1905 N". 105.
Dinsdag 5 September.
92sle jaargang.
FEUILLETON.
Uit het leren
mijner oude vriendin.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als .buiten Goea, !325.
Afzonderlijke nonimeia 5 cent.
Inzonding van adverftentiën vóoi> 2 uren op den dag des»
uiigave.
De prgs der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj d recte opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjja
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, hnweljjki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regel! 1,berekend.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
KONINGINNEFEEST.
Betreffende de aan te brengen straat-
versieringen wordt bekend gemaakt:
le. dat met het aanbrengen van de
versieringen mag worden begonnen op
6 September a.s terwijl alles moet ver
wijderd en alle pleinen en straten in den
vorigen toestand teruggebracht moeten
zjjn op 20 September d. a. v.
2e. dat de wagens, die deelnemen aan
den optocht, met inbegrip van hun last,
niet breeder mogen zijn dan 2 50 M. en
niet hooger dan 4 M.
3e. dat in verband daarmede de paleD
voor eventueele versiering geene mindere
straatbreedte mogen overlaten dan 2.80
M., terwijl zij niet mogen worden ge
plaatst in de straatgoten
4e. dat de middelopening der eere
poorten minstens 2.80 M. breed en min
stens 4.50 M. hoog moet zijn.
Goes, 30 Augustus 1905.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
D. D. VAN DEN BOUT, L. B.
De Secretaris,
G. A. HAJENIUS.
Uitloting Obligatiën.
Burgemeester en Wethouders van Goes
zullen Vrijdag 8 September a. s. des
voormiddags 10 uur ten raadhuize over
gaan tot het uitloten,
le. om te worden afgelost op 1 No
vember a. s., van een obligatie ad f500
van de geldieening, aangegaan in 1904,
voor uitbreiding van de gasfabriek
en 2e. om te worden afgelost op 1
Januari 1906, van drie obligatiè'o ad
f 1000 van de geldieening, aangegaan iD
1896.
Goes, 4 September 1905.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
D. D. VAN DEN BOUT, L. B.
De Secretaris,
G. A. HAJENIUS.
HERHALINGS-ONDERWIJS.
De lessen van het Herhalings-ond* rwijs
zullen dit jaar aanvangen op Maandag
2 October a.s.
Zij, die wenscben gebruik to maken
van hot onderwijs, kunnen daarvan aan
gifte doen ter secretarie tot en met
Zaterdag 23 September a. s. van des
voormiddags 9 tot des namiddags 2 uren.
Voor de meisjes moet worden opge
geven of zij wenschen deel te nemen aan
den gemangden cursus, die gegeven wordt
iederen Maandag, Dinsdag, Donderdag en
Vrjjdag des namiddags van 58 uren
of aan een cursus alleen voor meisjes
ieder, n Maandag, Dinsdag, Donderdag
en Vrijdag van 45 uren.
51
Door W. Heimburg.
Vertaling van mej. J. A. v. D. L.
»Ik hoorde gisteravond, toen ik thuis
kwam", begon zg eindelijk, »dat gg zoo
vriendelijk geweest zijt voor mijn klein
kind te zorgen. Wij zgn je daarvoor
grootendank schuldig en willen je nu
zoo spoedig mogeljjk van den last ont
heffen, die het verplegen van het kindje
bezorgd heeftik wilde het nu meene
men en betnig je nogmaals onzen besten
dank voor je goedheid".
»Dat kind is mij niet tot last", zeide
ik, terwgl ik door angst en ontsteltenis
bjjna niet spreken kon, »ik houd er veel
van, en
»Dat geloof ik wel en het was, zooals ik
reeds zeide, zeer vriendelijk van je, het te
verzorgen", antwoordde mevr. v. Bende-
leben, terwijl een licht blosje op haar
wangen verscheen. j>Het was anders wel
een vreemd idéé van Eberhardt, om het
kind naar hier te breDgen, daar
»Maar mevrouw", riep ik uit, »waar
moest het kind dan gebleven zijn U
was op reis met mevr.* v. Eberhardt en
de kinderjuffrouw ging er vandoor,hoe
kan nu een man zonder vrouweljjke hulp,
en die bovendien nog nu en dan dienst
heeft, een klein kind verzorgen."
»Zoo, was de kinderjuffrouw er van
door vroeg mevr. v. Bendeleben. »Het
was anders toch wel een geschikt persoon.
Maar dat is om 't even, dan lag het toch
nog voor do hand, het kind op 't slot
te brengen, waar er uitstekend voor ge
zorgd zou zgn, in plaats van door het
hier te brengen het schandaal nog grooter
Het Herhaliogs-onderwijs is toeganke
lijk voor ieder, die gewoon Lager onder
wijs heeft genoteD, en o. m. bestemd voor
de opleiding tot kantoor- en winkel
bediende.
Goes, 4 September 1905.
Burgemeestor en Wethouders van Goes,
D. D. VAN DEN BOÜT, L. B.
De Secretaris,
G. A. HAJENIUS.
De Kinderwetten.
li.
In eon vorig nummer hebben wij het
een en ander omtrent het civiel-rechte-
lijke van de nieuwe Kinderwetten mee
gedeeld wat het strafrechtelijke betreft
het volgende.
Tot nu toe konden ouders of voogden,
als de rechter toestemming gaf, hun kind,
als het nog geen vjjftien jaar oud was,
voor drie maanden, en, als het ouder
was, voor hoogstens een jaar in verze
kerde bewaring doen stellen op zoodanige
plaats als de rechter goed oordeelde. Afge
zien van huiselijke tuchtiging, was dat het
eenige middel dat zij konden aangrgpen.
Maar welke vader of moeder zal zgn kind
gevangen doen zetten, als het alleen kan
geschieden in eon >huis van bewaring",
waarin ock moordenaars, dieven, dronk
aards, enz. in verzekerde bewaring wor
den gehouden, terwijl een volkomen af
scheiding in die huizen onmogelijk is.
En toch is het soms hoogst noodig, kin
deren, die zich aan vermaningen en straffen
der ouders niet storen, of dio noodzakelijk
uit het huisgezin moeten verwjjderd wor
den, in een gesticht of verbeterhuis te
kunnen plaatsen.
In het meergenoemde rapport, uitge
geven vanwege de Maatschappij tot Nut
van 't Algemeen, was deze wensch ook
reeds uitgesproken, terwijl het voor kinde
ren, voor wie een dergelijke maatregel, een
eenigszin8 landurig verblijf in een rijks
opvoedingsgesticht, niet noodig is, andere
instellingen noodig achtte, zooals ver-
beterscholen.
De nieuwe wet heeft dezen wensch
vervuld. Er zijn drie tuchtscholen opge
richt, twee voor jongens, te Haren in
Groningen en te Nijmegen, en een voor
meisjes te Zeist. Later zullen er nog
twoe worden bijgebouwd. In deze scholen
kan do rechter eiken deugniet brongen
beneden de achttien jaren, voor den tijd
van minstens éon maand en in het aller
ergste geval voor éen jaar. Ook ouders
of voogden, die met bunne pupillen geen
raad weten, kunnen dezen daar een poos
onder dak krijgen, na bekomen rechterlijk
bevei, op kosten van de ouders of van
het kind en in geval van kennelijk
onvermogen op kosten van den S^aat.
De strenge tucht op deze scholen moet
afschrikwekkend werken voor anderen
te maken. Voor Ruth is het een blaam,
die, zooals je toch moest inzien, bijna
niet uitgewi8cht kan worden. En nu,
geef mg den kleine, het rijtuig staat
voor de deur."
»Mevrouw, verlaüg alles van me wat
u wilt, alleen niet het kind," smeekte ik,
van mijn stoel opstaande.
De kleine sloeg zgn beide armpjes
om mgn hals en keek schuw naar de
barones. »Ik weet, boe diep ik bij u in
de schuld sta en wil alles doen om u
en den baron mijne onbegrensde liefde
en dankbaarheid te bowjjzen, maar het
kind dat hg mg toevertrouwde, kan ik
alleen aan hem of op zijn bevel afgeven."
Zij zag mij een oogenblik verbluft aan,
toen zei ze nog op kalmen toon, hoewel
hare stem licht beefde Als je werkelijk
dankbaar waart, zou je zoo niet spreken,
want denk je eens in, in welke verhou
ding wij komen to staan, als je weigert
het kind terug te geven."
»Het spijt mg, maar ik
Bovendien is het belachelijk, dat ik
er eerst nog om vraag," sneed zij mij
het antwoord af. Je hebt niet het minste
recht te weigeren het is het kind mijner
dochter, en het gaatje volstrekt niets aan.
Het is niet alleen mgn recht, maar ook
mgn plicht, het kind aan zijne moeder
terug te geven."
j>Zijne moeder, die zich nooit om* het
kind bekommertzei ik op gerekten
toon. j>Zij verlangt 't alleen terug uit
angst voor het praten der menschen,
daar zij wel eens te weten zouden komen,
dat zij op reis ging zonder eenige maat
regelen te nemen voor de verzorging
van het kind. Zg liet het aan zgn vader
over, en nu moet zg ook tevreden zijn
met hetgeen hij er mee gedaan heeft
ik herhaal nog eeDS mevrouwhet doet
mij leed, maar ik kan het kind alleen
teruggeven aan dengene, die het mg toe-
en bier kunnen de kinderen volgens
hunüe ontwikkeling worden ingedeeld en
onderwijs ontvangen, terwijl tevens al het
mogelgke kan worden gedaan om do
slechte kiemen in kuu ontwikkeling te
smoren en de opvoeding ten goede te
leiden.
Deze school zal de ziel en lichaam
doodonde gevangenis voor de jonge dwa-
londen bobben te vervangen. Zjj zal moe
ten doen, wat ouders of voogden niet
konden, den jongen of bet meisje terug
brengen op het rechte pad en huu een
ferme dosis levensmoed en beter inzicht
meégevon bij het verlaten van de stichting.
In vier klassen worden de kinderen
verdeeld en opvoedkundig behandeld en
toch zoo, dat zij voelen, dat hot vorblijf
een straf is.
»De rechter moet het recht hebben
van borisping" aldus een wensch, ook
neergelegd in meergemeld rapport.Welnu,
de nieuwe wetten hebben er in voorzieD.
Do president van de rechtbank of de kan
tonrechter kan aan den beklaagden deug
niet eene berisping toedienen, me't al of
niet eenige vermaningen aan het adres
van ouders of voogden. De gunstige ge
volgen van deze manier van handeleD,
die dezelfde voordeelen biedt als de voor
waardelijke veroordeeling, maar er de
nadeelen van mist, zijn gebleken'in Belgili,
Zwitserland, Noorwegen eu andere landen.
De berisping kan groote opvoedende
waarde hebben en een prikkel zgn ten
goede, vooral daar, waar van berouw
blijk gegeven wordt. Wie eenmaal ernstig
berispt is, weet, dat wanneer hg weer
iets misdrijft, zgn eerste schuld hem zal
toegerekend wordeD, torwgl bij goed ge
drag de eerste misstap geheel in het
vergeetboek zal raken dat kan hem dus
steeds eene aansporing big ven om niet
van den goedsn weg af te dwalen.
Dj twee strengste bepalingen behalve
boete, die ook is toegelaten die men
op jougdige boosdoeners zal kunnen toe
passen zgn ten eerste eene gevangenis
straf voor een dader tusschen de zestien
en achttien jaar en ten tweede kan een
jongeling, zonder toepassing van straf,
j-ter beschikking van de regcering" wor
den gesteld.
Indien de rechter namelijk vindt, dat
het kind, waarover hg recht moet spreken,
zoodanig in de strik kon van leren en
omgeving is verward, dat alleen de krach
tige vuist van den S aat hem daaruit
zal kunnen redden, dan is do boste maat
regel, dat alle andere besmette en kwaad
doende handen van den jongen worden
afgehouden. Hg komt dan tot aaq zgn
meerderjarigheid onder Staatsgezag. Van
rijkswege wordt hij nu geplaatst in een
rijksopvoedingsgesticht of in een gesticht
van een der particuliere vereenigiogen,
die zich daartoe beschikbaar stellen. Deze
laatste inrichtingen kunnen, mits zij vol
doen aan do door de wet gestelde eischeu,
ook subsidie van den Staat krijgen. Rjjks-
vertrouwd heeft."
»Greetje," zei ze langzaam, terwgl zg
doodsbleek werd, ^vergeet je nu höele-
maal met wie je spreekt Wil je nu de
ongelukkige, behalve den echtgenoot,
ook nog het kiöd ontnemen
»Den echtgenoot?" vroeg ik. »En u,
mevrouw, u gelooft dat nog altgd U,
die ik zoo vereerd, zoo hoven allen lief
gehad heb? Maar hoe kan ik mij trouwens
ook verdedigen, zonder tegelijk de dochter
aan te klagen. Het moederhart zal mij
toch geen geloof schenkenmaar vraagt
u Hanna of Bergen er naar, als die u
de gansche waarheid medegedeeld hebben,
zult u misschien anders over mg denken."
»Genoeg 1" viel zij mij in de rede,
terwgl op haar verbleeken oen hoog rood
gevolgd was misschien begon zg te ver
moeden dat het wel eens anders zijn kon,
dan haar verteld was. Zg zag mij toornig
aan »Genoeg Er moet een eind komen
aan dit onverkwikkelijk tooneelik wil
niet dat het kind mijner dochter in de
hoede is der gelief
Zij voleindigde don zin nieteen kreet
van toorn, door mij geuit, deed haar
verschrikt zwggen. »Beleedig mg niet,
mevrouw",zeide ik, mgne stem verheffende
en eene schrede naderkomende, terwgl
de kleine angstig zgn kopje tegen mijn
schouder vlijde. »Luitenant v. Eberhardt
heeft reeds aan den baron verklaard, dat
ik zgno verloofde was, hoe het kwam dat
ik het niet bleef, zou ik u ook kunnen ver
tellen. Dat is evenwel eene laelijke ge
schiedenis, en ik wil ze u besparen, mis
schien dat zg u toch nog wel eens ter ooro
komt. Ik sta geheel alleen, geheel onbe
schermd voor uik heb niets dan mijn
goeden naam, mgne eer, en het is ge
makkelijk voor u, mij die te ontrooven,
maar gelukkig zijn er toch nog menscheD,
die bewjjzen kunnen dat ik nooit iets
onpassonds gedaan heb, dat
opvoedingsgestichten zgn er ie Alkmaar,
Avereest, Montfoort en Doetinchem. We
spraken bovvn van voorwaardelijke ver
oordeeling. Deze, die wg zeer weDsehelgk
zouden achten ook voor volwassen mis-
dadigeis, is ten aanzien van kinderen
ingevoerd.
De rechter kan den overtreder veroor-
deolen tot »tuchtscbool met een proef
tijd", dat wil zeggen, dat als de deug
niet binnen den proeftgd van een of twee
jaar nog weer kwaad doet, dan gaat hg
de gevangenis in.
Hetzelfde is mogelijk bij gevangenis
straf. De rechter kan een jongen delin
quent veroordeelen tot gevangenis en tot
dwangopvooding, d. i. het stellen ter be
schikking van do vegeering, de gevan
genisstraf uit te voeren, nadat de veroor
deelde van rijkswege is opgevoed. Dat
kan, omdat de gevangenisstraf hier voor
waardelijk is opgelegd. De minister kan,
als de veroordeelde zich goed gedraagt
in zgn opvoedingstgd, zijn gevangenis
opschorten. Deze blijft dan onder toezicht
der politie. Maar is do duur dor straf
verloopon, of is hij 25 jaar gewordeD,
dan is hg vrij.
Nieuw is ton slotte de instelling der
^patronage".
De wet kent de opdracht aan menschen
of vereenigiogen, die daartoe zich aan
bieden, van een toezicht te houden op
de kinderen, die voorwaardelijk uit de
dwangopvoeding zijn ontslagen. De pa
troon is dan do leider van den ontslagen
deugniet, geworden en deze laatste zal
verplicht zgn zich naar den wil van den
patroon te gedragen.
Dit stelsel vaD patronage is van groot
nut, omdat het zorgt, dat de verpleegden
niet in een verderfelijk milieu terug-
keeren, waardoor de vruchten van op
voeding geheel zouden verloren gaan.
Door de patronage worden velen geholpen
en afdoende gesteund, die anders wellicht
in den strijd, om zich een nieuw leven
in do maatschappij te veroveren, zouden
gevallen zgn.
Zoo ziet men, dat de nieuwe kinder
wetten ten zegen kunnen worden voor
het kiod in het algemeen, maar ook voor
de maatschappij want bet gevaarlijkste
voor den eigendom, de zedelijkheid en
het politiek leven is de onwetende, arme,
onopgevoede en verwaarloosde j^ugd, die
opgroeit tot misdadigers, oproermakers
en werktuigen van volksmenners. Die
categorie zal door de nieuwe kinder
wetten zeer worden beperkt.
Buitenland.
Waarom geen wapenstilstand?
De verschillende bladen van het vaste
land en in Engeland eveneens ontvingen
tot hun groote verbazing na het telegram
uit Portsmouth, vermeldende, dat Japan
toegestemd had in bet slaiten van een
>Neem mij niet kwalgk, maar ik kan
je verdediging niet verder aanhooron,
daarvoor ontbreekt mij de tijd, geef mg
het kind, ik heb haast." Zg maakte een
beweging naar den kleine, die nu ook al,
verschrikt door de eenigszins heftige woor
denwisseling, luid begon te schreien.
Ik deed een stap achteruit, en beproefde
hem te kalmeeren. >Ik beb baast, dat
heb ik al meer gezegd," merkte mevr.
v. Bendeleben ongeduldig op. *Laat hem
maar schreien, hij zal wel weer ophoudon
en nu voor den laatsten keergeef mg
het kind
>Het kind blgfc hier, lieve tante,"
zeide plotseling eene rustige stem achter
mg. Ik keerde mij om, en ontdekte tot
mijne onuitsprekelijke geruststelling Eber
hardt, die de band aan zgne muts slaande,
een diepe buiging maakte voor mevr. v.
Bendeleben.
»Ik had het wel verwacht", vervolgde
hg, »dat u in de goedheid van uw hart
spoedig hierheen zoudt gaan, om uw
kleinkind onder uwe grootmoederlijke
hoede te nemen, en daarvoor mijnen op
rechten en hartelijken dank, maar helaas
kan ik uw wensch niet vervullen. Het
kind blijft hier, ik kan niet op mgn be
sluit terugkomen maar nogeens, lieve
tante, mijnen innigen dank voor uw vrien
delijk voornemen". Hij greep de fijnge-
vormde hand in don lichtgrijzeD hand
schoen en drukte er een kus op. Sprake
loos staarde mevr. v. Bendeleben den
jongen man aan, die zoo rustig en zeker
zgn wil doorzette en haar weer eenvoudig
lieve tante noemde, alsof bij nooit andere
rechten gehad had, alsof bij Dooit haar
Schoonzoon geweest ware.
»Ik was zooeven in 't slot", begon hg
weer, daar mevr. v. Bendeleben hem nog
steeds aanzag alsof hij niet goed bij zgn
zinnen was, »en vernam daar dat u naar
hier gereden waart. Toen ben ik dadelijk
wapenstilstand, de telegrafische mededee-
ling, dat Japan dien wapenstilstand niet
eerder wenscht te doen ingaan dan na
het onderteekenen van het vredesverdrag.
De verbazing is alleszins verklaarbaar,
want in de eerste plaats is het in den
tegenwoordigen tijd dat wil dan zeggen
in de laatste tientallen jaren de ge
woonte geweest zoo spoedig mogelijk de
vijandelijkheden te staken, en in de tweede
plaats zal nu de wapenstilstand komen
als mosterd na don maaltijd, omdat er
na het teokenen van het vredesverdrag
geen sprake meer is van strgden, want
dan zijn de wapenen voor goed ter zjjde
gelegd.
Men tracht de houd;ng van Japan, te
meer verwondering wekkend, omdat dit
land de mooie rol heeft gespeeld bg de
onderhandelingen, te verklaren door ver
schillende overwegingen, maar zij sngden
geen van alle hout. In elk geval is er cu
nog kans op een hervatting van den strijd,
hoewel de Tsaar aan generaal Linewitch
heeft laten weten, dat de vrede gesloten
zal worden. Op de gewone blufferige
manier werd de mededeeling ingekleed,
alsof Rusland een beelo overwinning bad
behaald, inplaats van dat het met de staart
tusschen de beenen aftrekt.
Of de vrede nu nog op het laatste
oogenblik gevaar zal loopen Men zou
het kunnen vermoeden met het oog op
de houding van de voorlichters van het
publiek in Japan, die laDg niet tevreden
zijn over de voorwaarden, door Japan
aangenomen. Beter gezegd over de voor
waarden, die Japan heeft laten glippen,
want men had verwacht, dat meer boreikt
zou worden. Maar het is baast niet te
gelooven, dat deze stemming invloed zal
uitoefenen bij de d-fioiti-ve behandeling
van het vredesverdrag, tenzij men het over
de verdeeling van Sachalin niet eens kan
worden.
GOES, 4 Sept. 1905.
Op de dezer dagen te Rozendaal
gehouden tentoonstelling zgn door de
firma Franken Van Weel alhier be
haald de volgende prijzen
le prijs met breed stroodorscbmachine
»Hexagone", le prgs met maaimachine
>Albion" en le prgs met bietensngders
»Albion".
Ook behaalde de glad Btroodorsch ma
chine, welke van dezelfde fabriek is als
»Hexagone", den eersten prgs. Verder
werden aan de firma meerdere 2e prgzon
toegekend.
Met ingang van 15 Sopt 1905 wordt
de kommies 1ste klasse bij 's Rijks di
recte belastingen P. J. van der Hoek van
Krabbendijke verplaatst naar Twello.
Het Haagsche correspondentiebu
reau meldt
Naar wij vernemen heeft het advies
van den Raad van State omtrent hot
hierheen gekomen, om een overijlde han
deling te voorkomen. Ik bon big, dat ik
n hier nog aantref, daar uwe aanwezig
heid hier mij gelegenheid geeft, om na
langen tgd de kleine weer eens te zien
en de vriendolgke verzorgster te danken.
Als u nog een oogenblik geduld hebt,
lieve tante, zal ik n, als u het toestaat,
vergezellen, daar oom mg een onderhoud
heeft toegestaan. Ik zou niet gaarne in
boosheid van u scheiden, al heb ik
u ook als schoonzoon niet alles zoo
zoo
Hier stokte hg, terwgl een donkere
blos over het troteche gelaat vloog. Hg
wendde zich naar het kind, dat opge
houden had met schreien, en, zgn vader
herkennende, hem jubelend do handjes
toestak. Het op zgn arm nemende voegde
bg er bij, zonder mg aan te zien >too
moogt u tegen den neef geen wrok koes
teren."
»Het is wel," zei mevr. v. Bendeleben
eindelgk, en liet onverschillig hare don
kere oogen rusten op het aardige groepje,
dat vader en kind vormden. »Er moet
toch met het kind gehandeld worden,
al naar het gerecht uitspraak doet.
Mijnentwege mag het hier zoolang blgven,
het wordt toch binnen eenige dagen
beslist."
»Neera mij niet kwalgk lieve tante",
viel Eberhardt io, >het gerecht heelt
nie'B meer met deze zaak noodig Ruth
en ik hebben haar al geregeld. Zjj was
zoo goed, vanmorgen vroeg, toen wg er
over spraken, aan mijn wensch toe te
geven, en mg het kiüd af te staan dat
wil zeggen, dat zij in tegmwoordigbeid
van ons boider advocaten, van alle rechten
op het kind afzag, en dus daarmee een
eind maakte aan dien strgd."
Wot dt vervolgd.)