1905 N". 118, Donderdag 5 October.
92slc jaargiiuy.
FEUILLETON.
De Man met de vier vingers,
De uitgave dezer Courant gezchiedt Maandag-, Woeaidag- en Vrjjdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prjis por kwartaal, zoo binnen als buiten Goes,
Afzon&erljjke nommeis 5 cent.
Inzending vara vóoa* 2 uren ap dien dag dei*
uitgave.
De prjj» der gewone advertontiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct„
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjj»
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, buweljjkf- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels l,berekend
Aanvragen cm en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Uitgave vaa de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
Evolutie.
Vgftig jaar geleden moest oens iemand
het gewaagd hebben de weD schel ij kheid
uit te spreken, dat de vrouw zelfstandig
en vrjj, hare stoffelijke en geestelijke ver
mogens zou mogen aanwendon in den
strgd om het bestaandat door haar
ambten en boroepon zouden mogen wor
den uitgeoefend Hg zou zijn uitgekreten
voor iemand die de pilaren, waarop de
maatschappij rust, aan het wankelen wilde
brengen en zoodoende die maatschappij
ineen doen storten.
Vergelijken wjj dien toestand met den
tegenwoordigen, dan is er gegronde reden
om te hopen en te vertrouwon, dat, voor
er weer vgftig jaren zullen zijn voorbjj
gegaan, de volkomen gelijkheid tusschen
man en vrouw zal zjjn verkregen.
Toen in 1903 in de Staten-Gen9raal
de vrouweDquaestie ter sprake kwam,
naar aanleiding van voorgestelde wijzi
gingen in de Gemeentewet, toonden het
vuur, waarmede sommige sprekers voor
de vrouw in het krijt traden, de lauw
heid en de scliuchtorbeid, waarmee ande
ren het oude régime trachtten te ver
dedigen, duidelijk aan, dat over vgftig
jaren die quaestie veruioedeljjk geen
quaestie meer zijn zal.
Daar het ook onze overtuiging is, dat
zulks der maatschappij ten goede moet
komen, zal men h8t kunnen begrgpen,
dat wij gaarne op dezen dag een woord
van hulde brengen aan de dames W.
Drucker en Th. P. B. Haver, die haar
koperen jubileum vieren als redactieleden
van het tjjclscbrift Evolutie.
Van dit tijdschrift is een feestnummer
verschenen, waarin, om met dr. A lelt a
Jacobs te spreken, deze dames eere wordt
gebracht voor haar moed en volharding,
voor haar kennis en wilskracht, voor alles
wat zij voor de vrouwen van Nederland
tot stand brachten en voor 't geen zij
nog zouden hebben tot stand gebracht,
indien zij niet dikwijls door bekrompen
heid van inzicht en kleinzielig vooroordeel
waren tegengewerkt geworden."
Tal van bekende personen hebben in
dit feestnummer door het inzenden
van korte Btukjes of door handteekening
de tol der dankbaarheid aan dejubi-
laressen betaald, en bet kan niet anders
of dit moet de dames Drucker en Haver
een spoorslag zjjn om voort ie gaan op
den ingeslagen weg. En als wjj mannen
haar daarbjj helpen, bjjv. door artikelen
uit ons Burgerlgk Wetboek weg te nemen,
die weinig te rijmen zgn met ons roemen
op beschaving, zal zulks ook ons tot eer
kunnen strekken.
Buitenland.
Toenadering.
Do pogingen van Rusland en Duitsch-
land om toenadering te krjjgeu tot Frank
rjjk zijn onmiskenbaar. Belangwekkend
is in dit opzicht, wat Vorst Von Bülow,
die in Baden-Baden dezer dagen een con
ferentie heeft gehad met den Italiaanscben
minister Tittoni, aan een medewerker
van de Petit Pariaien meedeelde.
door
EDUARD ENGEL.
Doe me het plezier, kleine Hans, en
zit nu eens een poos stil. Dat zenuw
achtige gespartel is niet om uit te houden."
Hij die dit zeide, en daarbg den aldus
toegesprokene met een zekere grappige
boosheid in den hoek van de canapé
drukte, was ruim een hoofd kleiner dan
de lang opgeschoten, schrale ♦kleine
Hans", maar des te breeder in de schou
ders, hooger van borst, strammer in
houding en bewegingen. Bljjkbaar was
hg militair geweesthier in huis klonk
zgn stem zelfs in tegenwoordigheid van
zgn fijn gevoelig vrouwtje, als het zacht
uitgesproken kommando voor het front.
En »kleine Hans" gehoorzaamde half uit
geput, half lachend zich verdedigend.
Hij scheen zich in een toestand vol
sidderende opwinding te bevinden, die
wanneer zij voortduurt in hevigheid, in
volslagen uitputting dreigt over te gaan
♦Goed, Richard, ik houd me heel stil,
maar ik zou wel een behoorljjk drop
peltje te drinken willen hebben T' zeide
kleine Hans.
♦Maar, dat ik dat kon vergeten riep
de vrouw van den commissaris van politie,
Eva Earner, verontschuldigend uit, en
wilde de kamer uitgaan.
♦Hier gebleven, Eefje 1" beval de com
missaris. »Gij zjjt in staat den jongen
koffie te brengen* en daar kan in de tegen-
De Rjjkskanselior trachtte aan te fcoo-
nen, dat DuitscSilaud bij de voorgevallen
gebeurteDisseu voor zoover de Marok-
kuansche quaestie betreft, waarbij zooveel
oorlogsgeruchten zgn rondgestrooid, er
nooit aan gedacht hoeft aanvalloud op te
tredeo en nooit iets anders zou hebben
willen doon dan zgn belangen verdedigen.
Von Bülow voegde daarbg: De onder
handelingen, die plaats hadden, de gesloten
overeenkomst, hebben den Duitschers ge
toond, dat er in Frankrjjk te hunnen
opzichte iets is veranderd en men sedert
eenigen tjjd in Frankrjjk tegenover
Duitschland een loyale politiek voert.
Dat is voor beide volken iels gelukkigs.
Met genoegen constateer ik, dat dit voor
een groot deel da verdienste is van den
heer Rouvior, die, du zaken van een hoog
standpunt beschouwend, met ernst voor de
overeenkomst heeft gewerkt. Met ver
trouwen en met vreugde zal mon de
bomende tjjden afwachten, wanneer zekere
Franscben en zekere Duitschers er maar
toe kunnen besluiten elkander niet meer
te beschouwen als verplichte vjjandeD.
Wanneer die menschen de verschrik
kingen van een nieuwen oorlog gevoelden,
zouden zjj ophouden met bun geblaf. De
vriendschap tusschen Rusland eu Duitacb-
land bestaat, en ik meeD, dat hot niet
anders dan aangenaam voor do Fransche
Republiek kan zijn waar te nomen, dat
wjj in goede betrekking staan lot Rus
land. Gjj hebt er belang bjj, dat uw
bondgenoot een vriend meer bezit en wg
wenschen er ons geluk mee, dat er vriend
schap tusschen Frankrijk en Italië bestaat.
Hongarije.
De botooging van de onafhankeljjk-
heidspartij in Boeda-Pest en de togen-
betooging der voorstanders van algemeen
kiesrecht zijn Dinsdag niet gehouden,
omdat de gouverneur van de stad ze
verbood. De Kossuth-pnrtrj wil nu Vrijdag
een optocht houden. Er bestaat nu moge
lijkheid, dat do liberalen, dio tot nog toe
onder leiding van Tisza de rogeering
steunden, althans zich niet bjj de oppo
sitie aansloten, zich bij de onafbanko-
lijkheidspartg zullen voegen, wat voor
do regeering van thans een lastig geval
zou zgn.
Dezer dagen zijn 270 Kamerleden samen
gekomen om te protesteeren tegen de
houding van de regeering en het voort
durend verdagen van do zitting van het
Parlement.
GOES, 4 Oct, 1905.
Maandagavond werd in de zaal der
sociëteit V. O. V." de eerste lezing ge-
touden in dit vereenigingsjaar van de
Vereeniging voor Algemeens Weten
schappelijke Belangen" te Goes. Ruim
honderd personen, leden, bun huisge-
nooten en genoodigden, waren samenge
komen. Spreker was dezen avond do heer
K. ten Bruggencate, inspectour van het
Middelbaar Onderwijs, die tot Oüderwerp
had ♦de ontwikkeling der Faustsage tot
Goethe."
Spreker stelde in zgn inleiding in het
woordige omstandigheden geen sprake van
zgn."
x>Maar
♦Geen maar, mevrouw! Iu naam der
wot, gij zendt Mina dadeljjk naar het
Domhotei: Compliment van commissaris
Farne, en bij verzoekt om een flesch
Pommery en een emmer ijs. Hans heeft
na die geschiedenis behoefte aan iets
kalmeerends en tegelijk opwekkends, en
dat zit beide in de Pommery."
Zoo vroeg al champagne bracht
Hans, do jongere broeder, er nu ook tegen
in, een blik op zijn borlcge slaande, ♦het
is eerst half zeven."
»Wel, hier in Keulen is het een beetje
later. Gij hebt zeker nog Parijsche tjjd
Maar dat hindert niet, het blijft bij cham
pagne. Gjj zult er mij dankbaar voor
zgn. Bovendien is het voor mij al zeer
laat, want gjj hebt mg toch om drie
uur al uit bed gehaald. Eefje heeft
sedert geen oog meer gesloten nu,
eu gg
flans beweerde in den spoortrein uit
stekend geslapen te hebben, maar zijn
broeder kende hem beter. »Tot de emmer
met ijs komt, kunt gij ons al een groot
gedeelte van die dolle geschiedenis ver
teld hebben. Dezen namiddag om twee
uur wil de president mjjn rapport hebben
dus vooruit 1"
En Hans begon ♦In Parjjs, op den
weg naar den noorder spoorweg al
»Halt, Hansje", viel zijn broeder bom
in de rede, zoo niet. Dat is niet inde
stjjl van een rapport, noch van een ver
haal. Eerst zou ik willen weten, waarom
gij hier zjjt gekomen. Versta me niet
verkeerd. Natuurljjk zjjt ge mij hartelijk
licht, hoe ondor de menschen van de
eerste tijden af het streven heeft bestaan
naar het onderzoeken van den aard, het
ontstaan en het waarom d*r dingen van
deze wereld. Hoe hot bijbelverhaal van
het eerste ineuscbenpaar al leert, dat zjj
trachtten datgene te weten, wat hun on
bekend was, al wi&ton zjj, dat die weteu-
schap ean teleurstelling brengen moest.
Zoo vernielt het kind zgn speelgoed om
samenstelling en ontstaan er van te weten
te komen, terwjjl het built om het ver
broken stuk, wanneer het de deelen uit
elkander heeft. De philosofen van alle
tjjden hebben zich opgemaakt het ontstaan
en de oorzaak van de wereld te onder
zoeken, maar steeds is het resultaat ge
weest, dat het waarom onbekend bleef
en do wetenschap heeft nooit anders
kunnen geven dan begrip van feiten,
waar de oorzaak een onbegrepen iets bleef.
Deze grondgedachte is die van de
Faustsage, waarvan spreker de geschie
denis, de ontwikkeling naging. Die sage
is, wat haar beteekenis betreft, al te
vinden in de litteratuur der oudheid;
in do 16de eeuw ontstaan de verhalen,
die er den naam aan hebben gegeven.
In de eerste daarvan wordt doctor Faustus
weergegeven als eon alchimist en toovo-
naar, die met den duivel een contract
sluit eu om zgn dorst naar wetenschap
te lBSSchen, het leven met volle teugen
geniet. Hij bljjfl onvoldaan en wordt ten
slotte een prooi van den duivel. Faust
is het type van do menschen, die door
materialistische denkbeelden ertoe worden
gebracht de godheid te negeeron en ten
laatste daardoor vervallen in een onvol
daanheid, die hen de vorkoerde richting
doet erkenneD.
De Faustsage is van Duitsclilanf, waar
zjj haar onstaan in dien vorm heeft, naar
Engeland overgegaan en daar in draina-
tischen vorm weergegeven. Aldus kwam
zij in Duitschland terug en vond haar weg
op het Puppenspiel". Goctbe is het ge
weest, die eindelijk van die sage zgn
Faust" maakte, waai iu wordt aangetoond,
hoe niet alleen door eigen werkzaamheid,
maar tevens door geloof en steun van
de godheid een juiste richting aan het
leven wordt gegeven.
De beer Ten Brngg^ncate zotte dit een
en ander natuurlijk ra»or in don breede
uiteen dan wg bier kunnen weergeven,
en eindigde met 2ijn wensch te kennen te
geven, dat zjjn rede mocht hebben bij
gedragen om nog meer belangstelling op
te wekken in het groote werk van Goethe.
De beer dr. Leigues Bakhoven bracht
dank aan den spreker voor zijn welwil
lendheid hier te zgn opgetreden en beval
de jonge vereeniging verder in zijn be
langstelling aan.
Luid applaus viel den spreker ten deel.
Naar verzekerd wordt zegt, het
Centrum bsreidt do heer Do Meester
een samensmeltiug van de vermogens- en
bedrijfsbelasting voor.
Het ligc volgens de N. R. Ct.
in het voornemen van den min. van
oorlog, voortaan bjj het voorbereidend
militair onderricht in de plattelaods-
welkom, mij en mjjn vrouwtjemaar ik
heb op dit oogenblik niet hot raiDSte
vermoeden wat u eigenlijk hier brengt.
Of grijpt gij misschien in mjjn vak en
zjjt den millioeneDschurk van Parijs tot
Keulen nagereisd?"
Maar nu kwam Mina lachend met den
met gs gevulden emmer binnen, waards
gouden hals van do Pommery heel vroo-
lijk uitstak. Haastig waren de glazen
gevuld, geledigd, opnieuw gevuld, en Hans
begon
♦Gisterenmorgen op dit uur had ik
van den milliocnenschurk en hiervan, dat
ik binDen vier eu twintig uur bjj n zou
zgn, niet het geringste vermoeden. Maar
omstreeks negen uur begon het spekta
kel. Doch ik zie wel, gij begrijpt mij
nog niet. Dat doet er ook niet toe. Gg
kunt uw rapport toch wel opmaken."
De commissaris nam zgn portefeuille,
puntte zijn potlood en luisterde. De
nieuwsgierige, nu niet meer slaperige
oogen van Eefje, hingen aan do lippen
van haar zwager.
»Nu, daar komt eerst het bankroet van
het ♦comptoir d'escompte". Daar hebt
gjj zeker wel van gehoord, kiudeuen
vroeg Hans.
♦Dat spreekt vanzelf," antwoordde Ri
chard ik dacht ook dadelgk aan u,
maar ge schreeffc acht dagen geleden nog,
dat dit bankroet niets met uwe betrek
king te maken had."
♦Ja, dat schreef ik toen maar de doo-
don rijden snel. Sedert dien tijd »kvachte"
het dapper van alle kanten on de vijf
tien duizend franken, dien ik in zes jaar
als Duitsch en Engolsch correspondent
in het kabinet van den directeur bespaard
gemeenten gebruik te maken van de
miliciens-groot verlofgangers, aan wie een
brevet van voorganger in de gymnastiek
is uitgereikt, en zulks tegen een vergoe
ding vau 20 cents per uur, welke in
sommige gevallen tot 40 cents per uur
kan worden verhoogd.
In deze zifting der Pro?. Skaten
van Limburg zal het volgende voorstel
behandeld worden
Do Provinciale Staten, overwegende
dat de inlijving van een gedeelte van
Limburg bij den Duitschen Bond, ten
behoeve waarvan de benaming Hertog
dom" destijds werd gegeven, sinds lang
is te niet gedaan, zoodot het uit de feiten
zelvo volgt, dat die benaming geen
reden van bestaan meer heeftdat dan
ook sinds m- erdere jaren de thans zin-
looze benaming van Hertogdom" niet
meer in de van d« RegeeriDg uitgaande
stukken gebruikt wordtzgn van oordeel,
dat die benaming ook niet meer in de
van het gewesteljjk bpstuur uitgaande
stukken behoort te worden gebezigd,
't Word wèl tjjd!
Eenheid van tijd. Het bestuur van
den NederlandscheD Bond van Veroeni-
gingen van den Handeldrijvenden Mid
denstand, gevestigd te Utrecht, heeft pen
adres gezonden aau H. M. do Koningin,
waarin bet bestuur zegt
dat in de, op 30 Juni 1904 te Utrecht
gehouden algemeoDe vergadering van af
gevaardigden van de, bjj dien Bond aan
gesloten vereenigingen, na vooiafgaande
inleiding zgn aangenomen de volgende
conclusiën
1. De Noderlandsche Bond van Ver
eenigingen van den Handeldrijvenden
Middenstand richte zich tot de regee
ring mot een adres, waarin aangedrongen
wordt op wettelijke invoering van eoD
uniforme, voor geheel Nederland dienende
tijdsbepaling, geldende zoowel voor het
burgerljjk leven als bjj de middelen van
vervoer en alle takken van dienst van
rijks-, provincie- of gemeentewege, en
betuigt bierin tevens zjjn adha»-sie met
hot te dezer zake ingediend adres van
den Nederlandschon Bond van Horloge
makers.
2. In bovenbedoeld adres worde te
vens verzocht, dat uitbreiding gegeven
worde aan de verstrekking van tjjdseinon
van uit 's Rijks Sterrenwacht te Lei
den, opdat de contiö'o op do tijdsaan
duiding vergemakkelijkt zal worden.
3 Aan de regeoriDg te 'verzoeken
bij hot indienen van oen wetsontwerp
voor een uniforme tijdsbepaling, voor te
stellen den Mtddon-EuropeescheD tijd aan
te nomen, als don algemeen geldenden tjjd.
Dat in do vergadering van het bestuur
van den Noderl. Bond van Vereenigingen
van den Handeldrijvenden Middenstand,
gehouden te Utrecht op 19 September
1906 met algeraeeno stemmen besloten
is, opnieuw aan Hare Majesteit een ver
zoekschrift te richten,
dat. de Bond daarom H. M. eerbiedig
verzoekt het daarheen te willen leiden,
dat eerlang bij de Statpn-Generaal worde
ingediend een wetsontwerp, waarbjj wordt
had, zjjn nu gladweg duizend franken ge
worden, maar in iod'«r geval is het Dog
genoeg voor een tweede fl -6ch Pommery.
Daar he t ge mjjn geheelen rijkdom"
en uit een visiteboekjo nara hij een
enkel bankbiljet van duizend frank.
Verwondert u dat Als men in deze da
gen koper-aandeelen moet realiseeren,
krjjgt men er niet moer voor. Alles
is weg, weg, weg I Juist zooals de rade
ren van den trein het. mij spottend in
de ooren schreeuwden. Welken dag i6
het nu
♦Zaterdag heilige Ebcrhard," zeide
Richard zaakkundig.
En gisteren Vrijdag, natuurljjk een
VrijdagEd laat nu nog iemand zeg
gen, dat men niet geloovig moet zgn.
Gistermorgen kom ik zooals gewoonlijk
tegen half tien voor het coraptoir d'es-
compte, in de rue Bergè-e. Den vorigen
avond was ik met den onderdirecteur en
don eersten kassier naar den schouwburg
van de ♦porte St. Matin" geweest, had
laat gesoupeerd, had met de heeren in
het schoone lente-weer de boulevards op
en neer gewandeld en ging eerst tegen
ééa uur naar bed. Ik sliep onrustig
de daling van de koper-aandeelen hin
derde me toch geweldig en dus was
ik slaperig en knorrig, toen ik de trap
pen Daar de eorBte verdieping van het
gebouw der bank opging. Eerst op do
bovenste trede van de trap zag ik een
hooggeplaatst politiebeambte staan, zoo'n
soort Parijsche collega van u, en rechts
en links twee agenten, die mij beletten
door te gaan
Hier mag niemand door, mjjnheer."
♦Maar ik ben de secretaris van de
voorgesteld over te gaan om hier te lande
als den algemeen geldenden tijd den
Middeu-EuropeescheB tjjd aan te nemen,
en dat maatregelen worden genomen
waardoor het mogelijk wordt, dat van
uit 'sRjjks Sterrenwacht te Leiden naar
de verschillende plaatsen dus lands ijjd-
seinen worden gezonden, om de tijds-
aandu ding in de verschillende plaatsen
te kunnen controleeren.
Van dit adres is een afschrift gezonden
aan Z Exc. den Minister van Biunen-
landscbe Zaken.
Provinciale Staten van Zeeland.
Zittiug van Dinsdag 3 October, 7 Va uur.
De najaarsvergadering der Staten werd
gisteravond op de gewone wijze door den
Commissaris in naam der Koningin ge
opend.
Tegenwoordig waren 38 leden. Afwezig
de heeron Maas, van Ljjnden, de Smit en
van der Meer.
In de commissio tot onderzoek der ge
loofsbrieven van het nieuwbenoemde l:d, I
de heer Merckens, werden aangewezen
de heeren de Voor, Honntquin en van
Waesberghe.
Bij monde van dhr. Henneqnin werd
rapport uitgebracht en tot toelating be-
sloten, waarna de nieuwgebo/ene door
den Grffi-r werd binnengeleid en de
vereischte e»d t»ilq>de in handen van den
Voorzitter, die hem met zjjne benoeming
g'luk wensohte.
Mededeeliüg werd gedaan van verschil
lende ingekomen stokken, hoofdzakelijk
Kon. besluitoD, houdende goedkeuring van
besluiten in de vorige Sfcaten-vergadering
genomen, welke allen evenals eenige me-
dedeelingpn van God. Staten voor kennis
geving werden aangenomen.
Aangenomen werd het voorntel van
Ged. Staten tot aanhouding van bet ver
zoek vaD bet bestuur van den Kleinen
St. Aloort of Sas fan Gentpnlder om een
renteloos voorschot voor wegsverbetering.
Besloten werd om in de eerstvolgende
openbare vergadering te behandelen
Het aangehouden voorstel van Ged.
Staten
a. tot afwjjzing van het verzoek van
het gemeentebestuur van Zierikzee, om
een subsidie voor een avondschool voor
vakonderwijs, met hot amendement van
den heer Moolenburgh
b tot afwjjdng van het verzoek van
het gemeentebestuur van Goes om een
subsidie voor eene avondschool voor am
bachtslieden
c. tot afwijzing van het verzoek van
het gemeentebestuur van Vlissingen om
oen subsidie voor eone avondschool «oor
handwerkslieden, met een nader verzoek
van het gemeentebestuur.
Naar de afdeelingen werden daarna
oerwezen een 20 tal voorstellen van Gel.
Staten.
Daarna werd overgegaan tot splitsing
der vergadering in afdeelingen.
Tot de le afd. behooren de heeren
H outer man, Moolenburgh, Oggel, v. Waes
berghe, Moerdjjk, Hollestelle, Bolle, Fok-
directieWat is er dan gebeurd
♦Dat mogen we u niet zeggen, mgn-
beer. In ieder geval komt u hier niet
binnen."
♦Wilt gg dan toch zoo goed zijn, mijn
kaartje aan mjjnheer den directeur te
geven
Een der politie-agenten verdween met
mjjn kaartje in het kabinet van den
directeur, kwam spoedig terug, sprak
zacht eenige woorden tot zgn chef, die
mij beleefd toevoegde
«Ga binnen, mjjnheer. Maar mjjnheer
de directeur is in de zjj kamer."
Op mjjn schrijftafel in het ledige ka
binet lag een groote, aan mij geadres
seerde verzegelde brief. Ik vermoedde
niets goeds. Haastig scheurde ik den
brief open mjjn ontslagDaar hebt gg
het vod. Natuurlijk met het grootste leed
wezen trouwe dienBt pjjnlgke toe
stand in zaken in het vervolg er van
moeten afzien met de meeste hoog
achting, enz.
Op dat oogenblik kwam de directeur
binnen tegelijk met den commissaris vau
politie hij zag er verschrikt, ongenaak
baar uit. Ik vi de naar hem toegaan ora
afscheid te nemenwg stonden altjjd op
zeer goeden voet met elkaar.
♦O mjjn beste mjjnheer Jean, welk een
vreeseljjke ramp 1 Die diefstal 1 Dat ont
brak er nog maar aanMillioenen zjjn
weg 1 Gestolen Meer dan vier millioen 1"
Ik begreep er geen woord van.
Wordt vervolgd
