1905 N°. 152.
Zaterdag 23 December.
92ste
'gang.
Nieu wj aar s wenschen
WEEKMARKT.
23 FEUILLETON
In de schaduw van
de Peter- en Paulsvesting.
K E RSTM I S.
GOESCH
De uitgave (laser Oourant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjj» per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, Ig&S*
Afzonderlijke nommeil 5 cent.
Inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag dep
uitgave.
COURANT.
De prjji der gewone advertentiën is van 1-5 regelB 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels A 1,berekend.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regol.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
Maar wij mogen hopen, en meer, wjj
mogen meewerken om zjjne overwinning
te verhaasten, te verzekeren.
En zjjn er niet, als wjj om ons zien,
verblijdende verschijnselen op te merken,
ten gunste van de zaak des vredes
Er ie een eerljjk streven om geweldige
conflicten tusschen de volken te vermjjden,
zooals thans weer bljjkt uit de voorstellen
tot een tweede vredesconferentie. Er wordt
een vredestempel gebouwd.
Men kan tameljjk sceptisch over de
intieme gevoelens van sommige leiders der
volken denken, als zjj van vrede Bpreken,
maar de beschaafde volken zijn niet langer
de weerlooze kudde, die op een macht-
bevel zich ter slachtplaats laat leiden.
Mogeljjk verbergt de toekomst ontzettende
geheimen en wie weet welke vreeseljjke
conflicten, eer het vrede zal zjjn op aarde,
maar die vrede zal eens komen, als mil-
lioenen er naar streven.
Wat beteekent de korte tijd van een
menschenleven, wat eene eeuw?
Zie, bijna onmerkbaar lengen de dagen.
Voor dat ongeduld te langzaam rjjst te
midden van nevelen de zon der beschaving.
Het ideaal van den vrede heeft langen
tjjd gegolden voor een utopie, iets on
bereikbaars. Dat is niet meer het geval
men zegt niet langer tot den vrede »jjd«le
waan" on van het licht >het zal nooit
doorbreken".
Dit is een tjjd die recht geeft tot
groote verwachtingende geesten zjjn
wakker, de denkbeelden groeien.
Dit is allerminst een tjjd om te wan
hopen aan de toekomst van ons geslacht,
bet is een tjjd om niet alleen af te
wachten, maar te werkenden vrede te
zoeken en de duisternis te bestrjjden,
trouw aan de idealen, waaraan het Kerst
feest ons herinnert.
GOES, 22 Dec. 1905.
De leerlingen van school B alhier
hebben in 1905 f 885,50 ingelegd in de
Rjjkspostspa&rbaDk.
Bij Koninklijk besluit is het bedrag
van de rijksbijdrage, die aan gemeente
lijke en aan bijzondere normaallessen en
aan boofden van scholen zullen worden
verleend voor elk van de door hen in
den loop van 1906 ter opleiding tot
onderwijzer aangenomen personen, nadat
dezen in den loop van 1908 of later de
akte, bedoeld in artikel 56 onder a, der
wet tot regeling van het lager onderwjjs
zullen hebben verkregen, vast te stellen
als volgt:
lo. voor hen, die bjj gemeentelijke of
bijzondere normaallessen zjjn opgeleid:
a. gedurende ton minste twee jareD,
driehonderd gulden
b. gedurende ten minste drie jaren,
vierhonderd gulden
c. gedurende ten minste vier jaren,
vjjfhonderd gulden;
2o. voor hen, die door hoofden van
scholen zijn opgeleid:
gedurende ten minste twee jaren,
tweehonderd gulden;
gedurende ten minste drie jaren,
tweehonderd vjjftig gulden;
c. gedurendo ten minste vier jaren,
driehonderd gulden.
Het Hoofdbestuur der Maatschappij
tot Nut van 't Algemeen zal aan de op
den 28 Februari 1906 te houden alge-
meene vergadering voorstellen te stichten
een »Nieuwenhuy2enfonds voor onder
wijs", waartoe uit bet kapitaal der Maat
schappij een som van f 10,000 zal bjj ge
dragen worden en waarin verder elk jaar
een telkens vast te stellen bedrag uit de
kas der Maatschappij zal worden gestort,
terwjjl voorts jaarlijksche bjjdrugen van
de departementen, van vereenigingen en
bijzondere personen zullen worden ge
vraagd.
Het doel van dit fonds zal zjjn lo. het
bevorderen van het lager onderwjjs in
het algemeen en meer in het bjjzonder
door het verdedigen en bevorderen van
dengdeljjk openbaar lager onderwjjs, het
stichten van voor allen toegankelijke
bjjzondere Nutsscholen in den geest der
Maatschappij en het verbeteren van de
opleiding der onderwijskrachten voor het
lager onderwjjs; 2o. het bevorderen van
het vakonderwijs; 3o. het bevorderen
van hooger onderwjjs voor het volk.
Voorgesteld zal worden een »NutB-
commis8ie voor onderwijs" te benoemen,
bestaande uit drie sub commissionelk
dier sub-commissiën zal met de bevorde
ring van een der sub lo. tot 3o. genoemde
belangen, belast worden.
De aanleiding tot het voorstel is ge
legen in de herziening der wetten op
het hooger en lager onderwjjs van 1905
en vooral in de beginselen, welke bjj die
herziening door de voorstandera van de
bijzondere christeljjke scholen zjjn uit
gesproken.
Elfcwoudsdïjk. In de algemeene
vergadering der varkonsvereeniging »De
Waarborg" alhier, jl. Dinsdagavond ge
bonden, en bestaande uit 46 leden en
12 begunstigers bleek, dat de ontvangsten
der vereeniging bedroegen f 159,42 en
de uitgaven f54,175, waaronder f 11,20
wegens nitkeering voor gestorven var
kens. Alzoo is het goed Blot f 105,345.
De aftredende commissarissen werden
met algemeene 6temmen herbenoemd.
'Ellewoudsdijk. De rijksambtenaar
J. van dor Werf alhier is met ingang
van 1 Januari a.s. als zoodanig verplaatst
Daar Brouwershaven.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
Het eerstvolgend nommer
van dit blad zal Woensdag 27
dezer, 's avonds, verschijnen.
in ons nommer van Maandag
1 Januari a. s., dat dien dag
'smorgens zal worden uit
gegeven, kunnen, zooals gebrui
kelijk is, geplaatst worden tegen
35 Cent, voor hoogstens 8
regels.
Deze, zoowel als andere ad-
vertentiën voor dat nommer, zul
len Zaterdag 30 December, vóór
's middags twaalf uur, aan ons
bureau moeten bezorgd zija.
De Administratie.
Burgerlijke Stand.
De Ambtenaar van den Burgerljjken
Stand te Goes breDgt ter kennis van be
langhebbenden, dat tengevolge do slui
ting van de secretarie der gemeente
op Maandag 25 December en I
Januari 1906, uithoofde van den lston
Kerstdag en den Nieuwjaarsdag, voor het
doen van aangifte voor den Burgerlijken
Stand gelegenheid zal worden gegeven
des voormiddags van 11 i/a tot 12 uren.
Goes, den 18 December 1905.
De Ambt. van den Burg. Stand voorn.,
L E G R O.
De Weekmarkt van Dinsdag 26 Decem
ber 1905 zal uithoofde van het Kerstfeest
worden gehouden op
Woensdag 27 December I90S«
Goes, den 13 December 1905.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
DE KONING KOOIJ.
De Secretaris,
G. A. HAJENIUS.
Door den gemeenteraad zjjn in de ver
gadering van den 12 December 1905
benoemd in de verschillende
Commis8iën en besturen
van gemeente-inrichtingen
a. de Jinanciëele commissiede heeren
W. Temporman, I. D. Fransen van de
dook
MARK EASTWOOD.
Maar eens op een dag verschenen zjj
niet moer. De dagen verstreken traag en
eentonigik werd niet ondervraagd en
er veranderde nietB in mijn toestand en
langzamerhand begon ik de hoop op te
geven, ofschoon ik mjjzelf door bet op
zeggen van gedichten, door zingen en
alleenspraken trachtte op te beuren. Als
er een vogel langs mijn tralievenster
vloog, beschouwde ik dat als een goed
voorteeken. Eens op een morgen werd
de denr mijner cel eindelpk opengedaan,
en er kwam iemand naar binnen. Ik
behoef u hem niet te beschrijven, u kent
hem. De prefect 1 Er kwam opnfeuw
hoop in mjj opik viel aan zjjn voeten
neer en smeekte hem mjjn zaak te laten
onderzoeken.
»Ik wil geen genade, excellentie," zei
ik, »laat men mg tot den dwangarbeid
veroordeelen, als ik dat verdiend heb,
maar ik eisch een regelmatig verhoor
Terwjjl ik sprak keek hij mg voortdu
rend aan. Vervolgens nam hjj mjj bjj mjjn
'hand en trok mjj naar het raam, zoodat
het licht vol op mjjn gezicht scheen. Op
dat oogenblik dankte ik God, voor het
beetje schoonheid en jeugd, die hij mjj
geschonken had, omdat ik hoopte den
prefect daardoor zachter te stemmen.
»Hoe oud zjjt gij vroeg hg plotseling.
»Ik ben pas twintig geworden, excel
lentie."
Hjj zweeg en ik moest mijn oogen neer
slaan voor zjjn vurigen blik. Vervolgens
drukte hjj mij zoo stevig de hand, dat
ik een gil bjj na niet kon onderdrukken,
want Leo's ring drong daardoor in het
▼leesch van mijn vinger. Eindeljjk liet
Putte en Job. Pilaar, waarvan de eerste
tevens tot voorzitter;
b. de commissie voor het ontwerpen der
strafverordeningenvan welke commissie
do Burgemeester ambtshalve voorzitter
is, de heeren Joh. Pilaar en A. E.
Janssen
c. de commissie van bijstand bij het
opmaken der kohieren van den Hoofdelijken
omslagde heeren W. Temperman, L.
Duvekot Cz. en J. Donner;
d. commissie voor de reclames tegen
aanslagen in den Hoofdelijken omslagde
heeren A. E. Janssen, J. Z Risch en
W. Kakebeeke;
e. de gascommiseie, de heeren D. D.
van den Bout, tevens voorzitter, W.
Temperman en J. F. van der Leeuw;
f. de commissie van classificatie der
onvermogende schoolkinderende heeren
mr. J. de Witt Hamer, wethouder, J.
F. van der Leeuw, lid van den Raad,
B. M. den Boer, lid van het Burgerlg'k
armbestuur, J. de Brnijne, lid van de
diaconie der Ned. Herv. gemeente, Joh.
de Jonge Az., lid van de diaconie der
Gereformeerde kerk, J. B. van Kalmthout,
lid van het R. C. P. armbestuur en L.
A. Knitel, lid van de commissie voor de
(Economische spjjsuitdeeling
g. tot lid der plaatselijke commissie van
toezicht op het Lager onderwijs, de heer
G. A. Hajenius
h. tot lid der commissie van toezicht op
de inrichtingen voor Middelbaar onderwijs
de hoer Ch. C. Coomans;
tot voorzitter van het Burgerlijk arm
bestuur, d# heer A. Dekker Jz.
j. tot Regentes van het Weeshuismevr.
Moljjn— Bevier de Fouw;
k. tot lid in het comité van bijstand voor
het Handwerkenondtrwijsmevr. A. S. M.
FischerSt-eendjjk.
Goes, 21 December 1905.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
DE KONING KOOIJ.
De Secretaris,
G. A. HAJENIUS.
Niettegenstaande de vele voorspellin
gen, hebben wjj tot nn toe weinig ge
merkt van een >ouderwetschen winter",
maar wel hadden wjj de dichte nevelen,
mist en fljnen regen. De >donkere dagen
voor Kerstmis" hebben hun naam gehand
haafd, maar in geen der vele Kerstfeest
artikelen, die op dezen dag zullen ver-
schjjnen kan naar oude beeldspraak ook
slechts worden gerept van »het witte la-
keD, dat als een ljjkwa de moederaarde
overdekt".
Nochtans als altijd weerklinkt dit jaar
de oude boodschap van licht en vrede,
die onafscheidelijk aan het Kerstfeest
hij mjjn hand los. »Ik zal zien wat er
aan te doen is", zei hjj »en ik zal u ook
komen opzoeken" dat zeggende ging hg
heen.
Alleen hjj, die de kwellingen van een
cellulaire gevangenisstraf, zonder hoop
op bevrjjding, heeft doorgemaakt, kan er
zich een bogrip van vormen, hoe ik te
moede was na dat bezoek. Mjjn bloed
jaagde door mijn aderen, mjjn wangen
gloeiden van opwinding. De kleine cel
loek mg nu grooter toe en ik liep er
uren lang rusteloos in op en neer
Hg had mij beloofd teiug te komen
en mjj te zeggen, wanneer ik ondervraagd
zou worden. Waoneer zou dat gebeuren
Hjj zou zeker wel gauw komen.
En hjj kwam verscheidene malen. Hg
beloofde mij de vrijheid en genade voor
mjjn broer maar tot welken prjjs 1
Ik smeekte hem medeljjden met mij te
hebben, aangezien ik geëngageerd was.
Maar ik bad even goed medeljjden kun
nen verwachten van een wild beest. Hjj
lachte duivelachtig, vertelde mjj, dat ik
onweerstaanbaar was en bespotte mjj in
mijn ellende met schaamtelooze vleierijen.
Eindeljjk werden zijn bezoeken zooiets
vreeseljjks voor mjj, dat ik besloot er op de
eenig mogeljjke wijze aan te ontsnappen
door zelfmoord. Ik scheurde mjjn onder
rok in smalle repen, stond midden in
den nacht op en deed een poging om mjj
aan het raam op te hangen. Maar in de
haast en opwinding viel ik van den stoel
af en kwam met mijn hoofd zoo bard
tegen den tafel aan, dat ik bewusteloos
bleef liggen. Zoo vond men mg den vol
genden morgen met een groot gat in mjjn
voorhoofd. Zjj brachten mjj naar bet
hospitaal, waar ik wekenlang bleef. Ik
schjjn in de jjlende koorts vreemde dingen
gezegd te hebben, want ik kreeg een
kamer voor mij alleeD, waar ik weldra
zoover beter was, dat ik naar mjjn cel
kon terugkeeren. Den prefect zag ik niet
terug. Van toen af aan liet men mg met
rnst, maar alle hoop was pok vervlogen.
verbonden is, sinds, naar de gevrjjde over
levering, engelen8temmen daarvan hebben
gezongen.
Schoone boodschap, die telken jare tot
ons komt. Zullen wjj haar begroeten met
de woorden van Faust»ik hoor de bood
schap wel, maar het geloof ontbreekt me?"
Is het werkeljjk licht op aarde Is de
duisternis, die zoovele menschep zielen
omhult, geweken? ImmerB neen. Wjj zjjn
in allerlei vooruit gegaan wjj kennen
de planeet, die wjj bewonen, oneindig
beter dan ons voorgeslacht en de donkere
plekken verdwjjnen meer en meer van
de kaartmaar daarmede hebben ver
lichting en beschaving nog slechts weinig
gewonnen. Onze beschaving, waarop wjj
zoo groot gaan, is dikwjjls niet meer
dan een vorm, een schjjn, oen vernis.
En de vrede
Niets is gemakkelijker dan met schrille
kleuren de tegenstelling te schetsen tus
schen het ideaal en de vreeseljjke werke-
ljjkheid. Nauw is een verschrikkelijke oor
log in het verre Oosten geëindigd, of in het
oosten van Europa vallen toonee!en voor,
die vaak alle beschrjjving te boven gaan.
Daar wordt geworsteld om do heer-
8cbappjj en vermoordt de Christen zjjn
broeder den Jood. Aanschouwt die bar-
baarschheid, ziet hoe overal strjjd heerscht,
mededinging en brutaal geweld en over
tuigt u, hoever wij nog zjjn verwjjderd
van het licht en den vrede
Ongetwjjfeld. Wjj zjjn nog ver in dit.
jaargetjjde van den langsten dag, waarop
het licht zjjn hoogtjj viertwjj zjjn ver
van den droom der dichterljjke profeten,
van den tijd, waarin het schaap zal neer
liggen bjj den wolf en het zwaard zal
worden omgesmeed tot een sikkel.
Nochthans is het zeker, dat de dagen
lengen en de zon schijnbaar ons nadert.
Dat geschiedt naaweljjks merkbaar, maar
de eeuwige wet wordt vervuld en de win-
ternevelen zullen wjj ken voor de stralende
zondat weten wjj.
Wjj weten ook, hoezeer het menschdom
verlangt te midden van den strjjd naar
vrede. De wensch waarmede men in het
oude, het wijze Oosten elkander begroette
was: »Vrede zij U". Wjj gevoelen in
onze dagen van oorlog of oorlogsgeruchten,
van strijd en woeling, wat dat beteekent
en wat het woord isde vrede met zjjn
medemenschen, de vrede met ons zeiven.
En wij zien met droefheid aan, hoe
langzaam het licht do duisternis verdrjjft
en hoe ver het andere ideaal van het
Kerstfeest, de Vred^, van ons verwjjderd
is. Maar achter ons ziende, de geschiedenis
raadplegende van ons geslacht, kannen
wjj toch ook opmerken, hoe alles te zamen
genomen, de menschheid is vooruitgegaan.
Er zjjn perioden van zwaren mist en
dichte nevelen en het licht heeft de
duisternis nog geenszins overwonnen.
Hoe ik dien tjjd ben doorgekomen, weet
ik niet. Ik was lichamelijk en geesteljjk
als versteendUit de woeste wanhoop was
een stompzinnige gevoelloosheid voort
gekomen.
Op die manier verstreken er twee jaar.
Eens op een dag werd ik zonder nadere
mededeeling voor den rechter gebracht,
aan een haastig verhoor onderworpen,
en vervolgens bij gebrek aan bewjjzen op
vrije voeten gesteld.
Toen ik de gevangenis verliet, had ik
geen tehuis, want ik wilde mjjn familie
niet de schande aandoen van uit de ge
vangenis tot hen terug te keeren. Ik wist
ook niet, waarvan ik voortaan zon moeten
leven. Wat du te beginnen? Tot wien
moest ik mjj wenden? De vrienden, die
mij vroeger geherbergd hadden, namen
mjj wel is waar, vriendeljjk en deelne
mend in hun huis op, maar ik merkte
weldra dat mjjn tegenwoordigheid ver
legenheid en bezorgdheid veroorzaakte.
Ik stond immers onder politietoezicht. Van
hon hoorde ik ook dat mjjn broer en mjjn
galant naar Siberië waren gezonden en
dus stond ik geheel alleen. Mjjn vrien
den raadden mij Petersburg den rug toe
te keerön en in de provincie een werk
kring te zoeken en verschaften mjj tot
dat doel eenig geld.
Nu begoü er voor mg een zwervend
leven, want aangezien ik mjj overal, waar
ik kwam bjj de politie moest aanmelden,
stond ik weldra in den Daam van ver
dacht te zjjn. En daardoor werden alle
deuren voor mij gesloten. Toch order-
vond ik veel vriendeljjkheid en deel
neming en werd ik dikwjjls in stilte
geholpen."
Tot nu toe had Margaretha zwijgend
geluisterd. Ze was als versteend, en een
gevoel van walging en afschuw belette
haar iets te zeggen. Maar toch scheen
het haar ondenkbaar toe, dat de geweten-
looze verleider, over wieu de vrouw ge
sproken had, dezelfde was, als de voor
name, welgemanierde gentleman, in wiens
huis zjj woonde en wiens aanzoek zjj op
het punt stond aan te nemen en daaren
boven de vader van Katia 1
»Maar dat is onmogeljjk, absoluat on
mogelijk," riep zjj uit. »U verkeert in
een dwaling. Het moet iemand anders
geweest zjjn 1"
»Maak u geen illusies," antwoordde
de vreemde vrouw. »Hoe zou ik een ander
voor den prefect van politie hebben kun
nen houden Ik zeg u, dat hg het was.
Hot is de man, wiens bloemen op het
oogenblik op uw tafel staan, wiens gast
vrijheid door u en uw broer genoten
wordr, wiens lief koozingen
»Nooit 1" riep Margaretha. »God be
ware mg, dat niet
*Dat niet nog niet
»Bespot mij niet heb liever mede
ljjden met mg," riep Margaretha weer
uit. »Help mg als gg kunt. U kunt er
u geen begrip van maken, in welk een
toestand ik mjj bevind. Och hemel wat
moet ik beginnen Zij wrong baar
handen.
»U moet er met uw broer over spre
ken en dan zoo gauw mogeljjk weggaan.
Maar u moet hoogst voorzichtig te werk
gaan, want in dat huis hebben de muren
ooren. Elk van de dienstboden iB een
spion. Maar," vervolgde zjj nadrukkeljjk,
»het zjjn niet alleen spionnen in zijn
dienst."
»Ik kan niet naar zjjn huis terug
keeren," zei, Margaretha.
>Ja dat moet u wel," antwoordde de
ander zeer beslist. »En dat dadelijk. En
u moogt ook niet laten merken dat u
it-ts weet."
»Waarom niet vroeg Magaretha.
»Waarom kan ik niet ergens anders met
mjjn broer spreken
>A1b u dat deedt, zondt n de ernstige
gevolgen er van gauw genoeg ondervin
den U kent dien man niet, met wien
u te doen hebt. Als u niet thuis komt,
zal hjj u laten zoeken, u onder het een
of andere gewichtige voorwendsel laten
gevangen nemen en dan behoede u God 1"
De blik, dien de vreemde vrouw haar
toewierp, deed het bloed in hare aderen
stollen.
»U moet doen wat ik u raad," ver
volgde zij, »ga van bier regelrecht naar
buis Zoolang hjj denkt, dat u hem ver
trouwt is n volkomen veilig in zjjn huis.
Laat hem kalm voortgaan met zjjn atten
ties en wacht tot u wat naders hoort.
Ik geef u de verzekering dat het niet
lang meer zal duren."
»Maar wat kunt er dan aan doen?"
vroeg Margaretha, maar de ander viel
haar in de rede.
Vraag niets, maar ga nu heon, onmid-
delljjk." Toen stond Margaretha op en liep
zwjjgend en mat wankelende schreden naar
de deur. Het was alsof ze gehypnotiseerd
was geworden, haar denkvermogen en
wilskracht waren als verlamd. Bij de deur
bleef zjj echter staan want de vrouw riep
haar toe
Wacht een oogenblik dat ik u eens
aankjjk."
Margaretha wendde haar bleek vertrok
ken gezicht naar baar toe
»Dat gaat niet. U moet u beter be-
heerschen. Denk aan uw broer; als u al
te duideljjk verraadt wat er in u omgaat,
dan brengt n bem ook in gevaar!"
Margaretha streek met haar band langs
hare oogen.
>Ja ja", mompelde zjj, »ik moet
op mjjn hoede zjjn."
De vrouw trok met een minachtend
gebaar haar schouders op.
>U is een zwakkeling", zei zjj, »ik
wilde dat ik u iets van mgne stoïcynsche
kalmte kon overdoen, al is hpt niet tot
den prjjs waarmee ik ze gekocht heb.
Maar ga nuTrek uw voile voor uw
gezicht en maak dat u naar nw kamer
komt. Zorg er in 'b hemelsnaam voor,
dat hij u zoo niet te zien krjjgt J"
Wordt vervoegd*)
