1906 N°. 2.
Donderdag 4 Januari.
93sle jaargang.
26 rEUILLigfCm,
In de schaduw van
de Peter- en Paulsresting.
COIHW
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrgdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjji por kwaitaal, zoo binnen als buiten Goes, f 9,25.
Afzonderlijke nommeis 3 cent.
Inieadlng van advertentiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave>
Uitgave van de Naami. Vennootschap „Goesche Courant".
GOESCIIE
De prgs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel moer 10 ct.
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advortentie wordt de prpi
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Directeur-Hoofdredacteur R. GK Rijkens.
Burgemeester en Wethouders van Goes
brengen ingevolge art. 37 juncto art. 12
der Drankwet ter openbare konnis, dat
bp hen is ingekomen het navolgende
verzoek om vergunning tot den
verkoop van alcoholhoudetiden
drankanderen dan eterkendrank
in het kleinp van
J. KOOPMAN, voor het perceel Bees
tenmarkt D 119.
Binnen twee weken nadat deze bekend
making is geschied, kan ieder tegen het
verleenen van de vergunning schriftelijke
bezwaren inbrengen.
Goes, 2 Januari 1906.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
DE KONING KOOIJ.
De Secretaris,
G. A. HAJEN1US.
Het jaar IÜ05.
Buitenland.
Het schrijven van Buitenlandsche Over
zichten ia iu den regel een ondankbaar
werk, vooral in ons land, omdat het
moerendeel van de menschen weinig be
lang stelt in wat aaD de andere zjjde
van de grenzen plaats vindt of het moet
al iets heel buitengewoons zgn. En toch
kan een tegenwoordig nieuwsblad er
volstrekt niet buiten, want uit de ge
wone gebeurtenissen ontwikkelen zich in
den regel de buitengewone en wanneer er
dan eens ietB is, dat heel de wereld wak
ker schudt, dan zou men de redactie,
die deze rubriek niet verzorgde, ver
wijten haar lezers onwetend te hebben
gelaten.
Dat is juiBt zoo gebleken in het afge-
loopen jaar, rgk als het was aan gewel
dige, aan hoogst ernstige gebeurtenissen.
Uit do berichten van het begin van
1905, na het beleg van Port Arthur,
na de vergeefsche pogingen van Koero-
patkin om de vesting te ontzetten, be
greep men zoo langzamerhand, dat
DE OORLOG IN HET VERRE OOSTEN
ten gunste van Japan moest eindigen.
Tot 5 September bracht dit jaar het
laatste deel van dat bloedig drama, waar
voor de historie alweer een gordijn heeft
gehangen. En steeds nieuwe gebeurte
nissen dringen de meeBt levendige voor
stelling van die verschrikkelijkheden weg.
RUSLAND.
Rusland heeft thans vrede maar al
leen buiten de grenzen. Daar binnen heer-
schen ontzettende ongeregeldheden, die
beurtelings op den naam van burger
oorlog1', »opstand" en ^geloofshaat" aan
spraak maken.
Het volk vooral de arbeiders
was het alleenheerschen vaagden Tsaar
en den druk der bureaucratie moede en
verlangde een meer vrijzinnige regeering
op constitutioneelen grondslag. Wel zagen
DOOK
MARK EASTWOOD.
xxir.
Midden onder het gesprek van broer
en zustor werd de etensbel geluid.
»Ik zal moeten gaan'', zei Werner. Hg
nam zgae zuster in zgne armen en kuste
haar.
Hoofd omhoog, ouwetje 1" fluisterde hg.
Zg klampte zich aan hem vast
»Ik wou dat je hier kondt bljjven
Maar je moet naar beneden. Ga maar
gauw en pas op dat je niets laat merken,
Werner!" Dat zeggende duwde ze hem
naar de deur. Zgn hand had den deur
knop aangeraakt, toen er in het belendende
vertrek, de slaapkamer, iets met een
doffen slag op den grond viel. Broer en
zuster keken elkaar een oogenblik met
wjjd opengesperde oogen aan en richtten
vervolgens hun blik op de tusachendeu.,
die aan stond. Geen van beiden sprak
een woord. Eindelgk fluisterde Marga-
retha >Wat was dat
Met een sprong was Werner bg de
deur, rukte ze open en keek in alle
hoeken en gaten. Er was geen levend
wezen te zien maar het tafeltje dat
bg het bed had gestaan, lag op den grond.
Margaretha verscheen met een bleek,
ontsteld gezicht op den drempel der deur.
Intusschen had Werner de zware zgdon
portieres op zg geschoven die do gang
deur bedekte en had getracht deze te
openen, maar bet ging niet.
»Die deur gebruik ik nooit", zei Mar
garetha op onvasten toon. >Ze is altgd
op slot."
do regeerders zeiven de noodzakelijkheid
daarvan in, maar zg wilden de hervor
mingen slechts zeer geleidelijk tot stand
brengen, om daardoor zelf nog de macht
te behouden. Daarmede nam het volk
geen genoegen, het eischte dadelgk recht
en vrjjheid.
Op 22 Januari die dag staat met
roode letters geteekend organiseerde
het volk een betooging voor het paleis
van den Tsaar, om Vadertje" persoon
lijk de nooden en ellenden ran zgn on
derdanen bekend te maken en te smeeken
om verbetering. De bureaucratie zag in
deze inderdaad vredelievende betooging,
gevaar, en liet op de deelnemers die
daar naderden, ongewapend en met por
tretten van »Vadertje" en heiligenbeeld
jes in de handen, onder leiding van den
priester Gapon door de kozakken
schieten. Een vreeselijk bloedbad werd
daardoor aangericht, en duizenden kwa
men om het leven.
En toen kwam de revolutie.
JAPAN
daarentegen proeft thans het zoete van
den vrede, hoewel er een bittere smaak
aan is met het oog op den verminkten
handel, de adergelaten schatkist. Het stelt
alles in het werk om de geleden schade
aan leger en vloot te herstellen. Boven
dien heeft het door dezen succesvollen
oorlog indruk gemaakt op de groote
mogendheden, zóó zelfs, dat de Duitsche
keizer voor eenige maanden in zgn veel
besproken troorrede te kennen gaf, dat
voortaan ook Japan gerekend moet wor
den onder de invloedrijke naties. Dit is
inderdaad zoo, want in Azië is het zoo
goed als heer en meester en het zal niet
nalaten, om ook de Chineezen en Korea-
nen een gelgke emancipatie te doen on
dergaan.
Of zulk een emancipatie een gevaar
voor Europa zal worden, het hangt voor
een groot deel van Europa zei re af, maar
Europa en ook de Vereenigdo Staten
zullen hun hoogheidsdenkbeelden moeten
laten varen, wat bewezen is door den
boycott van den Amerikaanschen handel
en de onlusten in Sjang-bai.
Europa, d. w. z. de Westersche groote
mogendheden, heeft dit afgeloopen jaar
geen bewgs gegeven zedelgk hoog te
staan, bewijze de
MAROKKAANSCHE QUAESTIE.
Eén oogenblik flitste toen het weerlicht
aan den politieken hemel, maar de bui
dreef voorbg.
De Fransche minister van Buitenland
sche Zaken Delcassé had de onvoorzich
tigheid om voor Duitschland geheim te
houden dat zgn land met Engeland een
tractaat gesloten had, waardoor Frankrgk
in Marokko de vrge hand werd gelaten.
Duitschland vreesde voor benadeeling
van zgn handelsbelangen in dit land, en
verzette zich tegen de Fransche plannen.
De verhouding tusschen beide mogend-
»En de sleutol
»Zit die niet in het slot. Dan heb ik
er hem zeker uitgenomen en ergens op
geborgen. Och Werner
Hij lachte, om zich een onbevangen
air te geven, want hij was geschrikt van
de uitdrukking van haar gezicht. »Het
zal Frou-Frou geweest zgn, de kat van
madame", zei hg, »een paar dagen ge
leden heb ik baar in mgn bed gevonden."
»Als het dat was, dan moest ze toch
nog in de kamer zgn." Margaretha keek
zoekend om zich heen.
»Je vergeet, dat ik de buitendeur al
opengedaan had, toen we het leven hoor
den, en toen is ze de kamer uitgeslopen,"
zei hij om haar gerust te stelleD.
Margaretha lachte, maar die lach was
niet geheel natuurlgk.
»Ja, dat zal het wel geweest zjjn.
Maar ik verzeker je, dat de schrik mg
in de beenen geslagen is." En zg leunde
togen het ledikant aan.
Hot leek Margaretha eindeloos lang toe,
voordat Werner haar na den eten weer
kwam opzoeken. Hij bleef een poosje bg
haar en het praten met hem deed haar
goed en bracht haar tot kalmte. Ver
volgens zei hg haar goeden nacht en
ging been. »Je moet er voorzorgen.dat
je goed slaapt," zei hij nog eens, >doe
je oogen goed dicht en slaap!" Maar
hoeveel moeite zg zich ook gaf, de slaap
wilde niet komen. In de stilte van den
nacht liet haar fantasie zich niet brei
delen; maar tooverde haar in schelle
kleuren al de afschuwelijke tooneelen
voor den geest, die men haar beschreven
had. Intusschen maakte Werner allerlei
voorbereidselen voor den dag van morgen.
Hg schreef een langen brief aan Mischa,
waarin hg hem vertelde, dat zijn zuster
en hg tengevolge van dringende aange
legenheden plotseling naar hun vader-
heden werd niet beter toen de Duitsche
Keizer op zgn reis in de Middellandsche
Zee eon bezoek aan Tanger bracht en
don Sultan souvereine rechten en de
integriteit van zgn grondgebied beloofde
te zullen handhaven. De Rijkskanselier
Bülow vroeg toen aan de Fransche regee
ring ophelderingen, maar deze lieten zich
wachten.
De Fransche Minister-president Rouvier
zag het gevaar in, en wendde zgn invloed
aan om Delcassé te doen aftreden, om
daarna zelf als Minister van Buitenland
sche Zaken met Duitschland onderhande-
li igen op meer vriendschappelijke wjjze
aan te Lnoopen. Dit had succes, want de
gevreesde oorlog is uitgebleven en het
Marokkaansche geschil zal aan het oordeel
van een conferentie onderworpen worden.
Niet alleen dat deze quaostie de hou
ding tusschen Frankrgk en Duitschland
in gevaar bracht, zg werkte bovendien
nog mede, om de Fransch-Engelscho en
tente sterker te maken en de betrekkin
gen tusschen Engeland en Duitschland
te verslappen. In MAROKKO zelf bleven
de revolutionaire woelingen aanüouden.
In het begin van Januari viel in
FRANKRIJK
het mini8terie-Combe8 Op het programma
stond bovenaan de Scheiding van Kerk
en Staat. Dit punt werd door het Mi
nisterie onder presideum van Rouvier
overgenomen, en de scheiding kwam dan
ook tot stand. Het Concordaat, door Na
poleon I gesloten werd dus, na ruim een
eeuw gegolden te bobben, verbroken, en
Frankrgk heeft zich los gemaakt van dan
band, die het aan de R. K. kerk bond.
Ook een andere scheiding is tot stond
gekomen in 1905.
ZWEDEN EN NOORWEGEN
hebben de Unie verbroken en zgn als
voorheen weder twee afzonderlijke ko
ninkrijken geworden. Deze scheiding werd
reeds lang vermoed on is thans op vrede
lievende wjjze tot stand gekomen uit een
kabinetscrisis tengevolge van de consu-
iaatsquaestie. Koning Oscar van Zweden
hield alsnu op langer over Noorwegen
te regeeren, dat hierop Prins Karei van
Denemarken den zoon van den koning
van dit rijk op den troon liet stijgen.
Nog een andere scheiding dreigde en
dreigt nog: die tusschen OOSTENRIJK
en HONGARIJEna een parlementaire
verkiezing immers deed zich het ver
rassende feit voor, dat de meerderheid
der gekozenen mannen waren, die met
de scheiding sympathiseerden. Een crisis
was bet onvermijdelijke gevolg, die thans
nog niet geheel is opgelost.
ENGELAND
had ook zgn kabinetscrisis, wgl bet minis
terie Balfour moest aftreden, dat opge
volgd werd door het liberale kabinet
Campbell Bannerman en in ITALIË werd
nog onlangs het kabinet vervormd.
land moesten terugkeerenhij had het
beter gevonden zgn leerlingen het ver
driet van het afscheid to besparen. Hg
verzekerde den jongens zgn genegenheid,
verzocht hen dikwijls te sehrzjven en gat'
het adres aan, waarheen hun bagage
gezonden kon worden.
Aan den prefect schreef hij ook een
vormolgk briefje, waarin bij, onder voor
wendsel van dringende familie-aangele
genheden om onmiddollgk ontslag vroeg
en zgn excuses maakte voor dien over
haasten stap. Vervolgens sloot hg de beide
brieven in zgn lessenaar en telde zijn
geld. Het bleek, dat zgne en Margaretha's
spaarpenningen een aardig sommetje be
droegen, zoodat bij zich daar niet onge
rust over behoefde te maken. Nadat hij
de bankbiljetten in zgn portefeuille gelegd
had, zgn brieven gerangschikt en een
sigaar opgestoken had, ging bij op de
chai6elongue liggen en ven iel in een
somber gepeins.
Het was Katia, die hein voortdurend
bezig hield. Hij maakte er zich een
voorstelling van, wat ze zou gevoelen,
als zg hoorde dat haar geliefde Marga
retha, haar op zoo'n onverklaarbare wijze
in den steek gelaten had. Haar uitingen
van smart waren altgd zoo toomeloos
woest 1 Zou bg ook eenig deel uitmaken
van haar verdriet Zou zij hem missen,
hg, die haar beeld als een heilig iets in
zgn hart droeg? Ja, hij bad haar innig
lief, dat was nog nooit zoo goed tot hem
doorgedrongen, als nu hg haar verlaten
moest. De toekomst scheen hem kleur
loos en eentoonig toe.
Toen Werner uit zgn benauwende
droomen wakker werd, lag hg nog op de
chaiBe-longue en aangezien hot al begon
te schemeren vond hij het niet de moeite
waard om nog naar bed te gaan. Hij
kleedde zich op zgn gemak aan en stond
nog een poos in gedachten verdiept voor
Van
ZUID-AFRIKA,
de Oranjeriviar-kolonie en Transvaal, valt
te vermelden, dat ze verlost werden van
een der onruststokers van den jongsten
oorlog, Lord Milner, die als gouvernour
aftrad, en dat de Chiueezen-quaestie nog
heel wat onaangenaamheden bracht.
In
DUITSCHLAND
had de groote staking in de steenkolen
mijnen plaatsde vleeschnocd hield de
plaatselijke besturen bezig, maar werd
door de regeering zoo goed als genegeerd
of zelfs ontkend. De oorlogzuchtige troon
rede verschrikte ieder, die verlaDgt naar
duurzamen vrede.
Door enkelen in
BELGIË
werd een beweging op touw gezet voor
aaneensluiting met Nederland, waarom
trent men in Nederland geen heel toe
schietelijke houding aannam. Eigenaardig
is, dat dit idee opkwam in 1905 toen de
75-jarige onafhankelijkheid werd gevierd.
De wereldtentoonstelling van Luik is ver
moedelijk ook door heel wat van onze
lezors bezocht. Op staatkundig gebied
hield de groote doorsteek bij Antwerpen
de gemoederen het meest bezig.
Van
AMERIKA
uit klonk Roosevolts oproeping tot een
vredesconferentie
Binnenland.
Nauw wa3 het afgeloopen jaar begon
nen, of we maakten een angstigen tijd
in Nederland door. Japacscbe schepen
waren opgemerkt in de Indische wateren.
De vrees bekroop onze militaire autori
teiten, dat de strijd tusschen Japan en
Rusland ter zee zich wellicht in onze
wateren zou afspelen en dat 't ons daarbjj
onmogelgk zou zgn, onze neutraliteit te
verdedigen. Pessimisten zagen onze Oost
al tusschen Japan en Engeland verdeeld.
Gelukkig, de oorlogsbodems dreven voorbg
en met hen deze donkere wolk.
In Indië smeulde verzet tegen ons ge
zag. In Mei kwam er tgding van verzet
op Celebes. De vorst van Boni weigerde
de eischen van het gouvernement in te
willigen en den 21sten Juli landde een
expeditie te Oedjong Patrio. Bij een tref
fen werd de vjjand verslagen en den lsten
Augustus kwam bericht, dat de hoofden
van Zuid-Boni zich onderworpen hadden.
Elf dagen later kon gemeld worden, dat
het verzet gebroken was.
Naderhand werd (in October) ook Sop-
peng op Celebes nog onderworpen.
In Atjeh maakte nog steeds een troepjo
fanatici een deel van 't land onveilig,
zooals half Augustus een bivak te Ram-
bong moest ondervinden. Bg een over
rompeling werden een luitenant, een
het raam, totdat de knecht hem zgn kof
fie kwam brengen.
Nadat hg ontbeten had ging hij naar
Margaretha. Hg vond, dat zij er heel
slecht uit zag, maar zg was kalm, zij
praatten samen tot negeD nur en vervol
gens ging Werner uit om voor de passen
te zorgen. De eerste, dien hij op straat
tegen kwam, was Litschkof, die met
slenterenden gang naar hem toekwam.
»Heerlgk weertje!" zei hg. »Gaat u
naar het ziekenhuis
Werner ontkende, onhandig als hg was.
»Niet Dan gaat u zeker een eindje
wandelen vervolgde de ander.
Werner fronste zgn voorhoofd.
»Ik ga uit", antwoordde hg kortaf,
nam zgn hoed af en liep verder. De
secretaris keek hem met een vreemden
blik na.
Het was al vrij laat op den morgen,
toen Rittberg thuiB kwam. Er waren heel
wat vervelende formaliteiten voor noodig
geweest, maar nu zaten de kostbare pa
pieren ook goed bewaard in zgn porte
feuille 1
De jongens zaten al op hun gouverneur
te wachteD.
»Houdt u ons langer dan een uur, mjjn-
heer Rittberg", was Wanja's •erste woord.
»Wg waren precies op tijd maar u
»Maak je maar niet ongerust, mgn jon
gen", viel Werner hem in do rede, »klok-
slag 12 uur kunt ge gaan."
Werner bad de les nog nooit zoo ein
deloos lang gevonden. Hg was geheel
vervuld met onrustige onaangename ge
dachten en voelde zich minstens even
opgelucht als Wanja, toen zijn geweten
hem toestond, de boeken toe te doen.
De op til zijnde scheiding, zelfs van dozen
dommen en oppervlakkiger) leerling, ging
hem op dat oogenblik aan hit hart.
Wanja wilde juist de deur uitgaan,
toen bg zich bg zgn naam hoorde roepen.
sergeant en 22 soldaten gedood.
Vredelievender is de gebeurtenis in
Mei, dat in Indië een Duitsch-Neder-
landsche telegraafkabel is gelegd.
Schokkende voorvallen in ons eigen
land bleven niet achterwege. Men zou
couranten kunnen vullen met al de moor
den en pogingen tot moord, die in 1905
in 't toch beschaafde Nederland werden
gepleegd, 't Is bgna altgd de drank, die
er aanleiding toe geeft. Een van de meest
schokkende was de moord op Marie
Droixhe, begaan door Jules Cherpion,
die hoewel bij nooit de daad bekend
heeft, door de Belgische justitie tot levens
lange gevangenisstraf veroordeeld is.
Van de tallooze branden noemen we
alleen de belangrijkstedie op Marken
in Februari, waarbjj dertien woningen
en eenige oudheden zgn verbrand, de
geduchte brand te Friezenveen en een
dergelijke ramp in de gemeente Rhoon.
Vooral droeg het afgeloopen jaar den
stempel van den politieken Btrijd. Ieder
wist en voorzag, dat de strijd bg de
stembus hevig wezen zou en spande dan
ook reeds lang van te voren alle krachten
in. Reeds in Januari verbroedorden zich
de vrijzinnig-democraten met de Unie
liberalen, de oud- of vrije liberalen gaven
naderhand mede bljjken vöd toenadering
en zoo kwam het, dat in Juni en Juli
de regeermacht weder aan de coalitie
werd ontwrongen en dat het kabinet-
Kuyper half Juli zijn ontslag indiende,
omdat het niot meer op een meerderheid
in de Tweede Kamer rekenen kon. Ruim
een maand later gaf de Staatscourant
de namen der leden van het nieuwe
Ministerie.
Inmiddels was de wijziging in de wet
op hot lager onderwijs, die juist de
partgen zoo tegen elkaar in 't harnas had
gejaagd, den 8sten Mei in de Tweede
Kamer aangenomen. Den 20sten van die
zelfde maand bekrachtigde de Eerste
Kamer de wet op het hooger onderwgs,
die mede een punt van groot verschil
was geweest. Een zaak, waarmeo partjj-
geschil niets had uit te staan, was de
vestiging van het Vredespaleis, waarvoor
de Tweede Kamer 7 ton toestond.
Overigens kan genoemd worden de
invoering der Kinderwetten op 1 Dec.,
die ten doel hebben het kind te be
schermen tegen de noodlottige gevolgen
van verwaarloozing en van slechte op
voeding.
Te vermelden valt ook de onthulling
van 't monument ter eere van Jan van
Nassau te Breda.
Heol veel valt over de arbeidersbewe
ging van 't afgeloopen jaar niet te zeggen.
Het jaar begon slecht met uitgebreide
werkeloosheid te Amsterdam. Achtduizend
arbeiders hadden geen werk. In den loop
van dit jaar kwam het tot een uitsluiting
door de patroonB in de bouwvakken te
Amsterdam, die evenwel den 2den No
vember weer opgeheven werd. Twee dagen
Rittberg had van zijn horlogeketting een
klein kompas genomen.
ïHier, mgn jongen," zei bij, »ik weet
dat dat aliijd een wensch van je geweest
is. Ik geef het je nu. B3waar het als
een aandenken aan mij."
Wanja greep er met een zucht van
verrukking naar en bekeek het met een
stralend gezicht. Vervolgens huppelde hg
weg. Mischa wilde juist ook de kamer
uitgaan, toen zgn onderwijzer hem terug
riep.
»Een oogenblik, beste jongen," zei
Rittberg en deed zgn best om zgn aan
doening te onderdrukken. Hg nam van
de boekenplank een kostbare uitgaaf van
Schillers werken. »Dat wou ik je geven
als belooning voor je vlijt en jo oplettend
heid Misschien zul je er nog meer ple
zier in hebben als ik je zeg, dat dat werk
jaren lang mgn eigendom geweest is."
Mischa had een kleur gekregen van
vreugde.
>Dank u hartelijk, mijnheer Rittberg,
u kunt er zeker vaD zgn, dat ik uw mooi
cadeau op den waren prijs weet te stellen.
Ik zal het zeker nooit veronachtzamen
en hg drukte een dankbaren kus op Ritt-
berg's band. Werner kreeg tranen in zjjn
oogen, toen hg die jongensgestalte nakeek.
Hij voelde zich erg bedrukt. Volgens
menscboljjke berekening was het de laatste
maal, dat hij dien jongen zag, wiens
diepe genegenheid hg even ernstig be
antwoordde.
Toen Misscha's voetstappen weggestor
ven waren, ging Werner zgn zuster op
zoeken.
>Heb je ze was haar eerste vraag.
In plaats van te antwoorden, haalde hij
do passen te voorschijn. »Goddank", riep
zij uit. »Nu kunnen wg van avond weg
011 komt er een eind aan die vreeselgke
spanning."
Wordt vervolgd.)