1904. A1". 136.
Donderdag 17 November.
91s"' jaargang.
GOESCH
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woenidag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag dep
uitgave-
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bï dirocte opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, hnwoijjki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels f 1,berekend.
Aanvragen om en vermelding van liefdegavon 5 cent per regel.
Uitgave van de Naaml. Yennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
Het kohier van verschuldigd
SCHOOLGELD
voor het onderwijs aan de Meisjesschool
voor den cursus 1904/1905, zooals het
door den Gemeenteraad in zijne vergade
ring van den 20 October 1904 werd
vastgesteld en door Gedeputeerde Staten
bij besluit van 12 November 1904 no.
53 werd goedgekeurd, is op heden aan
den Ontvanger ter invordering uitgereikt,
zoodat ieder der daarop voorkomenden
zjjnen aanslag ten gestelden tjjde moet
voldoen.
Goes, den 15 November 1904.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
DB KONING ROOIJ.
De Secretaris,
G. A. HAJENIUS.
SCHOOLGELDEN.
Het kohier van schoolgeld op school
A voor den cursus 1904/1905, vastge
steld door den Raad in zijne vergadering
van 20 October 1904, goedgekeurd door
Heeren Ged. Staten van Zeeland bij hun
besluit van 12 November 1904, no. 53,
is heden aan den gemeente-ontvanger tor
invordering uitgereikt en zal gedurende
vijf maanden ter secretarie ter lezing
liggen, kunnende biDnen 3 maanden na
de dagteekening van de aanslagbiljetten
bezwaren tegen den aanslag, op ongezegeld
papier, bjj den gemeenteraad worden in
gebracht.
Goes, 15 November 1904.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
DE KONING KOOIJ.
De Secretaris,
G. A. HAJENIUS.
Burgemeester en Wethouders van Goes
brengen ingevolge art. 12 der Drankwet
ter openbare kennis, dat bij ben zijn
ingekomen de navolgende verzoeken om
vergunning tot den verkoop van
«terken drank in bet klein, van
P. GEUS voor het perceel E 182
B. DE HOND voor het perceel B 25.
Binnen twee weken nadat deze bekend
making is geschied, kan ieder tegen het
verleenen van de vergunning schriftelijke
bezwaren inbrengen.
Goes, 16 November 1904.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
DE KONING KOOIJ.
De Secretaris.
G. A. HAJENIUS.
Propaganda.
De Zuid-Bevelandsche medewerker aan
de Baanbrekerdhr. J. K., schrjjft in dat
blad van den 12en November onder het
opschrift »Socialisten vreter jjM o. a. het
volgende
Onder een berichtje van een kleine
vergadering te Wissekerke vonden we in
de Qoesche Crt. van 28 Oct. een bemerking
van de redactie »dat zij van dezelfde
lezingen op andere plaatsen geen ver
slagen verwacht, tenzij er iets bijzonders
mocht gebeuren." Nu, daar is iets vóór
te zeggen, als we bedenken, dat dergeljjke
toespraken op kleine dorpen en voor een
handvol mensehen, over onze eerste en
eenvoudigste beginselen, voor 't publiek
van geen belang zijn. Eu misschien was
de redactie bang, dat de »propagandareis"
van onzen voorzitter een dag of veertien
zou duren en haar een paar gulden zou
kosten aan correspondentenkwartjes.
Maar nu de Qoesche, (die anders goed
is ingelicht) geen gewag maakt van de
politieke rede van pgn. P. Bergmeijer op
verleden Zaterdag te Kruiningen, en
blijkbaar dus al onze vergaderingen (be
halve misschien, wanneer Troelstra komt)
gaat rangschikken onder •dezelfde lezin
gen op andere plaatsen", kjjk, nu
dachten weZou 't blad 't land hebben
aan onze propaganda in haar gebied van
lezers?
Wjj kunnen beginnen met te verzeke
ren, dat we heelemaal niet het land heb
ben aan het maken van propaganda in
het algemeen. Geschiedt het voor een
goede zaak, eene zaak, die uit eigen voor
treffelijkheid toch op den duur moet
zegevieren, dan zou het dwaas zjjn de
propaganda daarvoor tegen te werken
geschiedt ze voor eene slechte zaak, of,
zooals in den laatsten tjjd veel het geval
is, voor allerlei dwaze zaken, och, dan
houdt ze meestal van zelf op of is eene
enkele waarschuwing voldoende om een
domper te zetten op de vlam, die door
dwepers bjj al te licht geloovige zielen
is ontstoken.
Ook behooren wjj niet tot degenen,
die onze partjjgenooten gaan waarschu
wen om de vergaderingen dor sociaal
democraten te schuwen. Wij hebben daar
voor ta veel vertrouwen in het verstand
van onze partjjgenooten en gelooven wel,
dat zij het kaf van koren zulten weten
te onderscheiden. Daarbjj, er is gozegd
»onderzoekt alle dingen on behoudt het
goede." Dat is een gulden woord en wij
zouden daarop niet gaarne iets afdingen.
De lieden dom te houden is niet onze
practjjk.
Trouwens we gelooven ook niet, dat
het ons veel zou geven, al wilden we
onze partjjgenooten ook waarschuwen, de
vergaderingen der soc.-democraten niet te
bezoeken en niet te debatteeren. De vrij
zinnigen zijn niet zoo schaap-volgzaam,
dat ze een advies van eene courant blin
delings opvolgen. Bij de anti-revolutio
nairen schijnt dat anders te zjjn. De
Zeeuw bjjv. scbjjnt zooveel macht to
hebben, dat een advies van haar bindend
is, zelfs voor flollandsche partjjgenooten.
Men kan dat lezen in haar nommer van
den 15en dezer.
Maar al zouden wjj die overigens
niet benijdbare autocratische macht
hebben, uit respect voor het gezond on
derscheidingsvermogen van onze partjj
genooten zouden wij niet waarschuwen
tegen debat met sociaal-democraten of
tegen het gaan hooren van hun sprekers,
't Zou bovendien angst verraden en twij
fel aan voortreffelijkheid van eigen be
ginselen, zoodat we volstrekt niet het
land hebben aan de propaganda van de
soc.-dem.
Maar we vermoedeD, dat de heer K.
eenigszins het land heeft, dat wij van
die vergaderingen niet meer melding
maken. Hjj weet zeer goed, dat de op
laag van onze courant zeer groot is.
Een prachtig middel dus om de sociaal
democratische leerstellingen bjj herha
ling onder de oogen der Zuid- en Noord-
Bevelanders te brengen En in die ver
wachting wordt hjj nu teleurgesteld. Om
die reden heeft vermoedelijk dhr. K.
het land en nu moet het worden voor
gesteld, alsof wij het land hebben aan
zjjn propaganda.
Als op de vergaderingen der sociaal
democraten, die door onze verslaggevers
of correspondenten zooveel mogelijk zul
len worden bijgewoond, evenals die van
andere partjjen, iets nieuws wordt ver
kondigd, dan zullen wjj ons haasten
hiervan melding te makenmaar door
eeuwig hetzelfde te herhalen hetzij
het dan gedebiteerd wordt door mr. Troel
stra of een der mindere woordvoerders
onze courant vervelend maken en tevens
tot propaganda-middel voor de sociaal
democratische partij, neen mijnheer K.,
pas si betezoo gek zijn we niet.
Buitenland.
Maatregelen tegen het
Obstructionism e.
In den l&atsten tijd is hot, alsof Hon
garije zich Oostenrijk ten voorbeeld stelt
en het Hongaarsche Volkshuis den weg
opgaat van het om zijn stormachtige
zittingen beruchte Oostenrijksche Huis
van Afgevaardigden. Men hoort klachten
over de obstructie, die den wetgevenden
arbeid onmogelijk maakt en men praat
in de bladen lang en breed over de mid
delen, die de Hongaarsche minister Tisza
denkt te nemen, om aan dien toestand
oen einde te maken.
Men weet wat dat beteekent, de ziekte
der parlementen, de obstructie. Een min
derheid, die geen kans ziet om haar zin
door te drjjven, maakt van alle middelen
gebruik om de meerderheid te beletten
werk te doen. Hare leden honden onein
dige redevoeringen. Als zjj de kans
schoon zien, verlaten zij de vergader
zaal, om het nemen van wettige beslui
ten te beletten. Als het erg loopt en
hard tegen hard gaat, maken zjj een
heidensch leven, waarbij soms allerlei
instrumenten dienst doen. Het middel
om aan dergeljjke toestanden «en einde
te maken is het verscherpen der bepa
lingen van het huishoudelijk reglement
der Kamersmen bedreigt met zware
straf, met uitsluiting desnoods, de over
treders van de gewjjzigde huisorde. Dien
weg wil ook graaf Tisza op. Toen het
Volkshuis bijeen kwam, zeide de minister,
dat hjj stellig nieuwe obstructie ver
wachtte, maar dat deze de laatste zoude
zjjn.
De obstructie is niet uitgeblevennu
moeten de middelen gevonden worden,
die haar voor goed onmogelijk maken.
Dat is niet zeer gemakkelijk. Do oppositie
partijen zjjn vijf in getalde groepen
van KossuthUgron en Banffy, de zooge
naamd nationale en de clericale volkspartij.
Deze, geen van alle zeer talrjjk, zullen
zich met alle macht tegen eene wjjziging
van het reglement van orde verzetten.
De zaak zal niet gelukken, tcnzjj door
ten staatsgreep en het schijnt dat Tisza
daarvan niet afkecrig ig. Maar als bij
dien waagt, zal hjj ook de partij van
graaf Andrassy tegenover zich zien. En
toch is er geen andere wegeen kleine
coup d'ótat, waardoor de maatregelen,
die men tracht te verhinderen, worden
doorgedreven en daarna oamiddelljjk ont
binding van het parlement.
Dat alles moet, als het zal gedaan
worden, spoedig geschieden, "liefst nog
deze week. Want de Hongaarsche Grond
wet bepaalt, dat de verkiezingen van een
nieuw parlement slechts mag worden uit
geschreven, als het Volkshuis, dat daar
uit voortkomt, nog voor het volgende
jaar gelegenheid heeft om de begrooting
van dat jaar te bespreken. Dat kan slechts,
als de verkiezingen nog deze week worden
uitgeschreven, want dan zal het Volks
huis nog in 't laatst van December kun
nen bijeenkomen.
De verkiezingen in Italië.
Het tweede bedrjjf der Italiaansche
verkiezingen is Zondag voltrokken. Er
was herstemming in 77 districten. De
uitslag is geweest, dat de Regeering haar
meerderheid nog belangrijk vergroot zal
zien, terwjjl de socialisten hun aftredende
afgevaardigden op verschillende plaatsen
hebben zien vallen.
Alle bladen te Rome constateeren, dat
ditmaal de Roomsch-Katholieken zonder
eenigen twijfel jj verig hebben meêgestemd;
te Rome gingen de priesters zelfs ter
stembus. Het non expedit schijnt dus defi
nitief dood en begraven te zijn. De R.-K.
Aoronire d1 Italia, die in Bologna ver
schijnt, deelt. Hieromtrent Dog mede, dat
geen enkele R.-K. mogendheid zich tegen
opheffing van het non expedit heeft ver
klaard dat daarentegen van verschillende
invloedrijke zijde, o. a. van Fransche, was
verklaard, dat de onthouding van het
politieke leven in Italië een gevaar was
voor de R.-Katholiekej partij.
Frankrijks Minister van Oorlog.
Met verrassing zal men vernemen, dat
de Fransche minibter van Oorlog, gene
raal André, zijn ontslag heeft genomen.
Noodzakeljjk was dit wel eenigszins,
daar het vertrouwen in hem, door het
inwinnen van informaties bij de vrij-
metselarjj omtrent officieren, wel was
geschokt. Door zijn aanblijven zou hij
dus een voortdurend gevaar hebben op
geleverd voor het gebeele Kabinet en
voor de eenheid onder de regeerings-
gezinde meerderheid. Het ontslag is ver
leend en zijn opvolger is reeds benoemd
het is de heer Berteaux, radicaal-socialist,
afgevaardigde uit het departement Seine
et Oise en 42 jaar oud.
GOES, 16 Nov. 1904.
Men schrijft ons
Alhier is opgericht een sub-comité van
het Hoofdeomité ter bestrjjding van bet
ontwerp-Arbeidswet en van bet Arbeids
contract. Het comité zal trachten alle
organisaties hier ter stede tot mede
werking te bewegen.
Bij Kon besluit zjjn bij den militie
raad in deze provincie benoemd tot voor
zitter, J. H. C. Heyse, lid der Provinciale
Staten tot zijn plaatsvervanger mr. F.
J. Y. van Dam, lid der Provinciale Staten
tot lid, L. K. van der Harst J.Jz., lid van
den gemoenteraad van Middelburgtot
zjjn plaatsvervanger, D. Wisboom Verstegen,
lid van den gemeenteraad van Middelburg.
Bij Kon, besluit is benoemdtot
ontvanger der directe belastingen en
accijnzen te Geertruidenberg c. a., P. J.
Bakkerontvanger der dir. belast., invoerr.
en aecjjnzen te Hansweert c. a.
Do maand October 1904 is voor
'8 Rjjks schatkist gunstig geweest. Zij
leverde bijna 4 ton meer op dan Oc
tober 1903. Het totaal was f 15,582,432,80
tegen f 15,183,441,335 in dezelfde maand
van het vorig jaar.
Aan de opbrengst van de directe be
lastingen is dit niet te danken. Grond
belasting, personeel en bedrijfsbelasting
bleven respect, met f 20,000, f22,000 en
f103,000 beneden verleden jaar. Alleen
de vermogensbelasting bracht een f 8000
meer op.
Ook de invoerrechten leverden f15,000
minder op.
En het totaalcijfer van de accijnzen
was zelfs ruim f 330.000 lager. Van dit
bedrag komt f280,000 voor rekening van
de suiker, f6000 van den wijn f19,000
van het gedistilleerd, f15,000 van het
bier en f16,000 van het geslacht, terwjjl
alleen het zout een vooruitgang van
f6000 aantoonde.
Voorts leverde de belasting op gouden
6D zilveren werken bijna f3000 minderop.
Maar hot successierecht was 8l/2 ton
hooger dan in October 1903. Tegen
f1,288,938,78 verleden jaar, kwam in
Oct. 1904 in het bedrag van f2,138,983,04,
terwjjl ook de zegelrechten een vooruit
gang van f25,000 aanwijzen. De regi
stratierechten waren echter f 62,000 en
de hypotheekrechten f9000 minder.
Waar de domeinon f 40 000 achter
bleven, valt vermeerdering te constatee
ren bg de posterijen, en wei met niet
minder dan f93,000, bij de rijkstelegraaf
mot f14 000 on bjj de loodsgelden mot
f9000.
Met betrekking tot het resultaat der
eerste tien maanden van dit jaar, verge
leken met gelijk tijdperk van 1903, zijn
de volgende vermeerderingen op te mer
ken grondbelasting f 110,000, personeel
f117,000, bedrijfsbelasting f 64,000, ver
mogensbelasting f 46,000, invoerrechton
f90,000, zoutaccjjns f17,000, registratie
rechten f 74,000, postergen f 414,000,
staatsloterjj f 10,000, en loodsgelden
f 84,000.
Daartegenover staan de volgende ver
minderingen suikeraccijus (met inacht
neming van de over 1903 verleende pre-
meën) f 200,000, wijnaccijns f 73,000,
gedistilleerd f 187,000, bier f 4000, ge
slacht f 82,000, belasting gouden en zilve
ren werken f3000, zegelrechten f 454,000,
hypotheekrechten f 14,000, successierech
ten f 1,838,000, domeinen f36,000, rijks
telegraaf f 26,000 en jacht- en vischakten
f 3000.
Rekent men nu bij de totaal-opbrengst
over de eerste 10 maanden van 1903 ad
f 120,038,790 de op de suiker verleende
premiën ad f 1,921,189, dan komt men,
bij een totaal-opbrengst over do eerste
10 maanden van 1904 ad f 120,075,155,
tot een nadeelig resultaat voor dit jaar
van f 1,884,833, hetgeen blijkens de
bier boven medegedeelde cijfers go-
heel gedekt zou zjjn, wanneer de suc
cessierechten betzelfde bedrag hadden op
geleverd als verleden jaar. (N. Ct.)
Baarland. Op een verzoek dor werk
lieden vereeniging Draagt elkanders las
ten" alhier, om het hulpkantoor der
posterijen op den middag voor het publiek
open testellen, is gunstig beschikt. Voor
den arbeider in 't bjjzonder en voor 't pu
bliek jin 't algemeen is dit een heele
verbetering. De kantooruren zjjn met 16
Nov. op werkdagen als volgt7.409.40,
11.101.10 en 7.30—8 30, alles spoortgd.
Schore. Maandag had de stemming
plaatB voor een lid van den Gemeenteraad
alhier. Van de 126 kiezers brachten 98
hunne stemmen uit, waarvan nog 3 van
onwaarde. De uitslag was, dat de hh.
W. in 't Anker 47, J. Beenhakker 1 en
J. Verhaagen 47 stemmen verkregen en
dus eene ber3temmiDg noodig zal zijn
tusschen de hh. In t Anker en Verhaagen.
Wolfertsdijk. Maandagavond trad
de heer J. Welleman van Krabbendijke
op voor de werkliodenverceuiging »E. M.
M." met het houden eener voordracht
over Arbeids-contract. Een zeer talrijk
publiek, voor het meerendeel werklieden,
woonde de voordracht bij en luisterde
met aandacht naar de korte uiteenzetting
der wet. Vooral werd gewezen op het
verschil tusschen de Memorie van toe
lichting en den inhoud der wet, als
zijnde geheel met elkaar in strijd. Verder
werden voor de pauze de lichtzijden, niet
zeer vele, en de twjjfelachtige behandeld.
Na do pauze kregen de schaduwzjjdon
de beurt, die voerden tot de conclusie,
dat de wet voor den werkman onaan
nemelijk is. Na het eindigen der flinke
rede gaf de voorzitter gelegenheid tot
stellen van vragen, doch niemand meldde
zich aan. Nadat de niet-Ieden zich ver-
wjjderd hadden, besloten de aanwezige
leden van »E. M. M." zich aan te sluiten
bij het Comité, dat tegen de wet ageert.
De voorzitter en de penningmeester wer
den als afgevaardigden aangewezen.
Kerknieuws.
Oud-Gereformeerde Kerk.
Bedankt voor het beroep te Goes
door don heer Q. H. Kersten, oefenaar
te Meliskerke.
Onderwijs.
In de Zaterdag te Amsterdam ge
houden vergadering dor vereeniging
•Volksonderwijs," waar 24 afdeelingen
uit vele oorden des lands tegenwoordig
waren, ontwikkelde het lid der Tweede
Kamer, mr. H. Smeenge de volgende stel
lingen in zake het ingediende wetsont
werp tot wjjziging der wet op het Lager
Onderwas
I. Het wetsontwerp is in lijnrechten
strjjd met de pacificatie van 1889.
II. Eene regeling, zooals thans is
voorgesteld, is niet overeen te brengen
met de bepalingen der Grondwet.
III. De toelichting der voorgedragen
regeling is gebaseerd op de valsche pre
misse, dat het bjjzonder onderwijs recht
heeft op financieele gelijkstelling met
bot openbare, een gelijkstelling niet al
leen in strijd met de Grondwet, maar
ook uitgesloten door den aard en het
karakter van hot bjjzonder onderwjjs als
zoodanig.
IV. Het wetsontwerp geeft eene een-
zjjdige toepassing van de motie-/fr/#/v?r
c. 8., immers volgens die motie zouden
de gemeentebesturen evenveel meer krjj-
gen als de bjjzondere scholen terwijl
nu hetgeen de gemeentebesturen meer
zullen krijgen, hun langs een omweg
weer wordt ontnomen.
V. Bjj de voorgestelde regeling wordt
schier in geen enkel opzicht het belang
van het volksonderwijs als zoodanig op
den voorgrond gesteld, maar alleen het
belang van het bjjzonder.
Het onderwgs als zoodanig zal niet
beter, maar slechter worden, in de eerste
en voornaamste plaats, omdat men meer
kleine schooltjes zal krjjgen, die een be
derf zijn voor het onderwgs in de
tweede plaats, omdat de waarborgen, dat
geen onderwjjzers een akte zullen krij
gen, die niet voldoende onderlegd zijn,
niet voldoende zijn in de derde plaats,
omdat de beste onderwijzers zullen wor
den onttrokken juist aan die scholen,
waar ze het meest noodig zijn.
VI Het openbaar onderwijs zal in
booge mate worden geschaad.
VII. Het bjjzonder onderwgs zal wel
door vermeerdering der financieele bij
drage in staat worden gesteld zich uit
le breiden, maar elke waarborg, dat dit
onderwijs voldoende zal zjjn, nu bet een
paar millioen meer krijgt uit de staats
kas, ontbreekt, daar geen hooge eischen
worden gesteld en de vrijheid om onvol
doend bjjzonder onderwgs le geven bljjft
bestaan.
VIII. Den openbaren onderwijzers, die
voor een deel overbodig zullen worden,
zal het zwaard van Damocles boven het
hoofd hangen, omdat zij bij de bestaand»
regeling der wachtgelden aan gobrek
bloot staan.
Aangenomen werd do volgende motie
De Vereeniging,
•kennis genomen hebbende van do door
de regeeriog ingediende voorstellen tot
wjjziging van eenige artikelen der Wet
tot regeiing van het Lager Onderwgs, enz.,
»de openbare school beschouwende als
de eenige, die de behoeften van helgroot
ste deel der natie bevredigen kan,
»gehoord de inleiding tot de bespreking
van deze wetsvoorstellen en de daarna
gehouden debatteD,
»van oordeel, dat dezo voorstellen strjj-
dig zijn met het karakter, dat de subsidi-
eering van bet bijzonder onderwgs tot
heden had,
verklaart deze voorstellen in strijd
met den geest van art. 192 der Grondwet,
voor zoover de zorg van het optnba&r
onderwgs in dit artikel aan de overheid
is opgedragen en met de behartiging
van de belangen van een dergelijke volks
opvoeding voor deugdelijk volksonderwgs,
•acht buitendien deze ingediende •wij
zigingen" door het ontbreken van vol
doende waarborgen bij eventueel wet-
worden in haar gevolgen hoogst nadeelig
voor de ontwikkeling van ons lager school
wezen.
en machtigt het hoofdbestuur namens
haar alle pogingen in het werk te stellen
om de aanneming van genoemde wets
voorstellen te voorkomen."
Deze motie zal met een gemotiveerde
toelichting worden vorzonden aan de
Tweede Kamer.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
In de gisteren gehouden zitting kwam
aan de orde het wetsontwerp tot wijzi
ging der wet van 1893, houdende be
palingen op fabrieks- en handelsmerken.
De heer Rink verdedigde een amend., om
te doen vervallen de gestelde termjjn
binnen welke de zich benadeeld achtende
eerste gebruiker van het merk voor zijn
goed recht tegenover den nabootser kan
opkomen. Wanneer toch do fatale termijn
is verstreken zal de werkeljjke recht
hebbende, ook al won hij het gevoerd
proces, zjjn merk niet meer in het register
kunnen ingeschreven krijgen, omdat het
nagebootste merk daarin moet behouden
blijven.
De minister van justitie bestreed bet
amendement. De gestelde termijnen laten
voldoende ruimte om voor hun recht op
te komen en ook het bureau voor in-
