1905 N", 126,
Dinsdag 24 October.
92s" jaargang.
ej-trfè De November-
vfêyji Veemarkten
1 FEUILLETON,
De Man met de vier vingers,
Buitenland.
Uit de Pers.
Staten-Generaal.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. Gr. Rijkens.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrg dag avond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goea, ff
Afzondorljjko nommoxs cent.
Inzending van ativeiHtentiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave-
De prjj* der gewone advortentiën ib van 1-5 regels 50 cent, olken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjj»
Bleehti tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk»- en doodberi ;hten en do daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent por regel.
OPENBARE VERGADERING
van den
Raad der gemeente Goes
pp DONDERDAG 26 OCTOBER 1905,
des namiddags 71/2 ure.
Goes, 23 October 1905.
De Burgemeester,
DE KONING KOOIJ.
Punten van Behandeling
Resumtie notulen der vorige vergadering.
1. Ingekomen stukken.
2. Benoeming van een lid der Commissie
vau toezicht op het Lager Onderwijs.
(Vacature H. J. Baning).
De aanbeveling bestaai uit de beeren
no. 1. G. A. Hajenius
no. 2. P. A. de Ligny.
3. Voorziening in de vacature, ontstaan
door het verleenen van eervol ontslag
aan den heer W. Kosten, als onder
wijzer in het boekhouden by het
Herhalingsonderwijs.
4. Adres van 21 onderwijzers en onder
wijzeressen bjj het O. L. onderwijs,
houdende verzoek tot wijziging der
salarisregeling van bet onderwijzend
personeel.
(Te behandelen bjj de begrooting
voor 1906, Hoofdstuk VII der uit
gaven).
5. Begrooting van ontvangsten en uit
gaven der gemeente voor het jaar
1906.
6. a. Adres van den heer J. M. Harinck,
houdende verzoek om grond der ge
meente in erfpacht te mogen ont
vangen (verlenging bestaande erf
pacht)
b. adres van den heer A. de Beste,
houdende verzoek om grond der ge
meente, thans in gebruik bjj den
heer J. M. Harinck, publiek te ver
pachten.
7. Adres van den heer W. J. M. Bitter,
houdende verzoek om vaststelling van
peil en rooilijd, in verband met het
in exploitatie brengen van bouwgrond,
gelegen tusschen den Ouden Singel
en de Schipperswegeling.
te G O E S 9 zullen dit jaar gehouden
worden op D1NSDAQEN den 14, 21
en 28 van die maand.
Goes, den 11 October 1905.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
DE KONING KOOIJ.
De Secretaris,
G. A. HAJENIUS.
DOOE
EDUARD ENGEL.
Zjjn rust is niet van langen duur. Na
nauweljjks tien minuten vliegt hij weer
overeind, ditmaal zonder voorzorg om
mjjn slaap te ontzien, neomt zijn spoor
boekje uit het net en bestudeert het
peinzend, bladerend, berekenend. Voor mjj
valt er bijna niets meer te zien.
Nu zou ik inderdaad kunnen slapen,
dat is te zeggen, als ik er toe in staat
was, maar het zou ook niet meer de
moeite waard zjjn, we zouden weldra
aan de grenzen komen. Hoe spoedig
Ik berekende ook. En onder het bere
kenen viel mijn oog op een zwarte plek
op don vloer, half onder de zitplaats
van den ander, daar beneden tusschen
zjjn voeten. Wat zou dat zjjn Bewoog
het zich niet Kroop het niet naar voren
Neen, slechts de onrustig heen en weer
schuivende voet van den man nu eens
links, dan weer rechts schoof langs dat
zwarte ding, zoodat het scheen, alsof 't
zelf bewoog. De schaduw van de laag
afhangende zitplaats aan de overzijde
verborg het grootste gedeelte van de
zwarte plek, en ik waagde niet mijn
oogen verder dan een uiterst fijne spleet
te openen. Maar ik kon mijn blik niet
meer van dat zwarte ding afwenden. Als
een dik opgezwollen, zwarte reusachtige
spin lag het op den vloer en stak zgn
opgezwollen pooten naar mij uit.
De toekomst van het Noorden.
Een Duitsch blad wist te vertellen,
dat den 18den vaD deze maand een ver
dedigend verbond is gesloten tusschen
Denemarken en Zweden, waarbjj Noor
wegen zich zal aansluiten, zoodra de
scheiding geregeld is.
Het zou voor de drie Noorsche Rijken
een goed ding zjjn, wanneer de regee
ringen er werkeljjk toe overgingen een
verbond te sluitende lasten vau een
Unie heeft men dan niet en de voor-
deelen tegenover het buitenland wel. En
inderdaad mag vooral Noorwegen wel
een steuntje als dit hebben, want het
land kan zich onmogelijk verdedigen
tegen Russische inpalm-manoeuvres, die
werkeljjk niet gehoel tot het rijk der
onwaarscbjjnljjkheden behooren.
Vermoedelijk zou het ook in het belang
van het prestige van Noorwegen tegen-
ovor het buitenland zjjn, wanneer een
verstandige Vorstenkeuze wordt gedaan;
een onverstandige keuze dat staat er
tegenover zou juist het tegendeel be
werken en onaangenaamheden uitlokken.
Men noemt nogal mot nadruk prins Karei
van Denemarken, die verwant is aan het
Engelsche Koningshuis. Ia Engeland zou
men wel gaarne zien, dat een Engelsche
prins in Noorwegen wat te zeggen kreeg,
maar wat in Albion mooi wordt gevon
den, moet men in Duitschland beslist
verkeerd vinden tegenwoordig. En ook
de Zweden moeten bedenkeljjke gezichten
hebben getrokken, toen de naam van
dezen prins werd genoemd.
Trouwens, de Noorsche natie is nog
niet zoo ver, dat men aan de keuze van
een Vorst toe is, want het is immer6
nog niet uitgemaakt, of er wel eeDS een
Vorst noodig ishet ontwerp van een
grondwet, door de regeering bij do ver
tegenwoordiging ingediend, is wol ge
vestigd op do veronderstelling, dat men
een monarchie maaktDaarentegen
zjjn er republikeinen ook in het parle
ment en tien hunner hebben oen motie
ingediend, strekkende om de ontwerp-
grondwet on de quaestie »een hof of oen
president", aan een volksstemming te
onderwerpen. Vermoedelijk gingen de
heeren van het Storthing daarover be
raadslagen, vautnorgen,terwijl onze letter
zetters bezig zjjn deze regelen in elkander
te zetten.
Marokko.
De kabyien van Andjera, dat is een
lastige volksstam in het aan stammen rjjke
sultanaat Marokko, hebben twee Engel
sche officieren te pakken gekregen en
willen hun kostbare gevangenen niet los
laten, voor en aleer Engeland flink over
de brug komt. Onder hef bereik, niet
alleen van de Engelsche kanonskogels,
maar zelfs op geen schot afstand van do
Britsche geweren weigeren de Andjera's
gewoonweg de Engelschen te laten gaan.
De Engelsche kruiser Pathfinder", die
al eens vergeefs ouderhandelaren naar
Ceuta heeft gebracht, gaat daar nu heen
Zgn pooten Neen, het waren vin
gers, zwarte duivelsklauwen, als lot grjj-
pen, tot vastpakken gekromd. Een dikke,
zwarte vnist neen, een hand neeD,
een handschoen Niets dan een hand
schoen, dezelfde, die straks uit den zak
van de overjas was gevallen, toen deze
op den vloer gleed.
Nu was er niets geheimzinnigs meer
voor mij in die zwarte, zoo even nog
zoo akelige plek, die niets anders was
dan een heel gewone handschoen, en
toch kon ik er mjjn oogen niet meer
afwenden. Reeds lang waren mjjn oogen
aan dat halfduister gewend ik zag zelfs
de donkerbruine strepen op de buiten
zijde van den handschoen. Ik zag iederen
vinger. Iederen Neen, niet iederen 1
Dat ik niet met een luiden kreet opvloog l
Neen, niet iederen vinger zag ik, want
de zwarte handschoen had slechts vier
vingers.
Ik had hemIk had hemIk wist
nog niet hoe dat alles samenhingmaar
ik was er zeker van, ik had hem, den
moordenaar en dief met de vier vingers.
Maar hoe Hoe zit dat met dien hand-
Bchoen Ik sloot de oogen om niets meer
te zien, en zocht. Vjjf vingers van vleesch
en been, daaraan viel niet te twjjfelen.
En toch maar vier vingers van leder
O gij aartsslimme domkop, die geljjk alle
aartsslimmen toch niet geslepen genoeg
waertGjj liet één enkele maas in het
net open, en nu sluipt de ontdekking
door die maas binnen Gig dacht niet
meer aan dien handschoen met de vier
vingers, waarmee gjj u door twee vingers
in één vinger van leder te persen, zulk
een onovertroffen valsch signalement hebt
met Mouled Hamed, die shorif van Ouessa
is en trachten zal de vrplating van do
schipbreukelingen dat waren de beide
Engelschen te verkrjjgen. Gelukt ook
dat niet, dan zal Engeland er wel toe
over moeten gaan een expeditie te zenden
om de Andjora's mores te leeren, wat een
groote vreugde zal brengen ondor andore
stammen, die voortdurend met de Andjo
ra's over hoop liggen. De Sultan beweert
maar, dat hjj zelf er niets aan kan doen,
zoodat Engeland wel eigen recht moet
zoeken.
GOES, 23 Oct. 1905.
Na gehouden examen is 6 September
j.L met meerderheid van stemmen tot
beneficiant van bet Heere Godfriedsleon
etc. (een familioleen) benoemd J. van
Bruggen te Goes.
Tegen deze benoeming werd protest
aangeteekend op grond van een artikel
in het Leenreglement. Ged. Staten van
Friesland hebben dezer dagen dit protest
ongegrond verklaard, zoodat dus de be
noeming gehandhaafd blijft.
Bjj Kon. besl. is aan den heer
J. Overbeeko, te Rilland-Bath, op zjjn
verzoek, eervol ontslag verleend als ge
zworene van den Anna-Mariapolder.
Do heier-patroons hebben wederom
een 6chrjjven gericht aan de beiers, waar
in zij verklaren, niette begrjjpon waarom
de werklieden de commissie van heiers
eu patroons niet willen ontbinden, daar
toch lo. beide comités het niet eens
kunnen worden over de arbeidsregeling
in het heiersbedrjjf; 2o. een onpartijdig
voorzitter te benoemen ook volgens de
heiers onmogelijk is.
De heiers antwoordden bierop, dat zij.
vrèl een voorzitter mogeljjk achten, ten
bewijze daarvan noodigen zjj de patroons
uit een candidaat-voorzitter te stolIeD,
zoo noodig willen zjj zelf wel één of
meer candidaten noemen, ten tweede her
inneren zjj den patroons er aan, dat zjj
reeds verklaard hadden zóó de van hun
zjj de voorgestelde voorwaarden bezwaren
mochten opleveren, zjj bereid zgn alle
schriftelijk ingediende voorstellen te doen
vervallen, daar deze slechts waren voor
gelegd als eon poging tot voldoening van
hot verlangen der patroons.
De heiers eindigden bun antwoord met
het verzoek zoo spoedig mogeljjk van de
patroons te hooren op welke wjjze dus
de indertjjd vastgestelde commissie tot
een overeenkomst zou kunnen komen.
Waarde. In de Vrijdagnamiddag ge
houden gemeenteraadsvergadering werd
afwjjzend beschikt op het verzoek van
de afdeoling Krabbendijke van het >Neder-
landsch Onderwijzersgenootschap", om de
onderwijzers te verzekeren tegen ziekte.
Het hoofd der school en donder
wijzers werden benoemd tot het geven
van herhalingsonderwijs aan jongens.
Aan burgemeester en wethouders werd
machtiging verleend tot het verhuren
van het schoolhof.
De bogrooting voor het dienstjaar 1906
klaar gemaaktDat gjj hem, in dien
moordnaeht te huis k >mende, niet in
duizend stukken gesneden, hem niet ver
brand hebtGe hebt nu weer wat
geleerd, niet waar, moordenaar Ge
zult u voor het hoofd slaan, u oen ezel
noemen, als ik u maar eerst in verzekerde
bewaring heb zitten J Het was toch beter
geweest, me in koelen bloede geworgd
te hebben, alleen maar om consrquent
te big ven heter te voorzichtig dan te
toegevend, niet waar Ik had bjjna
hardop gelachen over de domheid van
dien doortrapten duivelscheu kerel.
Als hij nu maar naderhand niet ver
moedt, dat ik dien bandschoen kon ge
zien hebben. *Als bij hem maar gauw
miste, zocht, weer wegborg Ik bad bem
toch niet meer noodig, ik wist alles. Nu
was ik ook niet meer bezorgd over dien
vollen zwart grjjzen bakkebaard, die W3S
stellig even nieuw nU al het overige, dat
die vluchtoDdo moordenaar aan 't ljjf had.
Zoo lag dan geluk en rjjkdom binnen
mjjn bereik. Vjjf percent van den inhoud
dier acht pakketten, vjjf centimes van
iederen frank, dien de millio9nendief zoo
slim en toch zoo dom verborgen had,
waren mjjn eerlijk eigendom, als het me
gelukte, levend het volgend station te be
reiken. En toen dacht ik aan n, mjjn oude
jongen, en aan uw vrouwtje, eu hoe gjj mij
zoudt ontvangen, als ik, de afgedankte se
cretaris van de bank, met dat kwart mil-
lioen of iets dergeljjks tot belooning, en als
de opspoorder van den grootsten dief van
den tegenwoondigen tjjd, bjj u kwam.
Dat was toch wat anders, dan met een
bankbiljet van duizend frank aan to komen,
en ternauwernood zooveel kleingeld, om
werd vastgesteld in ontvang en uitgaaf
op f8857,95.
De correspondent te Batavia van
het Bbld. seinde
De radja van Gowa is, nadat hem een
geldboete van f 10,000 was opgelegd,
'8 nachts gevlucht, De troepen rukten op
naar Goenoeng Sari en raakten bjj Padang
met den vjjand slaags. Onzerzjjds iwee
minderen gesneuveld do vijand had 150
dooden. De artillerie nam krachtig aan
het gevecht deel.
Staat en Kerk.
In het Vaderland vinden wo een artikel
over de verhouding van Staat en Kerk
en de verandering, die de Friesch-Cbriste-
ljjk-Historischen daarin willen brengen.
Het blad constateert, dat er scheiding is
tusschen Kerk en Staat in ons land en
zegt dit aldus
»De kerkgenootschappen verhouden
zich, om een enkel voorbeeld te gobruiken,
tegenover den Staat niet anders dan het
Nut, niet anders dan eeu willekeurige
dorpsiociöteit, niet anders dan een gym
nastiek vereenigiDg. Dat er kerkgenoot
schappen zgn, die van den Staat gelde
lijke tegomootkoming ontvangen, ver
andert hieraan Diets. Om redenen van
billijkheid of algemeen belang kan na
tuurlijk de Staat privaatrechtelijke ver-
eenigiogen subsidieeren.
AlBdus is de bestaande toestand.
En wensckelijk is deze toestand.
Hjj laat den Staat vrij van kerkeljjke,
hjj laat de kerkgenootschappen vrjj van
Staats-inmenging.
Niet door allen nochtans wordt deze
toestand als wenscheiijk beaamd.
Met name niet door do Friesoh-Christe-
ljjk-Bistorischen. Een bunnor leiders, ds.
G. H. Wagenaar, te Leeuwarden, beett
dit in De Volksbode ybd 1.1. Woensdag
onverholen uitgesproken. Hjj wenscht den
toestand anders.
»Het Christeljjk, historisch beginsel
schrjjft bjj eischt verband tusschoD
politiek en religie.
Dit verband bepaalt en beheerscht de
verhouding tusschen Staat en Kerk."
Het Vad. baalt Dog verder het ge
schrevene in De Volksbode aan en vat
dit samPD
>Do heer Wagenaar acht de scheiding
tusschen Kerk en Staat een verkorting
van do rechten der Kerkniet als privaat-,
maar als publiekrechtelijke corporatie
dient zjj te worden erkend. Ziehier bet
grondbeginsel der Friesch-Cbristeljjk-
historische actie.
Wordt deze meening door een aantal
Nederlanders gedeeld, dan hebben deze
staatsburgers natuurljjk het rpcbt, op dien
grondslag zich politiek to orsaniseeren.
Waarmee dan ook de Frieecb-Chnstelgk-
historischen, binnen en builen de palen
van hun geboortegewest, doendo zjjn.
Zjj treden daarmee in de rjj der mond'go
politieke partijen."
Het Vad. acht de organisatie op zich-
een vroolijken dag in Keulen door te
brengen
Ja, maar had ik den dief dan al? Had
hjj mjj niet veeleer Daar zat hij
immers vlak tegenover mjj. Waren wjj
nu maar aan het volgend station Nog
beter aan het grensstation. Daar moesten
we allen uitstappen, ik zou met em der
politie-agenten kunnen spreken, bem ge
vangen laten nemen, zjjn roof in b< slag
laten Demen, kon
>Zoo? Zou dat werkelijk kuanen
O ja, dat was wel mogelijk, maar ook
zeker Ook raadzaam In een vreemd
land, ik, de Prussian, aan een klein
Fransch spoorwegstation, waar niemand
mjj kende? Waar men stellig liever z«lf
de belooning opstak. Kom dan maar later,
en klaag cn bewijs, dat gjj het waa^t,
die zijn gevangenneming bewerktet De
homel is hoog en Bismarck i« v-r. En
de kerel was gewapend Dé eerste, die
het waagde de band op hem te leggen,
word zonder twjjfol neergeschoten.
Zoo verdiepte ik me er in hoe ik met
den man doen morst. Gjj we9t wol »de
huid van den beer." Toen dacht ik
aan u, Richard."
»Zoo Dus toen eerstDaar hadt ge
al eerder aan moeten denken
»Wees maar big, dat ik in dien toe
stand nog aan iets verstandigs dacht.
En gewoonlijk denkt men het alier'aafst
aan wat voor de hand ligt. Ik moet n
tot over de Duitsche grenzen hebben,
dacht iku, en de gestoleD millioenen.
Te Aken. Waarom maar te Akon
Te Keulen, natuurlijk te Keulen 1 En
daar neemt u de voortreff dijkato van alle
commissarissen van politie uit midden-
zelf natuurljjk goed, maar
»Dat de Friesch-Christeljjk-historischen,
nu zij er eenmaal zijn, zich organiseeron,
is dus verheuging waard.
Maar dat zij er zijnvalt te bejamme
ren.
Hun beginsel is een reactie tegen ons
moderne staatsleven, dat aan do kerkge
nootschappen op eigen terrein hun vrjj-
beid van barte gUDt, deze zelfs wil waar
borgen voorzoover in zijn vermogen ligt,
maar hun de vrjjheid ontzegt, Ie ver
meesteren het terrein des Staats."
Na nog eenB de actie dezer christeljjk-
bistorischen in herinnering te hebben
gebracht, besluit 't Haagsche blad aldus
»Deze actie nu van ds. Wagenaor en
zgn kerkdijk-politieke medestanders, om
aan de N^d. Herv. Kerk een publiek
rechtelijk karakter te hergeven, gaat
ljjnrecht in tegen den bestaanden toe
stand, en is hierom reactie.
Zjj is een verderfelijke reactie boven
dien, omdat zjj in ons land, met zgn
vele kerkgenootschappen, met zgn talrjjke
beljjdenissen, den godsdienststrijd ten
volle zal ontketenen, schier heel den
politieken utrjjd bljjvend in godsdienst
strijd dreigt om to zotten
En zegt nu de Leeuwarder predikant,
dat zgn partjj niet is een »clericaal-
roactionaire, maar eon reformatorisch po
litieke parijj", dan kunnen wjj daarin
niet aaders zien dan een spelen mot woor
den en niet anders doen dan van onze
besliste reactie-diagnose getuigen
Das sagt der Pfarrer auchnur mit ein
bischen anderen Worten"
De resultaten van den arbeid der Tweede
Kamerleden in de afdeeliDgen beginnen
te komen de voorloopige verslagen over
de begrootingen van onze koloniën zgn
verschenen.
In het verslag over de begrooting voor
1906 van Suriname wordt meegedeeld,
dat men van verschillende zijden op grond
van de cjjfers van deze begrooting den
fioancieelen toestand van do kolonie zeer
weinig bemoedigend achtte. Omtrent het
verloop der voor de welvaart en de toe
komst der kolonie zoo uitermate ernstige
cacao-crisis, die maar geen einde wil
nemen, werden inlichtingen gevraagd.
Verscheidene leden Bpraken de ver
wachting uit, dat waar reeds lange jaren
achtereen het moederland zich zoo belang-
rjjke offers heeft getroost en hiermede
in volgende jaren nog zal moeten worden
voortgegaan, in de kolonie zelve zooveel
doenlijk zal worden gostreefd naar finan-
cieele onafhankelijkheid van het moeder
land.
Op verschillende maatregelen tot ver
hooging van de welvaart werd sangedron-
gen en op tal van andere regelingen.
Nadere toelichting werd gevraagd om
trent de exploitatie in betl Lawa-gebied.
Sommige leden meenden dat nu reeds valt
ie constateeren dat de resultaten dier
exploitatie tameljjk bedroevend zgn. Dat
men zich daarbjj niet nederlegt maar
daarnaast thans een proefexploitatie buiten
Europa in vriendelijke ontvangst, wjj
deelen samen het kwart of v jjfde millioen
te'ooning en doen in Mei, maar dan met
Befje, e*n prettig uitstapje naar Parijs,
naar de tentoonstelling. De echte huid
van den beer Ik overlegde al wat ik met
de honderd duizend fraDC, die mjjn deel
werden, toch bet best doen zou.
Maar hoe u het best te waarschuwen
's Morgens half zes aan het centraalstation
te K'uien. Door een telegram zooals ge
woonlijk Ja, maar waar en hoe een te
legram te schrjjven en dan te geven, zon
der dat de moordenaar lont ruikt En
20nder dat de telegrafiste, die het aan
neemt, de gebeele historie weet Als de
man mij aan het grensstation naar het
telegraaf-bureau zag gaan, dan was ik
verloren, of ik zou naderhand niet met
hem in dezelfde coupé hebben durven
blijven. En zoebt ik «en andere, dan
wist hij waar bjj a 0 toe was en znu aan
e n der kleine Belgische stations ver
dwijnen; dan zou ik b*t nest ledig vin
don. Het telegram moest, indien het er
toe kwam in een land waar Fransch ge
sproken wordt, hetzjj Frankrjjk of België,
aangegeven worden Het best. nog in
Frankrjjk of heel dicht aan de Fransche
grenzen. Vorder op, O ïstelijker, verstaan
de Belgische telegrafisten eerder een
Duitic'i telegram, en konden zo wel eens
met de beste bedoeling door het een of
ander mjjn jachtplan in de war brengen.
Zou ik al het verscbrikkeljjke der laatste
uren doorstaan hebben en zoo dicht bjj
het doel mijn vangst nog verliezen Voor
zichtig nog meer dan tot nn toelang
zaam aan
Wordt vervolgd)