1905 N°. 146.
Zaterdag 9 December.
92ste jaargang.
Bijvoegsel.
GOESCHE
ËOIKAVT.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur r. G. Rijkens.
De uitgave dezer Courant geichiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjji per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,29*
Afzonderlijke nommen 5 cent.
Inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave*
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 5® cent, eiken regel meer 10 ct.
BS directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjj»
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels A 1,berekend.
Aanvragen om en vormelding van liefdegaven 5 cent per regel.
OPENBARE VERGADERING
van den
Raad der gemeente Goee
op DINSDAG 12 DECEMBER 1905,
deB namiddags 71/2 ure.
Goes, 8 December 1905.
De Burgemeester,
DE KONING KOOIJ.
Punten van Behandeling
Resumtie notulen der vergaderingen van
26 September en 26 October j.l.
1. Ingekomen stukken.
2. Adressen van de heeren J. M.
Harinck, A. de Beste en J. A. van
Heel, inzake uitgifte van grond in
erfpacht.
3. Aanvragen betreffende afschrijving
van belasting en sohoolgeld.
4. Vaststelling van
a. 2e Suppletoir kohier hoofdei.
Omslag, dienst 1905
b. 2e Suppletoir hohier honden
belasting, dienst 1905
c. 3e Suppletoir kobier honden
belasting, dienst 1905
d. Ie Suppletoir kohier School
geld voor school A, Cursus 1905
'06.
5. Benoeming gemeente-geneesheer
voor het tjjdvak 1 Januari 1906—
1 Januari 1909.
6. Benoeming van leden voor de ver
schillende Commissiën en besturen
wegens periodieke aftreding.
7. Voorloopige goedkeuring der reke
ning over 1904 en van de begroo
ting voor 1906, van do rustende
Schutterij.
8. Wjjziging van het reglement voor
het fonds tot ondersteuning van
weduwen van gemeente-ambtenaren.
9. Wjjziging der verordening regelend#
het onder wij zend personeel aan de
O. L. Scholen en zjjne bezoldiging.
10. Adres van de regelings-commissie
der in September j.l. gehouden
KoninginnefeeBten, houdende ver
zoek om subsidie nit de gemeente
kas tot aanzuivering van het nadeelig
saldo der rekening van bedoelde
commissie.
11. Adres der firma weduwe J. H. C.
Kakebeeke Gz. in zake het ver
krijgen van grond in erfpacht aan
den Oostwal.
12. Wjjziging van het loontarief voor
gemeente-werken.
Het R. C. Parochiaal Armbestuur
zal op Donderdag 14 December 1905
aan de huizen van alle ingezetenen een
ALGEMEENE COLLECTE houden ten
behoeve van de armen, aan zjjne zorg
toevertrouwd, voor welke collecte (de
eenige, die dit armbestuur in het jaar
houdt) ruime giften gevraagd worden,
ten einde het genoemd armbestuur in
staat te stellen aan zjjne verplichting te
voldoen.
Goes, den 8 December 1905.
Bnrgemeester en Wethouders van Goes,
DE KONING KOOIJ.
De Secretaris,
G. A. HAJENIUS.
GOES, 8 Dec. 1905.
Naar men ons mededeelde hebben
zich Woensdagavond bp de afd. Werk
verschaffing alhier 40 personen om werk
aangemeld.
Men schrjjft ons
Aan de afd. »Goes" van den Alg. Ned.
Typografen Bond is eene jongoÜDgsver-
eeniging verbonden, die reeds meer leden
telt dan de hoofdafdeeling zelf.
Het bestaan wordt deze afd. reeds
moeiljjk gemaakt niet alleen door vakge-
nooten, maar ook reeds door een patroon.
Nadat het een drukker hier ter stede
was bekend geworden, dat zjjn personeel
lid was van den Alg. Ned. Typografen
Bond, werd hun hunne betrekking op
gezegd. Binnen 4 weken zjjn zjj (een
18-jarige en een 15-jarige) als ontslagen
beschouwd.
Door het Bestuur der afd. zullen nog
pogingen worden aangewend om dezen
drukker van zjjn besluit af te brengen.
Uog zjj vermeld, dat sedert de oprichting,
jiiet me»* typografen tot de afd. zjjn toe
getreden. De hooge contributie (17 ct. per
week) en vrees voor den patroon houdt
hen daar nog van af.
's tfleerenhoek. In de Woensdag
gehouden Gemeenteraadsvergadering wa
ren alle leden tegenwoordig. Na het voor
lozen der notulen werd het nieuw geko
zen lid, dhr. J. A. Romjjn, beëedigd. Uit
de voordracht voor een lid van het bur-
gerljjk armbestuur, bestaande uit de hee
ren Timans (aftredend) en Serrarens, werd
de beer Timans met 6 stemmen (1 blanco)
herkozen.
Tot leden der NieuwjaarscommiBsie
werden benoemd, voor de buitenwjjk B,
dhrn. J. B. Worri en P. A. Remjju en voor
de binnonwjjk A, dhrn. M. v. d. Meulen
en J. A. Remijn. Gratificatiën, respecti
vely van f10, f10, f5 en f5 werden
toegekend aan de politie.
Kortgene. In de algem. vergadering
der varkenBhoudersvereen. »Door Een
dracht Sterk" alhier op den 6 Dec. 11. ge
houden bleek dat de ontvangsten der ver-
eeniging bedroegen f 396,99 de uitgaven
f273,79, waaronder f251,84 wegens uit-
keering voor gestorven varkens. Naar
aanleiding van het bedanken van den
secretaris werd als zoodanig benoemd de
heer P. Verburg. Als coinmissariB werd
herbenoemd de heer A. Koets. Wegens
de gunstige resultaten met het vlekziekte
serum werd den leden namens de ver-
eeniging gratis gelegenheid gegeven hunne
varkens ter voorbehoeding te laten in
enten.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Eerst nog een paar aanvullingen om
trent de zitting van Woensdag.
De heer Drucker spreekt eerst over
den politieken strijd, hier geïntroduceerd
door de heeren Van VIjjmen en Heems
kerk. Op hun aanvallen mogen wjj ons
verdedigen.
Gezondigd is er bjj de stembus aan
beide kanten. Kent de beer Heemskerk
niet een antirevolutionnair propagandist,
wiens naam spreekwoordelijk iB geworden
in verband met de verkiezingspraktjjken
Weet men niet wat in Amsterdam VIII
is gebeurd En wat de strooibiljetten
betreft, er zjjn er zeer afkeurenswaar
dige bij. Bij een Statenverkiezing werd
van antirevolutionnaire zjjde beweerd, dat
een stemopnemer in een naburige stad
bjj de voorlezing der biljetten valschheid
had gepleegd, terwijl de onwaarheid is
gebleken. Welke verbittering moet er
niet ontstaan door de beschuldiging van
een der laag6te handelingen, die een
mensch kan begaaD Herinnert d*
heer Heemskerk zich niet dat twee van
de voornaamste leiders vier maanden vóór
den strijd de leiding gaven op een wjjze,
die waarlpk niet waardig kan worden
genoemd De tegenstelling werd ook
gemaakt tusschen Christus en Troelstra.
Er is feest gevierd in den avond van
den dag der herstemming. Daar kan wel
iets minder betamelijks bij gebeuren.
Doch bjj de overwinning van de rechter-
zjjde in 1901 in Amsterdam IX werd ge
zegd dat God had overwonnen, waardoor
ook andersdenkende geloovigen in bun
gemoed werden gekrenkt.
Nu het optreden van dit ministerie in
zjjn verhouding tot de Volksvertegen
woordiging. Spr. staat hierbjj op een ander
standpunt dan de sociaal-democraten.
Deze onttrekken zich aan de verantwoor
delijkheid en willen tot de oppositie ge
rekend worden. Betreft dit eok de sociale
onderwerpen, geljjk onlangs bjj het vesti-
gingstractaat met Duitscbland Hp kan
niet begrjjpen hoe men zoo iets kan vol
houden in een partjj van zekere betee-
kenis en die deze beteekenis zelve nog
al hoog schat. Hoe kaD datHoe kan
men zich ten slotte losmaken van de
stembus van 28 Juni Hoe zou men
oordeelen over een partjj, die de socia
listen in een zoo ongunstig daglicht zou
den plaatsen Ja, er ware een andere
oplossing van de crisis mogelpk geweest,
maar de thans gekozene oplossing was
toch betrekkelijk wel de beste. Rechts
was men in de minderheid. En aan deze
zjjde is de verschuiving naar links reeds
voor de stembus gebleken. Met valscbe
leuze iB onzerzijds niet gestreden. En is
de positie van het ministerie zoo hacht-
ljjk De hear Heemskerk zeide dat de
coalitie rechts sterker en hechter is dan
ooit. Ligt in die herhaalde verklaring
het voornemen om mettertjjd zoo mogelpk
het ministerie omver te kegelen De
redevoeringen van de heeren Troelstra en
Tydeman hebben bewezen, dat zjj daarbjj
niet op de hulp van links hebben te
rekenen. Maar is een andere partij-for
matie in de toekomst onmogelijk Wie
weet hoe over 2 of 3 jaar de oud-libe
ralen over het kiesrecht zullen denken
Eindelpk de houding van sprekers groep
tegonover dit ministerie. Klaren wjjn zal
bjj schenken. Welwillend, vriendschappe-
lijk, afwachtend hopen wp de regeering
te kunnen steunen. Voor deze denkbeelden
zal Dog niet zoo dadelpk overeenstemming
verkregen kunnen worden aan de minis
terstafel. Vandaar het coalitieprogram van
Januari.
Het programma van het ministerie komt
daarmee overeen. Het komt echter aan
op de uitwerking. Wolnu, die zullen
wp met vertrouwen afwachten.
Ons standpunt in zake het kiesrecht
is het volgende. Het blanco-artikel is
voor ons geen ideaal, maar alleen en uit
sluitend de weg naar het einddoel, de
thans onder de bestaande omstandig
heden meest begaanbaro en de kortste.
Spr. herhaalt wat hp op 12 December
1904 gezegd heeft: wij bljjven hechten
aan hr<t algemeen stemrecht als middel
om te komen tot de Bociale wetgeving.
Dat is het programma van Tak van
Poortvliet, hetwelk in hoofdzaak is bljjven
bestaan. Dat men tegeljjkertjjd nadere
verbeteringen in de grondwet wil brengen,
is te verdedigen. Na 20 jaren zjjn natuur
ljjk weder gebreken ontstaan, die men
zal willen wegnemen. Wp vragen dan ook
niet uitsluitend voor het kiesrecht de her
ziening. Maar anderzijds willen wp niet
met do eene hand geven wat wp met de
andere terugnemen dat de volksinvloed,
aenerzjjds uitgebreid, auderzjjds weer ge
temperd zal worden. Natuurljjk zal
de regeeriDg hierover thans niet willen
debatteeren, maar dat belette niet dat
wp onze opinio ruiterlijk zeggen. En de
Grondwetsherziening worde niet aan
't einde van de vierjarige periode inge
diend, maar tjjdig, zonder den arbeid
langer te verschuiven dan noodig is, op
dat hp binnen 4 jaren gereed kome.
Wat de zitting van Donderdag betreft,
daarover schrjjft de overzichtschrijver in
het Vaderland
De financiën hebben ruim haar deel
gehad. Zjj werden besproken van allen
kant en naar allen trant. Van den heer
Van der Zwaag af, die meende dat 20
millioeneD noodig zouden zijn en met het
aanwpzen der bron spoedig klaar was
schaf het militairisme af, tot den heer
Lohman, dia van het militairisme niet
repte, die zjjn liefde voor den vrjj handel
had weggeborgen en mot het plompver
loren middel van mr. Harte's tariefwet
opnieuw kwam aandragen, toen hp aan
het eind van zjjn bolaDgrpke rede een
enkel woord over de geldmiddelen sprak.
Of moet men in ernst de verzekering
aanvaarden, dat het wetsontwerp-Harte
niet protectonistisch was, en principieel
nauwkeurig hetzelfde als het ontwerp-
Pierson De heer Pierson zelf hoeft van
deze bewering het zjjne gezegd, gewezen
op het beginsel dat bjj de tariefwet-
Harte voorzat, het beginsel van bevor
dering der biDnenlandBche Dp verheid,
van welk princiep bjj de tariefwet-Pierson
geen sprake was.
Nog een ander lid der Lohmangroep
voerde over de financiën het woordde
afgevaardigde van Dokkum, die eon be
vreemdend onstuimigen aanval deed op
het Kabinet en op het laatste liberale
ministerie vóór dezen, dat van de heeren
Goeman Borgesius en Pierson. Beide aan
vallen echter gingen in de lucht ver
loren noch het Kabinet-De Meester noch
het Kabinet-Pierson leden schade. Dat
dit laatste ongedekte dure wetten heeft
nagelaten, is onwaar indien het juist
was, zou onmiddellpk na zjjn aftreden de
noodzakelijkheid van middelen-verster
king gebleken zjjn en dat is niet het
geval gebleken. En dat het Kabinet-De
Meester krachtens zjjn oorsprong niet
met voorstellen tot belastingverhooging
zou mogen komen, is enkel dwaasheid.
Belastingverhooging stond uitdrukkelijk
in het program der Unie-liberalen en
vrjjzinnig-domocraten. Het eenig stukje
waarheid in mr. Van Veen's betoog was
de herinnering aan de bezuinigingspara
graaf in dat program. Die herinnering
was juist, maar zjj was ook reeds van
links, door den heer Drucker, geschied.
Ter gelegenheid dezer financieele be
sprekingen kwam natuurljjk ook telkens
het opcentenplan in debat. Afgewezen
door den heer Lohman, vond bet ver
dediging bjj den heer Pierson, en zwakke
beBtrpding bjj de heeren Van Karnebeek
en Van Veen, die beiden, wacht men tot
Februari, misschien nog tot voorstanders
zullen worden bekeerd. Maar de heer
Pierson oefende reeds aandrang op den
Minister uit om niet tot Februari te
wachtendan weet men immers van wat
iü 1906 geschieden zal nog even weinig
als thans.
Een ander financieel onderdeel, de ge-
meeDte-financiën, werd door den heer Tak
in een kenrig en kundig speecbje in de
belangstelling der Regeering aanbevolen.
Da rede van den heer Lohman was
ovorigenB niet zeer agressief. Het optreden
van het Kabinet verklaarde hp in deze
omstandigheden zelfs verdedigbaar te
achten, wat oen scherp protest van den
heer Van Idsinga uitlokte, dat alles weg
had van een persoonlijken aanval op den
leider der Ghristelpk-bistorischen, toen
de afgevaardigde van Bodegraven ver
klaard», dat dit Kabinet zonder politiek
raison d'être het gevolg was van de for
matie door mr. Borgesius en deze formatie
bet gevolg van verkeerden raad, na den
uitslag der verkiezingen aan de Koningin
verstrekt.
Nog scherper kwam de heer Talma, de
laatst# spreker, die eerst om kwart voor
zes was uitgepraat, uit den hoek. Maar
zjjn scherpte richtte zich tegen de lin-
kerzpde en het Kabinet. De rede van
dezen anti-revolutionairen democraat, die
in zelfgenoegzame braafheid nogmaals
durfde beginnen over de zonden der vrij
zinnigen in den verkiezingsstrijd, was
ons al buitengewoon onsympathiek. Zjj
was schoon en forsch van klank en had
daardoor op de publieke tribune nogal
succeB, maar verhief zich overigens in
doorsnee niet boven het peil der ver-
kiezings-speeches, waar deze spreker
kwaad van spreken dorst.
Nog andere antirevolutionnairo voor
mannen zjjn uit hun teuten gelokt(ie
hoeren Van Vliet en Okma. Het bleek
reeds, dat hun moed bjj de wisseliDg van
gouvernement aanmerkelijk gestegen is.
Thans zjjn zp critici van het zuiverste
water en van het scherpste wapen. Welnu,
voorzoover hun stuwkracht gaat in de
mocratische richting zal zjj aan de meer
derheid der linkerzpde welkom zjjn.
Onderwijs.
De Amsterdamscke onderwijzers- quaes-
tie. Naar wp vernemen zal in het Vrij
dagavond verschjjnende Gemeenteblad
worden opgnomen een voordracht van B.
en W. om de geschorste onderwijzers aan
de openbare lagere school letter T, de
heeren Traanberg en Edelman, voor het
einde van den schorEingBtermjjn uit bun
betrekking bjj het onderwps te Amsterdam
te ontslaan.
Zijn wp wel ingelicht, dan zal tevens
in dat Gemeenteblad worden opgenomen
hot stenografisch verslag van het onder
houd, dat de wethouder mr. N. J. Van
Hall met genoemde heeren ten stadhuize
heeft gehad, en zal tevenB de Ge
meenteraad tot een openbare zitting op
Woensdag 13 dezer worden bijeengeroe
pen, om zjjn oordeel over de ontslag-voor
dracht uit te spreken. Bet Vad.)
Uit de Pers.
De Roomschen en de Zondagswet.
De Vrijz.- Dem. schrjjft
De Staatscourant bracht dezer dagen
in een bp voegsel de verslagen van de
Commissies, die in 1905 de eindexamens
voor de Hoogere Burgerscholen met vijf
jarigen curBus hebben afgenomen. In één
van die verslagen leest men het volgende
De minister van Binneniandsche Zaken
(dr. Kuyper), verzocht den voorzitter der
Commissie, geen vergadering op Zondag
te beleggen. Sommige Commissieleden
meenden, dat voldoen aan dat verzoek
groote bezwaren kon medebrengen
»De Commissie meende daarom den voor
zitter te moeten verzoeken, den Minister
op deze moeilijkheid te wjjzen. De Mi
nister stond daarop, bjj nitzondering, toe,
vergaderingen op Zondag te houden".
In welke provincie mag wel de Com
missie gezeten hebben, die afzonderlijke
machtiging des Ministers tot arbeid op
Zondag vroeg en verkreeg? Allicht zal
men zoeken naar eene provincie, waar
de >heidenen" en «sabbatbschenners" bp-
zonder talrijk zjjn. Wie zoo giste, zou mis
raden. Het feit is voorgevallen in Lim
burg 1 In de Commissie zaten, naast
leeraren der openbare Hoogere Burger
scholen te Maastricht en Roermond, niet
minder dan vjjf leeraren der bpzondere
Hoogere Burgerschool van Rolduc.
Op zichzelf is dit zeker een kleinig
heid. Maar met audere aanwjjzingen
is het 66D6 bpdrage tot verklaring van
het feit, dat het onder het vorige Mi
nisterie met de Zondagswet niet beBt
wilde vlotten.
Gemengde Berichten.
Om eene verkeerde meening weg
te nemen, die bjj velen, vooral buiten de
stad, is ontstaan door de advertentie, die
Benjamin Faberp de Jongo's faiHiPS- meüt
aankondigde, deelen wp mede, dat ge
noemde Faberjj de Jonge niet is B.
Faberp de Jonge Bz, welke ODder de firma
Wed. B. Faberp de Jonge handeldrijft
in lampvD, galanterieën, naaimachines,
fpeelgoed enx, maar B. Faberp de Jonge,
Johz, planter te Cuba en aldaar zjjn
domicilie houdende.
Gisteravond gaf de gymnastiek-Ver-
etnigiüg Volharding" hare eerste uit
voering in dit seizoen in de schouwburg
zaal der sociëteit V. O. V. alhier voor
een vrjj talrijk publiek. Het was eene
goede gedachte van den directeur bjj do
samenstelling van het programma daarop,
behalve vrjje oefeningen, ook te plaatsen
orde-oefeningen, die boe eenvoudig ook,
gekozen, altjjd een goed effect maken,
een gewilde afwisseling aanbrengen, en
niet weinig bijdragen om te doon uit
komen wat samenwerking vermag. In dit
laatste opzicht mogen oveneens genoemd
worden, de beide groepeD, waai in allo
leden en adspirant-leden een functie ver
vulden en door het betrekkeljjk kleine
deel, dat ieder er aan toebracht, een schoon
geheel voortbrachten. De staafoefeningen,
gegeven door een vjjftal oudere leden,
waren onberispelijk van uitvooring cn
effjetvol van samenstelling; zp mogen
dan ook als een der best geslaagde num
mers worden beschouwd. De oefeningen
aan Brug en Rek deden zien, welke flinke
turners »Voiharding" voortdurend onder
hare leden telt, terwjjl de adspirauteD, die,
behalve vrjje oefeningen, eenige oefenin
gen aan Ringen gaven, de verwachting
rechtvaardigen, dat dit aantal mettertjjd
nog zal toenemen.
Ter afwisseling van het gymnastiek
gedeelte werd een tooneelstukje gegeven,
getiteld»Do drie werkstakers" of »De
raven brengen geen brood", waarvan do
inhoud is ontleend aan do dageljjks voor
komende geschillen tusschen patroon en
werkman over loonsverhooging en korter
arbeidsduur. De morèal van hot vrjj
goed opgevoerde stukje is, dat de werkman
maar het beste doot tevreden te zjjn met
een goeden baas en een behoorlijk loon.
Ten slotte werden vertoond drie mar-
mergroepen, voorstellende feiten uit de
oude geschiedenis, een nummer, dat altjjd
veel aantrekkelijks heeft.
Een good orkest zorgde voor het muzi
kale gedeelte van dm avond, die roet
een geanimeerd bal werd besloten.
Waarde. In 1904 werden op de weeg
brug alhier gewogen 2,565,534 K.G.
bieten, in 1905 4,170,267 K.G. Wel een
bewjjs dat ook in deze gemeente de
bieteDcnltunr vooruitgaat.
Heer Hendrikekinderen. Don
derdagavond hielden de leden van de
kolenvereeniging »Eendracht maakt
macht" hun jaarlpkscbe algemeene ver
gadering, waarbjj vele leden, ook van
buiten deze gemeente, tegenwoordig wa
ren. Uit de rekening van den penning
meester bleek, dat bet, totaal der ontvang
sten bedroeg f 1588,805 en dat der uit
gaven f 1630,885, terwjjl aan voorraad
kolen aanwezig is een som van f 263,235.
Dus een goed slot van f221,15. De leden
hadden hun kolen voor een prijs van
f0.77 vrjj aan huis ontvangen. Als naar
gewoonte ging men tot een gezameDljj-
kco maaltijd over en was men Dog laDgen
tjjd gezellig bijeen.
Schone. Woensdagavond voer do pe
troleum motor Lotteniettegenstaande het
signaal op onveilig stond, tegen de spoor
brug bp het station Vlake, waardoor het
vaartuig zwaar, en het remmerewerk
aan de brug licht besohadigd werd.
Wolfertsdijk. De Gereformeerde
meisjes vereeniging >Jisca" hield j.l.
Donderdag in de consistoriekamer der
Ger. Kerk eene uitstalling en verkoop
van de kleedingstukken en handwerken
door baar in haar wekelpkeche verga
deringen vervaardigd.
Vele gegoede ingezetenen hadden voor
een bezoek daaraan nitnoodigingen ge
kregen. Het bedrag dat ontvangen werd
door genoemde vereenigin?, zal geschon
ken worden aan de commissie, die reeds
hier ook bestaat voor eene op te richten
Bpzondere School op Gereformeerden
grondslag.
FoJijnspJaat. J1 Donderdag trad het
fmfare-gezelschap >Wilhelmina" alhier
i 1 het hotel >De Patrps" op met een
uitgebreid en gevarieerd programma, r'afc
uitstekend werd afgespeeld en door het
talrjjk pnbliek goed werd gevolgd.
EerBt gaf het een zestal muziekstukken,
waarbjj de flinke leiding van den direc
teur, den heer Q. van As en den pver
der leden bleken.
Tusschen de muzieknummers werd het
tooneelBpel »'t Lied van Moeder" uit
stekend gespeeld, zoomede nog de komiek*
