1906 N°. 3.
Zaterdag 6 Januari.
93slc jaargang.
De Finantiëele „Krach" te
Amsterdam.
27 FEUILLETON,
In de schaduw Tan
de Peter- en Paulsvesting.
De nitgaye dozer Courant gezchiodt Maandag-, Woenedag- on Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjji per kwartaal, zoo binnen als buiten Soes, 3,25,
Afzondorlgke nomnren 3 cent.
Inzending wan adwertentiën wóop 2 uren op den dag der -
uitgave.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesehe Courant".
GOESCH
Do prjjs der gewone adverfcentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjji
fllechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking bobbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
vallende kosten kunnen desnoods uit de
reserve voldaan worden.
Een maximum-kassaldj moet worden
voorgeschreven, en ingekochte pandbrie
ven mogen niet meer in omloop worden
gebracht. In het jaarverslag moeten de
Dummers van de ingekochte pandbrieven
worden vermeld. De uitgelote en inge
wisselde pandbrieven moeten in de eerst
volgende vergadering van den raad van
toezicht worden afgestempeld, zoo lat zij
waardeloos worden."
Dat het werkeljjk om geen kleine som
men is gegaan bij de onderhavige in
stellingen in Amsterdam blijkt wel uit
bot volgende, dat genoemde accountant
sebrjjft
»Op 31 Dec. 1904 was bjj de maat
schappij van zokerbeidsstelling voor amb
tenaren en beambten geplaatst aan aan-
deelen oen kapitaal van f3.900.000, waar
op nog te storten is voor eeu bedrag van
f 8.360.000, waarvan f27000 onverplicht
voldaan is. Dit bedrag van f3.333.000
strekt dus in de eerste plaats met de
reserve van bijna f 100.000 om eventueele
tekorten te dekken. Voor obligatiehouders
hangt het er nu van af, welke waarde
men aan de activa mag toekennen, en
wat daarvan is verdwenen.
»Op 31 December 1904 waren in om
loop 4 pet. obligation f 17,735,000,
3 5 pet. obligatiën f 1.493.000. Totaal
f 19,228,000.
*Hierbjj dient govoegd hetgeen in 1905
is geplaatst, onder aftrek van de inge
trokken obligation. Neemt men aan, dat
in 1905 evenveel obligation in omloop
zijn gebracht als in 1904, dan zou bij
bovenstaande millioeneu nog moeten wor
den gevoegd een bedrag van f1,349,000
of totaal f20,577,000, waarvan weer moet
worden afgetrokken het bedrag der in
getrokken, ingekochte of uitgelote obli
gation.
>De »Hollandsehe Hypotheekbank" had
op 31 December 1904 in omloop voor
een bedrag van f37,481,000 aan pand
brieven en neemt men aan, dat in 1905
evenveel in omloop is gebracht als in
1904, dan moet, onder aftrek van de in
getrokken, ingekochte of uitgelote pand
brieven, dit bedrag vermeerderd worden
met f 1,773,500. Samen f39,254,500.
»De beide instellingen hebben dus ge
zamenlijk aan schuldbrieven uitstaan bp na
60 mill, gulden, bij een geplaatst
maatschappelijk kapitaal van f6,900,000
waarop is gestort f 1,067,000. Opgemerkt
moet worden, dat bp de Hollandsche
Hypotheekbank het gezamenlijk bedrag
der uitstaande pandbrieven hoogstens ge
lijk mag zjjn aan dat der hypothecaire
vorderingen en zonder de machtiging van
commissarissen bet tienvoud van het maat
schappelijk kapitaal niet mag te boven
gaan. De Holl. Hypotheekbank heeft een
aandeelen-kapitaal van f 3,000,000. De
uitstaande pandbrieven boloopen een veel
grooter bedrag dan dit tienvoud en wel
ruim 39 railiioen guldon."
Het is te hopen, dat deze ontzag-
barende cjjfers ook indruk zullen maken
op de personen, die in de eerste plaats
aangewezen zpn om de burgers te be
schermen tegen finantieele zwondelaars.
GOES, 5 Jan. 1906.
Met ingang van 8 Jan a.s. is mej.
A. L. M. van Krieken van Hans*
weerd, benoemd tot beambte bij de
telephonie te Rotterdam.
Uit een aan de N. R. Ct. toegezonden
uitvoerig verslag van de audiëntie, die
het dogelijksch bestuur van den Ned.
Bond van veroenigingen van den handel-
drjjvenden en industrieelen middenstand
bp den minister van landbouw, njjverheid
en handel heeft gehad, blijkt o. a., dat
de minister, die in beginsel is voor het
houden van eene officieele enquête naar
den toestand van don middenstand, nog
steed3 wacht op een plan voor zulk een
enquête, dat hjj aan het bureau der
Staatscommissie voor den handeldrijven
den en industrieelen middenstand in
September jl. gevraag! had.
Voorts verklaarde de minister, dat, in
dien van den Middenstand het initiatief
uitgaat tot het stichten van een museum
voor hot klein bedrijf, hg bereid is bij
de begrooting een subsidie daarvoor voor
te 6tellen.
Voor de voorgenomen Middenstands-
tentoonstelling in 1907 wilde de minister
een flinke subsidie voorstellen, wanneer
bem behoorlijk uitgewerkto plannen kon
den worden voorgelegd.
Do minister verklaarde voel te gevoelen
voor de oprichting van Kamers, die spe
ciaal de belangen van den kleinhandel
zouden behartigen, hetzij zelfstandig, bet-
zp als afzonderlijke afdeelingen van be
staande Kamers vaB Koophandel, ia ge
meenten, waar zij noodig geacht worden.
Ter gelegener tijd zou de minister van
dit-gevoelen doen bljjken.
Volgons de 2V. Ct. bieden zich in
de verschillende garnizoensplaatsen in
de laatste dagen, meer dan gowoonlpk,
personen aan voor vrjjwillige dienstno-
ming. Gebrek aan werk en lage arbeids-
loonen zijn daarvan de voornaamste be
weegredenen.
Wolfertsdijk. Herbenoemd tot voor
zitter van het algemeen of burgerlijk arm
bestuur dhr. J. P. van Wel.
HoedeEcenskerke. Aan den beer
H. Riemens, gewezen rijksveldwachter
brigadier-titulair, is een pensioen ver
leend van f434 'sjaars.
Het merken van koelies. Naar aan
leiding van het indertjjd vermelde bericht,
dat de in de tinmijnon op Banka werk-
Bij dit no behoort een bijvoegsel.
Het goed vertrouwen van het publiek
op het gebied van geldbelegging krijgt
in den laatsten tjjd nog al eens geweldige
schokken.
Nog liggen de catastrophen met de
N.-Brabantsche Bank, de Mindrinetti en
van eenige bankiersfirma's versch in hot
geheugen en daar zpn reeds weer bij een
paar finantiëele instellingen dingen ont
dekt, die gemaakt hebben, dat de direc
teuren in hechtenis zijn genomen.
En nu, op dit oogenblik, nu de belang
hebbenden zich ernstig afvragen, wat er
nog van bun penningen zal terecht komen,
nu eerst trekken commissarissen van beide
instellingen zich iets van de zaak aan en
doen, wat kun plicht was geweest lang
te voren te doen.
Is het te verwonderen, dat er opnieuw
stemmen opgaan om te pleiten voor
staatstoezicht in dezen
Mannen met lange namen of van hooge
positie worden uitgenoodigd om als com
missaris van een finantiëele instelling
zitting te nemen, strijken daarvoor een
tantième op en trekken zich verder van
de zaak niets aan. Zjj zpn de mede
schuldigen bij finantiëele debacles en
verdienden evengoed in arrest te worden
genomen als de directeuren, die malver
satiën plegen. Want het is de groote
lichtvaardigheid van «erstgenoemden, die
bet begaan van fraude aan de anderen
mogtlpk maken.
Het is dan ook begrjjpeljjk, dat een
acoouotaut in een onzer hoofdbladen de
aandacht vestigt op het beheer van hypot
heekbanken en in het algemeen van
instellingen, waaraan men, te oordeelen
Daar de reDte, die op de obligatiën be
taald wordt, een zeker karakter van soli
diteit toekent. Hg schrpft o. a.
>Do verantwoordelijkheid van hen, die
zoogenaamd toezicht hebben uitge
oefend en werkeljjk toezicht dienden
uit te oefenen, is groot. Daarom is bet
vooral bp inatellingen, die groote be
dragen aan obligatiën in omloop hebben,
noodzakelijk, dat pp ongeregelde tijd
stippen controle plaats vindt door des
kundige personen. In zeer veel gevallen
missen commissarissen den tjjd en de
kennis, om die controle uit te oefenen.
Ook is dikwjjls vriendschap of verwant
schap oorzaak, dat de controle eigenlijk
geheel achterwege bljjft.
Voorts is het noodzakelpk, dat onder
panden, die langer dan een bepaalden
tjjd b.v. vjjf jaar aan de Bank verpand
zpn, na afloop van dien tjjd opnieuw
getaxeerd worden en wel door andere
schatters dan die, welke het vorig taxatie-
verslag hebben uitgebracht. De daarop
BOOK
MARK EASTWOOD.
XXIII.
Het was elf uur 's avonds, en de woning
van den prefect was feestelijk verlicht.
Een bjjzonder groot aantal gasten vulden
de zalen en schaarden zich om hun mid
delpunt, generaal Biruioff, die nog nooit
zoo vriendelijk, zoo geestig en zoo aan
trekkelijk was geweest als juist dien
avond. Alle dames volgden hem met hun
blik en voegden elkaar vleiende opmer
kingen toe.
»Wat is hjj weer beminnelpk, wat een
geestEn wat een onweerstaanbare be
koring gaat er van hem uitLitscbkoff
was er ook beleefd en glimlachend
als altjjd. Hem was niet ontgaan, dat
Rittberg de zaal stilletjes verlaten had
en nu sloeg hjj tersluiks zpn meester
gade, die beslag had gelegd op generaal
Sieven, met wien bp in een druk gesprek
gewikkeld was. Zp stonden dicht bp de
deur, die toegang gaf tot de groote ves
tibule. Van af de speeltafel, waar de
vierde man ontbrak, keek men verlangend
naar hem uit, maar hp week niet van
ipn plaats, zelfs niet toen de generaal
hem verlaten had, en was schijnbaar in
de beschouwing van een zeldzaam exoti
sche bloem verdiept.
Intusschen heeft Margaretha zich klaar
gemaakt en staat in haar kamor te luis
teren of zij haar broer nog niet hoort
aankomen. Haar hart klopt echter zoo
luid, dat zp niets hoort, en door zpn
binnenkomen verrast wordt.
»Kom", fluistert hp, »het rjjtuig staat
voor de deur." Hjj neemt haar bp haar
hand en zij gaan samen zachtjes de
kamer uit en loopen, zonder zich te
overhaasten, naar de groote trap. De
deuren van de ontvangkamers staan aan.
Zp hooren het gezoem van al die stem
men, het luide gelach en gerinkel van
goudstukke*. Op het oogenblik, dat zp
de vestibule binnenkomen, gaat er een
deur open, het is Iwan. Hjj blpft staan
om hen voorbij te laten en loopt ver
volgens met zachte schreden de trap op.
Een oogenblik daarna zjjn zij buiten
op straat. De dwornikdie in het portaal
op en neer loopt, zegt hem goedon avond
en Wernor beantwoordt zpn groet. Het
rijtuig staat voor de deur. Werner helpt
Margaretha instappen en gaat naast haar
zitten de koetsier zot zjjn paard aan en
het rjjtuig vliogt den Newsky Prospect
op. Margaretha laat haar hoofd tegen den
schouder van haar broer rusten en hp
slaat zpn arm om haar heen. Nu zij
onderweg zpn, en de vreeselpke spanning
geweken is, heeft zp een gevoel alsof zp
flauw zal vallen. De tranen stroornen langs
hare wangen, terwjjl Wernor haar in
het oor fluistert: >Moed, moed!"
Maar die flauwte wjjkt weldra. Mar
garetha richt zich op en kpkt om zich
heen. De stad ligt al achter hen ze zien
slechts zoo nu en dau een paar huizen
en verder niets dan door het maanlicht-
beschenen velden en akkers. Zjj waren
niet ver meer van het station af.
Er is niets te hooren behalve het bel
gerinkel van hun eigen sleeopeeDS
echter weerklinkt er paardengetrappel op
den besneeuwden wegen er duikt uit
de schemering een tweede slede op, die
een oogenblik naast de hunne blpft rijder).
Er zitten vier mannen in een van hen
springt er uit en steekt zjjn hand op.
»Halt!" roept hp.
Het paard vau bun slee springt ont
steld opzjj. Een van hen houdt het bp
den teugel vast en brengt het tot bedaren.
Margaretha uit een onderdrukten gil
van angst en klampt zich aan Werner
vast. Deze is opgesprongen en kpkt met
een woedend gezicht van den eenen man
naar den anderen.
»Voort!" roept hp, »laat dat paard
los." Op eens bedenkt hij dat hjj Duitsch
heeft gesproken zoodat ze hem niet kun
nen verstaan. Hjj roept den koetsier dus
in het Russisch toe, dat hij voort moet
rjjden. Maar deze zit onboweeglijk op zpn
bok, van streek gebracht door het zien
der politie.
Nu komt degeen, die het eerst uit de
slee is gestapt en die blijkbaar een hoo-
geren rang bekleedt, naar hem toe en
zegt in 't Fransoh
Monsieur, ik heb een bevel tot in
hechtenisneming van u en mademoiselle
uwe zuster. Hier is het." Dat zeggende
haalt hjj een papier te voorechpn en
houdt dat Werner voor. Maar deze duwt
zpn band weg.
»Een bevel tot inhechtenisneming van
ons", roept hij buiten zichzelf van ver
ontwaardiging en ontsteltenis uit. »Dat
is ongehoord 1 Wjj zija vreemdelingen
Duitsche burgers op reis naar Duitscb-
land. Onze passen zjjn volmaakt in orde."
sflet spijt mjj, dat ik u moet lastig
vallen", antwoordde de ambtenaar koel-
beleefd, »maar het .is mjj gelast."
»Maar wat heeft dat in 's hemels naam
te beteekenen Wij hebben absoluut niets
misdreven. Het is mij totaal onbegrijpe-
ljjk, onder welk voorwendsel men ons
gevangen wil nemen."
»Neem mij niet kwalijk mjjnhoer, maar
dat is mijn zaak niet."
>Heeft die vervloekte schurk dan
»Ik raad u aan voorzichtig te zpn,
monsieur", viel de ambtenaar hem in de
rede. »Het is mjjn plicht elke .beschul
diging van mijn gevangene aan bet adres
van een derde, op te teekenen. En daaren
boven houdt het ons ook maar noodeloos
zame Chineesche contractkoelies, wanneer
zjj na verkregen ontslag op koBten van
het gouvernement naar China worden
teruggozonden, vooraf op den linker
schouder zouden worden gebrandmerkt,
deelt het Indisch Persbureau het volgende
mede
>Uit «en daartoe opzettelijk ingesteld
onderzoek bleek, dat do voorstelling,
welke van de aan het ontslag der mijn
werkers gepaard gaande handelingen ge
geven werd, onjuist is.
De ontslagen en niet teruggewenschte
koelios worden niet gebrandmerkt, zooals
beweerd iB, maar alleen op de volgende
wjjze gemerkt.
Met een, daarvoor bestemd instrument,
werd eenvoudig eeu z.g. kop gezet en
deze met oost-indischen inkt ingewreven.
Het merk zag er uit als eenige schrammen
over eene oppervlakte van circa 3 X
c.M., welke na twee dagen geheel ver
dwenen zpn en eenige zwartgekleurde
streepjes achterlaten het geheele procédé
komt dus eenvoudig neer op het aan
brengen van een klein herkenningsteeken.
De maatregel werd toegepast, omdat
werd opgemerkt dat zich onder de aan
gebrachte nieuwelingen personen bevon
den, die vroeger in bet belang van orde
en rust van Banka waren verwijderd en
die hunne reisgenooten opstookten om
zich niet voor den mijnarboid op Banka
to verbinden. Door het merken van die
minder geweDSchte elementen werd voor
komen, dat dezen, na eene verwijdering
op gouvernementskosfen, zich in China
weder konden laten aanwerven om, hier
bp den mijnarbeid ingedeeld, zich op
nieuw door wangedrag vrjjen overtocht
naar het vaderland te verzekeren, met
kwijtschelding van schulden en weder 5
dollar reisgeld te Hongkong bovendien.
Nooit heeft een der betrokkenen zich
in het minEt tegen de bewerking verzet.
Nadat het bovenstaande ter kennis van
de regeering was gekomen, is echter aan
het gewestelijk bestuur op Banka opge
dragen, het merken onmiddellijk testaken,
daar de rogeering dit gebruik niet
wonschte te doen bestendigen."
De voorstelling van brandmerken moge
dan ietwat onjuist zpn geweest, de koelies
werden toch aan hun lichaam gemerkt
en dit blpft onmenscheljjk.
Uit de Pers.
Hoe het Ministerie tot stand kwam.
Het heeft de aandacht getrokkeD, dat
bij de onlangs gehouden begrootings-
debatten, de heer Marcbant, bij wjjze van
interruptie, meedeelde, dat de vrjjzinnig-
democrati8cbe kamerclub bp de vorming
van een kabinet niet was geraadpleegd.
Er volgde op die interruptie geen tegen
spraak en sedert zag menigeen er ver
langend naar uit om te weten te komen
op. Als monsieur niet Bchuldig is aan
hetgeen men hem ten laste legt, dan zal
hjj weldra weer op vrjje voeten gesteld
worden, maar op hot oogenblik is mon
sieur mjjn gevangene, evenals mademoi
selle zpn zuster."
Bij het aanhooren van die woorden
scheen het pas goed tot Werner door te
dringen, dat Margaretha hetzelfde lot
moest ondergaan als hjj.
»Mpn zuBter", zegt hjj knarsetandend.
»Een dame en daarbij een vreemdelinge?
Gjj zult haar bjj God met geen vinger
aanraken Die het waagt, kome maar opl"
En hp sloeg beschermend zpn arm om
haar bevende gestalte.
Monsieur, dat is al heel onverstandig
van u", zei de beambte. »Mjjn instructies
zpn van dien aard, dat ik ze onvoorwaar
delijk ten uitvoer moet brengen. U ver
ergert uw zaak slechts door*tegenstand.
Wjj zouden dan genoodzaakt zijn geweld
te gebruiken".
»Hjj heeft geljjk, Werner", zegt Mar
garetha, die uit haar gevoelloozen toe
stand schjjnt te ontwaken. Na alles wat
er al gebeurd was, was die schok te zwaar
voor haar zenuwgestel. »Laten wjj goed-
Bchiks meegaan, nu er toch niets aan te
doen is".
»Dat is heel verstandig van mademoi
selle", zei de beambte, terwjjl hp even
zpn pet aanraakte.
Werner valt met een ppnlpk gekerm
op zpn plaats neer. De agenten fluis
terden even met elkaar en verzoeken
Werner dan uit de slee te stappen. Nau
welijks staat hjj op straat of de beambte
springt in de slee en roept den koetsier
toe weg te rjjden.
In zpn woede en wanhoop wil Werner
de slee naloopen, maar zp houden hem
aan beide armen vast, leggen hem de
handboeien aan en sleepen bem, ondanks
zpn tegenstand, naar de andere slede.
Intusschen rjjdt de andere slee met
hoe het dan wel kwam dat mr. v. Raslte
in het kabinet zat. De Vrijzinnig-Demo
craat geeft thans de volgende mededee-
lingen, betrekking hebbende op het for-
meeren van het ministerie:
»De heer Borgesius, de opdracht tot
Kabinetsformatie aanvaard hebbende, beeft
aanvankelpk overleg gepleegd met de
vrjjzinnig-democratische Kamergroep, ver
tegenwoordigd door den heer Drucker.
Dit heeft vrjj lang geduurd. Men ie, wat
het program betreft, niet verder gekomen
dan oen vage omschrjj ving. In deze vasg-
heid was echter duidelpks, of, wil men,
onduidelijks genoeg, om de vrpzinnig-
democratische Kamergroep voor deel
neming aan de Kabinetsformatie te doon
bedanken. Toen is de heer Drncker, die
de uitvoering van zpn reisplannen had
opgeschort, naar het buitenland vertrok
ken. Zpn vertrek is, zoools de Arnhemsche
Courant terecht opmerkt, in dat blad ge
publiceerd als een feit van boteekenis.
Voor het geval de heer Borgesius het
overleg wenschte te heropenen, wees de
heer Drucker plaatsvervangers aan.
Sedert heeft niemand van de vrijzin
nig-democratische Kamergroep iets van
den heer Borgesius vernomen.
Er is toen eeD Kabinet tot stand ge
komen, samengesteld in hoofdzaak als
het tegenwoordige alleen zat op de plaats
van den heer Van Raalto de heer Van
Hamel. De heer Veegens had eon por
tefeuille aanvaard zonder eenig lid van
de vrpzinnig-democratische Kamergroep
er in te kennen.
Op het laatste oogenblik heeft de heer
Van Hamel zich teruggetrokken. Toen
is de heer Van Raalte uitgenoodigd
Op verzoek van den heer Van Raalte
is een vergadering belegd van de vrp
zinnig-democratische Kamergroep te Arn
hem.
Wat in die vergadering is besproken,
is van te vertrouweljjken aard om zonder
noodzaak te worden gepubliceerd.
Alleen dit zp vermeld do Kamergroep
zon het beleid van de Rogeering, het zjj
de heer Van Raalte deel uitmaakte van
het Kabinet of niet, toersen aan het ver
kiezingsprogram van 21 Januari. Het
program zelf, waarop de heer Van Raalte
tot het Kabinet is toegetreden, beeft de
vrjj zinnig democratische Kamergroep eerst
uit de Troonrede vernomen.
>De beer Van Raalte kan dan ook uit
die vergadering te Arnhem geen anderen
indruk hebben medegenomen dan deze,
dat de verhouding, door de vrjjzinnig-
democraten tegenover het Kabinet aan
te nemen, door zpn toetreden niet zou
veranderen.
>De heer Van Raai Ie heeft, zooals vol
komen terecht de Arnhemsche Courant
opmerkt, a ses ri'ques et perilsop eigen
risico, de portefeuille van justitie aan
vaard.
»Van een aansprakelijkheid van de
Margaretha en de beambte in de richting
van de stad voort. Als in een droom hoort
zij dat hij haar vriendelpke woorden toe
voegt en voelt ze, dat hjj baar mantel
wat dichter om baar schonderg legtver
volgens zegt hjj iets tegen den koetsier,
waarop deze een smal steegje inslaat.
Weldra rjjden ze weer voort langs met
sneeuw bedekte wegen, waar kale boomen
hun takken spookachtig ten hemel heffen.
Het is Margaretha alsof zij uren lang
onderweg blpft. Eindelijk slaat de slee
een laan in, die aan beide zjjden door
dichte struiken wordt omgeven, en voor
hen duikt in het heldere maanlicht een
eenzaam huis op. Daar hielden zp stil.
De beambte stapte uit de slede, en klopte
hard op de deur, die weldra snel doch
voorzichtig open werd gedaan een oud
rimpelig vrouwtje gluurde door de reet.
Nadat de beambte echter een paar woor
den gesproken had, deed ze de deur wat
verder open.
Met toenemende onrust had Margare
tha om zich heen gekeken, en toen haar
begeleider tot haar terugkeerde, vroeg zjj
»Waar zpn wjj Wat is dit voor een
huis? Toch geen gevangenis?"
»Een arrestanten lokaal, mademoiselle,
waar het u aan niets zal ontbreken,"
antwoordde hjj.
»Maar ik zou veel liever daar zpn,
waar mjjn broer is 1 Wees barmhartig,
laat mp niet hier, breng mjj naar de
gevangenis, waar mjjn broer is," smeekte
zjj.
De man wendde zich af. >Ik moet mp
geheel en al aan mijn lastgeving hou
den," antwoordde bjj. »Sta mp toe, dat
ik u bp het uitstappen behulpzaam ben."
Daar zp zpn uitgestoken hand niet
scheen te zien en slechts kermend haar
banden wrong, nam hjj haar kort en
bondig in zijn armen en droeg baar in
huis.
(Wordt vervolgd.)
