1906 Nu. 17.
Donderdag 8 Februari.
93
jaargang.
ste
s FEUILLETON.
GRAAF UIA O,
GOESCHË
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjji per kwartaal, zoo binnen als buiten Doos, la2S«
Afzonderlijke nommeii 5 cent.
Inzending san advepteatiin vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
COURANT.
De prjjs der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjj»
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjki- en doodberichten en de daarop betrekking bobbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
Buitenland.
Macedonië.
De fioaociëdlo controle-commissie voor
Macedonië, welker invoering reeds zoo
veel last veroorzaakt heeft en laatst nog
de vlootbetcoging noodzakelijk maakte,
zal nu aan het work gaan onder presi
dium van den Turksohen generaal Bilmi
Pacha. De commissie is saamgesteld uit
afgevaardigden van Frankrijk, Duitsch-
land, Ital.ë en Engeland, en uit burger
lijke agenteD van Oostenrijk en Rusland,
en een beambte van bet departement van
financiën van Turkjje, benevens een in
specteur van fiaanciën voor bet vilajet
Uskjub, een voor het vilajet Saloniki en
een voor Monastir.
De commissie vergadert driemaal in de
week. Op het oogenblik bestudeert zij de
wanordelijkheden in de fioanciëele admi
nistratie van het land. Hilmi Paeba ver
schaft met den grootsten jjver alle ver
langde inlichtingen en is zeer voorkomend.
De Turksche, Italiaanscbe en Engelsche
financiëele raadslieden zijn belast mot het
onderzoek naar de maatregelen, die in
de laatste drie jaren genomen zijn om
de tienden te heffen Zg zullen onder
zoeken, welke verbeteringen er in het
tegenwoordig stelsel van tiendheffiog kun
nen gebracht worden en zullen deze dan
krachtig doorvoeren.
Bommen.
't Is bommen voor en boramin na,
Dan ontploft er een juist bij de plaats
waar zich de een of andere Russische
autoriteit toevallig ophoudt, en de man
wordt opgeblazen. Een aaderen keer barst
er een te vroeg of te laat en dan vliegt
de eigenaar de lucht in. In elk geval
i3 het een droef gevaarlijk instrument,
dat de revolutionnairen in het Tsarenrjjk
tegenwoordig drukker dan ooit hanteeren.
Gev,aarijjk niet minder voor degenen,
die ermee omgaan dan voor de bedreigde
ambten iren-aristocratie bewijs daarvoor
is een verschrikkelijke ontploffiig, Dins
dag voorgekomen in een huis in Odessa.
Een voorraad bommen in dat gebouw
ontplofte en vernielde heel een verdie
ping, terwjjl twee kinderen worden ge
dood, acht mannen verwond en de eige
naar van het gevaarlijk goedje zwaar
verminkt werdper slot van rekening
bekende hg, dat hg was geloopen in een
val, die voor de politie was bedoeld,
de bommen hadden namelijk de agenten
moeten opblazen
Nu is bet mislukt, maar de revolu
tionnairen geven den moed niet op en er
sch'jnon middelen genoeg te worden ge
vonden om nieuwe moordtuigen Rusland
binnen te brengen. Een ware smokkel
handel in wapenen wordt gevoerd zoo
iets als in den tijd van den Amerikaan-
Crimineele Roman
van
K. ORTH.
Dat antwoord klonk zoo beslist en bjjna
zoo uitdagend zeker, dat de ander er
verbaasd over was.
>Graaf Udo zou dus volgens uw mee
ning het slachtoffer van een ongeluk ge
worden zjjn
»Er bljjft geen andere mogelijkheid
over. Een moordenaar zou hem zeker
niet zonder strjjd do baas geworden zgn
en een dergelgke strgd zou sporen ach
tergelaten hebben, die bg het grondig on
derzoek, dat hier ingesteld is, zeker ont
dekt zouden zgn. En men kan het Ijjk
van een volwassen menBch ook niet spoor
loos doen verdwijnen. Graaf Schlochter
heeft een paar uitstekende bloedhonden
uit Praag laten komen en als het lgk van
den jongen graaf ergens verstopt was
geweest, dan zouden zg het zeker heb
ben gevonden".
»Altjjd indien het lgk niet op een wa
gen of op een andere manier wegge
bracht is".
>Die mogelijkheid is natuurljjk niet
buitengesloten, maar ik blijf er bg, dat
men dan ten minste het tooneel van den
strgd had moeten ontdekken. Zonder hef-
tigen strgd zou graaf Udo zeker niet
overweldigd zgn geworden, want ondanks
zgn ietwat tengere gestalte was hg lenig
en had hg veel kracht. Ook had hg op zgn
uitstapjes altgd een geladen revolver bg
zich, één enkele moordenaar zou hem dan
ook wel niet de baas geworden zgn, en
zelfs als zg meer in aantal geweest wa
ren, zou hg hen nog de handen vol werk
hebben gegeven."
sehen vrijheidsoorlog, toen onze voorou
ders er drnk aan mee deden, omdat er
wat te verdienen viel van belang. De ge
schiedenis, onlangs door den anarchist
Corneli89en verteld, bewijst, dat de Neder
landers er ook nu bg zgn dat ook België
ondernemende leveranciers telt wordt be
wezen door de »ontdokking" van een
wapendej öt in Geütdo politie maakte
er ophtf van, alsof ze h<*el wat had ont
dekt ter bedreiging van België's rust
en 't was maar boel eenvoudig voor 't
buitenlandde vrachtbrieven waren al
klaar
GOES, 7 Fobr. 1906.
Gisteren had de jaarvergadering
plaats van de bouw-vereeuiging »Help
u zeiven" alhier. Door het bestour werd
rekeniag en verantwoording gedaan 07er
1905, welke werden goedgekeurd. De
winstverdeeling aan de leden was evenals
vorige jaren 5 pet., naar de volle guldens
der aaadeelen berekend deze bedragen
f 11243,72. Het leiental bedraagt 151.
Den bode J. Melse werd een salaris-
verbooging toegekend van f 15.
Bg periodieke verkiezing werden met
groote meerderheid herkozen de bh. P. L.
dan Boer als vica-voorz., N. Hendrikse
als penningm. (deze nam 14 dagen be
raad), M. Kok Jr. als commissaris.
In de vergadering van ingelanden
van het waterschap Ovezand werd Dins
dag tot lid van den dgkraad van den
calamiteusen polder Borsele benoemd de
heer J. C. Rosseel, dgkgraaf van dat
waterschap.
Naar we in verschillende bladen
vinden meegeleeld, zullen commissarissen
der brandwaarborgmaatschappg »Neer-
landia" te Leeuwarden aan de aandeel
houders het voorstel doen om den zetel
der maatschaopg naar 's-Gravenbago over
te brengen. Mr. Troelstra, die als direc
teur in de plaats van zgn vader is op
getreden, zou dan lid vaa de Tweede
Kamer big ven. De maatschappij werkt
over heel het land en kan even goed in
Den Haag als elders worden gevestigd.
Naar de Avp. verneemt, heeft de
minister van binnenlandscbe zaken de
herziening ter hand genomen van het
kon. besluit van 4 Februari 1901 tot
vaststelling der lijst van eximens, waar
van de aflegging met goed gevolg krach
tens art. 1 b 4o. der kieswet, aanspraak
geeft op het kiesrecht.
De herziening betreft het wegnemen
van eenige leemten en de aanvulling d9r
lijst met eenige examens, al dan niet van
regeeringswege afgenomen, welke daar
voor in aanmerking komen.
Wisaenkerke. Op initiatief van dr.
P. J. Fret en ds. Smelt vond jl. Maan
dag eene samenkomst van genroligden
»Een ongeluk zou zeker alleen maar
op het water hebhen kunnen gebeuren
»Dat geloof ik wel," antwoordde de
dokter. »Het bootje met de riemen is
wel is waar op den wal gevonden, zoo
dat het niet omgeslagen kan zijn, maar
er zgn toch nog verscheiden andere
manieren, waarop de jonge man verdron
ken kan zgn. Hg kan al roeiende opge
staan zgn, hij kan z'ch te ver over boord
gebogen hebben om het een of ander
uit het water op te visschen, of hg kan
ook door een aanval van zgn vroegere
ziekte overvallen zgn. Want terwijl men
hier in hot slot van oordeel was, dat de
ziekte volmaakt genezen was, er» ofschoon
ik natuurlijk geen aanleiding had om den
graaf of een der andere familieleden angst
aan te jigen door het tegendeel te be
weren, was ik dvar toch lang niet zoo
zeker van, als de anderen. Dergelgke
aanvallen komen dikwjjls na jaren op
eens weer terug. Daarmee zou ge.lgk op
gehelderd zgn, waarom graaf Udo, die
uitstekend zwom, zichzelf niet heeft kun
nen reddeD."
>Maar dan had men toch bet meer
moeten afdroggen
Dat is na'.uurlgk ook gebeurd. Maar
het feit, dat het vergeefsche moeite ge
weest is, bewijst niets, want het Lange
Meer staat van oudsher in den naam
van nooit terng te geven, wat het inge
slikt hoeft. Het beeft geen zichtbare af
watering en het is zeer waarschijnlijk
dat het onder den grond in verband
staat met een van do rivieren uit den
omtrek."
Het was vreemd, dat graaf Schlocbter
niets gezegd bad van die eigenaardigheid
van het meer. Maar bg helde, wel is waar,
meer over tot het idee dat er een mis
daad in het spel was. En daarom had
hg het zeker overbodig geacht om hem
op deze bijzonderheid opmerkzaam te
maken.
plaats, waarin werd besloten ook hier
eene afdeeling van het »Groone Kruis"
te vormen. In de volgende woek zal de
bekende ds. Fleischer van Makkum als
spreker optreden in eeoe voor het publiek
toegankelijke vergadering. Daarna zal voor
de zich daarna aansluitende leden eene
algetneene vergadering worden bolegd,
waarin de statuten en het reglement
zullen worden behandeld.
Kolijosplaat. Door bet bestnurvan
den Ood-Noord-Bevolandpolder is j.l.
Maaodagavoud tot adsisfent-waterbouw-
kundig ambtenaar benoemd de hear M. G.
Riemens Jr. alhier en zulks met het oog
op de dezen zomer uit te voeren zink
werken aan den Noordwestelijken oever
van genoemden polder.
Staten-Gcneraal.
EERSTE KAMER.
Nadat Maandag hoofdstuk Justitie der
Staatsbegrooting was aangenomen, kwam
nog de begrooting voor Biunenlandache
Zaken aan de orde, die Dinsdag werd
voortgezet en aangenomen.
Daarbg bleek de minister Rink voor
nemens, overeenkomstig het advies van
mr. Van der Feltz, en trots den slechten
raad, in de afdeelingen gegeven, de
Woningwet uit te voeren op vrjjgevige
manier. Hij handhaafde echter zgn uit-
legging van art. 8, wat duB in do piactjjk
zal beteekonen, dat ook na bet verstrijken
van den termjjn, waarbinnen de gemeente
raden een woningverord-ning hadden be-
booren te maken, zg dahr oe bevoegd
blijven, al dreigt dan tevens bet gevaar,
dat, ongevraagd en onbegeerd, hnn een
verordening op bet dak wordt gestuurd
vanwege de Gedeputeerden der provincie.
De Minister vond nog gelegenheid een
woord van bijzondere hnlde te brengen
aan Friesland en Groningen, do eenigo
gewesten, waarin geen dor gemeenten in
den wettelgken plicht om een bouwver
ordening te maken, is te kort geschoten.
In zake het door de Tweede Kamer
geweigerde laboratorium voor den Cen-
tralen Gezondheidsraad, bleek Binnr nland-
sche Zaken tot berusting te zijn gekomen
er wordt nu gewerkt aan oen goeökooper
plan.
Verder zeide do minister dat bij aan
den heer Dojes thans geen herziening
van het plaatseljjk belastingstelsel kon
t jezeggen.
Aan den heer Hovy beloofde bij bij
een volgende begrooting een bescheiden
subsidie voor de vereeniging ter bestrij
ding der vallende ziekte te Amsterdam.
Bg de begrooting voor Marine, die ook
nog werd afgehandeld, wenschte de heer
Rahuzen publiciteit van het rapport om
trent bet ongeval met de Evert-en.
De heer Van Löben Seis sloot zich
»Zoo nu en dan is er ook wel eens
gezegd, dat graaf Udo er misschien in
stilte van door is gegaan," vervolgde de
dokter. >Maar dat is heusch bespottelijk.
Bg was over do jaren heen, waarin jongens
tot dergelgke streken geneigd zgn en er
was ook niets dat hem tot zoo'n dwaas
heid had kunnen brengen. Hij was een
echt zondagskind. Alles wat volgens ons
idee het leven veifraaien kan was hem
reeds in ruime mate ten deel gevallen
en er wachtten hem nog heerlgker dagen.
Hg had alleen in een vlaag van waanzin
op het idee kunnen, komen om de wereld
in te gaan."
>Maar het zou toch niet de eerste maal
zgn dat er iets dergelgks gebeurt," ant
woordde von Santen. »Dit slot is zeker
een heerljjke verblijfplaats, maar ik zou
me heel goed kunnen voorstellen, dat
een jonge man van twintig jaar naar wat
meer afleiding en afwisseling zou ver
langen dan hg hier kon vindon."
>Voor ieder ander zou dat misschien
opgaan, maar voor graaf Udo niet. Hij
he-fft nooit laten merken dat hg zich bier
verveelde en bg zou dat tegenover mij
niet onder Btoelen en banken gestoken
hebben. Het 1 v n hier op Sambor is
ook volstrekt niet zoo eentonig als u
het u schjjnt voor te stellen. De jacht
en de sport, waarvan hg allebei evenveel
hield, verschaften bun afleiding genoeg
en het ontbrak hem daarenboven niet
aan genoegens van anderen aard. Zoo
v ak als er te Reichenberg een goed
c« nceit was of een kom edit-voorstelling
ging graaf Udo er met mg of met zgn
gouverneur heen. Een paar dagen voor
zgn verdwgnen was bij nog naar een
komedievoorstelling geweest vanwaar bg
opgetogen thnis gekomen was."
De twee heeren waren intusschen zoo
ver van het kasteel at dat von Santen
voorstelde om terug te gaan. Een poosje
spraken zg over andere dingen, maar
hierbij aan, opmerkende dat twgfel is
gerezen of niet op bedenkelijke wjjze van
hooger hand bevorderd is de zaak weg
te moffelen.
De minister verkondigde hier do o. i.
zonderlinge stelling, dat dan de com
missie had moeten weten dat het rapport
voor publiciteit bestemd was, dan had
het een afzonderlijk rapport voor »Ma-
rine" kunnen maken.
M. a. w. dan had er in het voor het
publiek bestemde gedeelte kunnen staan,
wat men kwjjt wilde wezen en aan Ma
rine" de ware toedracht der zaak kunnen
melden Zelden is van officieel© plaats
zoozeer toegegeven, dat er eene officieele
waarheid bestaat en een waarheid ge
schikt voor publiciteit.
Causerie.
ui.
De dagbladen ook komen <n gaan als
de bladen aan en van de boomen. Er zgn
er zoovele, dat een blad min of meer
er niet toe doetbehalve in het oog van
de collega's, die een nieuw verschgnenó
blad aanzien met dien aanmoedigenden
blik, waarmee de tiende passagier in een
spoorwegcoupé weggekeken wordt.
Nochtans is het verdwijnen vsd som
mige bladen een wezenlijk verlies te
noemen.
De uitgaven, vooral voor de groote
bladen, stjjgen voortdurend. Vroeger kon
een uitgever met middelmatig kapitaal
zich de weelde veroorlooven van >zgn"
blad te bezitten. Maar dat is onmogelijk
geworden door de steeds grootere »ischen
van het publiek. De telegrammen alleen
verslinden duizenden. Het aantal mede
werkers wordt steeds grooter en ook
hunne eischen stjjgen. In Frankrjjk is
het zoover gekomen, dat de groote bladen
die duur zgn en daarom reeds eeD
beperkt aantal geabonneerden hebben,
terwjjl bjjv. het eerste blad van Frank
rijk, de Temps, nagenoeg nog geen ad
vertenties heeft in 't leven worden
gehouden door syndicaten, door groote
finantieele ondernemingen, dia van het
blad gebruik maken, om goede of twij
felachtige waarden aan te bevelen. Waar
toe het Btelsd leidt, beeft men gezien
in de tijden van bet Panama-schandaal,
waarin menig blad was betrokken.
Ook omdat de journalistiek is gewij
zigd zeer tot haar nadeel en tot
nadeel van het volk. De neutrale bladen
zgn geboren. Zg »doen" niet aan poli
tiek. Zg zijn niemands vjjand, maar ook
niemands vriend. Als bet er op aankomt
een woord te spreken in den staatkun
digen strgd zwjjgen zg.
Er zgn daarentegen andere onderwer
pen, waarmede zg hunne lezers bezig
houden en die in den smaak vallen. Daar
is bg voorbeeld de sport. Een zeer groot
vervolgens kwam de dokier zonder dat
de ander er hem aanleiding toe gegeven
had, weer op hun onderwerp van gesprek
terng.
»Ik zou vooral ter wille van die arme
gravin graag zien, dat er op de een of
de andere wgze een eind komt aan die
zaak," zei bij. »Zjj is zwaar ljjdend en
die opwindingen en die afschuweljjke
onzekerheid zgn zeer gevaarlgk voor
haar."
»De verhouding tusschen den jongen
graaf en zjjoe bloedverwanten was dus
wel hartelgk?"
»Ze was zoo goed als men zich maar
kan denken. De gravin voelde een bjjna
moederlgke teederheid voor haar knappen
neef en haar verdriet wordt nog verer
gerd door het idee, dat men de familie
verantwoordelijk zou kunnen maken voor
zgn lot."
Verantwoordelijk hoezoo?"
>Zjj vreest het verwjjt dat zg beter
hadden moeten waken over den jongen
man. Misschien vreeBt zjj iets nog ergers."
De ander keek hem vragend aan.
>Het is bgna bespotteljjk om het te
herhalen, maar ik heb mjjne redenen om
te gelooven dat de gravin zich ongerust
maakt over bet idee dat men haar echt
genoot als de oorzaak van dat ongelnk
zou kunnen beschouwen. Telkens als de
een of ander iets komt vertellen geraakt
zjj in de grootst mogeljjke opwinding.
Ik behoef u wel niet te zeggen dat nie
mand er over denkt om een dergeljjken
achterdocht te voeden. Geheel afgezien
van het krankzinnige van het idee om
i mand van het karakter en de positie
van graaf Pcblochter van zoo iets te ver
denken, kon bg alleen daarom geen deel
hebben aan bet verdwjjnen van zgn neef,
omdat hg zich omBtreeks dien tjjd bgna
Diet kon bewegen. Hg had een spier
verrekt en had een heele week moeten
zitten*"
deel van het publiek stelt meer brl&Dg
in den uitslag van wedrennen, van fiets-
of automobielwedstrgden dan iü de vraag
krachtens welke beginselen het land moet
geregeerd worden. Men geeft sensatie
nieuws; als het waar is zooveel te beter,
als bet niet waar is, heeft men den
lezer toch een oogonblik van emotie ge
schonken. Men weet flat deze verlichte
lezer zich toch niet bekommert om het
hoofdartikel, om een staat kundig of een ig
ander betoog.
Courautcn, die niet mtê wilden doen
aan deze, zooals men haar genoemd
heeft, Aoierikaansche journalistiek, zijn
gevallen.
En dan men moet goedkoop zjjn in
den laaisten tjjd, dat is het streven.
Goed of slecht. dat doet er minder
toemaar goedkoop. Het is misschien
nog beter slecht dan goed, aangezien
men met gruwelhistories een talrnk pu
bliek trekt.
De meeste Nederlandsche bladeD, ook
de eerste, zgn ook al het breede pad der
goedkoopheid opgegaan. Dat is, zegt men,
»de eisch van den tjjd". Dat is een half
pond margarine voor haast te geef en een
pond op den koop toe met een lot in de
loterjj van huisboudeljjke artikelen. O
netn, dat laatBte is nu ten minste ver
boden Het zal ons benieuwen of dat
t-ysteem ook proefhoudend zal bljjken.
Vooral als het papier nog duurder zal
worden, zooals sommigen voorzien. Im
mers Noorwegen kan, naar 't schijnt, niet
zooveel hout meer leveren voor do papier-
fabricatie als vroeger. Want dat hot pa7
pier van lompen gemaakt wordt, leert
men nog wel uit de schoolboekjf 8, maar
dit is eene totaal verouderde wjjtsheid.
Het gewone papier heeft met Ion pan
niets uit te staan waar bet niet min
der om iB.
Het wordt gemaakt grootendecls van
boomstammen. Geheele bossehen worden
n couranten omgezet. Als nu hot hout
iaat ontbreken?
Het zal wel zoo'n vaart niet loopen.
Van papier gesproken, eeD paar Engel-
sche geleerden zijn op het idee gekomen,
dat ons papier slecht is. Zij vinden het
niet voldoende detjjd genoot en met schoone
wairhed-jn of fabeleD bezig te bouden
men moer, zeggen zg, weiken voor het
nageslacht en met het oog op de slecht
heid van bet papier vinden zjj dat het
onmag»liik is zich al schrijvende de on
sterfelijkheid te bezorgen. G< no--inde hee
ren willen een bond stichten om de
schrijfkunst te hulp te komen.
Wjj weten niet hoe ODze lezers er over
denkeD, maar van ons *al geen opwek
king uitgaan om lid van dun bond te
worden. Als men bedenkt, dat do kunstige
verzen, die men tegenwoordig scbrjjft,
de geciseleerde sonnetten, bet kwgnende
proza, de vreeseljjke Bcheldwoord'-n, waar
aan men zich in naam der kunst 'e
Dat was al de tweede na-J dat von
Santen over een verdenken van den giaaf
hoorde spreken. De eerste maal was bet
de graaf zelf geweest die er hem op ge
wezen had en iu kwam bet uit <Ln
mond van iemand, die den graaf van
dichtbjj kende. Maar hoe kwamen die twee
er toe om een zoo on waarschijnlijk lijkend
vermoeden te voeden? Het was met het
oog op de hooge positie van «ft u graaf
bgna niet aan te nemen dat iemand anders
het zou wagen aan dien achtej docht
uiting te geven. Ofschoon hjj op zjjn
gast niet bepaald den indruk bad gemaakt
van een vreesachtige natuur te zijü, kon
die angst dus alleen uit een overdreven
gevoel van omust voortgekomen zgn.
Maar er ontbrak elke verklaring voor
hel feit, dat dr. Ballens'ein zich ver
plicht achtte om de onschuld van den
graaf met allerlei bewjjzeD te staven,
terwjjl deze zelf verklaard had, dat tot
nu toe niemand hem van iets beschuldigd
had. Men moest op slot Sambor wel erg
gevoelig zgn voor de praatjes der mer-
scben. Misschien hadden ze daar o< k
aanleiding toe.
Maar von Santen liet zjine gedaehtpn
noch in woorden noch in gebaren door
schemeren. Hjj antwoordde niet veel op
de laatste opmerking van den dokter en
toen zij 't slot bereikt hadden, zei hjj
»Naar ik veronderstel, gaat men bier
vroeg naai' bed en daar ik nog een brief
moet schrijven, dank ik wol voor uwe
vriendelgkheid en wetsch u geljjk goeden
nacht."
Hallenstein drukte hem de hand. >Tot
zie; e, luitenant 1 Misschien knnDen we
morgen een eindje Famen gaan rijden.
Ik zal u dan het meer laten z;en en de
plaats, waar men do boot van onzen armen
graaf gevonden heeft."
Woi dt vei vofad*2
