N°. 8. Donderdag 18 Januari. 93sle jaargang. ARMENZORG. ai FEUILLETON. In de schaduw van de Peter- en Paulsvesting. GOESCHE De uitgave dezer Courant geichiedt Maandag-, Woenidag- en Vrijdagavond, uitgezonderd op feestdagen. Prjji per kwartaal, zoo binnen all bniten Doei, f 1,23. Afzonderlijke nommeis 5 cent. Inzending «an advertentie» voor 2 uren op den dag der uitgave. COURANT. De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ot. Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt da prjji slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrokking bobbende dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend. Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel. Uitgave van de Naaml. Yennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens. »Ik vraag, mjjühoer de Voorzitter, beeft de armenzorg, boe men ook deoke over haar stelsel, over de inrichting harer organen of werktuigen, opgebonden een algemeeneen publiek belang te zijn Deze woorden, den 12deü Mei 1854 uitgesproken door Thorbecke in de Tweede Kamer bjj de behandeling van bet ♦Ont- werp van wet tot regeling van het arm bestuur", moeten bovenaan staan bij ieder, die zjjne meeningen gaat zeggen over de armenzorg. Natuur lp k, het is voor het algemeen van het hoogste belang, hoe de zorg voor de armen, hoe de strpd tegen de armoede is georganiseerd. Of die zorg niet juist averechts werkt en armoe kweekt, of die zorg niet ontaardt in een ziekeljjk on oordeelkundig geven, dat bedelaars en leegloopers maakt, en of die zorg niet is een hardhoid tegenover den een, onrecht vaardigheid tegenover den ander. Het is voor de samenleving noodzake lijk, dat de armoede zoo doelmatig mo gelijk worde tegengegaan, zonder krachts- en geldverspilling, met het streven voor oogen uitbreiding van armoede te voor komen, besef van eigenwaarde bjj den arme te doen behouden bijjven. Gelukkig wordt het meer en meer be grepen, dat het algemeen belang eischt, dat de gemeenschap de individuen steunt, die zichzelf niet kunnen staande houden en dat hot niet alleen een nobele zaak is een medemensch te helpen, maar een noodzakelijkheid voor de samenleving te voorkomen, dat een onzer in den ftrjjd tegen lot en omstandigheden het onder spit delft. Waar zou het heen moeten, wanneer de Staat of Gemeente geen toezicht uit oefende op de armenzorg, en do armen zorg werd eens beelemaal niet ter hand genomen door kerke! jjke en andere in stellingen? Dan zou men een ellende waarnemen, die tot allerlei ongeregeld heden aanleiding zou geven, die steeds grooter sou worden en een groote hard heid zou zjjn tegenover minder gelukkige Btervelingen. De gemeenschap, de Staat of Gemeente, heeft dus belang bij een goede regeling van de armenzorg en moet daarom de armenzorg goed geregeld zien te krjjgen. Is dergelijke organisatie werkeljjk in ons land? Heeft de Staat door zpn toe zicht voldoende gedaan om een goede regeling in het leven te roepen Zoo ja, dan is het niet noodig den Staat of de Gemeente een grootere taak op te leggen en kan men bipven volstaan met de heel kleine verplichtingen, die de publieke collegeB thans op zich hebbon. Maar DOO* MARK EASTWOOD. XXVII. Het waB op den avond van den dag, die zoft'n vreeselijke beteekenis bad ge had voor de kinderen van den prefect. De weezen waren bij elkaar in Katia's zitkamer. Wanja, die uitgeput was van het Bnikken, lag in zpn geheele lengte op den grond, met zpn handen voor zpn oogen en «liep. En Katia, die door haar verdriet en ellende overweldigd was, had voor het oogenblik ook vergetelheid gevonden. MiBcha zat dus alleen en in een toestand van groote opgewondenheid naar het ver wijderd gezang der priesters te luis teren en maakte in gedachten deel uit van de treurige plechtigheid. Eindeljjk werd er zachtjes aan de deur geklopt. Hp deed ze voorzichtig open en zag Iwan voor zich staan, die hem ver telde, dat er beneden een man was, die Miehaël Michailowitsch gaarne wilde spreken. »Mp en dat zoo laat vroeg Mischa verbaasd. ♦Heb je hem gevraagd, wat hp wil ♦Jawel, jonge heer", antwoordde Iwan, ♦en hp zegt, dat het een dringende zaak is, die hp alleen met den jongen heer zelf kan bespreken". Mischa aarzelde een oogenblik. ♦Die man heeft een vreemden tjjd uitgezocht om mjj te komen spreken", zei hij, »maar ik zal hem toch maar ontvangen. Breng hem naar mpn kamer". Mischa was nauwelijks in zpn eigen kamer gekomen, toen Iwan den vreemde binnenliet; het was een armoedig ge- kleede man, met een scherp somber ge zicht en een nietig voorkomenhp ver luidt bet antwoord ontkennend, dan worde een andere'regeling gezocht en dan moet aan den Staat of aan de Gemeente meer worden opgedragen of althans een andere taak. Wie rondom zich ziet en de armen- buurten goed opneemtwie de uitvoering en gevolgen van de Woningwet, de Gezondheidswet, de Ongevallenwet nauw keurig bezietwie waarneemt hoe diaco nieën en burgerlijke armbesturen hun taak meenen te moeten opvatten, kan niet anders dan ontkennend antwoorden. De armenzorg is niet behoorlijk gere geld aan do diaconieën en particulieren is nu de armenzorg overgelaten en de gemeente mag slechts bjj dringende nood zakelijkheid een arme verzorgen dat is in negen van de tien gemeenten de oorzaak van noodzakelijke en niet noodzakelijke hardheden en ondoelmatigheden. Er ont breekt in de eerste plaats dikwpls over eenstemming aan tusschen de verschil lende instellingen in de tweede plaats wordt onrechtvaardig de grootste schreeu wer meestal gesteund boven den meer hulpbehoevenden stille in de derde plaats wordt hulp gegeven, waar werk wordt ge vraagd, en in de vierde plaats schieten heel vaak de particuliere krachten hierbij te kort. Voorbeelden te overelke gemeente kent gevalleD, waarin de arme, die niet heel vroom mag worden genoemd, door zpn diaconie wordt verloochend endoor de gemeente naar zpn kerk gestuurd ieder kent een bedelaar, die met jere miades geld weet los te krpgen, dat bjj niet zoo dringend noodig heeft als de ongelukkige weduwe, die haar naaiwerk is ontnomen, omdat haar roodgehuilde oogeik haar slechte steken deden maken, en die niet durft naar de ♦heoren" van de diaconie. Men kent ze, de vaste bede laars in de groote plaatsen, van wie er zpn, die f20, f24 per week verdienen" alleen door de pet op te houden, maar men kent ook den werkeiooze, dio geen dag werk kan vinden, al klopt hg bjj iederen patroon aan. En waar is de liefdadigheid, die 's win ters de honderden aan werk helpt, wier brood met het werk is weggebleven Waar zpn de vereenigingen ♦uitsluitend bedoelend verbetering der volkshuisves ting", nu de Woningwet tot gevolg heeft, dat gezinnen op straat worden gezet Te hooi en te gras wordt er een opge richt en elders lijden de uit hun huizen gezetten koude en geen huisbaas biedt hun woning aan. De taak van de armenzorg is niet al leen te geven wie vraagt en zelfs niet alleen op te zoeken, wie behoeft, maar de armenzorg moet bedoelen van ar men te maken menschen, die weer zelf keerde schjjnbaar in een toestand van opgewondenheid. Mischa knikte even, maar bleef met een strak gezicht staan wachten tot de ander met zpn verzoek voor den dag zou komen. »Het zal u wel verbazen, jonge heer, dat ik u op zoo'n ongelegen oogenblik lastig kom vallen," begon de vreemde, ♦ik zal u echter niet lang ophouden, want dat, wat ik u te zeggen heb, kan met een paar woorden gebeuren. Ik zou mjj zeer moeten vergissen, als u geen belang Btelde in de tjjding, dat uw Duit8che gouverneur, Werner Rittberg, Petersburg niet verlaten heeft, zooals u denkt; hp is op weg naar het station gevangen genomen en bevindt zich nu in de vesting." Mischa keek den man, die hem een zoo ongelooflijke tjjding bracht, geheel verbaasd aan. »Wat is dat nu voor onzin riep hp uit. ♦Gelooft u me niet vroeg de vreem deling en zpn neusvleugels trilden alBof hjj moeite had om zjjn zelfbeheersching te behouden. »Nu, het is mij vrijwel onverschillig, hoe u mpn mededeeling gelieft op te nemendat komt er voor mpnheer Rittberg meer op aan. Ik heb het u nu tenminste meegedeeld. Goeden avond." Hp liep naar de deur, maar Mischa riep hem terug. »Een oogenblik als 't u blieft. Het interesseert mjj om er achter te komen hoe een zoo onwaar schijnlijk gerucht ontstaan is. Van wien hebt u het gehoord »Ik heb het recht niet u dat mee te deelen." ♦En zjjn znster juffrouw Rittberg Is die zonder haar broer op reis gegaan Of is ze ook opgesloten in de vesting vroeg Mischa. ♦Zij is ook in Petersburg, maar ik kan u niet zeggen, waar." Hij sprak op opgewonden toon en zpn hand rustte al op de deurknop. ♦Wilt u nu heusch weggaan, zonder mjj uw zegsman genoemd te hebben hun Bestaan kunnen verdienen en nuttig kunnen wezen. De armenzorg heeft tot doel de individuen tjjdeljjk te steunen, maar tevens hun de gelegenheid te openen zichzelf weer te redden. Er komt zooveel bjj bjj ken men heeft te onderscheiden tusBcfaen den volkomen onmachtige en hem, die nog wel weer op de been kan komen; men moet rekening houden met de maatschappeljjke toestan den en de eischen, die de wetten stellen aan behoorljjk bestaan. Dat is te bezwaar- Ijjk voor de kerkelijke en particuliere in stellingen, zooals zjj vrjj zpn gelaten en naast en tegen elkander de liefdadigheid uitoefenen. Een andere organisatie, eigenlijk is het voldoende te zeggen »een organisatie", is noodig en deze kan niet tot stand komen, waar de armenzorg wordt ♦over gelaten". Men behoeft daarom nog niet te komen tot een staatsarmenzorg, zooals degenen uitroepen, die bang zpn voor regelen, waaraan de kerkelpke armbe sturen zich zullen hebben te onderwerpen, maar men behoeft wel een wettelpke regeling voor de armenzorg. Trouwens, de statistiek hoe onvol ledig ze mag zpn door den onwil van do armbesturen oin betere opgaven te ver strekken leert, dat reeds nu de kerke lpke armbesturen naar verhouding minder aan liefdadigheid doen dan vroeger, terwjjl het aandeel der burgerlijke armbesturen toeneemt. Zjj, die de kerkelijke armenzorg bovenaan stellen en vrij willen houden van eiken band, moeten er eens op letten, dat in 1871 in ons land het aandeel van de kerkelpke instellingen aan de armen zorg bedroeg 57.8 terwjjl het in 1903 49.7 was; de overeenkomstige cijfers van de andere instellingen waren 37 en 41.3. De uitgaven vertoonen betzelfde. Hieruit bljjkt wel, dat de toekomst allerminst aan de kerkeljjke armbesturen is en de gemeentelijke armenzorg ook nu reeds toeneemt, nu het particuliere initia tief nog volkomen vrij is. Men mag dan ook allerminst oppositie voeren tegen een regeling van de armen zorg door de wet, wat op vele manieren kan geschieden. Daardoor kan verband worden gebracht tusschen bestrjjding van werkeloosheid, zjj het door staatswerken uit te laten voeren of door verzekering, en bestrijding van gewone armoede. Maar de taak van den particulier is daarmee niet afgesneden, allerminst! Een armen zorg van ambtenaren wil niemand men wil allerminst een Staats- of Gemeente- ljjke armenkas, een leger van beambten voor de armen Dat is gekheid en wordt door geen gewenscht. Aan particuliere commissies kan men de regeling opdra gen onder gemeentelijk toezicht: men kan het EIberfelder stelsel toepassen, De heele geschiedenis klinkt toch te avontuurljjk om zoo maar geloofd te worden," riep Mischa hem achterna. ♦Ga er heen en overtuig er u zelf van, of laat het! Het gaat mij niet aaD," antwoordde de ander korten scherp, rukte de deur open en verdween. Alleen achtergebleven dacht Mischa na over het geen hp geboord had. Als die man nu eens gelijk had Als Werner nu eens werkeljjk het slacht offer van een vergissing was geworden en nu in de gevangenis zat Zoodra hij het eenmaal met zichzelf eens was, dat dat geval tot de mogelijk heden behoorde, voelde Mischa ook, dat. bp geen rust zou vinden, voordat hp die zaak grondig onderzocht had. Het een voudigste en snelste middel was, den commandant der vesting te gaan op zoeken. Hp besloot dat zonder uitstel te doen. De dwornik, die in het portaal stond te trappelen van de kou, was niet weinig verbaasd toen hjj den zoon des huizes naar buiten zag komen. Basil," zei deze, >haal gauw een rij tuig voor me!" Een paar minuten daarna was Mischa op weg naar de vestiDg. Toen men hem bij den ingang vroeg, wat bij wenschte, antwoordde bij dat bij den commandant onmiddelljjk moest spreken. Mag ik u verzoeken uw naam te noemen vroeg de portier. Miehaël Michailowitsch, de zoon van wjjlen den prefect van politie", antwoord de Mischa. De man zette een paar groote oogen op. Hg mompelde wei nog iets onver staanbaars, maar de gevreesde naam had toch indruk gemaakt en bij werd binnen gelaten. Mischa had nog geen vjjf minu ten gewacht, toen de commandant haastig en met uitgestoken hand naar binnen kwam. Mpn arme jongen", zei hp, >wat is dat een vreeBeljjke slag! Je hooggeachte vader zoo onverwacht weggenomen Zeg me gerust, of ik jullie met het een of men kan van bovenaf naar onderen wer ken of beginnen mei wijkcommissies en deze samen laten werken. Men kan een wijk of stadsdeel voor eigen armen laten zorgen of alle gemeentenaren laten be talen naar de armenzorg aan geld be- hoeite heeft. Maar hoe dat zjjde taak van kerke lpke en particnliere besturen neemt in de laatste jaren beslist af, de taak der burgerljjke besturen neemt toe. Dat is een aanwjjzing voor de richting, waarin men moet gaan. En de armenzorg is thans onvoldoende voor de moderne economische toestan den dat is het grootste argument om in die richting spoedig voort te gaan, d. w. z. om te streven naar organisatie van burgerljjke armenzorg door de wet. L. GOES, 17 Jan. 1906. Door het hoofdbestuur van den A. N. Pol. Bond is aangesteld tot corre spondent voor Goes en omstreken L. M. Wisse, gemeente-veld wachter te Katten- djjke. In eene Maandagavond gehouden hui8b. vergadering der Vereeniging »Ons Huis", die nog al redelijk was bezocht, werden weder zaalcommisBarissen aange steld. Verder werd door den Voorzitter mededeeling gedaan dat op de jaarver gadering, die binnenkort zal gehouden worden, een voorstel zal worden ter tafel gebracht om de contributie met 1 ct. per week te verhoogentevens deelde hjj mede, dat lOns Huis" eene geldlee- ning aan zou moeten gaan beide geval len vloeien voort uit den slechten finan- ciëelen toestand der Vereeniging. Daar na sloot de voorzitter de vergadering. De afd. Goes van de S. D. A. P. had Dinsdagavond in de groote zaal van de sociëteit V. O. V. een openbare ver gadering belegd, waarin de heer dr. H. Gorter uit Bussum sprak over sociaal democratie en anarchisme. Spr. wees op het verschil tusschen sociaal-democratie en anarchie en wel met name op het al of niet meedoen aan de politiek. Dit is wel het cardinale ver schil de sociaal-democraten trachten door meedoen aan de politiek de macht in handen te krpgen in Staat en Gemeente en de anarchisten doen daaraan niet. Wat doet nu de sociaal-democratie ter verbreiding van kennis onder de ar beiders tot versterking van de organi satie tot het brengen van een eensgezinde actie onder de arbeiders. De heer Gorter ging dit in den breede na, constateerde, dat de sociaal-democratie aan de arbei- ander van dienst kan zpn ♦Ik wilde u een inlichting vragen, generaal de zaak berust zeker op een dwaling. Is mpnheer Rittberg, mpn Duit- sche gouverneur, gevangen genomen De commandant trok een ernstig ge zicht. ♦Dat is inderdaad het geval", ant woordde hg. ♦Dan moei er een vergissing in het spel zpn Ik ben bereid om een eed te doen op zjjn onschuld ♦Mpn beste joDgen", viel de comman dant hem in de rede, >noch jij, noch ik kunnen daarover beslissen. Daarvoor be staat de wet!" Maar waarvan wordt bjj dan beschul digd riep Mischa uit, buiten zichzelf van verontwaardiging. ♦Naar ik hoor wordt hjj beschuldigd van uitingen, die gevaarljjk zpn voor de openbare orde, hjj schjjnt een gevaarljjk man te zpn." Dat is niet waar dat is niet waar Mischa stampte heftig op den grond en zpn oogen schoten vuur. ♦Dengene, die dat heeft uitgestrooid, verklaar ik voor een leugenaar." Beste jongeD, het bevel tot inhechte nisneming is door je vader gegeven. Dat moet ons voldoende zpn. Het is jammer, dat je onderwjjzer niet voorzichtiger ge weest is," antwoordde de commandant. Toen viel Mischa op een stoel neer en bedekte zpn oogen met de handen. >Ocb, hoe heeft papa dat kunnen doen 1" zei hjj snikkend. ♦Zjj waren toch zulke goede vrienden. Hoe heeft hg dat kunnen doen Opeens Bprong hjj op. »Ik moet hem spreken", riep hij beslist uit, »u moet mij bjj hem brongen. Het zal hem troosten, als hjj mjj ziet en hoort, dat ik alles in het werk zal stellen om hem zpn vrjj- heid te doen hergeven." ♦Het spijt me heel erg, Mischa, maar het reglement De zin werd niet afgemaakt, want Mi scha was aan zjjne voeten neergevallen ders brengt de kennis van de maatschappjj, van den politieken strpd, waaruit bjj loert, dat alle soorten van kapitaal, dat Pier- son zoowel als Kuyper zich scharen tegen den arbeider, dat clericale en liberale kapjtalist per slot van rekening hetzelfde is. De politiek heeft nog een ander groot voordeel op haar terrein kunnen alle arbeiders Bamengaan, in do politiek alleen kunnen algemeene arbeidersbelangen door alle arbeiders tezamen worden behartigd. De anarchisten laten dan ook het groote bolwerk van de kapitalisten, den Staat, buiten hun aanvallen, waardoor zjj in den Btrjjd een groote kracht in hun rug laten beBtaan. De organisatie van de arbeiders is bovendien bjj uitsluitend oconomische actie verre van volledig, zoodat dan ook het anarchismo voor de organisatie bjj de sociaal-democratie ten achter staat. Spreker behandelde hierop een tweetal tegenwerpingen vbd de anarchisten tegen over spr.'s partijdat de sociaal-demo craten een socialistischen Staat willen stellen in plaats van een kapitalistischen, zoodat er toch nog een Staat en gezag blijften dat de politiek den sociaal democraat tot een hervormer verwatert. Spr. bestreed breed-uit deze beweringen en ging ten slotte over tot het geven van eenige voorbeelden over verkregen resultaten, ten bewijze, dat de sociaal democratische actie meer beeft bereikt dan de anarchistische, en eindigde met de vraag te stellen of men geloofde, dat het kapitalisme een renzenmacht is, dat heel het proletariaat noodig heeft om het te overwinnen, zoo ja of dan niet beslist noodig is, dat de arbeiders zich op zeker terrein oefenen voor den gezamepljjken strpd, en of dan niet het eenige terrein daarvoor is de politiek Debat werd gevoerd door een ansrehist, die er op wees, dat meedoen aan de politiek de socialisten brengt tot een politiek als in Frankrijk, waar men ook op stakers schietdat de sociaal-demo craten in Amsterdam, in den timmer- liedenbond en den diamaDtbewerkersbond het belang van de arbeiders allesbehalve behartigen. Spr. ontkende, dat de resul taten van het socialisme zooveel beteeke nis hadden en wees op Burns en Mille- rand, op de rijko sociaBl-democraten om te bewjjzen, dat politiek voeren in hun eigen belang bljjkt te zjjn. Ook werd ge wezen op de rpke sociaal-democraten in ons land, op Polak's landhuisje en Hu- genholtz' trein. De heer Gorter repliceerde zeer uit voerig, waarop nog dupliek volgde. De vergadering was door ruim 60 personen bezocht. In de St.-Ct. wordt ter kennis van belanghebbenden gebracht, dat de schut- en omklemde zjjne knieën. ♦U moogt, u kunt niet zoo wreed zpn mjj dat verzoek te weigeren. Niet waar, generaal, ik mag naar mpn gouverneur gaan, al is bet ook maar een oogenblik 1 Niemand behoeft het te weten De commandant wendde zich af en aarzelde even. »U doet het, niet waar Och toe, u doet het!" zei Mischa op smeekenden toon. ♦Nu kom dan maar", antwoordde de oude heer tameljjk norsch. »Ik sta je tien minuten toe, maar geen minuut meer onthoud dat goed Toeu nam de jongen de ruwe hand van de generaal in de zjjne en kuste ze, ter wjjl bjj warme woorden van dank stamelde. De commandant wees hem zelf den weg. Zjj vonden den gevangene op zpn bed uitgestrekt, fljj lag onbewegeljjk als een doode en zpn gezicht had ook bjjna eeu lijkkleur bjj het vale licht der olielamp. Het onordeljjk haar en de slordige klee ding droegen er hot hunne toe bij, om hem iets afstootelpks te geven. De kreet dien Mischa niet koD onder drukken, deed hem uit zpn halfwakenden, half droomenden toestand opschrikken. Hij richtte zich op en staarde den in dringer met doffen blik aan. Mischa vloog naar hem toe en omhelsde hem onder een hartstochtelijken tranen stroom. ♦Lieve, beste meneer Rittberg, u kent me toch wel? Mischa!" Toen nam Wer ners gezicht een verheugde uitdrukking aan. Mischa?" riep hjj uit, ♦ben jjj het, beste jongen?!" Hp legde zjjn beide handen op de schouders van den jongen, hield hem op een zekeren afstand en keek hem harteljjk aan. Maar opeeDS liet hp hem los en vroeg op opgewonden toon: ♦Mjjne zuster waar is zjj Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1906 | | pagina 1