1906 N°. 13.
Dinsdag 30 Januari.
93
jaargang,
FEUILLETON.
GRAAF UDO,
MB
ste
De uitga7<» dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs por kwartaal, zoo binnen ale bniten Goes, 1,25.
Afzonderlijke nommeii 5 cent.
Inzending van advectentiën vóór 2 uren op den dag des*
uitgave.
De prijs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt do prjb
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en do daarop betrokking bobbende
dankbetnigingen worden van 110 regels 1,berekent.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per rsgcl.
Uitgavo van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
OMROEPER.
Burgemeester en Wethouders van Goes
brengen ter kennis van de ingezetenen
lo. dat de omroeper der gemeente
Goes, vanaf beden alle bekendmakingen
mede moet omroepen op den Ouden Singel,
den Oostsingel, den Westsingel en de
Poel wegen
2o. dat in verband hiermede de be
looning per loopbeurt met f0,10 is ver
hoogd en alzoo is vastgesteld op ƒ0,40.
Goes, 26 Januari 1906.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
DE KONING KOOIJ.
De Secretaris,
G. A. HAJEN1ÜS.
Menschenredders.
Niet alleen het vervalschen van levens
middelen, zooals we in de vorige week
hier ter plaatse aantoonden, maar ook de
kwakzalverij is bijna zoo oud als de
wereld.
Vro9ger zwierven door alle landen van
Europa zmderlinge gestalton, halve ge
leerden, die voorgaven de geheele weten
schap van hun tijd to bezitten. Zjj waren
astrologen en voorspelden uit den loop
der sterren de komende gebeurtenissen
of hadden tegen allerlei kwalen geheime
middelen, waarvan zjj, zooals een in
Goes niet onbekend Kamerlid zou zog
gen, de kracht hadden leeren kennen
buiten de faculteit om. Als de fortuin
hen meeliep, werden zij somtjjds als lijf
artsen of sterrenwichelaars verbonden aan
het hof van een vorst en als het tegenliep
geraakten zjj soms in de gevangenis, on
der verdonking van toovenarij en duivels
kunsten.
Later bezochten de kwakzalvers vooral
de kermissen en een kleino honderd jaar
geleden schjjnt de toeloop zoo groot te
zijn geweest in Goes, dat Burgemeesteren
in de Qoesche Courant van 19 July van
het jaar 1819 verwittigden, dat op de
jaarmarkt geen kwakzalvers zouden wor
den toegelaten. Het stadsbestuur be
schouwde ze toen bigkbaar even nadeelig
als ♦draaiborden, dobbelspelen, rjjfelaars,
bedelaars, enz.", met wie ze in eón adem
worden genoemd.
De Cocadoru8sen sterven uit, maar er
wordt steeds een nieuwe manier gevonden
om de kwakzalversmiddelen aan den man
te brengen. Op dat punt weten de fabri
kanten ervan zich uitstekend te redden.
De reclame komt tot ons in de adver
tentierubriek der couranten, zjj kjjkt ons
aan op alle hoeken van de straten. Is
er een muur hij wordt beschilderd
is er een schutting zij wordt beverfd.
Met den meesten aandrang wordt men
uitgenoodigd om »overal" te vragen naar
dit of dat poeder, dezen of dien drank,
deze of gene pillen. En aange?ien het
menschelijk vernuft onpeilbare diepten
Crimineele Roman
van
K. ORTH.
I.
De heete Junidag had zjjn hoogte
punt al overschreden, toen de sneltrein
uit Dresden het station van Reichenberg
binnenreed. Tot de weinige reizigers, die
er uitstapten, behoorde een deftige, nog
jonge man in elegant reistoilet. Hjj was
uit een coupé tweede klasse gestapt en
terwjjl hjj den kruier zjjn handkoffer
aangaf vloog zjjn scherpe blik het geheele
perron over.
Een knecht, met oen eenvoudige, don
kere livrei aan, waarvan de knoopen met.
een dooreengestrengald monogram en een
gravenkroon versierd waren, kwam met
eerbiedige houding naar hem toe. lui
tenant Von Stahl
♦Ja 1 Zjjt gjj in dienst van graaf
Schlochter
♦Om u te dienen 1 Het rjjtuig staat
buiten naast het stationsgebouw."
De calèche met die twee schimmels
er voor? Het is goed. Wees intusschen
zoo goed om voor mjjn bagage te zorgen.
Ik kom dadeljjk."
Terwjjl de knecht aan dat verzoek
voldeed, liep de vreemdeling langzaam
naar den uitgang. Twee oudachtige man
nen, die er uit zagen als rondtrekkende
kooplui stonden voor de coupé derde
klasse, waar zjj uitgestapt waren, te
praten. Zjj Damen geen notitie van ham,
toon bi) langs hen ging. Maar hjj fluis
terde hen toe:
»Gjj verwacht mij dus morgenmiddag
heeft, is de Goesche burgerij dezor dagen
gelukkig gomaakt met eendic-
tionnaire.
Met edele bedoelingen is dit woorden
boek don inwoners van Goes gratis af
gestaan. Men hoore slechts
De noodzakeljjkheid, die zich in elk
huis doet gevoelen om een beknopt woor
denboek bij de hand te hebben, dat ge
makkelijk is op te Blaan en de juiste
beteekenis geeft vsn woorden, welke de
basis van onze taal vormen, heeft ons
aanleiding gegeven dit boekje uit te
geven en aan te bieden."
Wie zou nu eon gegeven paard in den
bek zien en het den fabrikant van Dier-
pillen kwalijk nemen, dat hij tusschen
do pagina's van dit woordenboek de
sehreeuwendste reclame maakt voor dat
goed
Misschien vindt deze menschenredder
naderhand wel een of ander oogzalfje
uit ten bate der stakkerds, die hun oogen
hebben bedorven met bet turen op de
fijne lettertjes waaruit dit woordenboek
is saamgesteld.
Maar Bcherts ter zjjde. De reclame
als door de firma, die dit Woordenboek
de wereld inzond, wordt gemaakt, kost
schatten van geld. Er moet dus veel
verdienste op de kwakzalversmiddelen
zitten en ze moeten in groote hoevoel-
heien worden verkocht.
In vele opzichten is dit een merk
waardig verschijnsel. Ieder, die ook maar
oomgszins gezonde hersenen bezit, is
overtuigd, dat de geneeskracht een vak
is, dat niemand zonder ernstige en lange
voorbereidende studiöa machtig wordt,
en aan de uitoefening waarvan groote
verantwoordelijkheid is verbonden. Te
recht stelt de Staat dan ook hooge eischen
aan hen, die zich aan dat vak willen
wijden, en bepaalt, tot heil der ingezete
nen, dat alleen zij, die aan die eischen
voldoen, het recht hebben, zich als uit
oefenaren der geneeskunst te vestigen.
Dat niettemin kwakzalvers en hunne
middelen zooveel succes hebben, komt
door het bi staan van ongeneeslgke
kwalen en de verregaande domheid van
het groote publiek.
Steeds zullen or ljjdors worden aan
getroffen, waarvoor de geneeskunst geen
kruid heeft gevonden en die moeten zich
schikken in hun minder benjjdenswaardig
lot van een big vend geschokte gezond
heid Het gaat moeilijk zich daarbjj neer
te leggen en zulke personen zullen lichte-
Ijjk overgaan tot het zoeken van hulp,
onverschillig waar, bij wien en hoe.
Dit geschiedt dan onder het, trouwens
zeer betwistbare, motto »Baat het niet,
het schaadt ook niet."
Daarnaast bestaan zieken, die ziek zjjn
alleen tengevolge van hun zwakken wil.
Zijn deze vooraf van zichzelf overtuigd
hulp to zullen.vinden bjj den kwakzalver,
dan zjjn zjj gered.
Doch daarmede is niet de geheele
clientèle van dezen uitgeput. Ook talloos
hier te Reichenberg?"
Geen van de omstanders kon iets ge
merkt hebben van een complot tusschen
die drie. Want de twee manoen hadden
hem noch met woorden noch met blikken
geantwoord. Zjj praatten voort, alsof die
opmerking hen in het geheel niet ge
golden had en de ander, die geen oogen-
blik was blij ven staan, liep door, zonder
naar hen om te bijken.
Met een kennersblik bekeek hjj de mooie
paarden, die voor de calèche stonden,
beantwoordde den beleefden groet van
den koetsier met een zekere nederbuigende
vriendelijkheid en ging op zijn gemak in
een hoekje der equipage zitten.
In flinken draf reden zij voort ovar
den zonnigen straatweg.
Hoever is het naar het slot Sanbor?"
riep de reiziger, die intusschen een sigaret
had opgestoken, den naast den koetsier
zittenden knecht toe.
Deze haastte zich hem te antwoorden
♦Met de twee schimmels doen wjj het
in een goed uur."
Dank je. Het zou mij interesseeren,
als ge mjj do namen wildet noemen van
de gemeenten, die wjj passeeren, of komen
wjj nergens langs!"
>De straatweg loopt door het dorp
Roohlitz en langs het vlek Nehat, luitenant.
Andere plaatsen zjjn er niet aan dezen
kant van het slot Sanbor."
De reiziger knikte en vroeg niets meer.
Maar hjj bekeek de streek, die hij voor
het eerst van zjjn leven zag, big kbaar
met veel belangstelling. En die streek
was ook bekoorljjk genoeg om een rit
op een mooien zomerdag tot een werke
lijk genoegen te maken. Meer dan eens
doorsneed de straatweg de uitloopers van
prachtige, oude bosschen En overal, waar
heen do blik afdwaalde, bleef hjj op een
mooi groen in alle mogelijke schakeorin-
veleD, op wie genoemde quaiiflcatie niet
is toe te passen, zoeken hulp en genezing
bjj den onbevoegde. Voor hen is de
eenig mogeljjke verklaring hun bjjgeloof,
en dit is slechts bestaanbaar bjj groote
domheid. Onbegrijpelijk groot is, ook in
kringen waar men het niet verwachten zou,
de onkunde omtrent het eigen lichaam
Een zieke hunkert naar een verklaring
van zjjn ljjden. Een werkelijke verklaring
kan bij, wegens zjjn onkunde, niet be-
grjjpen olke sehjjnverklariDg wordt door
hem aangenomen. En in het geven daar
van zjjn de kwakzalvers sterk. Zie maar
eens in hot bewuste woordenboek". Er
wordt verhaald »wat de nieren doen",
wat er gebeurt wanneer ze het niet
doen"; de >oorzaken van nieraandoening"
worden opgegeven, enz. enz. Daarbjj wor
den zooveel en velerlei symptomen opge
geven, dat zelfs een gezond mensch er
wel enkele van bezit en dus ieder zieke
denkt, dat hjj lijdt aan de ziekte, waar
voor do in de reclame bedoelde middelen
baat heeten te geven.
Heeft een kwakzalver bet geluk een
zenuwzwak individu onder behandeling
te krjjgen, wiens wilskracht voldoende
versterkt wordt om zjjn kwalen te ver-
geteD, dan is de roem van den wondpr-
dokter gevestigd. Dat éme geval wordt
dan telkens weer aangehaald. Het is juist
andersom als bjj een geneeskundige. Daar
kan de indruk, gemaakt doordat een
geval ongunstiger verloopt dan de om
geving verwachtte, niet worden uitge-
wischt door tal van bewjjzon van be
kwaamheid.
Waar zulke begrippen bestaan, is uit
roeiing der kwakzalverjj, zelfs met stren
ger toegepaste wetten niet ruogeljjk. Dat
kan eerst geschieden, wanneer de hoofd
oorzaak is weggenomen de geringe ken-
Dis van het raensehelijk lichaam en van
de eischen der gezondheidsleer bij het
overgroote deel van het volk. Begrijpt
men eerst go®d wat men doet en waagt,
met zich over te geven aan een wonder
dokter, dan zal er een einde kannen
komen aan de kwakzalverij. Daarom rust
op de geneeskundigen de taak, zooveel
mogoljjk mee te helpen tot de versprei
ding van juistere begrippen over gezond
heid en ziekte, tot bet doen verdwjjnen
van de valsche voorstollingen bij het
leekenpubliek omtrent alles, wat de kennis
van het menschelgk lichaam aangaat.
Behalve door geneeskundigen kan daar
toe ook krachtig worden m'ègewerkt in
de school, wanneer die de gezondheids
leer en wat daarbij behoort, opneemt
onder de nuttige kundigheden, die het
kind moeten worden bjjgebracht.
Domme'a in de politiek. De Standaard
betoogt, dat de linkerzijde altjjd optreedt
tegen het werken van predikanten in de
politiek zoo zjj tot de rechterzjjdo be-
hooren, doch dat zij vergeet, dat verschei
den ond-predikanten ook tot de linker-
zjjde behooren (Moens, de Meijier, Lief
gen of op het weelderige geel van de
rijpe korenvelden rusten.
Na verloop van een drie kwartier reed
het rijtuig een goed onderhouden zjjweg
in, waar de toppen van majestueuse beu
kon zich boven hun hoofden tot een
bladerdak vereenigden, waaraan zjj scha
duw en koelte te danken hadden.
De lakei keerde zich eerbiedig om.
Hier zijn wjj al in het park van het
slot Sanbor", zei hjj. Aan den anderen
kant breidt het zich echter nog veel
verder uit."
♦Als ik me niet vergis, dan loopt de
grens midden door het bosch."
♦Om u te dienen, luitenant. De grens
loopt vlak langs het slot."
♦Maar het slot zelf staat toch op Sak
sisch grondgebied
De lakei antwoordde bevestigend en
daarmee was het gesprek afgeloopen. Zjj
reden door een hek, dat blijkbaar al zeer
oud was en vervolgens rolde het rjjtuig
langs een mooien, rechten weg naar het
hooge gebouw toe, dat al van uit de verte
te zien was.
Het was een kastel, waarvan het uiter
lijk het welsprekende bewjjs was van de
voornaamheid van bet adelljjke geslacht,
dat het bewoonde. Het wa9 opgetrokken
in Barokstjjl en verdiende zoowel door
zijn uitgestrektheid, als door de rjjke
architectonische versieringen er op aan-
aangebracht, den naam van slot.
Op den drempel werd de nieuw aan
gekomene verwelkomd door een oudach-
tigen maD, wienB glad geschoren gezicht
en onberispelijke kleediog den kamerdie
naar verrieden. Meneer de graaf zou
meneer den luitenant gaarne onmiddel
lijk willen begroeten", zei hg met een
diepe buiging.
»Het zal mjj een eer zjjn. Breng mjj
als het a belieft bij uw moester".
tinck, Houwing, Roessingh, Poelman,
Melchers, Hugenboltz)
In antwoord daarop zegt de N. R. Ct.,
dat deze predikanten zich van het ker-
keljjk ambt hadden losgemaakt, gedeelte
lijk omdat dit volgens de grondwet van
'48 moest.
De N. R Ct. wjjst er verder op, dat
Groen van Prinstorer zich nooit van het
predikanten-element in de politiek heeft
bediend.
De opmerking was overigens alleen ge
richt tegen de overdrjjving van de po
litiek® bemoeiing der predikanten.
Tot zoover beide bladen.
Wij zouden het liefst zien, dat bet
predikanten en pastooreelement geheel in
den politieken strjjd ontbrak. Maar a.r.
predikanten zjjn toch altjjd nog minder
gewenscht dan liberale, omdat eerstge
noemde een groot aantal minder ont
wikkelden, achter zich hebben, die een
voudig doen wat dominé zegt en zelf niet
over de zaak denken.
Buitenland.
Geruchten.
Er wordt beweerd, dat ©enigen tjjd
geleden een ernstige aanslag is getracht
op hot leven van den Tsaar. Volgens een
medodeeliüg van de Parjjsehe Ma'in heb
ben revolutionnairen als monniken ver
kleed in bet paleis van Tsarsknje Solo
weten te dringen bjj gelegenheid van een
kerkelijke plechtigheid. Toen zjj evenwel
trachtten den Tsaar te nadereD, werd hun
bedrog ontdekt en werden zjj gearresteerd.
De Tsaar had daarna een conferentie met
Trepof en baron Fredericks, tengevolge
waarvan talrjjke arrestaties onder het
corps pages plaats hadden.
Het is een gerucht zonder ofïïciëale of
andere bevestiging, maar volstrekt on-
mogeljjk is het niet, dat de revolution-
nairen het op den Tsaar gemunt hebben.
Inderdaad zjjn de persoonljjke aanslagen
weer begonnen, nu de algemeene opstand
tot geen resultaten heeft geleid zoo heeft
men gehad bomaanslagen in Odessa en
in Warschau, het werpen van een bom
Vijjdag 1.1. tegen den gouverneur van
Minsk, dreigbrieven aan Witte en nog
andere aanslagen. Hot is zeer goed moge
lijk, dat de Tsaar ook op de zwarte ljjst
staat vermeld en dan geven we niet
veel om 't leven van Nikolaas
Te Alghesiras
worden de beraadslagingen over Marokko
voortgezet, zonder dat men met eenigo
zekerheid kan voorspellen wat do resul
taten zullen zijn. Natuurljjk rijn erbladeD,
die heel weinig, en and^Ie, die alles ver
wachten. De afgevaardigden zjjn nu bezig
met da plannen tot belastinghervorming,
mair de Sultan heeft daartegenover an
dere plannen gesteld, die bedoelen hooger
invoerrechten in te voeren. En al mogen
de regeeringen van sommige Rjjken ook
Door een laDge gang, die de geheele
eerste verdieping doorsneed, bracht de
kamerdienaar hem naar de werkkamer
van den graaf. Van weelde was hier niet
veel te merken de inrichting van die
kamer was zelfs eer stjjf en somber.
Toen de luitenant binnen kwam, stond
een lange, magere man van ongeveer
vjjftig jaar uit den stoel op, die voor de
groote met papieren bedekte scbrjjftafel
stond. Zjjn beenig geelachtig gezicht werd
omgeven door een tot ver over de borst
neerhangf-nden, zwarten baard en het was
waarscbgnlgk wel voor alles die baard,
die, gevoegd bjj het nog zeer dikke don
kere haar en de diepliggende zwarte
oogen, aan ds verschijning van graaf
Schlochter zoo iets griezelig-Bombers gaf.
♦Luitenant von Stahlzei de kamer
dienaar en trok zich onmiddelljjk we®r
terug.
Met behulp van een stok, waarop hg
zwaar steunde, ging de graaf den luitenant
een paar schreden tegemoet. Welkom
hier mijnheer. Neem mjj als 't u blieft,
niet kwaljjk, als ik u maar zeer ter loops
do honneurs van het huis kan bewjjzen.
U ziet flat ik invalide ben".
De vreemdeling beantwoordde dien be
leefden welkomstgroet met een zeer stiive
buiging. Zijn houding had nu ietB uit
gesproken krijgshaftigs. Voor alles dank
ik u, mjjnheer de graaf, dat u voldaan
hebt aan mjjn verzoek aangaande het
incognito, dat ik voorloopig wilde be
waren. Onze correspondentie ontslaat mjj
zeker wel van de noodzakeljjkheid om
mij onder mjjn waren naam aan u voor
te stellen."
De graaf, die met een uitroodigend
handgebaar naar een stoel gewezen bad,
ging zelf ook weer zitten.
♦Zeker, het is mij bekend dat u de
inspecteur van politie, von Santen uit
groote voorstanders zjjn van hooge in
voerrechten in eigen land, zonder uitzon
dering zjjn ze er tegenstanders van bjj
anderen! Dat kan dan ook een quaestie
worden van langen duur, vooral als 't
waar is, dat Duitschland nog altijd invloed
op den Sultan uitoefent, wat een rare
manier zou zijn ooi roet in 't eten te
gooien.
De uitslag.
De uitslag der verkiezingen in Enge
land 18 ons op 7 zetels na bekend ge
kozen zjjn 663 leden, n.l. 384 liberalen,
42 leden der arbeiderspartij, 84 Iersche
nationalisten en 153 conservatieven. De
overwinning der liberalen is dus volko
men dat begreep ook het groote blad
de Tunes, dat nu opeens van conservatief
liberaal is geworden Althans raadt het
nu aan de regeeriDg te steunen
GOES, 29 Jan. 1906.
In een Vrjjdagavond in de sociëteit
V. O. V." gebonden openbare vergade
ring van de >Vereen. v. Alg. Weten-
8cbappeljjke belangen te Goes" trad als
spreekster op mej. Marie Juogius te Den
Haag, die als onderwerp bad ♦ontstaan
en werking van het Nat. Bureau voor
Vrouwenarbeid", waarvan zjj directrice
is. Mej. Juogius deelde na een inleiding,
waarin zij de schoonheid van arboid in
het algemeen bad betoogd, mee, boe de
tentoonstelling voor vrouwenarbeid in-
dertjjd de wenscbeljjkheid had doen zien
van een middelpunt voor hen, die vragen
hadden te doen, inlichtingen wenschten
betreffende den arbeid van de vrouw.
Het verlangen naar zulk oen middelpunt
en do wenscheljjkheid om te kunnen
voldoen aan de vragen naar steun en
inlichting, heeft er toe doen besluiten
het Bureau op te richten. Spr. ging na
hoe dat Bureau is ingericht en zette zeer
in den breede uiteen welke taak bet op
zich heeft, genomen deze is voornamelijk
het bjjeengaren van gegevens omtrent
alle takken van vrouwenarheid en het ver
werken daarvan ten dienste van velen, die
daaromtrent dit of dat wenschen te weten.
Daardoor wordt de vrouwenarbeid aan
gemoedigd, bek*Dd gemaakt, wordt op
slechte toestanden gewezen en ten dienste
ook der wetgeving materiaal samenge
bracht.
Mej. Juogius besprak enkele publica-
ties van bet Bureau en liet mot licht
beelden de inrichting van het gebouw
zien.
Ds. Spaans bedankte namens het (niet
talrjjke) publiek voor bot gehoorde.
Als leden in de kamer van toezicht
op de notarissen en candidaat-notarissen
te Middelburg zjjn benoemd de heereu
H. J. van Nouhuijs te Zierikzee en H.
W. Vollenhoven van Daalen te Sas van
G»nt en tot plaatsvervangende leden de
boeren J. Hosang te Middelburg en L.
E. A. Liebert te Kapelle.
Dresden zjjt. Maar dat wemchte u voor
loopig alleen voor mij te zijn. Dienten
gevolge heb ik tot nu toe noch met mjjn
familieleden, noch met mjjn buisgenooten
over uw persoon gesproken."
Dat is in bet belaDg van de zaak,
waarvoor mijn chefs mjj bier been hebben
gezondeD. Het maakt een onderzoek dade
ljjk veel moeilijker als de menscheD, die
men moet uithooren, weteD, dat zjj iemand
van de politie voor zich hebben."
m ♦In dat opzicht schik ik mjj geheel
naar uw meerdere ervaring. U kunt
trouwens op mjjn bereidwilligheid en
steun rekenen. Een gunstig resultaat
uwer bemoeiingen zou voor mjj van
zooveel belang zjjn, dat geen enkel offer
mjj te groot zou zijn, en dat ik mjj
in het vertrouwen op uw handigheid
van elke inmenging zal onthouden."
♦Ik kan natuurljjk geen andere belof
ten doen, dan dat het mij niet aan goe
den wil zal ontbreken. Dat mjjn onder
zoek eer6fc nu, een volle week na bet
verdwjjnen van uw neef, begonnen kan
worden, maakt de zaak wel oneindig veel
moeiljjker."
♦Het was wel een noodlottige fout, dat
ik me niet terstond tot de Dresdenscbe
pobtie heb gewend, met verzoek om mij
een flink beambte te sturen", zei de graaf.
♦Op do handigheid van de lui hier heb
ik van den beginne af aan niet al te zeer
vertrouwd. Maar ik hoopte nog steeds,
dat er een verklaring zou komen van die
gebeurtenis, die voor ons allen even on
begrijpelijk was. Eerst in de laatste dagen
is het mij een treurige zekerheid gewor
den, dat wjj niet meer behoeven te reke
nen op de terugkomst van mjjn onge-
lukkigen neef."
(Wordt vervolgij
