1905 N°. 149.
Zaterdag 16 December.
92ste jaargang.
Bijvoegsel.
Tweede
FEUILLETON.
In de schaduw van
de Peter- en Paulsvesting.
De uitgave dezer Courant geichiedt Maandag-, Woensdag- on Vrjj dagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prij» per kwartaal, zoo binnen als buiten Does, l,2@n
Afzcndorljjke nommon 3 cent.
Inzending van ndverlenliën vóór 2 uren og» den dag der
uitgave.
De prjj» der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bï directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjj»
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Uitgave ~van de Naaml, Vennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. GL Rijkens.
GOES, 16 Dec. 1905.
Vrijdagavond hield de beer A. K.
Zweedt) van hier in de zaal der sociëteit
»V. O. V." een voordracht voor de
»Vereen. v. Alg. Wetenschappelijke Be
langen te Goes". Onderwerp van de voor
dracht was vloeibare lacht, door proeven
toegelicht. Op zeer bevattelijke wjjze werd
door spreker de vloeibaarmaking van
gassen, inzonderheid van lucht aangetoond.
Eerst werd eenig denkbeeld gegeven van
de begrippen aggregatie-toestand, tem
peratuur en spanning, waaruit werd op
gebouwd de toelichting van de wijze,
waarop men een gas kan brengen tot
den vloeibaren toestand. Spreker wees
er op, hoe men, om lucht of andere
gassen te kunnen brengen tot den daar-
opvolgenden z.g. aggregatie-toestand van
vloeibaarheid een zeer lage temperatuur
behoeft of een zeer hooge spanning. Door
het samengaan van lage temperatuur en
van vermeerderde spanning bereikt men
natuurlijk spoediger zjjn doelde vloei
baarmaking.
De heer Zweede zette na deze be
schouwingen de wijze uiteen, waarop ver
schillende geleerden zjjn gekomen tot de
condenseering van gassen eD waarop tegen
woordig gassen werden vloeibaar gemaakt,
een en ander verduidelijkend met afbeel
dingen van inrichtingen daartoe. Ten
slotte werdt met goed slagende proeven
aangetoond, wat de werking is van de
aanraking van verschillende voorwerpen
met de vloeibaar gemaakte lucht. Hieruit
bleek hoe verschillende eigenschappen
van lichamen veranderen door het bloot
stellen aan zeer lage temperatuur, hoe
andere eigenschappen tijdelijk verdwjjnen,
maar na herneming van de gewone tem
peratuur opnieuw worden verkregsn.
Daar de voorzitter door ongesteldheid
was verhinderd, bracht de heer I. G. J.
Kakebeoke spr. dank voor de zeer toe
gejuichte voordracht.
De Rijksmiddelen. Hoofdzakelijk ten
gevolge van een minder ruim vloeien der
successierechten, die f367,056.36 minder
opbrachten dan in November van ver
leden jaar, is bet totaal, dat do gewone
rijksmiddelen, A.L., in de voorgaande
maand in 's rijks schatkist hebben ge
bracht, kleiner dan het bedrag in dezelfde
maand van verleden jaar ontvangen het
bedraagt f120,702 32 minder. Verleden
jaar echter kenmerkte November zich
door een gunstige uitkomst, door een
accres van f 1,193,181.81, waarvan aan
de successierechten f 190,084,315 te dan
ken was. Zonder die rechten was ver
leden jaar de vermeerdering ruim een
milli03D, terwjjl nu de middelen, zonder
20
DOOI
MARK EASTWOOD.
XVIII.
Zoodra zjj binnen kwam begroette Katia
haar vriendin met de ongeduldige vraag
»Waar heb je al dien tjjd gezeten
>Ik ben met Werner wezan wandelen
>Maar ik heb je al een haelen tjjd ge
leden thuis zien komen
»Ik ben na dien nog een poosje in zjjn
kamer geweest", antwoordde Margaretha
ontwijkend.
>Zoo 1" zei Katia. »Het is begrjjpeljjk,
dat jullie gaarne bjj elkaar zjjt, en het
is erg egoïstisch van mjj, dat ik je altjjd
bjj mij wil hebben".
Maar ze scheen er toch niet heelemaal
aan te willen gelooven, want anders kwam
Margaretha altjjd dadelijk bij haar, zoodra
ze thuis was. Waarom dan vandaag niet
Zjj keek haar onderzoekend aan en sloeg
dan haar armen om haar hals. >Lieveling",
riep zij uit, »er scheelt iet» aan je en je
wilt het mjj niet zeggen 1 Je hebt ge
huild 1"
Margaretha wendde haar gezicht af.
»Gehuild zeide zjj, »hoe kom je er
bij
>Omdat je oogen rood zijn. En nu wil
je mjj voor den gek houden. Maar die
moeite kun je je besparen. Ik ben niet
een van die menschen, die het niet kun
nen laten om de geheimen van anderen
te willen doorgronden".
Dit zeggende liet ze Margaretha staan
en viel op de sofa neer. »De wereld is
de successierechten, weder f264,354.04
meer hebben opgebracht.
De 6 rechten wijzen op achteruitgang,
waarven alleen de suikeraccjjns en de
zegelrechten betrekkelijk groote bedra
gen; de eerste wierp f76,783,685, de
tweede wierpen f62,833,935 minder af.
Wel behooron tot die 6 rechten drie der
accijnzen, maar de accjjns op het geslacht
gaf f32,176,575 meer. Van deze groep
bracht verder de accjjns op binnen- en
buitenlandsch gedistilleerd f 38,156,77
meer op en de zoutaccijns f 11,801,64
meer, daarentegen de wijnaccijns f9816,39
minder, de accijns op bier en azjjnen
f98,835 minder. Dan is ten slotte van
een vermindering gewag te maken van
f1255,465 bij de opbrengst der domeinen
en van een van f 446,50 bjj die der akten
voor de jacht en visBcherjj.
Alle overige 15 middelen het recht
op de mijnen bracht, evenals verleden
jaar, in de elfde maand niets op gaven
meer. Zoo bljjken alle directe belastingen
vooruitgegaan te zijn de grondbelasting
met f8147,095, de pvrsoneela belasting
met f3917,62, de belasting op bedrjjfs-
en andere inkomsten met f57,436,705.
de vermogensbelasting met f98,696.88.
De invoerrechten, die verleden jaar
over November een stjjging van f66 582.88
of bjjna 8 pet. aanwezen, kunnen nu op
een accres van f 78.653,01 of ruim 8 pet.
bogen en de loodsgelden, verleden jaar
f2758.015 hooger, bedragen nu f 4050.25
meer.
Zooals gewoonljjk was het bedrag, dat
de posterjjen in de schatkist deden vloei
en, hooger ditmaal f 48 802.82», terwjjl
de telegrafen weder zijn gevolgd met een
accres van f19 983. Van de indirecte
belastingen gaven de registratierechten
en bypotheekdito rasp. meer f 1807.515
en f7738.095. De loterij gaf f488 meer.
Bet 1 ho gedeelte van de raming voor
1905 wordt overtroffen met f3.567.506.75.
In de afgeloopen 11 maanden is ontvangen
f 139.036.286.025 tegen f 135.992.249 975,
terwijl 11/^2 raming van 1905 bedraagt
fl34.72-3.l59.23; we zijn dus ruim
f4.313.000 voor.
Kruiningen* Donderdag had alhier
de feestelijke intocht plaats van den nieu
wen burgemeester, van den welbekenden
secretaris, den beer J. H. O. Dominions.
'8 Morgens was de burgemeester in Mid
delburg beeëdigd, om ongeveer twee uur
werd hij ïd luisterrijken optocht afgehaald
van het station. Na de begroeting sprak
de voorzitter der feestcommissie, de heer
M. van Vliet de volgende rede uit
Mjjnheer de Burgemeester.
Eindelijk dan is het reeds lang verbeide
tjjdstip aangebroken, dat de inwoners van
Kruiningen hunnen nieuwen burgemees
ter, heden morgen beëdigd, kunnen be
groeten. Dat die begroeting harteljjk en
welgemeend is, behoeft geen nader betoog.
Den aanblik welken thans, hier de om
geving U.E.A. biedt, alles, wat reeds den
▼ol leugen en bedrog. Ik wou dat ik haar
deu rug toe kon keeren", zei ze optra-
gischen toon en haar oogen namen een
sombere uitdrukking aan, een zeker tee-
ken, dat iu haar binnenste een storm
woedde.
Margaretha liep haar na en ging naast
haar zitten, maar het jonge meisje kromp
ineen, alsof zij op een adder getrapt had.
i>Lieve Katia begon Margaretha.
»Zeg niets, ik wil niets hooren", viel
deze haar heftig in de rede, »je wilde
immers niet, dat ik het zou weten ga
maar weer naar je broer toe".
Maar Margaretha ging niet. Zjj bleef
zitten wachten, tot het hartstochtelijke
schepseltje uitgeraasd had over de slecht
heid der wereld. Toeft zij vervolgens
bleek en uitgeput achterover in de kussens
lag, probeerde Margaretha het nog eens.
»Wilt ge nu luisteren Katia
»Doe wat je goed vindt, bet is mjj het
zelfde".
»Dan zal ik sprekeD. Er is iets ge
beurd, dat ik ter wille van ons beiden
verzwegen zou hebben. Want als ik het
je zei, dan zou je je zonder noodzaak
opwinden."
»Maar als je zwjjgt, bereik je juist
bot tegendeel. Nu kan ik den heelen
nacht niet slapen en zal mezelf vreese-
lijk opwinden 1"
»Dan moet ik het je wel zeggen 1"
zei Margaretha zuchtend. Het zal je heel
erg verbazen," vervolgde zjj na een
oogenblik van stilte, terwjjl Katia's blik
vol gespannen aandacht op haar rustte
>als je hoort dat je vader de pre
fect zjj bleef steken en kleurde hevig.
»Dat mjjn vader?" riep Katia adem
loos uit.
»Mjj ten huweljjk heeft gevraagd
Het was er uit.
Margaretha l" meer kon het jonge
dag der beëadiging voorafging, zeggen
meer dan mjj gegeven is in woorden uit
te drukken. Maar hoe kan het ook anders
verwacht worden van U, die het eerste
levenslicht aanschouwde in Kruiningen,
de gemeento, waar eens Uw vader de
achting der burgers mocht verwerven, de
plaatB, waarvan ieder plekje als 't ware
tot u spreektvan U, die zoo uitstekend
op de hoogte zijt van de belangen en
nooden der gemeentenaren, dien U zoo'n
warm hart toedraagt, waardoor U in
zoo'n ruime mate nu reeds de achting
en toegenegenheid ten deel valt van oud
en jong tot welke partjjschakeering zjj
ook mogen bebooren. Zie, waar wjj het
voorrecht hobben in zoo iemand, speciaal
in Uw persoon, den opvolger van onzen
waardigeu, hooggeachten oud-burgemees-
ter te mogen begroeten, daar moet de
vreugde wel ten top stjjgen. Ik zal echter
daarover niet breed uitwijden. Ik zou
geen woorden genoeg kunnen vinden, al
was hot maar in grove trekken, U een
denkbeeld te geven van alles wat te
Uwer eere gedaan is en wordt. E.Achtb.
Heer als voorzitter der feeBtcommisBie
rust-op mij de aangename taak U harte-
teljjk geluk te wenschen mt-t dezen go-
wichtigen dag namens de gansche burgerij
welke ik warm aanbeveel in de welwil
lendheid van Uw persoon, zjj welkom,
harteljjk wolkom in Uwe gemeente, waar
van het U gegeven mogonzjjn een lange
reeks van jaren aan hot hoofd te staan
tot haar heil. Leve de burgemeester
Door het versierde dorp trok de mooie,
lange 3toet naar het gemeentehuis, waar
om 4 uur een openbare raadsvergadering
werd gehouden, waarbij veel publiek
tegenwoordig was. De installatie had
plaats en de heer Woudergem, loco-burge-
m»egter, gaf den nieuwbenoemde het
teeken zjjner waardigheid over met een
harteljjke toespraak, waarop de burge
meester antwoordde ook met een woord
aan den vroegeren burgemeester. Na de
installatie werd de burgeraeoster naar
huis geleid om later met zjjn vrouw
weor naar het raadhuis to worden ge
baald, waar receptie werd gehouden.
'sAvonds een samenkomst in de Koren
beurs", ommegang door het dorp en
muziek. Er was een prettige stemming,
die bleef heerschen den ganschen avond
door tot laat.
Middelburg. De commissie die be
last is met het onderzoek naar de ge
oefendheid van lotelingen en adspiranten-
vrjjwilligers voor het reservekader, zal
voor de plaateen Middelburg en Goes
bestaan uit den majoor M. J. van Hille,
kapt. P. J. A. Vintges en L. B. G. van
Asperen, Ie It. G. H. O. W. van der
Nagel, 2e It. J. C. M. Simon Thomas en
K. J. Adams, allen van bet garnizoen
Middelburg.
Volgens do St.-Ct. is bjj het depav-
tement van koloniën ontvangen het vol
gende telegram van den gouverneur
meisje het eerste oogenblik niet uitbren
gen Maar dadelijk daarop begonnen
hare oogen to schitteren van vreugde.
>0 hoe heerlijk, hoe gelukkig 1" riep
zij uit. »Nu bljjven wij altjjd bij elkaar
»Dat wist ik well" zei Margaretha
ernstig. »Je neemt het dadeljjk als eon
beslist feit op maar kindlief, dat is
het nog lang niet. Ik hob mijn jawoord
nog niet gegeven en je moet jezelf voor
bereiden op de mogelijkheid dat we mis
schien toch van elkaar zullen moeten
gaan."
»Neen, daar komt niets van in 1 Jij
zegt heel netjes >ja" en dan trouwt ge
met papa en bljjven we tot aan het eind
van ons leven bij elkaarHet is een
uitstekend idee van papa. Ik begrijp
niet, dat ik zelf er al niet lang geleden
op gekomen ben. Het lag toch voor de
hand, dat bjj verliefd moest worden op
jou."
»Ocb hemel, waarom heb ik het je
gezegd riep Margaretha uit. »Je weet
niet wat het zeggen wil zonder liefde
te trouwen."
»Maar waarom zoudt ge papa niet
kunnen liefhebben?" Hij is goed en ver
standig en knap van uiterljjk ook
dat wordt algemeen gevonden."
»Zeker, maar daarmee is nog niet alles
gezegd. Men kan achting en bewonde
ring voor iemand hebben, zonder iemand
bepaald te beminnen."
»Maar je zult van hem gaan houden,"
hield Katia vol. »Je moet je moet 1"
Margaretha zuchtte. Zo had een gevoel
alsof zij door een ondoordringbaar net
werk omgeven was.
»Ik moet datgene doen, wat goed is,"
zei zjj, »en jjj moet mjj daarbjj helpen.
Toen vleide Katia zich tegen haar aan.
>Het zal wel moeten gebeuren," dacht
Margaretha, »en wat doet het er ook
generaal van Nederlandsch-Indië.
»Te Rappang meldden zich de gewezen
radja en de kroonprins van Sidenriog
en te Loewoe twee zoons en drie klein
zoons van den radja van Boni. In West-
Soppeng is de bevolking teruggekeerd.
De moordenaar van den (blijkens een
telegram van den gouverneur van Atjeb
en onderhoorigheden door een kwaad
willige vermoorden) opzichter van de
stoomtram in Atjeh is door de bevolking
gegrepen en uitgeleverd."
Tot toelichting tot dit telegram diene,
dat de kroonprins van SidenriDg, den
hoofdstaat van bet bondgenootschap Adja
Tapporang, als de ziel van het verzot in
die landstreken was te beschouwen. De
radja lijdt aan melaatschheid.
Staten-Generaal.
TWEEDE K A-M E R.
In de gisteren gohouden ovondzitting
heeft, nadat da Marine-begrooting was
aangenomen met 56 tegen 7 stemmen,
de minister van Binnenlandscbe Zaken
zijn standpunt uiteen gezet in zake de
Woningwet in de practjjk.
De minister erkent, dat de wet na 5
jaren nog üiet de resultaten heeft opge
leverd, die men verwachtteh»t ligt vooral
daaraan dat dtze wet de openbare mee
ning wat vooruit was. Vandaar, dat de
gemeentebesturen eerst langzamerhand de
wet tot haar recht gaan breDgen.
Hulde brengt spr. aan de gezondheids
commissies, die zeer veel actie ontwik
kelen.
De minister vindt de vraag minder
belangrjjk, hoe de vorige regeering tegen
over de wet stond. Dat zjjn gedane zaken.
Voel belangrijker is de vraag, hoe deze
regeering staat tegenover de Woningwet.
Welnu, de minister wil zooveel mogelijk
de goede uitvoering bevorderen. Ieder
die daarvoor aanklopt bjj den minister
kan op zjjn steun en op spoedige behan
deling der zaken rekenen.
Indien de gemeenten niet altijd zeer
actief zijn in de onbewoonbaarverklaring
van woningen, dan is dat niet altjjd hun
schuld. Zij moeten rekening houden met
de aanwezigheid van andere woningen.
Het is niet altjjd wenscheljjk tegelijker-
tjjd op groote schaal tot onbewooDbaar-
verklaring over te gaan.
Des te meer reden is er echter voor
do regeering om het particulier initiatief
te steunen.
Wat nu de quaestie betreft van toe
lating der vereenigingen die woningen
verhuren beneden den te bedingen prjjs,
de minister meent, dat het Kon. besluit
dien eisch geen oogenblik stelt voor
toelating, maar iets anders is het,
zoodra het de subsidieering be
treft. In theorie moet do regeering er op
letten, of de vereenigingen uitsluitend
de volkshu'svesting ten doel hebben. Mis
bruiken zouden kunnen plaats hebbeD,
maar in de praktjjk moot aan de
toe, als we daardoor allemaal gelukkig
worden, hjj is immeis vriendeljjk en
goedMaar ze voelde zich vreeseljjk
terneergedrukt.
Intusschen hield Katia zich bezig met
het bouwen van luchtkasteelen. Werner
want zij en bij zoudoD elkaar natuurljjk
van nu af aan bjj hun voornaam noemen
Werner moest zich in Petersburg vestigon
en zou een beroemd geneesheer worden.
Hun vriendschap zou steeds inniger wor
den en er zou geen quaestie meer zjjü
van misverstanden of van vervreemding.
En madame Toen ze zoover gekomen
was, kon Katia haar gedachten niet langer
in bedwaüg houdeD. »Maar madame zul
je toch in elk geval weg sturen, niet
waar? hé, dat is heerljjkl Zjj is instaat
om je de oogen uit het hoofd te krabben
»Katia," riep Margaretha verwijtend,
maar ze moest zich op de lippen bijten
om niet te lachen.
»Dat nieuwlje zal haar troffen als een
bliksemstraal uit een helderen home). Ik
moet er bepaald bjj zjjn, als zij het hoorL"
Op eens sprong zij op: Margaretha
weet je wat? Iff ga vandaag bij Madame
theo drinken. Ik ben er juist voor in een
stemming. Ga je mee?"
Ze was er heelemaal opgewonden van.
Ofschoon dat voorstel volstrekt niet in
Mergaretha'B smaak viel, stond ze toch
dadeljjk op en gingen zjj samen naar
beneden.
Madame de Federoweky zat in het
salon en Litschkoff was er cok. Zij feli
citeerden Katia met haar beterschap. Het
jonge meisje was bijzonder overmoedig
en zoo uitgelaten als men haar nog nooit
of ten minste sedert langen tjjd niet ge
zien had. Zjj nam druk deel aan het
gesprek, beantwoordde de deelnemende
vragen van madame Pilsoutsky met
nauweljjks verheelden spot en wist haar
quaeBtie niet te groote beteekeois worden
gehecht, omdat de wet toch vooral b
doelt de minderbedeelden te helpen. Door
de prijzen moet toch mede dat doel be
vorderd worden.
Wat de ccöperatiovo vereenigingen be
treft, vast staat, dat de Coöperatie wet
van '76 (art. 2) altruïstische doeleinden
uitsluit. Een coöperatieve vereeniping kan
dus niet worden toegelaten en nog minder
voor subsidie in aanmerking komen. Als
het tot een wijziging der Woningwet
mocht komen, zal do minister echter ook
dit punt overwegen.
De toestanden die de heer De Klerk
heeft geschetst, zooals die bestaan langs
de riviereö, kunnen niet door do tegeering
verbeterd wordende heer De Klerk
wende zich tot de gemeentebesturen, die
er met hun bouwverordeningen in moeten
voorzien.
Verlenging van den termjjn, bedoeld
in art. 8 (vaststelling der bouwverorde
ningen door de gemeentebesturen) acht
de minister alleen oirbaar, indien deze
absoluut noodzakeljjk mocht blijken. Her
haaldelijk haren termjjn te wijzigen ver
hoogt 't prestige der wet niet. Is uitstel
noodig Alleen, wanneer do bouwver
ordeningen dan niet tot stand konden
komen. Maar er staat niets van in de
wet, dat de gemeentebesturen naast de
Gedeputeerde StateD geen tweede be
voegdheid zouden hebben om de ver
ordeningen vast te stellen. Daaruit bljjkt,
dat verlenging van den termjjn niet
onmisbaar is. Gesteld het moeiljjk
denkbaar gevalGedeputeerden lieten het
ook eens na, wat dan Dan bestond er
beelemaal geen verordening. De verorde
ningen, die de gemeentebesturen nu nog
maken, zijn stellig guldig. De wetgever
heeft nooit het tegendeel beweerd.
Maar nu iB het wel mogelijk, dat de
Hooge Raad zoo'n vertraagde verordening
ongeldig verklaart, doch dan is 't Dog tjjds
genoeg om maatregelen te nemen van
regeeringswege. De minister beroept zich
ten aanzien van de bevoegdheid der ge
meentebesturen om den termjjn te over
schrijden op analoge gevallen.
De Memorie van Antwoord over Oor
log is verschenen. Veel nieuws is daar
uit niet te baleD. Herhalingen van het
in de rede in de Kamer uitgesproken»
en van dingen, die in do bekende circu
laire van 18 Augustus voorkomen.
Voorstellen tot uitbreiding van bet
contingent zijn van hem vooreerst niet
te verwachten. De vraag naar beperking,
wellicht opheffing, van het bljjvend ge
deelte heeft hjj in ernstig onderzoek
genomen. Tot een en ander zou even
tueel echter eerst het volgende jaar kun
nen worden overgegaan.
Een gunstiger tjjdstip voor herhalings
oefeningen kan niet worden gekozen.
In overweging is wijziging der Militie-
wet waardoor de instelling der vier-
maanders beter tot haar recht kan komen.
zoo te ergeren, dat deze per slot, als
naar gewoonte, haar toevlucht tot hoofd
pijn nam. Haar vriendin ging dan ook
weidt» weg en werd door Litschkoff uit
gelaten.
»We zien je van avond toch aan tafel,
Katia", fluisterde madame, toen de meisjes
aanstalten maakten om ook heen te gaan.
»Zeker", antwoordde Katia, »en niet
waar, lieve madame, u doet iets voor nw
hoofdpjjn Als het zenuwen zjjn, dan is
anti-pyrine het beste."
Toen zjj alleen was verfrommelde ma
dame haar zakdoek tusscben haar vingers.
Als er niet zulke dure kant aan gezeten
had, zou zij hem verscheurd hebben.
Haar oogen fonkelden en zjj rekte haar
hals uit alsof ze een slang was.
»Zij heeft den spot met mjj gedreven,
dat gemeene Bchepsel", siste zij, »wat
haat ik haar 1"
Op dat oogenblik kwam haar broer de
kamer binnen. »Nadia, Nadia!" zei
verwgtend, »ik verbaas me over je, be
denk toch hoeveel je jezelf asndoet, als
ge u zoo aansteltGeloof me, niets markt
iemand zoo oud als aandoeningen. Luis
ter eens, ik
>Heb je bet gehoord? Heb je het ge
merkt?" viel zjj hem in de rede.
»Ik heb alles gezien en alles opgo-
merkt. Dat doe ik altjjd", antwoordde
hjj kalm. >Het kost niets, het is amusant
en kan onder zekere omstandigheden zeer
nuttig zijn."
»Je hebt dus geboord, hoe dat gaDsje
den spot met mij heeft gedreven
>Ja, zjj heeft zichzelf geamuseerd. Het
is jammer zusje, dat ge u zoo weinig
kunt beheerschen."
Wordt vervolgd
