1905 N". 48. Donderdag 20 April. 92s ste FEUILLETON. In eer hersteld. De uitgave dozer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond uitgezonderd op feestdagen. Prgs por kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, jf Afzonderlijke uommers S cent. GnzendiRQ van adve^tentiësi vóór 2 uren esp den dag der, uitgave» De prijs dor gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 et. Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelijks- on doodberichten en do daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 110 regels h f 1,berekend. Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel. Uitgave van de JTaaml. Vennootschap „Goesehe Courant". Directeur-Hoofdredacteur K. G. Rijkens. Burgerlijke Stand. Dj Ambtenaar van den Burgerlijken Staad te Goes brengt ter kennis van be langhebbenden, dat tengevolge de slui ting van de secretarie der gemeente op Vrijdag 21 April en Maandag 24 April a. s., uithoofde van den Goe den Vrgdag en den 2en Paaschdag, voor het doen van aangifte voor den Burger lijken Stand gelegenheid zal worden ge geven des voormiddags van 111/4 tot 12 uren. Goes, den 19 April 1905. De Ambt. van den Burg. Stand voorn., L E G R O. De Burgemeester van Goes maakt be kend, dat op DINSDAG 2 MEI e. k. geen vergunning wordt verleend aan buiten deze gemeente woonachtige orgel draaiers, hardloopers, liedjeszangers en dergelgken bun beroep uit te oefenen in deze gemeente. Goes, den 19 April 1905. De Burgemeester voornoemd, D. D. VAN DEN BOUT, L.-B. Bouwverordening. Burgemeester en Wethouders van Goes, brengen ter konnis van do ingezetenen dat de verordening bedoeld bij art. 1 der woningwet, zooals dio is vastgesteld in de openbare vergadering van d*n Raad van 16 Februari 1905, op den 15 April j.l. in werking is getreden met uitzon dering van de voorschriften voor bestaande woningen enz., die eerst op 1 Juli a. s. vau kracht zullen zijn. Goes, 19 April 1905. Burgemeester en Wethouders van Goes, D. D. VAN DEN BOUT, L.-B. De Secretaris, G. A. HAJENIUS. HAVEN van GOES. Burgemeester en Wethoaders van Goes geven kennis aan de belanghebbenden, dat voor de gewone onderhoudswerken de haven van Goes zal gesloten zijn van Zondag 21 Mei des namid dags 2 uur tot en met Zater dag 3 Juni. In dien tusschentijd wordt niet geschut. Op Zondag den 4 en Maandag 5 Juni wordt weder water ingenomen en het al of niet schuiten door den Sasmeaster geregeld. Tot en met de Ist0 week in Juli kan het schutten niet regelmatig geschieden wegens het lichten der sasdeuren. Goes, den 19 April 1905. Burgemeester en Wethouders van Goes, D. D. VAN DEN BOUT, L.-B. De Secretaris, G. A. HAJENIUS. 40 Een Amerikaansche Detectiveroman. Carfchcart voegde nu den tweeden brief met hot daarbg behoorende strookje te zamon en zeide toen »Nu is ook dit duidelgk genoeg te lo zen en we krjjgen, dit doende, nog beter getuigenis voor hetgeen ik daareven heb gezegd. In dezen brief van Ruben Do- rison aan zgne Emma, spreekt hg van zijn slechten zoon Harold, met den naam er bg. De brieven, dokter Fasset, waar van deze strookjes waren afgescheurd, vond men in uw brandkast. Wilt ge nog meer hooren Welnu, dan kan ik u zeggen, dat gij, na uw eersten moord te hebben gepleegd, naar de zestiende straat zjjt gegaan, begeeriger dan ooit naar de door u bedoelde documenten. Gjj vondt de moeder alleen en steldet haar uw eisch even vruchteloos als gij 't haar dochter hadt gedaan Toen waren uw zinnen verward en hebt gg, zonder wor steling, uw tweeden moord volvoerd, wel wetend, dat gg anders onvermijdelijk zoudt beschuldigd zijn van Anna Farish om het leven te hebben gebracht. Ja, de moeder werd wel degelijk met voor bedachten rade door u gedood, en ein delijk hadt gg dan toch, ten koste van twee moorden, de papieren, die waarlijk niet zooveel waard mochten heeten, in uw bezit. Toen 't lancet aan uwe hand ont gleden was en gij te gejaagd of te gehaast waart om lang daarnaar te zoeken spoed wet gij u weg naar het hospitaal, waar men reeds uw komst verwachtte en waar „j: zelf weder mot vaste hand en juisteü j~jjk uw taak als chirurg hebt vervuld". Na Vrgdag 28 April zal door of van wege de politie een schouw gehouden worden over de boomen en plantsoenen in deze gemeente, ten oiode te zien of aan de bepalingen op bet zuiveren en verbranden der Rupsen en Rupsennesten is voldaan. Goes, den 19 April 1905. Burgemeester en Wethouders van Goes, D. D. VAN DEN BOUT, L.-B. De Secretaris, G. A. HAJENIUS. Het clericale Bewind. Gisteravond trad voor de» Jonge Vrij zinnigen" in de Prins van Oranje" als spreker op de heer mr. J. A. Levy uit Amsterdam. Na een inleidend woord van den heer W. Temperman begon de heer Levy zijn rede, Spr. verklaarde, dat wij in den grooten strijd, die aanstaande is, ook rekenen op den steun van de jeugdige vrijzinnigen in den lande, mits zij op goedo wijze optreden. Want óén ding moeten wjj ODzen tegenstanders benijden, n.l, hnn organisatie immers, bij de liberalen ont brak maar te veel het heilige vuur, door dat zij meenden, dat hun beginsel-zelf voldoende was in den strijd. Gelukkig is daarin verandering gekomen en spr. en anderen steunen dan ook gaarne de jeugdige vrijzinnigen. Da heer Levy verklaarde te zullen spreken over het clericale bewind, over de gevaren, die ons land bedreigen, wan neer de stembus ons niet gunstig mag zijn, gevaren, belichaamd in dit woord vermenging van godsdienst en politiek". De tegenstanders willen ons wijsmaken, dat die g9varen niet werkelijk zijn en slechts in onze verbeelding bestaan, maar spr. zou aantoonen, dat dit niet het geval, het gevaar niet denkbeeldig is en kwam daarbij het eerst op den algemeenen grondslag van ons regeeringsbeleid en wel allereerst op de antithese, waar mee dr. Kuyper ons volk een grievende beleediging aandeed, welke door prof. Noordtzij en prof. Anema werd herhaald, schoon anders geformuleerd. De Neder lander 0. a. trachtte de tegenstelling van paganisten en christenen wat te verzach ten, maar maakte het er niet beter mee, ook anderen slaagden niet in dergelijke pogingen, betgeen hieruit blgkt, dat èn dr. Kuyper èn zgn volgelingen zich heb ben bezig gehouden met de indeeling van ods volk in twee tegenover elkander staande deelen en dr. Kuyper zelf zijn eerste tegenstelling heeft gehandhaafd. Deze tegenstelling schijnt een waar po litiek fortuintje te zijn geweest voor de R.-kath. bondgenooten van dit bewind, hetgeen spreker uitvoerig aantoonde door een aanhaling uit een boekje van een dr. Vlamingoen R.-Katholiek, waarin Carthcart zweeg een oogonblik en giüg daarop voort, terwijl bg naar den bundel papioren wees, dien hij op de tafel had »Ën hier zgn nu de schuldbewijzen tegen Harold Farish, valsche, maar niet temin betaalde wissels, valsche chèque's, benevens allerlei geschriften, die van oplichting en zwondelarij getuigen en bij al die dingen liggeD ook de huwelijks papieren van Ruben Dorisoa met de zoo genaamde weduwe Farish en nog enkele andere familiepapieren". De gevangen genomen booswicht, die nu wel wist dat hij reddeloos verloren was, deed zelfs geen poging meer om zich te verdedigen, maar barstte daar entegen eensklaps in een bitteren en akeligen lach los. »Ja", zeide hg, »gij weet alles en zalt denkelijk nog meer bewgzen hebben voor mijn schuld. Welnu, dan is't uit en heeft het noodlot mij bereiktTil mij in een stoel, dan wil ik u op mgn beurt wat vertellen, waDt ik heb niets meer te ver zwijgen". Dorison gevoelde werkelijk eenig mede lijden met den tot vertwijfeling gebrach- ten schurk, die alle hoop op behoud, allen strjjd, had opgegeven. Toen men Fasset op een stoel geholpen had, zeide hij ♦Ik had een mooi leven kunnen heb ben en het ver in de wereld kunnen brengen 1 Ik was bekwaam en had als geneesheer reeds een goedklinkenden naam en vrij veel practijk, maar de grond slag is al te slecht geweest. Ik bezat reeds voor mgn geboorte een niet uit te delgen gebrek, ik stam van een gezin van misdadigers af. Ieder msnsch wordt geboren, we zullen maar zeggen m et een aanleg tot dit of dat. Ik had een aanleg tot slechtheid, tot het plegen van mis- met duidelijke woorden wordt gezegd, dat de tijden van Nero tegen de cbristeneu voer ons zgn teruggekeerdEu als red middelen om uit dien toestand te komen noemt die scbrgver... terugkeer tot de R.-K. kerk gd afschaffing van de pers vrijheid. De heer Levy noemde maar éóo zaak in deze ongelooflijk en óén zaak naïef, n.l. dat men aan de zjjde vau dit geschrift in dezen tjjd nog meent in zulke dingen een redmiddel te zieD. En als voorbeeld, wat buiten de politiek van dit bewind te wachten staat, noemde spr. het ont werp tot wgziging van het strafwetboek, wBarbij afdrijving wordt bedreigd met zware straf, zoodat prof. Nijhof ver klaarde, dat bij wet-worden hiervan elk verloskundige zijn loopbaan in de ge vangenis zal eindigen De tegenstelling, die nu bestaat, en die eeuwig heeft bestaan, is niet die van geloof tegen ongeloof, is niet zóó als zij door dr. Kuyper is verdraaid, is slechts de tegenstelling tusschen de ver schillende openbaringen van het geloof, die zich steeds voordoeu, waar de menseh zich geplaatst voelt in de wereld vaD raadselen rondom hem. Er is oen tegen stelling, die zich belichaamde in Thorbecke en Groen van Prinsterer, die in Thorbecke's laatsten brief aan Groen werd geformu leerd dus werd het liberale standpunt gekeuschetstwat een ander heilig is, is ons heilig, maar hot staatsrecht zij zelf standig, worde getoetst naar eigen waarde; dit is de grondslag vau het liberalisme en daartegenover is voor de partij, nu aan het bewind, niet heilig, wat anderen heilig is, is het staatrecht niet zelfstandig, maar vermengd met de religie. En dit is het gevaar, want de religie kan niet zijn leidster van het staatsrecht, vooral niet in een gemengden Staat. Door prof. Bavinck is dat onlangs in tegenovorge- stelden zin betoogd, waarbij deze voor zitter der Doputaten-vergadpring ter loops aanduidde, dat er verschil van meening bestaat over artikel 36 der Belijdenis. Maar dit artikel is van meer belang dan om er langs heen te loopeu dit artikel behandelt »het ambt der overheid" en zegt letterlijk-, dat do over heid tot taak hoeft ketters te dooden, werkelijk in letterlijken zin te dooden. Er is een voorstel aanhangig, door de Synode te behandelen, om dit dooden te doen vervallen, maar dan blijft het nog geschreven, dat de overheid alle ketters (alle niet-volgelingen der Synode) moet vervolgen, alle afgoderij moet tegengaao. Dat is de waarheid en die is natuurlgk hoogst onaangenaam en niet onder de oogen t9 zien, waar men beweert op constitutioneel standpunt te staan en dn conscientie-vrgheid te handhaven Prof Bavinck weet dat zelf ook wel en sprak dan ook maar liever over de religie als eenheid, liet dan ook voorzichtiglijk het feit weg, dat niet gesproken moest worden van de religie, maar van de talrijke kerken, dadeD, erffouten, ziet ge, niets dan erf- zondenNu gij t ch zooveel hebt ont dekt, zult gij alles weten Toen ik nog een knaap was en mijn ouders in do gevangenis zaten, nam een menschlievende man te Chicago mij weg uit den kring van mijn familie, dio zeker tot de ge- meensten behoorde, die er ooit in die streek hadden geleefd. Mgn weldoener, die in mij eene bijzondere geschiktheid om van alles te loeren ontdekte, liet mij op goede scholen gaan en mij later in de medicijnen studeeren. Ik vergold al zgn weldaden hiermede, dat ik zijn dochter doodde, niet uit berokening, niet met voorbedachten rade, doch bet ODgeluk bleef hetzelfde. Een collega van de ge neeskundige faculteit, Harold Farish, was getuige van de ongelukkige daad. Hg was mg behulpzaam om te zorgen, dat de misdaad geheim bleef. Hij zelf was een slecht sujet en zag zich weldra door eigen gemeeno handelingen genoodzaakt tot de vlucht. In Indianapolis werd bg vervolgd voor een grooter misdaad, dan hij ooit to voren had gepleegd en onder deu door hem aangenomen naam van Forte8Cue in de gevangenis geworpen. Vgf jaar geledon werd bij, toen zijn straf om was, ontslagen en keerde onder den naam van Harry Langdon terug naar Chicago, waar bg zich aansloot bij een dievenbende, die met behulp van een der klerken onder anderen ook een bankierskantoor bestal. Daarop kwam de hoele bende hierheen, naar New-York. Langdon spoorde mij hier op en werd een bedrieger, een afperser, een bloed zuiger Ik bezat daar bg mg altgd wegens den moord, waarvoor nooit een dader was ontdekt geworden, in zgn macht had niet do noodige geest-en wilskracht om mg tegen hem te verzotten, en zoo word ik, togen wil en dank, do waarover hij het eerder in zgn rode had gehad. Inderdaad ban men dio alle niet brengen ODder den naam van religie, want men heeft de R -kath. kerk, wier grond wet de Syllabus is, want men heeft de Friescha christ.-bistorischen, die volgens dr. Kuyper zelf liefst den Staat weer aan de Kerk zouden willen vastmaken en zich als overheid zouden opmaken de vrijheid van eeredienst en propaganda uit te roeien. Dr. Kuyper zelf is dit laatste te kras, maar hoewel hij de theoretische kloof tusBchen hem en die chr.-histori- schen op den voorgrond stelt, erkent hg, dat in de praktijk beiden bg elkaar in- en uitgaan de heer Levy noemde dit dan ook ironisch een compromittee- rende vriendschap Spr. constateerde, dat wij geenszins vreezen voor doodstraf en brandstapels, maar dat wij wel vreezen voor de handha ving onzer godsdienstige vrijhedeD.Watnu reeds tot stand is gebracht, is een der oor zaken voor die vrees, getuigen de Hooger Onderwijswet en de Lager Onderwijswet, waaraan spr. eenige oogenblikken wjjdde. Hij wees er op, hoe de wetenschap door die eerste wet wordt gebonden, terwijl de talentvoile, hoogst geleerde staats- rechtsleeraar mr. Lohman, die zelfde na- deelige gevolgen van het binden der we- tonschap heeft ondervonden, toch daaraan zgn stem gaf. Daarop volgde de onder- wijsnovelle, die tot gevolg zal hebben, dat de openbare scholen zullen woiden leeggepomptprof BaHnck verklaarde, »dat komt in ods hoofd niet op", maar dat komt wel op in 't hoofd van dr. Kuyper zooals hij z »lf heeft verklaard daarbij zal komen verlaging van het peil van het onderwjjs, hetgeen bewezen wordt door het mandement der bisschoppen en door de verklaring van prof. Bavinckvolgens welke de te leeren kundigheden bgzaken moeten zgn bij de godsdienstleer. De heer Levy bleef ten slotte nog stil staan bij de toepassing v&n het beginsel der vermenging van godsdienst en politiek in de sociale vragen en vestigde daarbg do aandacht op den tegenstand van prof. Fabius en de zijnen tegen de wetsont werpen tot verzekoringsdwang die prof. noemde dien dwang roof en iets, geheel in strijd mei de bevoegdheid van den Staat, en beriep zich op Romeinen 13 7 om dat te bewgzen. De heer Levy ont kende, dat uit deze plaats iets dergelgks is te lezon en verwees den prot. naar Mattheüs 22 21 om hot tegendeel aan te toonenspr. noemde verder de vrouwen- quaestie, en wees er op, hoe ook hierin niets van dit bewind is te wachten, bet geen reeds bljjkt bij de eenvoudige lezing van 1 Corinthen 14 34. Uit een en ander blijkt, wat ons van dit bewind nog te wachten isons volk is altijd gastvrij geweest voor ieder be ginsel dat zal nu veranderen. Eén reli gieus beginsel zal het staatsrecht beheer- schen eu de school zal worden gebruikt dat religieus beginsel in de maatschappij medeplichtige vaD de bende dieven en inbrekers, die mij dwongen om alles te verraden van de gezinnen, die ik als dokter bezocht, opdat zg daar dan des te gemak keiijker hun slag zouden kunnen slaan." ♦Welzoo", bromde Carthcart »was er daarom altijd eeD zieke in het huis, waar werd ingebroken Daar ik intusschen meer en meer naam kreeg &ls arts en ik dag aan dag het getal mgner patiënten zag toenemen, werd ik eindelijk de vervloekte slavernij moede en zocht en vond ik een middel, mg daaraan te onttrekken. Gg weet, hoe dit alles is afgeloopen 1 Bg God, ik had het plan niet, Anna Farish te dooden, maar bij de vreesdijke worsteling werd het wilde beest in mgn binnenste plotse ling wakker." Op dit oogenblik werd er ongeduldig aan de deur geklopt. Wat is 't riep FasBet uit gewoonte. Het was de asiistent, die do gedane vraag beantwoordde met te zeggen »Daar is mijnheer Langdon, mijnbeer, en bg zegt, dat hij u voor een spoed vereischende zaak terstond moet spreken l XXIII. In hechtenis. Carthcart legde met opgeheven hand allen hot stilzwijgen op. »Laat mijnheer binnen komen riep hg toan. Dorison, die de stilzwijgende en ver schrikte getuige van de elkander zoo snel opvolgende gebeurtenissen was ge weest, zag den ouden detectieve vragend aan, om zoodoende te vernemen, wat hg nu weder in het schild voerde. Maar de oude man was ondoorgrondelijk. Toen in de gang de voetstappen van den bezoeker hoorbaar werden, opende Carthcart zelf de deur om Langdon bin door te doen dringen. Voortaan zal niet meer gevraagd worden, wie zgt gij, maar wat zijt gg, wat iB nw godsdienstig be ginsel En daarom juichte spreker het toe, dat hiertegen stand wordt gehouden en hij sprak den wensch uit, dat ook bier in Goes het liberale beginsel mag overwinnen hij de a. e. verkiezing. Na de pauze kwam de heer Kienes. d., in debat. Spr. merkte op, dat de door den heer Levy gehouden rede een karakte ristiek is voor de liberalen andere libe rale sprekerB noemen behalve de tegen stelling van dr. Kuyper nog aüdere rede nen, om tegen de clericalen en voor de liberalen te stemmen. In werkelijkheid is bet alleen de tegenstelling, die hen scheidt, overigens zgn zg volkomen gelgk en wanneer dan ook de soc.-democraten in Juni bij de herstemmingen met de liberalen mee zullen gaaü, zal het alleen zgn voor het onderwgs, dat wordt be dreigd. Spr. betoogde, dat de sociale be loften door liberalen slechtB lokmiddelen zgn om de arbeiders mee te nemen. Dezen avond zgn die beloften achterwege ge bleven en daarom heeft moD de tegen stelling der liberalen on sociaal-demo craten goed kunnen zien. Maar de libe ralen zgn, evenals de clericalen, de handhavers van het kapitalisme en wat doen zjj om de nadeelen van het pri vaat-bezit tegen te gaan de kapitaal concentratie, de werkloosheid, het te loor gaan van het gezinsleven, enz. En de kiezers mogen zich wel bedenken, eer zg stemmen op den liberaal, waardoor slechts één der nadeelen van het tegenwoordig bewind wordt te niet gedaan. Spr. wees op de stakingswet.ten, die voorstanders vonden ook bg de liberalen, omdat toen de ware tegenstelling aan het licht kwam sociaal-democratie en burgerlijke partgen. De heer Kiene vergeleek de beginselen van liberalism? en sociaal-democratie met hemzelf en den heer Levyook het libe ralisme is over zgn bloeitijd heen, de soc.-democratie komt Dog in dien tijd. JoDge liberalen hebben deze vergadering uitgeschreven, spr. noemde dat een on mogelijkheid, want liberalen kunnen niet joDg zgn en jonge proletariërs behooren tbuis in de S. D. A. P. De beer Levy repliceerde, Da opgemerkt te hebben, dat de heer Kiene de eigen aardige opvatting van debat bleek te hebben zgn geschillen met. anderen uit te vechten achter den rug van den in leider. Spr. verklaarde, dat zeker ieder zal erkennen, dat er veel gebreken zgn in onze maatschappij, maar merkte op, dat zij, die daar steeds op wgzen, ver geten te zeggen, hoe dat alles verbeterd zal worden. De socialisten willen geheela vervanging van de kapitalistische pro ductiewijze, maar dan rijst de vraag waarheen moet men dan ga3n. H*»t ant woord is naar de gemeenschap van pro ductie-middelen, vau alle goederen dus, maar dat is Diet meer of minder dan terugval naar de barbaarscbheid. In zoo'n nen te laten, daarbij wel zorg dragende, dat de assistent niet in de kamer kon zien. Nauwelijks was Langdon binnen en de deur achter hem gesloten, of verrast en verschrikt deinsde hg terug, toen hg daar Dundley vond zitten, dien bjj alle redenen had om te w3ntronwon, en dien hij zich verbeeldde, dat nu minstens half dood op zijn bed moest liggen. In het eerste oogenblik had bg Carth cart niet gezien, maar deze, achter hem staande, legde de hand op zgn schouder, zeggende ♦Gg zgt juist, do man, dien ik hebben moest, Harold Farish I" ♦En wie zgt gg zelf vroeg Langdon zich driftig omkeerend. De oude detectieve nam pruik pd baard af. »Simon Carthcart ben ikGg keut mg wel 1" Slechts een oogwenk zag Langdon hom aan, en toen eensklaps opstuivend tegen Fasset, die, mot de handen geboeid togen den rag, op zgn stoel zat»0, gg hebt mg verkocht, niet waar. Hoe hebt ge mij zoo durven trotseeren Nu goed, dan zult ge zelf ook hebben, wat er op staat Simon Carthcart, weet gij, wie eu wat die man is Hij is ♦Ik weet het heter dan gg," voegde de oude detectieve hem toe. »Maar ik weet ook, dat ik den aanvoerder van een inbrekersbende in mgn macht heb, zoo dra ik n zal gearresteerd hebben I" ♦Nu goed," riep Langdon weer. Reken mij maar in, maar eens kom ik toch weer los en dan zal ik mgn rekeniDg vereffenen met u, dokter Fasset ♦Ge zult zoo gauw niet los komen riep de dokter met een bitteren lach uit. Wordt vervolgdj.

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1905 | | pagina 1