1906 N°. 7,
Dinsdag 16 Januari.
93ste jaargang.
In de schaduw van
de Peter- en Panlsresting.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap ,,0-oesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
De uitgave dozer Oourant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prgs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes,
Afzonderlgke nommeis 5 cent.
InzeadÊng van advei'tentiSci vóór 2 uren op dien day der
uitgave.
De prgs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bp directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjji
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
OPENBARE VERGADERING
van pen
Raad der gemeente Goes
op DONDERDAG 18 JANUARI 1906,
des namiddags Sl/2 ure.
Goes, 15 Januari 1906.
De Burgemeester,
DE KONING KOOIJ.
Punten van Behanbeling
Resumtie notulen der vergadering van
12 December jl.
1. Ingekomen stukken.
2. Adres der afdeeling Zeeland van
den Nederlandschen bond van ge
meente-ambtenaren, betreffende de
in Amsterdam te boudoc tentoon
stelling op gemeentelijk administra
tief gebied en het pensionneeren
van gemeente-ambtenaren.
3. Aanvragen ter bekoming van af
schrijving van belasting.
4. Af- en overschrijving van posten;
begrooting over 1905.
5. Wjjziging van bet reglement van orde
voor de vergaderingen van den raad.
6. Wjjziging der verordening, regelende
de jaarwedden van bet onderwijzend
personeel.
7. Adressen van de ODderwpzers J. J.
van Aartsen en A. Marijs, houdende
verzoek om eervol ontslag uit hunne
betrekking bij het O. L. onderwjjs
in deze gemeente.
De Gemeente als Sociale-wet-
geefster.
Sociale wetten hebben ton doel de be
langen te behartigen van de zoogenaamd
economisch zwakkeren, die raenscfren,
welke den steun van den staat noodig
hebben. Zij beoogen de gelijkmaking der
ontwikkeÜDgsvoorwaarden en trachten het
maatschappelijk verschil zioveel mogelijk
te temperen. Ze zjjn vooral daarom zoo
moeilijk te maken, omdat ze de eigen
veerkracht nietunogen verslappen, maar
die moeten steunen en prikkelen.
In andere landen in hooge mate, doch
in Nederland nog slechts sporadisch en
bg uitzondering, gevoelen de gemeente
besturen, dat zij, vooral niet minder dan
de Rijksoverbeid, en in menig opzicht
beter en met meer kans op welslagen,
werkzaam kunnen zjjn tot opheffing van
misstanden, tot meerdere gelijkmaking
der voorwaarden waaronder de strijd om
het bestaan moet worden gestreden, tot
tempering van den klassenstrijd.
Een gemeenteraad toch werkt niet
alleen gemakkelijker en sneller dan de
rijks wetgever, maar gemeentelijke rege
ling heeft ook dit boven algemeene ver
ordening voor, dat bij de etrste met
lokale eigenaardigheden en verschillen,
met da speciale behoeften, die voorziening
•ischen en die in groote gemeenten een
30 FEUILLETON.
door
MARK EASTWOOD.
Zij bood niet don minsten tegenstand,
toen men haar gevangen nam haar
blik rustte als betooverd, en met een
uitdrukking van triomfantelijke vreugde
op haar overwonnen vijand.
Litsckkoff had wat hem maar zelden
gebeurde zjjne zelfbeheersching ver
loren. Met een doodsbleek vertrokken
gezicht steunde hg het hoofd van zgn chef.
Deze hield zijne oogen gesloten. Er
steeg een gekerm uit zgn borst op; het
bloed sijpelde uit de wond en kleurde
zgn uniform rood.
Een van de beambten was weggevlogen
om een dokter te halen, maar zij wissen
allen wel dat het te laat was. Zij zagen
allen dat de doodsengel zgn vleugels
over hem had uitgebreid.
De menschen van do straat kwamen
naar binnen en keken met afschuw en
vrees naar dat opwindende voorval.
»Goed zoo! Kg kt er maar naarl En
verheugt er n met mij over dat die tiran
zgn verdiende loon heeft gekregen I" riep
Irina Samarin. »Ik heb jullie van hem
bevrijd ik, Irina Samarin. En hg weet
wel, waarom ik dat gedaan hebl"
Terwjjl zjj haar meesleepten, ging ze
voortdurend te keer over haar vijand
dien zg nu eindelgk overwonnen had.
De prefect sloeg de oogen op en hunne
blikken kruisten elkaar uit den haren
sprak een wilde haatAls door een
ander beeld vertoonen dan in kleinere,
behoorlijk rekening kan worden gehouden.
Op bet gebied van de bygiène en van
het woningvraagstuk bjj voorbeeld, die
twee zoo belangrijke onderdeelen van het
sociale vraagstuk, is de gemeentelijke
actie de hoofdzaak, rijpen de vruchten
alleen,- als van gemeentewege in de eerste
plaats wordt ingegrepen en opgetreden.
Ook voor de verbetering van de arbeids
toestanden is de gemeentelijke werkzaam
heid beslissend.
In het buitenland is de werkzaamheid
der gemeenten op sociaal gebied oneindig
grooter dan in ons land. Ia Engeland
bijv. wordt in do groote gemeenten zeer
veel op dat gebied gedaan. Van Engeland
zijn de modellen uitgegaan naar Frankrijk,
Belgid en Duitschland en in het laatste
land bewegen de besturen der groote
gemeenten zich in dit opzicht in het En-
gelsche spoor. In Duitschland worden,
om iets te noemen, de arbeidersverzeke-
ringswetteu het strengst doorgevoerd in
dat land kunnen we werkeljjk het beald
vinden van een modern uitgewerkt ge
meentebestuur.
Echter is ook in ons land in de laatste
jaren de belangstelling voor de sociale
taak der gemeente veel grooter geworden.
Het oudste programma daaromtrent da
teert van 1899 en is van de sociaal-de
mocraten dat van de vrjjzinnig-demo-
craten is van 1903 en in 1905 heeft mr.
Aulberse een R.-Katholiek programma op
dit punt saamgesteld.
In deze programma's staat veel te lezen.
Zij spreken van de taak der gemeente
ten opzichte van het arbeidersvraagstuk,
arbeidsloon, arbeidsduur, gemeentelijke
arbeidsbeurs over de taak der gemeente
wat betreft de openbare gezondheid,
keuring van levensmiddelen, openbare
parken, schoolbygiène, volkshuisvesting,
volksgezondheid, volksontwikkeling, open
bare bibliotheken, drankbestrijding, armen
zorg en ziekenverpleging enz. enz.
En al betreffen al die punten de maat
schappelijk zwakkeren, de middenstand
is daar eveneens mee gemoeid. Ook tegen
over dezen heeft de gemeente een taak
na te komen.
En vraagt men nu, waarom door de
gemeenten tot nu toe, niettegenstaande zg
reeds lang het recht van wetgeving op
dit gebied hebben, daarvan zoo schaarsch
gebruik is gemaakt, dan moet het ant
woord luiden, dat in de eerste plaats
veelal de schuld ligt aan den berooiden
toestand van de gemeentelgke schatkisten.
Maar in de tweede plaats wordt op
dit gebied zoo weinig gedaan, omdat
voldoende medewerking ontbreekt van
degenen voor wie de wetten eigenlijk
worclen ingesteld.
In den tegenwoordigen tijd is de vraag
naar sociale wetten groot, maar of ze
later die medewerking zullen krijgen, die
ze noodig hebben, mag worden betwijfeld.
Wanneer men bjjv., om eens iets te
noemen, de stemmingen voor de Kamer
van Arbeid nagaat, dan ziet men, dat nog
niet l/(j deel van heD, die kiesgerechtigd
geheimzinnige macht daartoe gedreven,
hief hij zijn hoofd langzaam op, en bleef
in die houding een oogenblik onbewege
lijk zitten, terwgl zgn gezicht een uit-
ikking van nameloozen angst aannam.
Vervolgens zonk hij langzaam achterover
in Litschkoff's armen; hij was dood!
XXVI.
Katia lag huilend en weeklagend op
een rustbank in haar kamer. Gedurende
het eerste stadium van haar wanhopige
smart en haar verontwaardiging toen zg
Margaretha's vlucht ontdekte, had Mischa
haar trouw gezelschap gehouden, maar
nu zij wat kalmer begon te worden,
meende hij dat hij haar wel een oogenblik
alleen kon laten om voor het inpakken
en verzenden van Rittberg's bagage te
zorgen.
Het jonge meisje klampte zich kramp
achtig aan Mischa vast.
>Och, was ik maar dood, was ik maar
doodherhaalde zg steeds weer. En
toen haar tranen eindelijk niet moer
vloeiden, verdiepte zij zich in een bitter
gepeins 1 Hoe was het toch mogelgk, dat
men haar op zoo'n gemeene wijze in den
steek liet. Wat waren de menschen toch
wreed Zij had zoo zeer vertrouwd op
de liefde en de vriendschap van die twee,
zij had hen haar onverdeelde genegen
heid geschonken en nu moest zij zoo n
diepe teleurstelling doormaken. Zonder
afscheid waren zg heengegaan en voor
altgd, dat voelde zg zij zouden elkaar
in dit leven nooit weerzien.
Wat was de wereld toch slecht en zoo
vol lougen en bedrog. Zg, Katia, had
er ook volop genoeg vanzij zou in een
klooster gaan en dat onmiddellijk, zonder
er lang over te denken. Dat was bepaald
zijn, van hun recht gebruik maken, ja,
dat soms van de honderd kiezers, slechts
een vijftal aan eone stemming hebben
deolgenomen.
Daarom is het noodig dat het volk in
het algemeen meer belangstelling gaat
toonon in de publieke zaak. Alles kan
niet van een kaDt kooien. Maar als men
belangstelling toont, zich vereenigt vooral,
en verlanglijsten gaat opmaken, dan kun
nen dergelijke uitingen oen gids en eone
aanmoediging zgn voor do werkzaamheid
der gemeente op sociaal terrein.
En waar eenmaal de wil is, die het
laatstgenoemde bezwaar uit den weg
ruimt, zal ook wel het middel worden
gebonden om het eerste zoo gering moge
lgk te maken.
Buitenland.
De Revolutie.
Ook in de Russische Oostzee-provinuiën
krjjgt de regeering weer de overhand en
worden de revolutionaire organisaties
ontbonden. Enkele telegraaflijnen zgn nog
niet hersteld, maar de verbinding begint
vrijwel overal weer in orde te komen.
Het schijnt, dat men weer een tijd van
reactie ingaat, vooral natuurljjk tot April,
wanneer de Doema zal bijeenkomen.
Staaltjes van brutaliteit van reaction-
nairen illustreeren datzoo wordt mee
gedeeld, dat onlangs eon Russisch oud
garde-officier Okoneff in een restaurant
de houding veroordeelde van een student,
Davidoff, bg het zingen van het volkslied.
De student noodigde hem uit buiten die
zaak op te lossen, waarop de beleediger
zijn revolver trok en Davidoff verwondde;
terwgl men den getroffene hielp, schoot
de oud-officier nog vijf keer op den on
gein kkige, waarop hij er vandoor ging.
De man werd kort daarop gearresteerd.
Natuurlgk draagt zoo iets er niet toe bjj
de verhouding tusschen militairen en
burgerij beter te maken.
Ze gaan ze gaan niet.
Zoo heet het in de Belgische bladen
ten aanzien van de ministers, die een
nederlaag hebben geledon bij de behan
deling in de Kamer van het groote ont
werp betreffende de havenverbetering en
de verdediging bij Antwerpen. Een amen
dement om de groote vraag zal er een
veiligbeidsgordel om Antwerpen worden
aangebracht, naar een commissie te zen-
deü, werd tegen den zin der regeoring
aangenomen, een ander amendement, waar
mee de regeering het 6ens was, werd
verworpeü. De KoniDg moot een lang
onderhoud hebben gehad met don minis
ter-president en den minister van oorlog
en men zegt, dat deze hebben besloten
aan te big ven tot het gebeele o^tw^rp
men is aan artikel 2 is afgehan
deld. Dat beteekent, dat men van voren
af aan een stemming wil uitlokken, want
telkens komen dezelfde quaesties weer
aan de orde
het beste voor haar. In dat kalme klooster
leven zou haar arm hart wel tot rust
komen, daar verdween alles, wat een
menscb hier op aarde verdriet en zorg
baart
Na een poosje kwam Mischa terug.
Het wbb een troost voor hen om bg
elkaar te zijn.
Katia was, aangetrokken door het
vreemde licht buiten, op een leunstoel
gaan zitten, die bij het venster stond en
keek naar buiten. Haar broer kwam
naast haar staan en sloeg zgn arm om
haar heen. Op eens kletterden de hagel
korrels tegen het raam en sloeg het
twaalf uur.
De minuten verstreken langzaam het
tweetal vermoeddeniets! Het weer kwam
wat tot bedaren, slechts nu en dan viel
er nog een hagelkorrel neer. Opeens
werd er heel hard gebeld, welk geluid
een lang 'gerekte echo in het stille huis
deed weerklinken. Daarop volgde een
ongewoon geloop en.gevlieg men hoorde
het geluid van verscheidene stemmen en
van haastige schreden. Mischa, die niet
zoo in gedachten verdiept wbb als zgn
zuster, verbaasde er zich over, wat of
dat te beteekenen zou hebben. Eindelgk
werden de geluiden duideljjker bet
was alsof een groote menschenmassa op
de trap en door den gang liep en
nu merkte Katia het ook.
»Mischa", zei zij, »wat zou dat zijn?"
»Wil ik eens gaan kjjken stelde hij
haar voor. Maar zij vleide zich dichter
tegen hem aan »Och wat kan ons dat
scbelen", zei zij onverschillig.
Opeens hoorden zij schreden naderen.
Er werd geklopt. Mischa sprong op, om
de deur open te doen en om te verhin
deren, dat men zgn zuster lastig viel.
Het wetsontwerp is van groote betee-
keni8, maar een politieke beteekenis kan
men er moeiljjk aan geven toch is de
linkerzjjde als een oppositie in 't geweer.
Vooruitgang.
Er waait door Europa een liberale
wind. In Frankrjjk heeft het al geruimen
tjjd gestormd tegen het conservatieve
clericalisme, iü Duitschland steken stor
men op tegen de verouderde kiesstelsels,
in Italië wordt het algemeen stemrecht
luide geëischt en in Engeland schjjnen de
verkiezingen een liberaal-radicale meer
derheid in het Lagerhuis te brengen.
De eerste verkiezing was in Ip3wicb,
waar de liberaal werd herkozen, de con
servatief werd verslagen, daarop volgde
overwinning op overwinning van de libe
ralen. Moeilijk kan men du al zeggen,
dat de groote unionistische meerderheid
een minderheid zal worden, maar het
begint er al aardig naar uit te zien. En
dan kan men er zeker van zgn, dat het
een meerderheid wordt in liberaleD, demo-
cratischen zin. Een voorteekon van belang
is de val van Balfour in Manchester, dat
hem vroeger afvaardigde.
GOES, 15 Jan. 1906.
Dhr. M. J. Kostering, volontair
ten bureele van den commissaris van
politie alhier, is benoemd tot inspecteur
van politie Katwijk.
Vr ede-tentoonstelling. Naar ons wordt
medegedeeld zal op 5 Februari a. s in
hot. gebouw van Kunsten en Wetenschap
pen te Utrecht eeue vergadering worden
gehouden, waarin de ontwerp-statuten
zullen worden behandeld voor de te stich
ten Internationale Vereeniging »Vrede-
tentooDStelliDg".
Het doel dier Vereeniging is:
de inwijding van het Vredespaleis te
Den Haag (CarnegiestichtiDg) tot een
gebeurtenis te maken, waarop gedurende
langen tjjd do aandacht van de geheele
wereld gevestigd zal zgn en daardoor te
bevorderen dat een internationale rechts
toestand ontstaat, die den bloedigen strijd
kan vervangen.
De middelen om hiertoe te geraken
zijn in de ontwerp-statuten als volgt
genoemd.
a. het tot stand brengen en houden
eener Werold-vredetentoonstelling in
Nederland, bij gelegenheid van de vol-
tooiïng en inwjjding van het Vredespaleis
(CarnegiestichtiDg) te 's-Gravenhage.
b. het inrichten van internationale
congressen en het doen houden van voor
drachten.
c. het zoeken van samenwerking met
vereonigingen, die een geljjksoortig doel
beoogen.
d. het uitgeven van geschriften.
's-Heev Abtskerke. Vrijdagavond
hield de afdeeling 's-Heer Abtskerke van
Volksweerbaarheid" bare jaarvergade
ring. Het bestuur bleef onveranderd.
Het was Litschkoff. Was 't het vale
licht dat zoo'n vreemde wasklear aan
zgn gezicht gaf? En waarom keek hij
zoo ontsteld Toen hij hem daar zoo
zag staan, kreeg Mischa een voorgevoel
van iets vreeselijks, dat hem boven het
hoofd hing. LitBchkoff bracht zwjjgend
zijn vinger aan zgn lippen. Mischa be
greep hem dadeljjk en wendde zich tot
Katia.
»Ik kom dadeljjk weer terug," zei hij.
Daarop verliet hij de kamer en deed de
deur achter zich dicht. Litschkoff nam
hem bg den arm vast en trok hem een
eind moe. Vervolgens bleef hjj staan en
legde zjjn hand op zgn schouder.
>Ib heb je iets moe te deelen mijn
jongen," fluisterde hg. »Het is iets heel
ergs je moet je flink houden. Er is iets
met je vader gebeurd
Mischa werd bleek en begon te trillen.
»Met mijn vader?" vroeg hij Wat is
or met hem gebeurd Waar is hjj
»Men heeft hem naar de groote zaal
gebrachtdat was het dichtste bij. Er
zjjn doctoren bg hem. Hg is gewond,
en ik vrees dat het zeer gevaarljjk is."
»Is hij vermoord Dat afschuwelijke
woord kwam fluisterend over Mischa's
verstijfde lippen.
>Er is door een vrouw een aanslag op
hem gepleegd."
Als verdoofd door dien plotselinge»
slag tastte Mischa met zgn hand naar
zgn hoofdvervolgens beheerschte hij
zichzelf en deed een paar schreden voor
uit. Litschkoff haalde hem in en sloeg
beschermend zgn armen om hom heen.
De groote zaal was vol menschen de
geheele talrijke bedien den schaar was er
verzameld. Verder waren er nog klerken,
De financiën zjjn in vrij goeden staat.
Het ledental is door vertiek eenigszics
verminderd, doch nieuwe leden hebben
zich ook weer aangemeld. Men mag con-
stateeren, dat de afdeeling Diet achteruit
gaat.
Men schrijft ons uit 's Keer
Abtskerke
Donderdagavond hadden wjj, leden
van do afdeeling ^Volksweerbaarheid",
alhier het genoegen bij ons als Bpreker
te zien optreden de heer J. P. Scboema-
ker, gepensioneerd Kapitein vsd het O. I.
Leger, commandant van het vrijwilligers
corps te NjjmogoD.
Een 50-tal opgekomenen, waarbij o >k
j3Dge dochters, luisterden met aandacht,
blijkbaar met belangstelling naar den
enthusiastischen pleiter voor Volksweer
baarheid".
Propaganda maken voor dezen Neder
landschen Bond is voor hem roeping en
daaraan arbeidt hij met groeten ernst en
onvormoeid. Opwekking van vaderlands
liefde, van gevoel voor vrijheid en recht,
van erkenning dor onschatbare voorrech
ten, ons verworven door een dapper en
krachtig voorgeslacht onder den bezielen
den invloed en opofferende liefde van het
Oranjehuis, zjjn voor hem de hoofdwa-
penen in den strijd tegen het nog maar
al te machtige leger derzulken, wier
vaandel niet het oranje, rood, wit en
bl?uw vertoont, maar slaapmutsen en
warme kruikjes, derzulken, wier krijgs
lied niet schalt»Zg zullen het niet
hebben, ons oude Nederland"; maar die
indommelen onder 't wiegelied: »Wjj
kunnen 't toch niet houden, ons zwakke
vaderland".
Mannon, vaders, moeders vooral, zoo
roept hij ons toe, kweekt vaderlandsliefde
in de harten uwer kinderen, onderwijzers
en allen, wien de welvaart en zelfstan
digheid uws volks ter harte gaat, voert
mede den strijd tegen laksheid en on
verschilligheid. Wederstaat den boozen
geest, die zegt, dat ons land niet meer
verdedigbaar is.
Er zgn middelen om ons Land te be-
ho>den tegen annexatie eener groote mo
gendheid. Tot die middelen behoort on
getwijfeld ook de bevordering vud »Volks-
weerbaarheid." Doet daartoe, wat gjj
kunt.
Een woord van warmen dank, den
geachten spreker door den voorzitter
toegevoegd, werd door al de aanwezigen
beaamd."
's-Heer Arendskerke. Door de
Werkliedenvereen. »Algemeon Belang"
werd Vrijdagavond de eerste jaarvergade
ring gehouden bij de wed. J. de Ruiter,
welke vergadering door vrjj wat leden
werd bezocht.
De voorzitter, dhr. A. Schipper, en de
secretaris, dhr. J. Kramer, werden met
bjjria algemeene Btemmen herbenoemd
en Damen die benoeming aan.
Als lid der commissie van toezicht weid
in plaats van dhr. J. D. Elenbaas, die be-
beambten, doctoren, en op alle gezichten
las men duidelijk do eerbiedige vrees,
die door de tegenwoordigheid van een
lijk wordt opgewekt. En de blikken van
al die aanwezigen dwaalden van de leven-
looze gestalte, die op de baar lag, Daar
die vrouw, madame de Pilsoutsky, die
en négligé, met onopgemaakt haar en in
gevallen wangen op een divan lag te
snikken. Op dat oogenblik kwam Litsch
koff naar binnen, vergezeld door den
oudsten zoon van den vermoorden pre
fect. Het zachte gemompel hield onmid
dellijk op. Zoodra Mischa zijn vader ont
dekt had, vloog hij naar hem toe en
viel naast de baar op zgn knieën, Aan
het hoofdeinde lag de trouwe Iwan en
mompelde gebeden en aan de voeten van
haar meester zat de oude Saecha, die
haar bovenlichaam heen en weer liet
wiegen en zoo nu en dan een klaagtoon
uitstiet. Toen zij den jongen zag hield
zij zich echter ook stil.
Hij gaf geen gil, maar zijn wjjd ge
opende oogen waren met starenden blik
op het spookachtige gezicht van den doode
gevestigd en het heele tooneel maakte
zoo'n diepen indruk op hem, dat bij het
nooit weer vergat.
Een schrille kreet van Sascha deed hem
opzien hjj hoorde hijgend ademhalen
en zag KatiaZg stond er als versteend
bjj, met een doodsbleek gezicht en half
geopende lippeD, en nam met starenden
blik het afschuwelijke in zich op l Mischa
was opgesprongen en sloeg zijn arm om
haar heen en wilde haar de kamer uit
brengen. Maar op dat oogenblik verloor
zij haar bewuf-tzijn en zonk zg bewus
teloos aan zjjne borst.
Wordt vervolgd.)
