1905 N°. 132. Dinsdag 7 November. 92sle jaargang. FEUILLETON. In de schaduw yan de Peter- en Paulsvesting. De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrij dagavond, uitgezonderd op feestdagen. Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,83* Afzonderlijke nommeia 5 cent. Inzending van advsdentiSn vóór 2 uren op den dag dee* uitgave* De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ot. Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs slechts tweemaal berekend. Geboorte-, hu welp kl- en doodboii jhten en de daarop betrokking hebbende dankbetuigingen worden van 110 regel» 1,berekend. Aanvragen om on vermelding van liefdegaven 5 cent per regel. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens. Geloofshaat. Het voorloopig verslag over Hoofdstuk I der Staatsbegrooting over 1906 is ver schenen. Het spreekt weer van »een lid meende", »enkele leden kwamen op tegen", •sommige leden waren van oordeel", >vele leden achtten" enz. Wat ons meer belang inboezemt dan vele van deze op merkingen, die veelal retrospectieve be schouwingen zjjn, zonder practiscb nut, is, eens te weten, welke numerieke eissben er gesteld worden ten opzichte van de uitdrukkingen, een paar, enkele, sommige en vele. Vele vragen zgn er gedaan, die te zijner tjjd in de Memorie van Antwoord zullen worden beantwoord eD bij die ge legenheid zullen we ze memoreeren, dan heeft men er meer aan dan op dit oogenblik. Over een enkel punt, dat >velo leden" hebben te berde gebracht, willen we echter terstond oven spreken. Zgn noem den het >990 vervalsching van do waarheid, te beweren, dat het vorige ministerie, en in list bjjzonder de vorige minister van binnenlandsche zaken, tot opwekking van kerkelijke hartstochten aanleiding zoude hebben gegeven. Daarentegen is dit wel geschied door de wjjze, waarop bij de verkiezingen de antithese tusschen geloof en ongeloof is bestreden. Bij die be strijding heeft mon zich vooral gericht tegen den vorigen minister van binnen- landache zaken en daarmede den strgd van zakelijk op persoonlijk terrein over gebracht. Zoo kwam samenwerking tot stand tusschen vorschillende groepen, wier politieke beginselen uiteenloopen." Die »vele leden", die hier de zaak op haar kop zetten, hebben daardoor blijk gegeven van een slechte memorie te be zitten, of, wat wjj liever niet veronder stellen, hebben gehoopt op de min deug delijkheid der memorie hunner tegen standers. Lang immers voor de verkie zingstijden hebben de elericalen bjj een groot doel dor kiezers bet denkbeeld opgewekt, als zou hot streven der tegen partij gericht zgn tegen eiken godsdienst, stelden zij hun tegenstanders op politiek gebied voor als ODgodisten, wier begin selen in strgd zgn mot het Cöristendom Dat kiezers hunne dierbaarste belangen, die zij in gevaar gelooven, trachten te verdedigen, is verklaarbaar, maar hoe eene partjj van christenen, tegen beter weten in, hare tegenstanders uitmaakt voor heidenen, dat kunnen wij moeilijk begrijpen, als wij aannemen, dal zjj waar- ljjk Christenen zgn. Misschien komt dat, wijl zg in da eerste plaats Calvinisten en in de tweede plaats Christenen zgn. Maar toch zag men het dagelijks ge beuren. Voortdurend protesteerden de liberalen tegen de bewering, dat zg zouden zgn oagodisten, paganisteu, of hoe em weinig besef van verantwoordelijkheid door MARK EASTWOOD. •Gaat u mee," zei bg toen de gong weerklonk en stak zgn arm in dien van zgn nieuwen huisgenoot»het diner is klaar. We eten van avond onder elkander, maar 's avonds hebben we altjjd bezoek." Madama was reeds in de eetzaal, toen de beide heeren binnen kwamen. De zwart kanten japon, die zjj aanhad, stond haar uitstekendzjj wenkte ondeugend met haar waaier en noodigde Rittberg uit om aan haar rechterhand te komen zitten Gedurende den maaltjjd sprak de heer des huizes over politiek, vooral over die uit het buitenlandLitschkoif wijdde zich klaarblijkelijk met veel kennis van zaken aan het culinaire genot en fluisterde Katia zoo nu en dan een schert sende opmerking in het oor, waarover ze harteljjk lachte, terwjjl zg als een vogeltje van de verschillende gerechten pikte. Toen madame Pilsoutsky van tafel opstond, legde zg haar vingertoppen op Rittborg's arm en liet zich door hem naar het salon brengen. Dat groote def tige vertrek was schitterend verlicht en er begonnen al een paar gasten te komen. De Fransche gezant, een beweegljjke, amusante, oude jonge heer, eenige hoog geplaatste staatsbeambten, een paar ka- detten en eenige dames. De laatsten voerden een levendig gesprek iD het Fraasch, totdat de een of ander zich naar den vleugel liet brengen, om een effectvol salonstuk of een Fransche chan- •sonnette voor te dragen. hebbend leider, hen uitschold om de geloofshaat zjjner volgelingen op te zwee- pen. En wat. was het antwoord van de overzjjde Een eerlijk erkennen, dat inen bet reebt Diet heeft, zichzelf, met uitsluiting van alle tegenstanders, chris telijk te noomon H >t mocht watEen reeks van verdachtmakingen, die de in- nerljjke waarde der protesten van de libe ralen trachtten te ontzenuwen. »Da liberalen worden >óór den stom- busBtrjjd altgd vroom" heette het nu eens •de liberalen%loopen weer met de witte das", klonk bat dan weer. En als men dan de aandacht vestigde op mannen, wier gehechtheid aan den christeljjken godsdienst overbekend is, evenals hunne liberale overtuiging, dan was men aan do ove'zijde klaar met liefelijkheden ais: •naam-chriitenen, die hun geloof niet durven to belgden" of, »modernon, die den grond onder onze voeten weghalen". »Voor God, tegen Barabbas 1" was de leuze, die bij herhaling werd aangeheven, en die de eenvoudigen wol in den waan moest brengen, dat zg en zg alloen aan spraak konden maken op den titel van »christenen". En die leuze, waarvan do onwaarheid, de valscbheid, zoo menigmaal ia aange toond, beeft don politieken strgd verpest. Maar dit te verwgten aan de vrijzin nigen is eenvoudig absurd. De geheele leer van het liberalisme is er opgericht, om geen oüderscbeid te maken ten aan zien van het geloof. Wie meent, dat de vrjjzinnige idee oorzaak is, tot gevolg moet hebben, verscherping van geloofs haat, is uit de lgn van den logischen, vorstandigen en juisten gedechtengang geraakt. Dat men zich iü den verkiezingsstrijd vooral tegen dr. Kuyper heeft gericht, is zoer begrijpelijk. Dr. Kuyper toch was niet eDkel minister-president, maar ook leider van de Kamermeerderheid geble ven. De Kuyperianen hielden er geen eigen politiek op na die van dr. Kuyper was de hunne. Buitenland. De Revolutie. fJDe toestand is in Rusland nog vol strekt niet beter geworden in de eerste plaats wacht men af, wat de uitvoering zal zgn van de beloofde hervorming verder ziet men hier en daar inplaats Tan de beloofde vrgheden niets di n reactie, die verbittert, eD ten slotte ver wekken de tegen-revolutionnaire bewe gingen in Zuid-Rusland groote woede. In Warschau voornamelijk Eiet men, hoe de gouverneur de pers aan banden legt, handelt de regeering alsof er geen hervorming was uitgevaardigd en het gevolg is natuurlijk, dat de revolutie er veld winthier staken de spoorweg arbeiders nog, bier zijn de fabrieken ge- Katia zong met een zacht week stem- melje een klein Russisch liedjehet klonk als het Buizen van den wind. Ritt berg, die juist van plan was om zich terug te trekken, bleef bij de deur staan om het haar te hooren uitzingen. Hij werd daarbij door een weemoedig gevoel overmand, toen hg om zich heen keek tusschen al die vreemde menschen. Aan een der speeltafeltjes stond madame de Pilsoutsky druk pratend en de kaarten handig schuddend men hoorde de goud stukken klinken en de bankbiljetten rit selen. De voornaamste bezigheid van den avond zou beginnen. Nadat Katia haar lied gezongen had, ging zij op een divan zitten en was onmiddellijk door bewon derende kadetten omriDgd. Onwillekeurig moest Rittberg die schitter inde omgeving vergelijken met de eenvoudige studenten kamer, die hg kort geleden te Berlijn verlaten had. Een diep gevoel van heimwee naar die gezellige kamer greep hem aan. Zelfs Katia was op het oogenblik niet in staat hem te boeien. Ontstemd en treurig keerde hg zich om, om weg to gaan. »Wilt u niet een spelletje meedoen, mjjn vriend zei de weeke stem van Lit6chkoff. >Ik verzoek u mg te willen excuseeren, ik speel niet." »U zult wel moe zgn van de lange reis en misschien liever uw kamer op zoeken »Openhartig bekend, ja en ik hoop, dat u me daarom niet voor menschen- schuw zult houden." »Wel zeker niet, mgn waarde ik hoop alleen maar, dat u een andere keer ons wat meer van uw gezelschap zult gunnen. Wel te weten, ik zal u bg den generaal excuseeren." Toen Rittberg zgn kalme, rustige kamer binnenkwam, schudde hg zich als een sloten en ook bij de tolefoon wordt niet gewerkt. En toch is Polen het gevaar lijkste land voor de Russische regeering. Ook uit Finland komen onrustbarende borichtoDdaar beerscht de opstand, daar worden comité's van voorloopig be wind opgericht, daar stelt mou nationale gardes in en wil raen van da gelegenheid gebruik maken om autonomie te ver krijgen. Maar de regeering zendt er «on groote macht van troepen heen en oor logsschepen verschijnen aan de kust. Wanneer dat niet is om schrik aan te jageD, is het om met geweld de orde te herstellen en de orde dat is do dic tatuur en die laten de Finnen zich nu niet meer maar zoo opleggen. Het volk van Finland komt niet gemakkeljjk in beweging, maar is hot eenmaal in be weging, dan is er moeilijk tegenhouden aan. Overal eischt men het ontslag van den geweldtiian, generaal Trepof, en zoolang die eisch niet wordt ingewilligd en deze generaal een bedreiging blijft voor elke betooging, voor elke gemeenschappelijke wsnsch-uiting, zoolang is het onmogelgk, dat de rust in het Tsarenrijk zal terug- keeren. Trouwens, het heeft er wel wat van, alsof de regeeringskringen niet willon, dat de rust terugkeert, omdat dan ook de groote hervormingen moeten worden ingevoerd. Hoe anders te verklaren de door politie en regeering uitgelokte en gesteunde tegen-revolutie van hot grauw in de groote plaatsen van Zuid-Rusland In Kisjinef, in Odessa, in Rostof, in Kazan hebben dagen achtereen verschrikkelijke gebeurtenissen plaatshet. grauw, dat voor de autocratie is, botylt stelselmatige moordpartijen op de vöoruitstreTendeD en de Joden en de politie en kozakken steunen hen in dat bedrijf. Het bloed stroomt iD de straten, Jodenvervolgingen, vervolgingen van liberalen hebben plaats, waardoor honderden worden vermoord het is een monsterachtig, maar ook een gevaarlijk bedrjjf van de regeeriDg Hongarije en Oostenrijk. Nu de Koning van Hongarge heeft bo s'oten met de hulp van den premier Fejer- vary de beweging der onafhankelijkheids- partjj te doen verdwjjnen door de invoe ring van algemoen kiesrecht, nu zoekt ook de oppositie naar nieuwe maatregelen. En het heeft er veel van, of zij die zal vinden. Het is er do regeering natuurljjk om begonnen de Hongaarsche leden van het parlement, die voor de scheiding met Oostenrijk zgn hun invloed te ontnemen door een parlement te laton kiezen op den grondslag van het algemeen kiesrecht, waarin tal van belangen en rassen ver- tegeDwoord zgn zullen. De Kossuth-man- nen zgD daarom begonnen verbonden te sluiten met de andere rassen van de monarchie en dat loopt werkelijk goed 1 Er is al een overeenkomst gesloten tus- hond, die lang aan een k- t'ing heeft gelegen. In de niet te onderdrukken be hoefte om zijn hart uit te storten, girg hg zitten en schreef tot laat in den nacht aan zgn zuster. II. Rittberg was juist bezig om zgn boeken uil te pakken, toen e;n knecht binnen kwam en hem namens madame verzocht om in het bl-'ine Balon te komen. »Laat die oude juffrouw naar de pomp loopen," mompelde hij, terwijl hg zgn huisjasje tegen een meer gekleeds jas verruilde en naar beneden ging. Hg trof madame Pilsoutsky weer op haar plaats voor de theetafel aan, van waar zg hem genadig toelachte. Bg boog over haar met ringen versierde hand en nam zgn kopje in ontvangst. Nadat hij een poosje naar haar praatjes geluisterd had, trok madame in eens een heel ernstig gezicht. »Ik heb een groot verzoek aan u, mijn heer Rittberg," begon zg >ik zou graag willen, dat u me zoo nu en dan en half uurtje tan uw tgd gunde en dat niet alleen aan mg, maar ook aim de lieve Katia. Zij is nog een kind en baar op voeding laat nog heel veel te wenschen over. Ik vind haar voor haar leeftijd nog erg onontwikkeld. Ik zelf was op mgn zeventiende jaar al een getrouwde vrouw 1" zg zuchtte. »Katia is in het klooster erg bedorven, wat ik overigens zeer begrjjpeljjk vind, want zg is een allerliefst schepseltje, alleen maar wat koppig. En nu had ik gedacht, dat het goed voor haar zou zgn om onder uw leiding de Duitsche, klassieke werken onderhanden te nemen". *Met heel veel genoegen 1" haastte Rittberg zich te antwoorden. De idee om dat bekoorljjk kleine Russinnetje les te geven viel bjjzonder in zgn smaak. »Wan- neer moet or mee begonnen worden schen de Hongaren en de Kroalife'rs en de Serven od Italianen zullen wel volgen. Wanneer dus straks een parlement bjjeen zal komen, waarin deze allo hun belangen kunnen bepleiten, zal de regeering tegen over zich vinden allen, die vwn hun nationaliteit autonomie willen, maar wan neer die eisch wordt doorgezet, dan komt men in de toekomst tot een verbrokkeling van het land, die nog tot vreemde diugen kan leiden. GOES, 6 Nov. 1905. Zaterdagavond werd in de »Prins van Oranje" een vergadering gohoudeu van deelnemers in bet foDds voor wedu- wenpensioea van gimeente-ambtenaren. Van de 78 leden, waarvan er ook buiten Goes wonen, waren 52 opgekomen. Men deelt ons over deze vergadering het vol gende mee De heer mr. J. do Witt Hamer, wet houder, opende als voorzitter de ver gadering en lichtte de haug-nd»' quaesti» toe, terwjjl hij er op wees, dat men hier niet met een gemeentelgk fonds hoeft te doen, maar met een funds van ambtenaren, staande onder een eigen reglement. De heer Van Aartsen, onderwijzer, verdedigde het voorstel van eenige onder wijzers om de bepaling in hot reglement, waarbjj het lidmaatschap voor gemeente ambtenaren verplichtend is gesteld, te schrappen, en om aan hen, die uit 't fonds treden, de helft der contributie terug te geven. Spr. wees er op, dat het tegenover de onderwijzers onbillijk is hen te dwin gen deel te nemen aan twee fondsen voor weduwenpensioen, en betoogde, dat het Rgksfonds voordeliger is voor de onderwjjzers, die daarom dan ook zedelijk verplicht zjjn zich er bij aan te sluiten. De heer v. Aartsen stelde in het licht, dat de na 1 Januari te benoemen onder wjjzers verplicht zgn deel te nemen in het Rijksfonds, zoodat, blgfthet reglement van het fonds te Goes onveranderd, na 1 Januari deelneming in twee fondsen voor nieuwe hier te benoemen onder wijzers een voorwaarde zal worden dit laatste achtte spr. niet in het belang van het onderwjjs in Goes. De heer v. Aartsen noemde het verder een insinuatie van de Goesche Courant om te zeggen, dat do onderwjjzers wel willen deelnemen in twee fondseD, maar niet in twee betaleD. Het standpnnt van de commissie van bestuur om afwijzend te beschikken op het voorstel van de onderwijzers, werd door den heer De Witt Hamer verdedigd, die den heer v. Aartsen en het voorstel der onderwjjzers bestreed. Spr. merkte op, dat de heer v. Aartsen bg de ver- gelgking van Rgksfonds en dit fonds ge bruik had gemaakt van de minima, ter wijl hier in Goes tot nog toe het volle bedrag van het weduwenpensioen is en wordt uitgekeerd. Spr. gaf eenigermate toe, dat bet onderwjjs onder de verplicb- Ik ben natuurljjk to allen tijde tot uw dienst 1" Madame wierp hem een betooverenden blik toe »Ahu mon maitre, u jaagt mij angst aanriep zjj uit od hare wjjd geopende violette oogen drukten ontstel tenis en angst uit. >Ik zie dat u mgn voorstel vreeseljjk ernstig opneemt Maar als u er eens achter komt, hoe weinig ik weet, dan zult u een boos gezicht trekken en dan zal ik bang van n zijn Geef me als het u belieft nog uitstel tot morgen Maar waar zit nu toch die on verbeterlijke Katia 1 We moeten toch een nur bepalen. Monsieur, wees zoo vrien delijk om even te bellen Een bediende, wiens echt Slavisch uiterljjk, door zgn verstjjfde onbeweeg- Ijjkheid, iets automatisch had, kwam ge luidloos naar binnen en hoorde do op dracht aan, die madame hem in het Rus sisch gaf. Een oogenblik, Dadat hg zicb even zachtjes verwjjderd had, kwam Katia de kamer binneD. Er lag een zedige, ver legen uitdrukking op haar gezicht zjj groette Rittberg terloops en liep naar Madame toe. Kindlief," riep deze met een plotsoling opkomende teedere bezorgdheid, »je hebt alweer hoofdjjn, zooals ik zie. Neen, spreekt me niet tegen, lieveling. Een kopje thee zal je goed doen Kom ga hier DSBst me zitten op de sofa en neem er je gemak van, Monsieur zal het zeker wel excu seeren." Met vuurrood gezicht deinsde het jonge meisje achteruit. »Maar, madame, mij mankeert absoluut niets", zei ze veront waardigd. >Ik heb nooit hoofdpjjn, u is het zjj slikte de rest van haar zin in. »Ga voort, mjjn engel", fluisterde ma dame. Haar smalle lippen en half dicht geknepen oogen gaven iets katachtigs aan baar gezicht. »Dan heb ik me vergist, ting van deelneming zou ljjdon, maar hechtte daaraau weinig gewicht, omdat een bjjdrage van f 15 per jaar meer niet veel invloed ken hebben. De b^er Breetvelt, hoofd van school A, bracht in herinnering hoe het fonds werd opgericht, doordat alle toenmalige gem»eot§-ambtenaren gaarne toetraden, en wee» erop, dat tot nu toe de inkom sten nog steeds gedoogden, dat het maxi mum pensioen werd uitgekeerd. Wanneer de verplichting ran deelname wordt op geheven, zal het fonds een knak krjjgen thans is het voordeeliger dan het Rjjks- fond*. De heer De Witt Hamer informeerde er in den loop van het debat Daar of do voorstellers, wanneer hun voorstel werd verworpen, nog andere maatregelen dachten te nemen in dat geval had men de vergadering wel achterwege kunnen laten, meende spr., wat de heer v. Aartsen niet toegaf. Het voorstel der onderwijzers werd ten slotte verworpen met 39 tegen 13 stemmen, zoodat ook voortaan elk ge meente-ambtenaar verplicht zal zgn deel te nemen in het fonds. Onder de tegen stemmers waren ook onderwjjzers. Verder werd nog een reglementswijzi ging, door de commissie van bestuur voorgesteld, met algemeene stemmen, na dat een enkele mededeeling was gedaan, aangenomen, waarop de gemeenteraad nog zgn goedkeuring zal moeten geven, eer zg van kracht zal kunnen worden. (Tot zoover wat men ons vertelde van het behandelde op de vergadering, die natuurljjk niet openbaar was. Een enkele opmerking evenwel naar aauleiding daar van de heer v. AartBen heeft bljjkbaar de heldhaftigheid gehad het voorbeeld te volgen van leden van sommige gemeente raden om een courant in debat te trekken, waar deze zich niet mag en kan verweeren. Waar de gelegenheid openstaat om in de courant zelve op te komen tegen wat men meent, dat ODjuist is weergegeven, is het geen bljjk van ridderlijkheid op ander terrein de niet-aanwezige faire te nemen. Bovendien sloeg de heer v. Aartsen in dit geval de plank leeljjk mis, want wat hjj een insinuatie noemde van on8 blad was een uitdrukking, die daarvan absoluut jpiets had. - Red. G. Ct Bjj kon. besluit zgn benoemd tot voorzitter van het bestuur der water- beering van den calamiteuzen Willem- AnDapolder de heer J. de Geus to Bieze- lingetot djjkgraaf van den Völcker- polder de heer J. Overbeeke en tot gezworenen van dien polder de heeren J. van Wjjk en J. F. Neve, olie te Rilland-Batb. Bg 's Rjjks dir. belastingen zgn bevorderd tot kommies 2do klas de kom miezen 3de klas J. C, Maat te Hoedekens- kerke en A. Huisman te Hansweerd. en ben je alleen ontstemd, omdat Amalia je haar zoo slecht gedaan heeft. Het kapsel dat ze je gemaakt heeft, staat je ook niet en dat is natuurljjk vervelend." Met fonkelende oogen en trillende lippen negeerde het jonge meiBje die laatste op merking. hebt me laten roepen", zei ze gemaakt kalm. >Wat moet ik doen Madame fronste op pijnljjke wgze haar wenkbrauwen en leunde achterover in de kussens. >Zegt u het haar, mjjnbeer Rittberg", fluisterde zg, vmisschion wordt het dan vriondoljjk opgenomen. Die gril len on die heftige uitvallen grjjpen mij heel erg aan Zjj sloot haar oogen. Valsche kat," dacht Rittberg veront waardigd, en het was maar goed, dat madame den blik niet zag, dien hjj baar toewierp, voor dat bg zich tot Katia wendde Het jonge meisje trok een zeer verontwaardigd gezicht en keek naar den grond het geheele kleine persoontje was één zwjjgend protest. Madame heeft mjj voorgesteld om samen de Duitsche literatuur door te werken," begon Rittberg. Voelt u daar iets voor, freule? Het zou natuurljjk in geen enkel opzicht met uw verdere studiën in botsing behoeven te komen en als het u mocht vervelen, dan kuD- nen we er natuurljjk onmiddelljjk mee ophouden." Bjj die woorden richtte madame zich op. doet mjj lachen, mjjnheer Ritt berg," zei ze ietwat scherp. »U draait de zaak om u doet alsof het een vrien delijkheid is van Katia, als ze u veroor looft uw kostbaren tgd op te offeren 1 Neen liefje, ditmaal moet ik er bepaald op staan, dat ge het vriendeljjk aanbod van monsieur aanneemt Wordt vervolgdJ%

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1905 | | pagina 1