1906 N\ 51, Dinsdag 1 Mei. 93slc jaargang. FEUILLETON. GOESCHE De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond, uitgezonderd op feestdagen. Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Does, 1,25. Afzonderlijke nommeis 3 cent. Inzending van advertentiën vóos* 2 uren op den dag der uitgave. COURANT. De prgi der gewone advertontiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct. Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie vrordt de prjjs slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend. Aanvrage* om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel. Telefoonnummer 22. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goe3che Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. GL Rijkens. HET TIENDRECHT. Als de Staten-Generaal het met de tegenwoordige regeering eens zijn, zal eene eeuwenoude instelling weldra tot het verloden behooren. Wij bedoelen het tiendrecht, dat, van kerkeljjken oorsprong, in den loop der eeuwen van karakter is veranderd en een gewoon zakeljjk recht op den grood is geworden. Te allen tijde heeft bjj het volk groote weerzin bestaan tegen het betalen der tienden en meermalen zjjn er dan ook pogingen gedaan om het tiendrecht uit de wereld te helpen. Ook langs wettelgken weg op dit gebied en wel het laatst in 1872, toen een wet werd aangenomen, waarbjj alle, vóór de invoering van het Bnrgerljjk Wetboek gevestigde, tienden af koopbaar werden gesteld. Deze wet echter, die eerst goed scheeD te zullen werken, heefG geheel en al hare bedoeling gemist. Immers, hoewel er in de eerste jaren na 1872 een aanmerkelijk bedrag aan afkoop werd besteed, is dit na 1878 zoo weinig meer het geval ge weest, dat er van de werking van die wet niets meer wordt verwacht. Aangezien men dus langs dozen weg niet tot het beoogde doel bljjkt te kuonon komen, wil deze Rigeering een meer radicaal middel te baat nemen. Ze heeft een ontwerp ingediend, waarin alle nog bestaande tiendpliehtigbeden onver schillig of zjj dateeren uit oude tjjden of onder de werking van het Burgerlijk Wetboek werden gevestigdeenvondig vervallen worden verklaard. De Staat zal aan de tiendheffers, voor het verlies van hunne rechten eene schadeloosstelling verleenen en daartegenover de gronden, die van eeD drukkenden last worden be- vrjjd, eene nieuwe schuldplichtigheid op leggen, te weten eene tiendrente ten be hoeve van het Rgk Nieuwe tiendplich- tigbeid zal niet meer mogen worden gevestigd. Is, zal nu menigeen vragen, de Staat bevoegd, zoo maar de bandeo, die er tusschen tiendheffer en tiendplichtige he- staan, te verbreken, en den tiendheffer de «rkenning en bescherming van zjjn recht te ontnemen? Het antwoord hierop moot bevestigend luiden, indien er eeD bepaald algemeen belang kan worden aan getoond, waarvoor de rechten van par ticulieren zullen moeten wjjken. En dit algemeen belang bestaat. Immers het is aan geen twijfol onderhevig, dat de uitoefening van het tiendrecht in hooge mate Dadeelig en belemmerend werkt op het landbouwbedrijf. Vroeger heeft men dit zoo niet ingezien, omdat toen de wjjze, waarop de grond gebruikt werd, weinig en zeer langzaam veranderde. De tiend- heffor deelde evenredig in het risico, voor het welslagen van den oogst en dit kon geen nadeel van belang opleveren, 86 GRAAF UDO. Crimineele Roman VAN K. ORTH. Het feit, dat patiënten onder narcose begonnen te ijl00» was hem al lang bekend, maar zjjn ervaring als dokter had hem nog meer geleerd dan dat ze had hem geleerd dat menscben onder narcose dikwjjls hun intiemste geheimen vertellen en dingen verklappan, waartoe de grootste kwellingen hen, onder normale omstan digheden, niet zouden gobracht hebben. Daaraan dacht hp, terwjjl hg in groote spanning en met ingehouden adem naar de op hortende wjjze uitgesproken woor den van zjjn slachtoffer luisterde. Hg moest zgn oor vlak bg zgn mond brengen om hem te verstaan want het onweer was nu met vervaarljjk geweld los ge broken en het loeien van den wind, het rui8ohen van den bg stroomen neervallen den regen, het knetteren en het rollen van den donder overstemde de zwakkere geluiden. Hudetz meende blijkbaar dat mot iemand sprak, die in zgn plannen ingewgd was, en die vertrouwde was zeker zgn gastheer uit Nehat, de schoen maker Bassek, want Hallenstein hoorde dien naam duidelijk uitspreken. In hel eerBt was het hem onmogelgk iets te begrjjpen van dat verwarde gepraat, maar later kwamen er zoo nu en dan woorden waarvan hg de beteekenis begreep. »Flink optreden, maar. Geen zwakheid. Ik heb haar gedwee gemaaktEn hg herhaalde die verzekering nog eeD paar maal met een afschuwelijk schorren lach. >Zjj zal het weten te verschaffen vooral geen medelijden toonen vooral geen medelijden Een prachtig toeval met dien verdronken bengel van daar de druk bekend en veelal gelijkmatig was. Maar dit alles is veranderd, nu men onder het in practjjk brengen der land bouwwetenschap op alle manieren de produetieviteit van den grond beeft trach ten te verhoogen. Alles wat daarvoor werd aangewend kostte echter den landgebrui- ker geld, maar de tiondheffar betaalde hiervoor geen enkelen penning en stak toch de tienden op. Begrijpelijk dus dat de LndgebrUiker er den brui van gaf, om bet land te verbeteren of geschikt te maken voor het telen van andere vruchten, als de winst, daardoor behaald, toch in den zak van den tiendheffer terecht kwam, of liever verdwaalde. Is het derhalve te veel gezegd, als men beweert dat do tiandheffiog eene gezonde ontwikkeling van het landbouwbedrijf in den weg staat Allerlei middelen zgn in den loop der tijden aan de hand gedaan, om het tiend recht te doen verdwjjnen, doch steed6 leken zg onrechtvaardig, onbillijk of on uitvoerbaar. Eindeljjk, in 1902, kwam de Tiendrechtcommissie van het Neder- landsch Landbouwcomité met ten deele nieuwe ideeën en legde deze neer in den vorm van een wets-ontwerp met memorie van toelichting. Op de leest van dit. ontwerp is het thans aanhangige wets voorstel geschoeid. Volgens dit voorstel zal er geen af koop van tienden geschieden het tiend recht zal ook niet overgaan in handen van den Staat, maar het zal kortweg door den Staat, die zich beroept op het algemeen belang, wordon vernietigd, wor den opgehevon. Dat klinkt heel onrechtvaardig, maar als men verder leest in het ontwerp, zal men van dit oordeel terugkomen. De Staat begrijpt ook wel, dat hij wel van zgn burgers offers mag vergen voor het algemeen, doch dat hg die offers niet mag verhalen op slechts enkelen Hg wil dan ook aan de onterfde tiend heffers eene schadeloosstelling geven uit de publieke kBS en zoo wordt de op enkelen drukkende last omgezet in een, die over allen is verdeeld. Aan den an deren kant wordt er rekeniDg mö? ge houden, dat de gronden, die aldus van tiendplicht worden bevrjjd, eene plotse linge waarde-vermeerdering zullen onder gaan en daarom wordt op elk voorheen tiendplichtig kadastraal perceel, dat door da opheffing wordt gebaat, eene bijzondere belasting gelegd, tiendrente geheeten. Deze tiendrento is echter niet de door bemiddeling van den Staat geïode af koopsom voor het vervallen tiendrecht, maar moe1:, meer worden beschouwd als een belasting van waardevermeerdering en zal dan ook gelijk met en naar de bepalingen, geldende voor de invordering van de gr ndbelasting, worden geïnd. Zg is dan ook In bet ontwerp als eene in een graaf prachtig prachtig J Zjj gelooft er vast aan dat wij hem gevangen houden. En ik heb er wel voor gezorgd, dat ik er evenveel van afsveet, als zij zelf. Ha, ha l Zg moest liever aan den ouden Posta vragen, waar bij gebleven is. Maar die zal het ook niet zeggen. Het zou ook een uil zgn, als hij zichzelf in de gevangenis bracht of op het schavot. Ha-ha-ha. Een, twep, drie, je hoofd er af! Weg is het! Eb dat vraatzieke meer geeft nooit iets terug, van w£t het opgeslokt heeft.. Voordat men hem daar vindt, kunnen wjj die trotscbe juffer nog lang laten gelooven, dat wij hem gevangen houden. Als we haar maar in den angst houden als we haar maar doen rillen en beven, dan zal ze wel met bet geld voor den dag komen, Bassek. Maar het geduld niet verliezen, en niet zwak wordenHó, kanonnen, kanonnen Het idee dat er met kanonnen gescho ten werd, was zeker in zgn brein opge komen, door den ratelenden donderslag, die op een feilen bliksemstraal volgde. Hij zweeg ineens van schrik. Hallenstein voelde zgn pols weer, want hg meende in zgn trekken eene verandering op te merken, die hem deed schrikken. Op betzelfde oogenblik echter voelde hg een zware hanl op zgn schouder en hoorde hij boven bet geraas der elementen uit, een krachtige mannenstem zeggen »Wat doet u daar, dokter? Wat is er met dien man geboord En waarom ruikt het hier zoo doordringend Daar chloro form Hallenstein had die stem onmiddellijk herkend als die van den zoogeoaamden luitenant von Stahl, ofschoon hg ze nog nooit zoo scherp en sngdend gehoord had. Hij verkeerde niet meer in onzekerheid omtrent de beteekenis van ion toestand, toen hij zag, dat von Stahl niet alleen gekomen was, maar dat er met hem twee flinke, groote mannen in burger- elk geval na 80 jaar afloopende heffing ontworpen. Rest nog te weten op welke wjjze do schadeloosstelling en de tiend rente zullen worden berekend. Als grondslag der schadeloosstelling wordt genomen het twintigvoud van de jaarlyksche zuivere tiendopbrengst. In aanmerking nemend, dat bet wellicht wel eenige jaren duren kan eer dit be drag definitief kan worden vastgesteld, tjrwgl toch dadelgk bg bet in werking treden der wet het tiendrecht ter ruste wordt gelegd, zoodat de voormalige tiendheffers bunco inkomsten komen te derven, wordt aan dit bedrag een alleszins billijke bijslag gegeveneene verhooging van 3.5 's jaars over den tjjd, die verloopen zal tot de schadeloos stelling opeiscbbaar is geworden. Hier mede krjjgen du3 de tieDdheffars eene volkomen vergoeding voor het vermogens nadeel, dat door den wettelgken maatre gel hun zal worden toegebracht, mits de grondslagen der berekening het twintig voud der zuivere tiendopbrengst juist werden genomen. Bij de schatting, hiervoor noodig, zul len als maatstaf moeten gelden de ge middelde landelijke marktprijzen dertien aan het in werking treden der wet voor afgegane jaren. Onder meer, moet bg de schatting vooral in aanmerking genomen worden de wij ie, waarop het perceel tot dusver werd bebouwd. De vroegere tiend heffers krggen dan ongeveer hetgeen, waarop zij bij afkoop volgens de wet van 1872 aanspraak zouden gebad hebben. Omtrent de tiendrente zegt de N. R. Ct. waarin een drietal belangrijke artike len over het tiendrecht verschenen, aan de hanl waarvan wij dit schreven dat deze nanw verband houdt met het beding der schadeloosstelling. De tieüd- rente zal gedurende dertig jaren wordon geheven en 5 55 van de schadeloos stelling bedragen. De regoering is tot. dit cijfer gekompn door aan te nemen, dat voor de betaling der schadeloosstellingen de staat zich de noodige gelden zal kunnen verschaffin tegen 31/2 pet rente. Voor delging van eene 31/2 pct.'s schuld in dertig jaar is eene annuïreit veroischt van 5.487133 pet. Het ontwerp legt er een kleinig heidje op en stelt de liendrente op 5 55 pet., zoodat de staat uit de »tiend rente" vergoed zal krggen rente en efl .ssing der voor de schadeloosstelling opgenomen sommcD, plus nog een goede vier ton, waaruit de kosten van uitvoering der wet zullen worden b°Btreden. GOES, 30 April 1906. Vrjjdag j l. vergaderde de Vereeui- ging »Handelsbelang" alhier in »De Prins van OraDje". De voorz., dhr. F. Q. 0. den Hollander, brengt verslag uit van kleeding, maar met iets strams en mili tairs in hun houding, het paviljoen be treden hadden. Zij waren zeker gedurende dien gewel digen donderslag naar binneD gekomeb en Hallenstein was zoo druk bezig met den bewustelooze, dat hg er niets van gehoord had. Terwijl hij zieh van dien jjzeren greep trachtte te bevrjjden, ant woordde hg zonder in het minst zijn Z9lfbehoersching te verliezen: »vóór alles verlang ik te weten, met welk recht u dat vraagt 1" »Ik ben de politiebeambte von Santen en neem u bij dezen in hechtenis. Ik verlang in de eerBte plaats opheldering over hetgeen hier gebeurd is!" Hallenstein deed geen poging om zich zelf door een bedacht leugentje te redden. »Dat hebt u immers al geroken", zei hg kalm. »Ik heb dezen man hier onder narcose gebracht. Maar er is niets voor hem te vreezen. Hij zal wel heel gauw weer tot zichzelf komen." »Waarom hebt u dat gedaan." Daarover weiger ik voorloopig eenige opheldering te geven." »Nu goed, we zullen nog voldoende in de gelegenheid zgn om daarover te spreken. Doe nu uw plicht als dokter. U beweert, dat die man weldra weer bg zal komen Hallenstein, die zich over den bewuste looze had heengebogen, beantwoordde die vraag bevestigend »binnen een paar minuten, en ik zou het nog kannen ver haasten, als ik wat water had." »Nu, dat hebben we op het oogenblik buiten in voldoende hoeveelheid. Ga even een beetje haleD, Schwartz. Je kunt tocb niet natter worden, dan je al bent." De man, tot wien dat verzoek gericht werd, verliet het paviljoen. Maar Santen, die den jongen dokter geen oogenblik uit het oog verloor, stak plotseling met oen snelle beweging zgn hand in deD borstzak van zgn jas en nam cr het de bemoeiïngen van het Goescho Comité voor het Credietfonds ten bate van de door den watersnood in hun bedrijf be dreigde handelaren en winkeliers in onze omgeving. Uit dat verslag bljjkt, dat zijn geplaatst 34 rentelooze aandeelen a f25, terwjjl aan giften f 23.is ontvangen. Een en ander zal na aftrek van kleine onkosten aan het bestnnr van het Cre dietfonds overgemaakt worden. Daar een voldoend aantal deelnemers onder de leden is gevonden, zal de cnrens in boekhouden zoo spoedig mogelgk aan vang n. Naar aanleiding van eene missive van den Min van W., H. en N. aan den Bond, inzake een eventueelen Post-cböque- en girodienst, ontwikkelde zich een geani meerde bespreking, aan hot eind waar van eene motie werd aangenomen van den volgenden inhoud De Veroen. Handelsbelangen" te Goes, in hare vergadering van 27 April '06 bijeen om, naar aanleiding van des betreffende missive van den Min. van W., H. en N. aan het Bestnur van den Ne derlandsehen Bond van Vereenigingen van den Handeldrg venden en Industrieelen Middenstand, te bespreken een eventueel in te stellen Post-cbèqne- en girodienst, juicht toe het beginsel dat de Staat hier in practijk wil brengen, doch betreurt, dat de Staat van de eventu9ele deelnemers een recht van f5 wil heffen, acht de rentevergoeding v*d 1 i/s pet. onbillijk laag en verzoekt het hoofdbe stuur er bg den Min. v. W., H. en N. op aan te dringen lo. het recht van f 5 te doen vervallen 2o. do rentevergoeding van 11/2 pet. billijk te verhoogen en 3o. aan een eventueelen Post-c^èque- en girodienst toe te voegen de gelegen heid om onder de noodige waarborgen tegen matige rente golden in rekening courant te verkrijgou". De heer A. de Beste werd met alge- meene stemmen als lid toegelaten. Dhr. J. K. Verbeek, directeur van het telegraafkantoor alhier, is dit jaar weer benoemd in de commissie voor het afnemeD van het examen voor de tele grafie dhr. J. Boomsma, directeur van het postkantoor alhier, is benoemd tot lid van de commissie voor de dit jaar te houden examens in den postdienst. Op de voordracht voor waterbouw kundig ambtenaar voor den polder Borsele zgn geplaafst de heeren C. van Asperen te Borsele, H. Koole te Ellewoutsdjjk en P. C. Heule to Baarland. De commissaris der Koningin, mr. Roest, die met 1 Mei zgn ambt neerlegt, nam Vrgdag afscheid van alle ambtena ren en bedienden ter provinciale griffie pistool uit. >U staat me zeker wel toe dokter,1 zei hg, >dat ik dat overbodige voorwerp zoolang in bewaring neem. Het is bg mg in elk geval even goed bewaard als bij n. Hallenstein antwoordde niet. Voor het oogenblik was bg vast besloten te zwggeD hg zou Editha's geheim niet prjjs geven. Schwartz kwam terug. Zgn stijve vilten hoed was tot aan den rand met water gevuld en een rjjkeljjke aanwending van dat koele vocht had zoo'n goeden invloed op den bewustelooze, dat hg na verloop van een paar minuten zijn oogen al opsloeg. Hg keek verward om zich heen, zonder er iets van te begrgpen maar het seheen hem toch weldra duidelgk te worden, dat de aanwezigheid van die vreemde mannen voor hem weinig goeds te be- teekenen had. Hg mompelde een paar woorden en deed toen een poging om op te staan, maar Van Santen duwde hem weer in zgn stoel. >Ik ben ambtenaar van politie en u is mgn gevangene. Hoe heet ge Of zgn denkvermogen werkeljjk nog niet geheel normaal was of dat bij met de tegenwoordigheid van geest van een doortrapten misdadiger onmiddellijk een plan had, waarnaar hg handelde, was niet uit te maken, maar in elk geval bleef hg het antwoord schuldig en scheen hg weer in zgn vorigen toestand te ver vallen. >Gelooffc u, dat di8 man vervoerd kan worden vroeg von Santen aan Hallen stein. De dokter trok zgn schouders op. >Ik kan wel is waar, niet beslist zeggen, in hoever deze flauwte voorgewend is, maar ik zou u toch in elk geval raden, hem nog een half uur ruBt te gunnen." •Welnu, dan bljjft gjj hier om bem te bewaken, Schwartz Als je collega Krie- ger, dokter Hallenstein en mg tot het rjjtuig gebracht heeft, dat op den straat weg staat te wachten, dan zal hg terug- en verliet Zaterdag Middelburg. Elk hunner werd afzonderlijk ontvangen en toegesproken. De nieuwbenoemde commis saris der Koningin zal vandaag te Mid delburg aankomen en Dinsdag zgn ambt aanvaarden. De heer Dgckmeester neemt voorloopig zgn intrek in het hotel »De Abdg". Wolfertedijk. Door den gemeente raad werd Vrgdag op verzoek eervol ontslag verleend aan den gemeentegenees heer D. C. la Porte. Sinds eenigen tgd werd de praktjjk waargenomen door dhr. H. Wessel, arts te Amsterdam, die nn als zoodanig is be noemd met ingang van 1 Mei tegen een salaris van f800 's jaars. Schore. Vrijdagavond vergaderde de gemeenteraad aanwezig 6 leden, afwezig dbr. de Jonge, wethouder. De ingekomen stukken werden voor kennisgeving aangenomen. De begrootiDg 1906 was andermaal van Gedeputeerde Staten terug ontvangen met verzoek tot wjjziging volgens hun bijgevoegd schrjjven. Deze wjjziging be trof de f 50 voor den vrjjwilligen wapen handel, welke zoowel in uitgaaf als ontvang moesten worden geboekt. B. on W. stelden voor f 20 te boeken in uitgaaf, aangezien er slechts f 20 werden gebruikt. Dhr. Karelse vroeg of het dan zoo voldoende zou zgn, waarop de voorzitter antwoordde dit niet te kunnen bevestigen doch het was te probeeren. Geieputeerden berichtten verder aan den Raad, dat zg bij bun oorspronkelijk besluit bleven om f 550 subsidie aan te vragen voor 't lager onderwijs en niet f650, zootls door B. en W. was ver zocht berichtten verder, dat het kohier van den hoofdelijken omslag nog met f 100 moest worden verhoogd, daar het verschil met verleden jaar nog te groot is. B. en W. meenden, dat de grens van belastingbetalen voor de ingezetenen is bereikt en stelden den Raad voor hierop niet in te gaaD, doch de f 100 te ver halen op de begrooting zelfhiertoe word besloten en enkele posten werden ge- wgzigd. Ook de begrooting van het burgerljjk armbestuur werd gewijzigd en wel door invoeging van een post van f 40 tot het aanschaffen van een brandkast. Het kohier der bondenbelasting werd vastgesteld op f 55 met 22 aanslagen. Verder kwam nog ter tafel het berede neerd verslag van den toestand der ge meente over het jaar 1905. VervolgenB het suppletoir kohier van den hoofdeljjken omslag, waarvoor de openbare vergadering werd geschorst. Na heropening werd medegedeeld dat dit kohier was vastgesteld op f9,90 met 4 aanslagen. komen om je te helpen bij het vervoe ren van den arrestant. Mag ik u ver zoeken, dokter U ziet zeker zelf wel ïd, dat het in uw eigeu belang is, u zonder tegenstand in het onvermjjdeljjke te schikken »Ik ben het geheel met u eens," ant woordde de aangesprokene koeltjes. »U behoeft niet te vreezen, dat ik een dwaze poging zal doen om te vluchteD. En dus zou ik u raden beide mannen hier te laten, want deze sinjeur is waarscbjjnljjk belangrjjker en misschien ook gevaar lijker dan ik ben." >U zult het zeker wel aan mjj over laten om daarover te oordeelen. Wilt u zoo vriendeljjk zjjn mij te volgen Op een wenk van zgn chef was Krieger aan de andere zjjde van den jongen dok ter gaan staan, en tusschen die beide mannen in, die elk zjjner bewogingen in het oog hielden, verliet Hallenstein het paviljoen. Hg was niets te weten gekomen, behalve dat Editha in een dwaling ver keerde, als zg zich verbeeldde, dat zjj haar ongelnkkigen neef kon redden. Frans Hudetz bleef een paar minuten in dezelfde houding zitten. De bewaker was naaBt hem op een stoel gaan zitten en had zgn dikken stok waarvan de knop schjjnbaar met lood gevuld was, voor zich op de tafel gelegd. En daar hg meende, dat hjj veel Bterker was dan de jonge man gaf bg zich weldra aan een groote zorgeloosheid over. Hjj vond dat. de lucht, die door den onaangenamen chloroform-damp nog meer verpest W8B, bijna niet meer was in te ademen en het was misschien ook wel uit. een soort van medelijden met zgn steunenden ge vangene, dat bg na een oogenblik op stond om een der kleine vensters open te doen. Wordt vervolgdj.

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1906 | | pagina 1