonnis uit
sprak »Je hebt zwaar gezondigd togen
de eer van onzen ouden naam, maar ik
voel me niet geroepen je daarvoor te
bestraffen, want per slot zijn wjj toch
allen zwakke, feilbare menschen. Maar
als die schurk je brieven nu publiceert,
zou Hallenstein dan toch bereid zgn, je
zgn eerlijkon naam te geven
Er sprak een groot vertrouwen uit
Editha's trokken, toen zij antwoordde
»Ik heb hem alles gezegd, vader, en hij
heeft het mij vergeven. Wat er nu ook
verder gebeuren moge, hij zal mg zeker
niet meer van zich afstooten."
>Maar hij weet misschien niet dat je
arm bent, straatarm, de dochter van een
bedelaar. Want de kleine erfenis, die ik
voor jou beheerde, is er ook niet meer
of ze zal er ten minste niet meer
zgn, als ik mjjn neef heb teruggegeven,
wat ik hem wederrechtelijk ontnomen
had."
Het was er uit. Hij had den last niet
langer op zgn geweten kunnen houden
en nu begreep Editha ook wat hem jegens
haar zoo week gestemd had. Hij had zelf
zooveel behoefte aan medelijden en sym
pathie, dat bg zich in een dergoljjken
gemoedstoestand niet geroepen gevoelde,
den strengen rechter te spelen. Maar geen
ander menscheljjk wezen zou hem dien
troost in zoo rijke male hebben kunnen
schenken als Editha, die, dank zij haar
eig9n onmeteljjk geluk, een schat bezat,
waarvan zij anderen naar hartelust kon
mededeelen.
Toen de knecht kwam zeggen dat het
rjjtuig klaar stond, sloeg zjj nog eenmaal
haar armen om zgn hals en fluisterde
vleiend»U zult hem alles toevertrou
wen niet waar, vader Hij zal er dan
wel met Udo over sprekon en dan komt
alles terecht."
y AaDgezien hij van plan is, mga schoon
zoon te worden, spreekt het vanzelf, da'
bij alles moet weten," antwoordde graaf
Sehlochter beslist, »en ik wil ook, d*t
hjj het tegen Udo zegt. Maar ik kan
niet tevreden zijn met de verg ffenis van
dien jongen, die natuurljjk gemakkelijk
genoeg verkregen zal worden. ïk ben
vast besloten om na Udo's terugkomst
het beheer over Sambor neer te leggen
en naar een audere beseheidene betrek
king uit te zien. Mjjn zwager beeft voor
dat geval of voor geval dat ik mocht
sterven in zgn testament beschikkingen
gemaakt en zgn zoon zal er zeker geen
nadeel van hebben."
»Maar u moest zoo'n belangrjjk besluit
niet vandaag al nemen, beste vader.
Over een paar dagen zult u de zaken
wol heel anders inzien."
Maar zijD besluit stond onwrikbaar
vast. >Het gebeurt niet, omdat ik bang
ben, dat ik nog eens door de verleiding
zal worden meegesleept", zei bjj, »maar
omdat, na deze gebeurtenissen de ver
houding tus3chen mij en Udo toch niot
meer zoo zou kunnen worden, als noodig
ib voor een gelukkig en harmonisch
samenleven. Ik heb in deze weken om
zijnentwil zoo ontzaglijk veel duorg -
maaktwant ofschoon ik het aan niemand
heb verteld, was ik er toch van over
tuigd, dat hij uit wanhoop over mijn
overdreven strengheid en over het ge
welddadig onderdrukken zijner jeugdige
neigingen, een eind aan zijn leven had
gemaakt. De dwaasheid, waartoe hji zich
heeft laten verleiden, is voor mjj het
rbeste bewijs, dat hjj een andere leiding
noodig heeft, dan ik hem kan geven Hij
heeft geen voogd meer noodig, maar een
waar vriend en het zou voor hem een
onschatbaar geluk zijn, als bjj er in
mocht slagen Hallenstein rog een j^ar
lang op Sambor te houden."
fSld vol'jl.)
