1905 Nü. 130.
Donderdag 2 November.
92sle jaargang.
i FEÜILIETOJf.
In de schaduw van
de Peter- en Paulsvesting.
Do uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feostdagon.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 8#2§c
Afzonderlijke nommei* 3 cent.
Inzending van adverieaatiën vóar 2 uren op den dag den»
uitgave*
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant".
De prjjs der gewone ad verten tiën is van 1-5 rogels 50 cent, eiken regel uaeer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prgs
slechts tweemaal berekend.
Gebcorte-, huwelijks- en doodberichten on do daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1-—10 regels 1,berekend.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
Buitenland.
De Revolutie.
Het groote nieuws uit Rusland is het
bericht van eon mioifest van dan Tsaar,
waardoor aan het volk werd meegedeeld,
dat maatregelen zullen worden genomen
om het openbare leven tot kalmte te
brengen. Na zjjn spijt-te hebben uitga-
drukt over de gebeurtenissen, laat de
Tsaar volgen
»Wg leggen de regeering den plicht
op als volgt onzen onverzettolijkcn wil
ton uitvoer te brengen
»lo. De bevolking de onwankelbare
grondslagen der burgerljjke vrjjbeid te
verleenen, die berust op de werkelijke
onschendbaarheid van den persoon en de
vrijheid van geweten, van het woord, van
vereeniging en vergadering
»2o. Zonder de vroeger bovolen ver
kiezingen voor de Rpksdoema uit te stel
len, voor zoover de korte vóór het bij
eenkomen der Dooma nog overblijvende
tijd het toelaat, die klassen dér bevolking
tot deelneming aan de verkiezingen op
te roepen, die tot nu toe geheel van het
kiesrecht zjjn verstoken, waarbjj dan de
verdere ontwikkeling van bet beginsel
van algemeen stemrecht wordt overgela
ten aan de beslissing der onlangs inge
stelde wetgovende macht
»3o. Als onherroepelgkan regel vast te
stellen, dat geen wet kracht kan krijgen
zonder de goedkeuring van de Rijksdoema
en dat aan de gekozoneD des volks de
mogeljjkheid gewaarborgd wordt van wer
kelijke deelname aan de controle over de
wettigheid van de handelingen der door
ons benoemde overheden".
De groote vraag is nu natuurlijk zal
de uitvoering zjjn, zooais men moet
bopen Beloften, in nood gedaan, ze
worden zoo dikwijls niet gehouden en
van Russische Vorsten heeft men heel
vaak te veel verwachtDe Kölnische
Ztg. merkte op, dat dez8 regeering al
zooveel heeft beloofd, dat niet is gehouden
en de Londensche bladen zjjn ook al niet
heel optimist gestemd De Tsaar zal den
minister-president Witte, want dat iB deze
diplomaat geworden, moeten opdragen
een constitutie samen te stellen op de
grondslagen van het manifest en boven
dien amnestie moeten verleenon aan poli
tieke gevangenen. Het mengsel van uit
bundige vreugde en ontevredenheid, overal
in Rusland gewekt door het verschenen
Dinsdag van het manifest, vindt vermoe
delijk zijn reden in de vraag is ook de
vrjjheid van drukpers op de komst en,
zal er amnestie zgn. Hoe immerB zal er
rust kunnen komen, wanneer de revolu
tionairen de leiders moeten missen, voor
hun beginsel gestraft, en hoe is het moge-
ljjk een liberaal staatsstelsel in te voereD,
wanneer vele der mannen, die de parle
mentaire leiders moeten zgn, in gevange
nissen zuchten.
Van amnestie spreekt bet manifest niet,
DOOE
MARK EASTWOOD.
I.
Het was in het station te Petersburg.
Een groote, slanke jonge man met een
bruine snor, en een open, sympathiek
gezicht stapte uit een coupé en keek
zoekend om zich heen. Opeens werd er
een hand op zgn schouder gelogd en
sprak een bijzonder welluidende stom
hem in het Fransch aan.
Monsieur Werner Rittberg, als ik mij
niet vergis
Da reiziger keerde zich snel om en
zag een elegant gekleeden heer voor zich
staan over wiens knap, doch wel wat
week gezicht een beleefde glimlach gleed.
>Ja, mjjn naam is Werner Rittberg",
antwoordde hij.
»Sta mij toe dat ik me aan n voorstel,
monsieur. Ik heb mot u gecorrespondeerd
en ben Pavel Litschkoff, secretaris van
Zjjne Excellentie generaal prefect Biruloff.
Zooals ik van harte hoop, znllen we
goede vrienden worden
Rittberg nam zijn hoed af en stak zijn
nieuwen kennis de hand toe.
»Ik ben u zeer verplicht, monsieur
Litschkoff," zei hg in zgn beste Fransch,
»het zal zeker niet aan mg liggen als
uw vriendeljjke wensch niet vervuld
wordt."
Voor het station stond een elegante
landauer waarvan een knecht het portier
openhield. Er zaten in dat rjjtuig twee
jongens van ongeveer twaalf en veertien
jaar, die allebei het nationaal-Russische
alleen hoeft Witte meegedeeld, dat men
de in-yrgbeid-stolling overweegt van de
politieke gevangenen, van wie geen ver
storing der orde is te wachten. Dit zegt
natuurlijk niets. In Petersburg heeft het
volk dan ook gedreigd de gevangenen
te zullen in vrjjheid stellen met gewold
en dat zal er van kotnon, waaneer de
Tsaar niot ook hierin toegeeft.
We spraken van ontevredonbeid en
van vreugde. Id Petersburg heerschten
beide: een geweldige betooging voor een
grondwet werd gehouden in de hoofdstad
in de Kazan-kork en groote opgewon
denheid heerachte daar, maar later op
den dag hadden botsingen met de politie
plaats. En in Odessa heeft een ernstige
botsing plaats gehad, hebben de kozakken
weer onverwacht er op los geschoten,
hiersehte een paniek en werden winkels
geplunderd.
De toestand in Rusland is, al wordt
op enkele Ijjnen het spoorwegverkeer
hervat, nog kritiekde Tsaar schjjnt
dat te vermoeden, want een Duitsch oor
logsschip ligt bjj de hand, naar men meent
om desnoods de Keizerlijke familie naar
Denemarken of elders te brengen. Alleen,
wanneer Witte en zgn medeministers,
pas door hem benoemd, gaan werken en
met spo-'d resultaten laten zien, kan de
revolutie nog in de opkomst worden ver
smoord. Beloften op papier daarmee
is te veel gespeeld
Noor wegens toekomst.
Het Noorsche Storting heeft met vrjj
groote meerderheid het voorstel verwor
pen over de vraag of het land een Re
publiek dan wel een monarchie zal worden,
aan een volksstemming te onderwerpen.
Op voorstel der regeering is besloten in
onderhandeling te treden met prins Karei
van Denemarken ter aanvaarding van den
troon. Maar in elk geval zal nog een
volksstemming worden gehouden 07er de
keuze van een Vorst.
De vrede bedreigd.
De Sultan van Turkije heeft tot nog
toe geweigerd het plan goed te keuren
van de mogendheden om een financiërie
conrröle in te voeren in Macedonië door
agenten van de mogendheden. Tot nu toe
hebben de gezanten zich tevreden gesteld
mot aan te dringen op toegeven van den
Sultan, maar dat is nu uitmen ver
wacht, dat de Engelsche gezaDt zal heen
gaan, wat altijd iets gevaarlijks is, en
een vlootbetoogiDg van de mogendheden
is te wachten, ook al onaangenaam voor
hom, dien het geldt
Dinsdag schjjnt in Konstantinopel een
buitengewone ministerraad te zgn ge
houden om een uitweg te zoeken.
GOES, 1 Nov. 1905.
Benoemd is tot officier in de Oranje
Nassau-orde de beer mr. C. de Witt
kostuum afin hadden. De jongste had een
doos met pralines, waarvan hij snoepte
terwijl de ouds'e recht overeind stond
en zoo bard met e n zweep klapte dat
do vurige paarden telkens schrikten. Een
buitengewoon dikke koetsier met een
zwart fluweelen buis aan en een karak
teristiek hoofddeksel op hield de teugels
stevig vast, maar waagde het niet anders
dan door een bescheiden schouderophalen
tegen die ondougende streek te protes
teeren.
»Uw leerlingen, Mischa en Wanja,"
zei Litschkoff, hen voorstellend.
De jongens onderbraken hun bezig
heid om hun mutsen af te nemen, waar
bij de oudsto hem met een zelf bewuston,
brutalen blik opnam, terwijl de ander,
wiens rond gezicht een zeker luie goed
hartigheid verried, hem met zgn zwarte
oogen schuw en verlegen aankeek.
»Met Mischa zal het niet gemakkelijk
gaan," dacht Rittberg. »Wanja zal han
delbaarder zjjn, maar Mischa valt meer
in mijn smaak."
Uw taak is niet zeer zwaar," zei de
beleefde Litschkoff weer. De jongens moe
ten eiken dag een uur les hebben en de
rest van den tjjd Duitsch met u spreken.
Zij hebben ook onderwjjzers voor het
Engelsch, het Fransch en het Russisch
rijden, turnen en schermen leeren ze op
school."
Rittberg luisterde verbaasdwas het
mogeljjk dat men voor het hom toege
zegde schitterend salaris van twee duizend
mark 'Bjaars slechts zoo weinige dien
sten verlangde
Toen zij door de straten reden, viel
het den vreemdeling op dat deze zoo
breed en zoo leeg waren, vergeleken bjj
de Duitsche groote steden. Eerst toen ze,
na een poos gereden te hebben, de Newski
Prospect insloegen, werd het wat drukker
op straat. Hier verdrongen zich alle mo-
Hamer, schoolopziener in hot distri t
Goes.
Tor openbare civiele terechtzitting
der arr.-rechtbank te Middelburg van
heden is de heer mr. J. A. de Wilde te
Goes, als advocaat en procureur beëodigd.
Bjj Kon. Bosl. zgn benoemd tot
voorzitter en burgerlijks leden van den
militieraad in Zeeland tot. voorzitter
dhr. J. H. C. Heyse, lid der Provinciale
Staten tot zgn plaatsvervanger dhr. J.
L. I. de Bats, lid der Provinciale Staten
tot lid dhr. L. K. van der Harst J Jzn.,
lid van den gemeenteraad van Middel
burgtot zijn plaatsvervanger dhr. P. J
Boogaort, lid van den gemeenteraad van
Middelburg.
In Apeldoorn willen do R.-Katho
lieken een passiespel uitvoeren, wat groote
ergernis wekt bij de anlirevolutionaireo,
die »op denzelfden woitel des geloofs"
staan
Men schrijft aan het Vad. daarover
»De Apeldoornsche antirevolutionairen
big ven nog heftig protesleerea tegen He
uitvoering vaD passiespelen, door Katho
lieken in November a g. te geven. Vooral
schijnt men bezwaar te maken tegen het
vertoonen van het kruisigingstafereel,
waarvoor te Apeldoorn drie groote krui
zen zijn vervaardigd
Het Christelijk blad De Veluwe ver
wacht", blgkens een artikel in zgn jongste
nummer, van de autoriteiten niet anders
»dan dat zjj deze goddeloozo voorstelling
eenvoudig zullen verbioden", waar toch
de roeping der overheid is >te waken,
dat de ingezetenen door godonteereDde
voorstellingen, als hier bedoeld (de uit
voering van »Die Passion"), in hun hei
ligste overtuiging niet worden geschokt"
enz.
Mot belangstelling wordt in deze het
antwoord van den burgemeester op de
verschillende protesten tegemoet gezien."
Hot zal ons verwonderen of de burge
meester, die een verstandig en weldenkend
mensch is, voor den aandrang van be
krompen goloofsgenooten zal zwichten.
Hot laatste ni«*uws over de belang
rijke werkstaking in de bouwbedrijven
te Amsterdam is, dat, in verhand met
het besluit der christelijke vakrereeni-
gingen, de uitgesloten metselaars en op
perlieden hebben vergaderd. B -sloten
werd zich op het eens ingenomen stand
punt te handhaven en Diet aan den arbeid
te gaan op het z.g. »beemette werk".
Kolijnsplaat. In do raadszitting van
Maandag jl. werden als onderwjjzers voor
do herhalingsschool voor jongens alhier,
in de plaats van den heer G. Fran^oys,
die naar Rotterdom vertrokken is, de
heeren P. Beun en Q. van As benoemd.
's Heer Arendskerke. Ter aai-
vulliDg van ons verslagje der Raadsver-
geljjke nationaliteiten, hier rolden tallooze
quipages. De fantastische stijl, waarin
de fiere paleizen waren gebouwd, de
schitterende gouden koepels dor kerken
trokken Rittberg's aandacht. Na een poosj.-
reed het rjjtuig do poort van een dezer
paleizeü binnen en hield stil voor den
hoofdingang. De vleugeldeuren gingen
open en er kwamen eeD paar lakeien heel
gedienstig aanloopen om behulpzaam te
zgn bjj het uitstappen. De heeien betra
den een vestibule, die door het druk
aangebrachte verguldsel en de bonte dra
perieën een bijna overladeD indruk maakte.
Litschkoff nam de hand van den jongen
vreemdeling nog eens in de zjjne en zei
»ik acht het een voorrecht de eerste te
zgn, die u hier welkom hoet J"
Vervolgens ging bij hem voor, de breede
trap op, waar op do bovenste trede een
deftige persoonlijkheid stond, met een
zwart pak aan en een witte das om. »De
majoor domus zal u uaar uw vertrekken
brengen".
De secretaris boog glimlachend en ver
wijderde zich.
Rittberg volgde zijn gids door einde-
looze gangen en galerijen en tallooze
trappen, tot dat deze eindelijk een der
vele deuren opende en hem binnen liet
in een gezellige en uitstekend ingerichte
kamer, die met twee ramen aan de straat
uitkwam. De slaapkamer was er vlak
naast, en zjjn kcffirs stonden er al.
Na verloop van een uur, toen de jonge
man zgn toilet had gemaakt en zich
verkwikt had aan een kop geurige thee,
die als door een tooverslag plotseling in
zgn zitkamer op de tafel stond, hoorde
hg in den gang schreden van gespoorde
laarzen en dadelijk daarop werd er hard
aan de deur geklopt. Toen hjj ^binnen"
geroepen had, verscheen er op den drem
pel een gestalte, waarin hij als 'ojj instinkt
den prefect, zgn meester herkende* Op
gadering van 30 Oct. diene het volgende
Medegedeeld werd dat de leening groot
f 1070, voor den aankoop van bouwland
is geplaatst bjj het Groot Armbestuur
van 's Heer Heudrikskinderen tegen een
rente van 3 pet. per jaar.
De ODderwgzers belast met het geven
van borhalingsonderwgï werden aange
wezen.
De gemeente-begrooting dienstjaar 1906
werd vastgesteld, in ontvang en uitgaaf
op f24787,775 geraamd, roet een post
van onvoorzien groot f 154.29, terwjjl de
hoofdeljjke omslag geraamd is op f5700.
B. en W. stelden voor het peroaol
bouwland, gelegen uaast do begraafplaats,
en dezen zomer door de gemeente aan
gekocht, bg inschrijving voor één jaar
te verpachten.
De heer Smit zeide dat het z. i. ver
keerd is om dien grond nog te verpach
ten de Raad heeft tot aankoop besloten
omdat de begraafplaats te klein is, wat
ook blgkt wanneer telkens bij het maken
van een graf, de overblgfselen van onze
▼oorzaten moeten worden verwgierd hg
stelde mitsdien voor om genoemd perceel
direct in exploitatie te brengen. Dit voor
stel werd onderstiund door de heeien Van
der Poel, Njjsso en Jansen.
Hot voorstel van B en W. om voor
één jaar te verpachten werd evenwel
met z»s stemmen aangenomen tegen
stemden de heeren J. v. d Poel, S. Smit,
K. Jansen, Jacs. Njjsse en N. A. Remijn
De ho8r Smit vei klaarde dat h<them
speet, dat de meerderheid van den Raad
niet op zgn voorstel is willen ingaan
spr. noemde den to^siaud zooals ze nu
is en bestendigd zal worden een schandaal.
Nadat bg do gebruikidgke rond raag,
onder meer nog ter sprake wan gebracht
dat aan de Haven op d^n Znjjd-Kraaiert,
geladen schepen soms bljjven liggen, ten
ongerieve van andere, die daardoor geen
ladiDg kunnen innemen, zonder dat bij
de thans bestaande inotructie van den
havenmeester, daaraan iets is te doen,
werd de vergadering door den Voorzitter
gesloten.
In ons vorig verslagje werd vermeld,
dat de heer W. v. d. Moer word benoemd
tot onderwjjzer te Nieuwdorp, dit moest
zgn te Ouddorp.
Uit de Pers.
De Grondwetsherziening.
De benoeming van de staatscommissie
voor de herziening der grondwet wordt
door de meeste bladen besproken. Het
oordeel over de mannen, die haar vormen,
is nog al uiteenloopend.
Hot Hbld. vindt in de samenstelling
uit een niet te groot aantal leden, ge
kozen uit mannen van verschillende staat
kundige richtingen, maar grootendeels
buiten de knmers, oen waarborg voor
degeljjken arbeid.
het oogenblik, waarop hjj die imponee-
rende gestalte aanschouwde, flitste hot
hem door zgn brein, dat bg eens gehoord
had, dat de prefect ran politie van
Petersburg een vondeling was. Maar wat
deed dat er toe
Men zag bet dien man bg don eersten
aanblik aan, dat bij geboren was om te
heerschen. Hij bad een nauwsluitend.'
uniform aan, waarin zgn slanke, goed
geproportioneerde gestalte mooi utkwam,
den helm met den witten vederbos er
op had hg in zgn hand. Ofschoon hg
niet veel meer dan middelmatig groot
'was, leek hij grooter door de fiere wjjze,
waarop hg zijn hoofd droog en het impo-
neerende van zgn optreden. ZgD haar was
heel kort geknipt, zoo dat de eigenaardige
vorm van zgn hoofd duidalgk uitkwam
eo* dikke, bruine snor bedekte bgna
geheel zgn vast op elkaar geklemde lippen.
Er sprak uit de keele versebgning een
groote wilskracht en levenslast.
Hij kwam met een paar schreden naar
den Duitscher toe en stak hem zijn wel
gevormde, blanke hand toe. Welkom in
Petersburg, mjjnheer Rittberg Ofschoon
die woorden evenals de handeling zelf
vriendeljjk en beleefd waren, had Ritt
berg een onverklaarbaar gevoel van anti
pathie toen de slanke vingers van den
prefect de jzjjne drukten en hg in een
paar, weliswaar lachende, maar koele
en doordringende grgze oogen keek.
Dadeljjk daarop maakte die antipathie
plaats voor een gevoel van dankbaarheid,
dat iemand van zoo'n hooge positie zich
niet te groot vond om den jongen gou
verneur zelf op te zoeken en welkom te
heeten.
Intusschen had de prefect Rittberg
mot een gebaar uitgenoodigd om te gaan
zitten en was zelf met een zucht van
welbehagen in een gemakkelijken stoel
neergevallen. >Ik heb hot altjjd vreese-
De N. Ct. vindt dat, hoewel de com
missie niet eon zoo schitterende staf uit
maakt als die onder voorzitterschap van
Heemskerk en Buys, aan welke in 1883
de voorbereiding der toenmalige h«rzif-
Diog werd opgedragen, baar 8*menstel-
ling toch getuigt van het streven om
Diet slechts aan mannen van verschillende
politieke schakeeriDg, maar ook aan de
werkelgk bekwaams1 en en meest bevoeg
den dit belangrgke werk op te dragen.
Do N. Arnh. Ct. betreurt ten zeerste
dat van do warmste ij^eraars voor een
herziening van de op het kiesrecht be
trekkelijke artikelen, de sociaal-democra
ten, niemand in do commissie is opge
nomen.
lint Volk zegt, dat zes van de leden
der commissie voor een democratische
ontwikkeling van odb staatsrecht niets
beloven, dat zij integendeel die ontwik
keling naar vermogen zullen tegenhouden.
De zevende is de vrgzinnig-democraat
mr. E. Fokker, een stevig eD vasthoudend
man, maar die hier alleen staat.
A*d erkenning der sociaal-democrat e
ïd dit »nationale" werk is blgkbaar niet
gedacht. Wij bljjven buiten de gemeen
schap des politieken levens, voor zoover
de heeren daarover te beschikken hebben.
Zgn de kiezers zoo dwaas om ons een
politieke positie te geven, de heeren zullen
wel zorgen ons apart te houden van hun
beraadslagingen. Des te beter. Mits ze
maar niet de ijdele hoop koesteren dat
hun gemier aan onzen invloed onttrokken
bljjft.
Die commissie zal middilen zoeken om
het algemeen kiesrecht onschadelijk te
maken. Een warme strjjd wacht ons in
de eerstvolgende jaren.
Na den gang der verkiezingen en den
triomf van blanco iö dit ministerie, is
de samenstelling dez9r commissie een
politiek bedrog.
Zes ton voor de stallen en zes anti
democraten iD de commissiehet dozjjn
is vol, en wg kennen nu dit ministerie.
Het Centrum vindt de samenstelling
tamelgk eenzijdig.
Tegen twee leden van rechts telt zjj
er vjjf van links, om van den secretaris
te zwjjgen, wat niet klopt met de ver
houding dor partgen in het land en in
de Kamers.
Het Vaderland schrgft o. a.
Niet aan de heeren, die haar samen
stellen, maar aan het werk dat zjj zal
leveren, zal de staatscommissie in de
geschiedenis gekend worden.
In de eerste plaats moet met voldoe
ning worden vastgesteld, dat de regeering
voet bij stuk hoeft gehoudeD, ondanks de
boosheid van den heer Van Karnebeek.
Do staatscommissie is er, en zg mag, wat
de samenstelling, ook wat haar secretaris
betreft, er zgn.
Haar opdracht is ruim of eng, al naar
gelang zjj zelve baar zal opvatten de
drie kiesrecbtartikolen reserveerde de rc-
ljjk druk," zei hij, »maar uw komst,
waarde heer Rittberg, is mij een welkome
aanleiding om eens een oogenblik rust
te Demen."
Hg sprak vlooiend Duitsch en 2gn
uitspraak was zeer goed. Met zgn elle-
boogen op de leuning van den stoel en
de vingertoppen zgner beide handen even
tegen elkaar gedrukt, keerde hjj zgn
gast zjjn karakteristiek profiel toe. >Mgn
secretaris Litschkoff,vervolgde bjj, ter
wjjl hg den jongen vreemdeling zoo nu
en dan een blik toewierp, terloops
opgemerkt iemand wiens vriendschap ik
u aanraad te winren heeft mjj ver
teld Hat u medicus is en bet plan hebt
na i.floop van uw verbljjf in mjjn huis
uw studiën voort te zetten
Rittberg bevestigde dit, waarop de
pref. ct vervolgde»Dan is u wel to
b mijden Het is een grootsch beroep l
Voordat ik mjjn tegenwoordige carrière
begon, was het mjjn ideaal dokter te
worden al mijne krachten in den dieüst
dor ljjdebde menschbeid te stellen, scheen
mjj do benijdenswaardigste taak op aarde
toe. Maar het noodlot heeft het anders
beschoren. Er bestaat geen grootere dwa
ling dan de idee dat de mensch zgn
eigen levensscheepje bestuurt in de
meeste gevallen zgn de omstandigheden
machtiger dan hg. Ik voor mjj heb ten
minste die ervaring opgedaan. Hier zit
ik nu als prefect van politie en beul
mezelf af op werkzaamheden, die mjj
absoluut antipathiek zgn. Ik heb de studie
lief, ik Btel belang in wetenschappelijke
onderzoekingen en heb bgna geen tjjd
om een boek ter hand te nemen En
daarom benjjd ik ook van ganscher harte
dengene, die aan zulke neigingen bot
kan vieren t"
Wordt vervolgd
