1905 N' 125
Zaterdag 21 October.
92s1" jaargang.
De Man met de vier vingers,
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdig- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnon alt buiten Goe«, f
afzonderlijke nornmoi* 3 cent.
Inzending van advectsntiën wcop 2 uren ejj den dag der
toalgave.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Gtoesche Courant"
De prijs der gewone advortentiön is van 1-5 regels 50 cent, ulken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzolfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekond.
Geboorte-, huweljjks- on doodberi jhten on de daarop betrokking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regelt h 1,berekand.
Aanvragen om on vermelding van liefdegaven 5 cent por regel.
Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rij&ens.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
Buitenland.
Achter de coulissen.
Met groote verwondering heeft men
in Europa waargenomen, dat Turkjjo zich
met volharding blijft verzetten tegen de
fiaanciëele maatregelen, door Engeland
en Frankrijk voorgesteld om een controle
tot stand te brengen in Macedonië. Ia
den regel was het verzet van do Turksche
regeoring, waar het gold de uitvoering
van wenschen der groote mogendheden,
alleen een verzet voor den vorm en
schikte men zich daarna, maar thans is
het andersAbdul Hamid bljjft beslist
weigeren de agenten toe te laten.
Dus moet er een reden zjjn. De cor
respondent te Weenen van de Petit Bleu,
die over 't algemeen een goeden kijk op
verschillende toestanden heeft, al slaat
hij de plank ook wel eens mis, meent
achter de coulissen te hebben kunnen
kijken en deelt mee, dat de Sultan in
zijn verzet wordt ge3teund door de regee
ringen van Oostenrijk en van Rusland.
Het voorstel voor een geldelijke controle
is namelijk uitgegaan van Engeland en
in Weenen en Petersburg meent men,
dat Engeland niet zoo'n hoogen toon be
hoort aan te slaan in het m ogendheden-
orkest, wanneer een Balkan-potpourri
wordt gespeeld. Als gevolg van dozen
nap ver dwarsboomen de regeeringen van
Weenen en Petersburg nu dit Engelsche
plannetje.
De correspondent van de Petit Bleu is
van meening, dat het eind van het lied
zal zjjD, dat een financiöel toezicht wordt
ingesteld door Oostenrjjkscheen Russische
agenten of althans zoodanig ingericht,
dat de invloed van Engeland plus minus
nul wordt
Turkjje zelf kan er nooit beter van
worden met den een of met den ander
krjjgt het te doen Waaneer nu maar waar
is het gerucht, dat de grootvizier Forid
pacha zgn ontslag zal nemen en opgevolgd
zal worden door den bekenden inspecteur-
generaal van Macedonië Hilmi pacha,
is er kans, dat in de lastige streken ver
betering wordt gebracht. Hilmi pacha
toch hoeft men leeren kennen als een
buitengewoon bekwaam man van groote
werkkracht en ruime opvattingen, die
dikwijls is tegengewerkt in zijn hervor-
ming8arbeid door invloeden uit Konstan-
tinopel, maar die als grootvizier zeer
veel tot stand zal kunnen brengen.
GOES, 20 Oct. 1905.
In de commissie van aanslag voor
de belasting op de bedrijfs- en andore
inkomsten gedurende 1 Januari 1906 tot
31 December 1909, zjjn door den kan
tonrechter te Goes benoemd
in den dionstkring Goes: tot lid M.
de Jonge Jz. te Goes, lid van Gedep.
Staten van Zeeland; tot plaatsverv. lid
B. M. den Boer te Goes, lid der Prov.
Staten van Zeeland
in den dienstkring K o r t g e n e tot
lid Jan van der Maas, zonder beroep
7 FEUILLETON,-
door
EDUARD ENGEL.
Of ik moest opspringen, en den man
in het gezicht toeschreeuwen>Ik slaap
in 't geheel niet, hebt ge dat dan Diet
gezien Gij zjjt de dief, de moordenaar,
en ik weet het 1" En hoe lang kon
dat nog duren Mijn slapen gloeiden en
klopten mijn voetzolen prikkelden, alsof
duizenden verstoorde mieren er over heen
en weer kropen.
Met dezen trein had ik nog nooit ge
reisd. Aan hel station had ik slechts op
de spoorwegkaart gezien dat hg maar
aan enkele stations stilhield. Zou dat nu
in deze rollende doodkist zoo voortgaan
tot aan de Belgische grenzen Tot bjj
Erquelinne8? Naar mijn berekening duur
de dat nog ruim twee uren. Hoe sneller
de trein nu weer reed, des te meer hield
ik me overtuigd, dat de man het een
of ander zou wageö. Had hij een misdaad
te verbergen, of de gevolgen van een
misdaad te ontvluchten zou hij dan
niet tot zich zei ven zeggen>slechts de
dooderf spreken nietEvenmin als de
arme nachtwaker, Lesonder, nu nog
sprak Slechts een zweem van twijfel
aan mjjn onschadelijkheid was er noodig,
en dezelfde revolver deed ook mij ver
stommen, Een kogel van klein kaliber 1
En hoe gemakkelijk zou het voor den
sterken man ziju, mij dan als een pak
tot plaatsverr. lid Adriaan van der Maas
Ez., wethouder, beiden te Wissenkerke.
Wolphaartsdijk. De gemeenteraad
stelde in de vergadering van jl. Woensdag,
waarin alle leden tegenwoordig waren,
vast de gemeente begrooting voor 1906
in ontvangst en uitgaaf op f 16032,485.
Daarna werd overgegaan tot geheime
zitting.
Tegen kleine schooltjes. Hot hoofd
bestuur van het Nederl. Onderwijzers
genootschap heeft eene circulaire aan de
afdeeÜDgen gericht, waarop het vóór 31
October a. s. bericht van de besturen
verwacht: »De gewjjzigde artikelen van
de wet op het lager onderwijs, zegt
bat hoofdbestuur waartegen we zoo
krachtig maar nutteloos hebben gestreden,
treden 1. Januari a. s. in werking onge
twijfeld tot schade van de algemeene
volksontwikkeling. We kunnen daartegen
thans niets doen maar wel kunnen we
er voor waken, dat alle bepalingen, welke
de wet bevat in het belang vaa goed
onderwijs worden uitgevoerd."
Het hoofdbestuur wjjst op het art. 45,
lo, b en 54 bis
»Door bet rjjk wordt voor elk dienst
jaar aan de gemeente eene bjjdrage ver
leend indien het aan de school ver
bonden onderwijzend personeel het mi
nimum van onderwijzers, bg art. 25
gesteld, overschrijdtvoor scholen met
meer dan 24 en minder dan 41 leerlingen,
voor óén onderwijzer de minimum-jaar
wedde, waarop hg volgens artikel 26 aan
spraak heeft." Gemeente- en schoolbestu
ren, kunnen dus aan de zoogenaamde
éénmanscholeD, zoodra die meer dan 24
leerlingen tellen een onderwgzer(e6) aan
stellen, zonder dat dit voor hen vermeer
dering van kosten meebrengt. Van welk
een belangrijken invloed de aanstelliog
van een tweede leerkracht in zoo'n school
is, behoeft wel Diet te worden aange
toond. Daarom zegt het Hoofdbestuur
moeten we, zooveel we dat kunnen,
zorgen, dat aan al deze kleine scholen
een tweede leerkracht komt.
Het hoofdbestuur zegt verder, dat door
adressen en bezoeken de gemeentebestu
ren op bun plicht dienen te worden ge
wezen. Het doel moet zijn, dat voor 1
Jan. 1906 aan al die kleine schooltjes
een tweede leerkracht is verbonden.
Daarom wenscht het opgave van de
éénmanscholen in het ressort der afdee-
lingen, terwijl het voor 15 Dec. a.s.
vraagt op welke scholen tegen 1 Jan.
1906 een tweede leerkracht is benoemd,
zoo mogelijk met opgave van de redenen,
waarom aan de andere scholen die be
noeming niet is geschied.
In verband daarmede wordt nog eene
opgave gevraagd van de onderwijzers
of onderwijzeressen in het ressort der
afdeeling, die zonder betrekking zgn,
om ze zooveel mogelijk aan die scholen
geplaatst te krjjgen, waarmede beiden
zgn gebaat.
Bljjkens bg het departement van
koloniën ontvangen telegrammen van den
gouverneur-generaal van Ned.-Indië, zgn
de zoon van den ons sedert 1878 vijandig
uit het venster te werpen in den duis
teren nachtEn al meende hij zich nog
zoo veilig hij wist immers, dat ik met
de misdaad in de rue Bergère bekend was.
Iedere denkbare manier om iemand te
dooden vloog door mjjn brein. Tot nu toe
had ik niet aan worgen gedacht, maar
met elke seconde dacht ik aan meer. Ik
dacht aan elke mogeljjkheid. Worgen was
voor hem wel het veiligst. Een kogel Iaat
sporen na op het eerste het beste station
kon men ze ontdekken. Een schot zou
men in de naa8te coupé, waar de En
gelsche dames in zaten, hooren en'men
zou er aan het eerst komend station ge
wag van maken. Mgn keel werd droog,
zoo droog, dat het geen haar scheelde
of ik hoestto.
Maar hg bleef nog stil zitten. Nog
voelde ik zgn vreeselijke vingers niet om
mgn hals. Hg zat te luisteren naar de
nog altjjd toenemende snelheid van den
trein. En du wist ik ook wat dat ver
bergen der pakketten beteekende. Hoe
dom, dat ik dat niet dadelijk begreep
Voor dat we aan de Belgische grens
komen, neemt hij alles wat verdacht kan
zgn uit den koffer, laat alles onder de
zitting tot wg over de grenzen zgn, stopt
dan het gestolene weer in den koffer,
en is geborgen.
En toch, was het niet een gewaagd
spel Wanneer nu een medereiziger, ik
of een ander, die onderweg instapte, het
hem belette iemand, die niet zoo goed
als ik de kunst van >slapen" verstond
Onzin 1 De revolver of wat dan ook,
ruimt eiken lastigen getuige, uit den weg.
Maar wie zou hier onderweg in dezen
gezindon Singa Mangaradja, eenige aan
hem verwante hoofden en bondgenooten
bg eene actie in de Tobalanden gearres
teerd en wordt de vervolging van den
priestervorst zelf voortgezet.
Een detachement, sterk 73 bajonetten,
van bet garnizoen te Taroetoeng, onder
de luitenants Van de Water en Kluit,
6 Sept. Daar de Tobalanden gegaan ter
achtervolging van den weerspannigen
Batakschen priestervorst Si Siüga Man
garadja. Deze afdeeling heeft het in boven
staand telegram vermeld succes behaald.
Aan de Maccluergolf (West-Nieuw-
Guinea), alwaar bljjkens de Staatscourant
van 15 September j 1. een politiepost docr
Alfoeren werd aangevallen en verbrand,
is de rust hersteld.
Verder wordt meegedeeld, dat de vorst
van Gowa Da 2gn aanvankelijke weigering
om zich te verantwoorden over zgn hou
ding, zich goedschiks heeft onderworpen
bg de komst der troepen. Alsnog wordt
tegenstand verwacht van den rijksbestier
der en zgn aanhang. Deze onderwerping
van den vorst is een gevolg van het zenden
van een colonne, die heden de actie tegen
dit rgk je aanving. De genoemde vorst,
die de laatste maanden zooveel van zich
heeft doen spreken, schjjnt dus werkelijk
onder den indruk gekomen te zgn van
het succes onzer wapenen op het overig
gedeelte van Zuid-Celebcs.
Rechtzaken.
Arrondiasements-Rechtbank te Middelburg.
In de zitting van 20 Oct. werd M. C.
v. K., 30 jaar, meubelmaker te Goes,
wegens mishandeling veroordeeld tot 4
mnd. gevangenisstraf; J. H 23jaar,
veldarbeider te 's Heer Arendskerko, we
gens mishandeling tot 1 mnd. gev. straf.
Bg bevelschrift der rechtbank is naar
de openbare terechtzitting verwezen M.
S., oud 16 jaar, koopman, geboren en
wonende te Goes, gedetineerd te Middel-
burg;
ter zake dat bij in den avond van 15
September 1905 omstreeks 7 Vs uur te
Goes moedwillig J. Huige, nabij diens
woning, met een mes o>-er de linkerhand
gesneden heeft tengevolge waarvan deze
een snede ter lengte van ongeveer 9 cen
timeter over den rug van die hand be
komen heeft, daardoor eenige vingers van
die hand bijna niet bewegen kan en die
band niet gebruiken kan.
Aan den beklaagde is mr. J. F. van
Deinse, advocaat te Middelburg, ambts
halve als verdediger toegevoegd.
Een belangrijke beslissing. Zoolang
de wet op do Fersoneele Belasting nog
niet 1B gewijzigd, bevat zij nog altgd
de zeer onbillgke en onpractische bepa
ling over de haardsteden. Vooral sinds
de invoeriDg van de gaskachels geeft de
toepassing der wet tot allerlei kwesties
aanleiding. Nu heeft de Hooge Raad
uitspraak gedaan in een zaak, waarin
ten duidelijkste is gebleken tot welke
moeiljjkheid bjjvoorbeold een gaskachel,
welke onder een schoorsteen staat, aan
leiding kan geven. Een arts, te Amster
dam, was door de rechtbank te Amsier-
sneltrein instappen Op zgn hoogst een
reiziger, die over Aken verder gaat, want
wie zou van dezen ongeschikten trein
gebruik maken, die in Maart midden in
den nacht door alle groote steden van
België gaat en de grenssteden van Duitsch-
laDd passeert, terwijl er zooveel gemak
kelijker sneltreinen zgn op dezen weg,
waarover het wereldverkeer gaat En ge
steld, dat er iemand inkwam, dien die
moordenaar niet durfde dooden, of de
geheele coupé kwam vol reizigers als
hg zgn roof maar eenmaal onder de
kussens verborgen had, zou hij hem in
bet ergste geval rustig er onder laten
liggen, tot wjj te Keulen uitstapten daar
het laatst in de coupé big ven, en hem
weer inpakken. Hoe doodeenvoudig was
dat tocb, maar aan het eenvoudigste denkt
men gewoonlijk het allerminst. Nu zog ik
alles als door helder zonlicht boschenen
voor mij. En ik loofde nog, ik week
levend niet van deze plaats, voor ik hot
doel bereikt had, dat zich verlokkend
aan de zijde der Duitsche grenzen aan
mg voordeed. Dat stond vast 1
*St. Quentin 1" Hier werden de
portieren zelfs niet geopend. Mijn reis
genoot schoof dichter naar het venster
bg het perron. Hg luisterde naar een
gesprek dicht bg het portier van de
coupé, mogelijk tusschen den stations
chef en den hoofdconducteur. De een
zeide schertsend
»Hebt gjj soms den man met de vier
vingers in den trein
»Wel mogelijk," antwoordde de ander
lachend, >maar tot nu toe beeft bg het
ons niet gezegd. Wilt gg het hem nrs-
dam veroordeeld wegens het niet doen
van aangifte voor d« personeele belasting
van een gaskacheltje, dat Diet verbonden
was met den schoorsteen, waarvoor het
toestel stond. De rechtbank had beslist,
dat de kachel zóó was ingericht, dat zjj
bestemd was om gebruikt te worden met
opzetteljjken afvoer der verbrandingspro
ducten in de open lucht, en nu was een
der grieven tegen 'srechtsbanks vonnis,
dat de rechtbank de belaBtingpliehtigheid
voor een kachel afleidde uit de bestemming
van dat toestel en niet uit het gebruik
daarvan. De Hooge Raad achtte dit cas
satiemiddel gegrond. Waar het kacheltje
gebruikt werd zonder afvoer in de open
lucht en het kenmerk voor de belastbaar
heid van deze toestellen niet de bestem
ming is, maar het gebruik, hetgeen do
Hooge Raad uit de geschiedenis der wet
afleidde, was de requirant ten onrechte
verooideeld. De Hooge Raad ontsloeg
hem mitsdien van rechtsvervolging. Uit
gemaakt is dus thans, dat gaskachels,
waarvan de TerbrandiDgsproducten niet
afgevoerd worden Daar de open lncht,
niet als haardstede behooren mee te tellen.
Uit de Pers.
De paardenstallen op iiet Loo.
De R. K. Residentiebode schrijft, na
medegedeeld te hebben, wat Het Huisgezin
en De Tijd over bovenvermeld onderwerp
in het midden brachten, bet volgende
Onzerzgds daarbij volgende opmerking.
Niet echter tot de uitgetrokken sub
sidie zelf maar over de wijze waarop zjj,
naar wij niet onmogrijjk achten, op de
Begrooting is gekomen. Wij achten het
namelgk niet onwaarschjjolijk, dat de
vorige Regeering den post, voor de stalen
op de Begrooting heeft gebracht, omdat,
de tegenstand, welken die post zonder
twijfel uitlokken ging, haar niet deren
kon. Teiwijl de nieuw opgetreden Regee
ring ook niet door dien tegenstand ge
troffen wordt, wanneer zij zeggen kan
dat zij dien post van haar voorgangster
heeft overgenomen.
Hetgeen aan het einde van 1900, niet
zoozeer in als omtrent de Tweede Kamer
is voorgevallen, toen er qaaestie was van
een jaargeld voor den Prins der Neder
landen, kan in deze vingerwijzing geven.
Het is toch een publiek geheim dat
destijds het Ministerie Pier9on-Borgesius
gaarne had meegewerkt tot een jaargeld
voor den Prins, indien een voorstel daar
toe van de Kamer was uitgegaan maar
bet niet had willen voorsMlen.
Dergeljjke voorstellen schgnen Minis
ters, die »aan" zijn en »aan" willen
big ven, te beangsten, en wjj achten het
daarom niet onwaarschijnlijk, dat men
niettegenstaande den betrekkelijk Biechten
toestand der schatkist, toch met het voor
stel gekomen is, omdat de gelegenheid
nu zoo bij uitstek schoon was.
Namelgk eeD demissionair Ministerie,
dat zoolang moest aanblijven dat het ver
plicht was de Staatebegrooting op te
maker», opgevolgd door een nieuw Kabinet
dat de verantwoordeljjkbeid voor posten,
daarop voorkomende, gemakkelijk kan ter
scbien eens vragen en beiden lachten.
»Maar bet kantoor was ook zonder
dien diefstal op de flescb, niet waar
»Ja, dat zegt men Maar wg moeten
weg. Goeden nacht Tot weerziens, mor
gen kom ik met den bommeltreir, met
do. 11 terug."
»Goeden nacht 1"
VooruitEerst wachtte mijn man
tot de trein weer in volle snelheid voort
rolde. Nu stond hg weer even als straks
op, maar wellicht nog angBtiger, voor
zichtiger. Weer trok hjj zgn zitplaats,
die hij te Tergnier teruggeschoven had,
air, ver, heel ver. Weer ontsloot hij zgn
koffer en nam pakket na pakket er uit,
nog vjjf bg de drie straks weggestopte,
alle drie van dezelfde afmeting, verborg
ze in de ledige ruimte onder de kussens,
zoo zacbt, dat slechts iemand, die alles
wist, het kon hooren. Maar ik hoorde
het, hoorde het tusschen het gnratel der
wielen, het snuiven der machine, hot
gerammel der venBters heen. Om mij be
kommerde hg zich niet meer van mij was
hij zeker, in elk geval, al of niet slapend.
Het werk was weldra afgeloopen. In
den koffer bleef bjjna Diets, slechts eenig
linnengoed, schoenen en een schuier.
Dat maakte hem nadenkend, kluchtig
verlegen staarde hij in d*n ledigen koffer.
Aan het douanengrenskantoor zou dat
wel in het oog Taller. Nu bedacht hg
iets, stellig iets goeds, want toen hg
zgn gezicht naar mg toekeerde, glim
lachte hjj voldaan. Maar eerst schoof hg,
nu met eenige inspanning, de kussens
weer over de verborgen pakketten bleef
toen een poos peinzend staan, trok zgn
zjjde stellen met do verklaring: wg hebben
dit in het werk van onze voorgangers
gevonden.
Bewindslieden, die in dozo gaarne het
Hof ter wille waren, hadden thans een
gelegenheid, zoo schoon als zich maar
zelden voordoet.
Met De Tijd zgn wg het absoluut eens,
dat van ongrondwettigheid" geen sprake
wezen kan.
Gemengde Berichten.
Met harteljjken dank ontvangen
door de wjjkzuster voor do zieken van
bet bestuur van bet begrafenisfonds van
den Christ. Werkmansbond f 10,90, van
anderen twee giften k f 1 en twee pak
kleeren.
Hoedekenekerke. De Engelsche-
barge Hetty, komende van Antwerpen,
met jjzer geladen voor Engeland, is door
windstilte tegen den dijk gezet. Het Bchip
is evenwel bg boog water vlot gekomen
en heeft de reis voortgezet.
Dinsdagavond werd aan het station
Zwolle, bg aankomst van trein 3.55 van
Almelo, de postconducteur 2e klasse M.
gevangen genomen. M. is indertjjd reedB
voor straf overgeplaatst van Amsterdam
Daar Enschede. Daar evenwel telkenB
fraude ontdekt werd en geldswaarden
vermist werden, besloot de inspectie te
Zwolle M. op de proef te stellen. Een
brief met geldswaarde werd verzonden
en bij aankomst van trein 3.55 stelde de
inspecteur zelf een onderzoek in. De
brief was weg en bij fouilleering werd
het gemerkte geld op M. gevonden. Deze
werd onmiddelljjk gevaDgen genomen en
ter beschikking van den officier van justitie
geBteld, die zgn inhechteniBhouding beval.
DiDBdagavond is te Groningen een
modemagazijn de dupe eener sluwe op-
lichtster geworden.
Om een uur of acht namelgk vervoeg
de zich een »dame" in het raagazjjn met
het doel zich een mantelkostuum te kie
zen uit den voorraad, die was nitgpstald.
Haar smaak viel op een elegant custuucn,
dat eene waarde van f25 vertegenwoor
digde. Zij verzocht hare keuze op zicht
t.e willen zeDden aan het adres van mevr.
Boerema, Beeresingel 9. Daarop verliet
zij den winkel en eenige oogenblikken
later begaf zich een bediende met:,, bet
zorgvuldig ingepakte custuum naar het
opgegeven adres.
Het trof wel toevallig, dat de bewuste
dame reeds stord to wachten, en zjj nam
beel vriendelijk de doos met den begeer
den inhoud in ontvangst, met het verzoek
hedenochtend terug te willen komen om
bescheid.
De looper gaf daaraan vanmorgen ge
volg, maar zich aan meergenoemd adres
vervoegende, moest hij tot zgn schrik
vernemen, dat men daar van de zaak Diets
afwist. De firma bad dus te doen gehad
met eene geraffineerde oplichtBter.
Do doos lag, zonder d^n inboud, in
den tuin. (Nbl. v. h. N
zware overjas uit en legde die voorzich
tig op zgn boekplaats. Hij kon echter
niet beletten, dat de jas, als door een
zwaar gewicht neergetrokken, op den
vloer viel op een der warmwaterstoven,
met een doffen maar duideljjken slag,
als ingepakt metaal.
Zou ik iets gehoord hebben Was
ik wakker geworden Met een kramp-
achligen ruk nam bg de jas weer op,
tastte in den zijzak, nam er een zware
bulldog-revolver uit en legde die op zgn
zitplaats.
Neeü, ik was niet ontwaakt. Ik lag
nog even rustig als straks en baalde diep
en langzaam adem. Hoe weldadig was
dat, nog adem te kunnen halen 1
Ik had hem ontwapend. Hg stak ten
minste de revolver met den loop naar
beneden in den rechter broekzak, zoodat
slechts het laatste gedeelte van de kolf
zichtbaar was. Nu trok hg den jas, dien bg
onder den overjas droeg, uit, ook zgn vest,
trok over zgn hemd de overjas weer aan,
knoopte ze tot bovenaan dicht en stak
de revolver weer in den zak. De uitge
trokken jas en het vest pakte hg slordig
in een zak vaa den ledigen kofier en
sloot dezen weer mat het sleuteltje.
Nu is het gedaan. Hjj heeft zjjn roof
in veiligheid gebracht, daar, waar niemand
hem zocht. Laat nu maar de grenzen,
ook de tweede grens komen, hem deert
dat niet.
Evenals bg mg vermindert nu bg hem
de spanning; hij is vermoeid en gaat
l&Dg uit op de zachte kussens liggrD, en
rust als een draak op zjjn sobatten.
(Wordt vervolgd).