verzoek van Burgemeester en Wethouders
van Wolfertsdijk de Bub3idie voor de
tram Borsele Wolfertsdjjksche veer,
vroeger toegestaan, te verhoogen met 13
pot. en voor 20 in plaats van voor 15
jaar te verleenen. De ingelanden van
eerstgenoemden polder plaatsten op de
voordracht voor een djjkgraaf de heeren
G. de Jageraftredend, C. Rentmeester en
J. Lindenbergh.
Gravenpolder. Hedenmorgen ver
gaderde de gemeenteraad alhier. Tot tij-
delijken wethouder werd in plaats van
den heer J. Woutereendie ongesteld is,
benoemd de heer W. Geelhoeddie de
benoeming aannamtot ambtenaar van
den burgerlijken stand tot 1 Januari a. s.
de heer S. Paul, tot ambtenaren van den
b. s., met 1 Januari a. s. te beginneü, de
heeren J. RisseeuwPaul en L. Schouten.
Tot lid van het Burgerlek Armbestuur
werd gekozen de heer J. Buteijn. In de
gemeentebegrooting voor 1905 kwam door
een paar opmerkingen van Gedeputeerde
Staten eene kleine wijziging. De rekening
van het armbestuur werd goedgekeurd
in ontvang op f 2763,005, ea in uitgaaf
op f 2409,46, sluitende met een batig
saldo van f 353,545. De begrooting van
hetzelfde middel werd mede goedgekeurd
op f 4020,05 in ontvang en uitgaaf, met
een post voor onvoorziene uitgaven van
f 941,25. Vervolgens werd het reglement
van het armbestuur herzien en het rap
port van de gezondheids-commissie te
Kruiningen voorgelezen. Tot slot werd
het verzoek om verhooging van subsidie
voor de stoomtram BorseleWolfertsdgk
met f 13,voor 20 jaren, of zooveel
korter als er meer dan 6 gemaakt
wordt, aangenomen en dus gebracht op
f 113,per jaar.
Men schrijft ons uit Hansweerd i
Na het ongeval aan de kleine sluis dd.
3 September jl., is, tot groot ongerief
der scheepvaart, niets meer tot herstel
gedaan.
Verleden week werd bij geruchte be
kend, dat het repareeren voor onbepaal-
den tijd is uitgesteld en is de aannemer,
die al dien tijd heeft gewacht om op de
eerste aanzegging met repareeren te be
ginnen, met zijne materialen vertrokken.
De schepen liggen hier uren en uren
vóór de groote sluis op hunne beurt van
schutten te wachten, doch nu het on
gunstige weer voor de deur staat, zal dit
oponthoud nog grooter worden, wjjl bet
in- en uithalen der sluis alsdan verba
zend veel tijd vordert.
Het is voor de scheepvaart dan ook
te hopen, dat de regeering dezen onhoud-
baren toestand zal inzien en ten spoe
digste tot herstel zal laten overgaaD, om
bedoelde sluis, die hier onmisbaar is,
weer voor het verkeer open te stellen.
Hansweerd. De telegrafist J. Sturm,
tijdelijk alhier, is met ingang van 1 Nov.
a. s. overgeplaatst naar Amsterdam in
diens plaats is beooemd de telegrafist
Plaisir te Amsterdam.
Holïjnaplaat. In de zitting van den
gemeenteraad, Zaterdagmorgen 11. gehou
den, is met algomeone stemmen tot tijde
lijk secretaris en ontvanger (voor 3 maan
den, ingaande half October) benoemd de
heer J. P. van Breda, ambtenaar ter
secretarie te 's Heer Arendskerke.
Kais. In de zitting van den gemeente
raad, Zaterdagnamiddag 11. gehouden, is
ook met algemeene stemmen de hoer J.
P. van Breda, ambtenaar ter secretarie
te 's Heer Arendskerke, tot tijdelijk se
cretaris en ontvanger benoemd. Evenals
te Kolijnsplaat waren er hier 5 sollici
tanten.
President Krugers uitvaart. Te Kaap
stad heeft zich een groote commissie
gevormd, ter voorbereiding van do plech
tige ontvangst en overbrenging van het
ljjk van president Kruger naar Pretoria.
Do doode President zal eenige dagen te
Kaapstad wordon geplaatst in het Huge-
notengebouw, dat bedevaartplaats zal zijn
voor honderden en duizenden. Men is
voornemens uit alle districten van de
Kaapkolonie twee afgevaardigden te zen
den, om bij de uitvaart te Pretoria als
officieel de Kaapkolonie te vertegenwoor
digen. Er moeten zich reeds tweehonderd
comité's in Zuid-Afrika gevormd hebben,
om namens het Afrikaner volk den groo-
ten leider te eeren, wiens val, meer dan
iets aöders, het goed recht op de vrijheid
heeft bewezen, die hij Noord van de
Vaalfivier voor een kwart eeuw tegen
Engelsche agressie heeft beschermd en
gehandhaafd. Z.-APost).
De Meeting te Kapelle.
Zaterdagnamiddag had te Kapelle, op
een weide van dhr. Vervaartde meeting
plaats, tet uitlokking eener beweging ten
gunste van het opnemen der landarbei
ders in de Ongevallenwet. Zeer velen
zullen met eenige nieuwsgierigheid deze
meeting tegemoet gezien hebben, nieuw
als zjj is voor ons eiland en zijn bewo
ners. Het was prachtig weer, juist ge
schikt voor een vergadering in de open
lucht. Scheen het aanvankelijk, alsof het
een groote teleurstelling zou worden voor
het comité, toen te half drie de heer
Jac. Welleman van Krabbendijke do ver
gadering opende, was een vrij talrijke
schare aanwezig, die op dit oogenblik
met het muziekgezelschap van Kruiningen
aan het hoofd, op het terrein aangekomen
was.
In de eerste plaats heette dhr. Welleman
de aanwezigen van harte welkom. Spreker
wees op het gewicht van deze bijeen
komst, te meer, daar dit de eerste van
dien aard was, die hier gehouden werd
en als gevolg daarvan, op de groote
moeilijkheden, die het comité had te over
winnen. Zelfs de vorming van het comité
had groote inspanning gekost, slecht of
in 't geheel niet georganiseerd, als de
arbeiders hier te lande zijn. Door den
steun echter van een zestien-tal vakor
ganisaties had men het beoogde doel
kunnen bereiken. Eenige sprekers hadden
welwillend hunnen steun toegezegd en
waren thans overgekomen. Spreker be
treurde het, dat de heer Vorste/ man van
Oi/en door ziekte verhinderd was, mede
als spreker op te treden. Het was voor het
comité een groote terleurstelling geweest
geen steun gevonden te hebbon bij de
christelijke vakvereenigingen. Was het
hier beoogde doel dan een partjjzaak ge
weest Integendeel, men had alle moeite
gedaan om geheel neutraal te bijjvon.
Het gold hier niet het doel een lotsver
betering van eenige menschen, noen, een
geheele categorie van personen, eenige
honderdduizenden.
Zooals do toestand nu is, mag hjj niet
langer blijven. Het landbouwbedrijf wordt
als heel ^onschuldig" beschouwd, een
vak, waarbij slechts enkele malen onge
lukken gebeuren. Belanghebbenden weten
echter wel beter. Hoe licht krijgt men
niet een ongeluk, omgaande met paarden
en ander vee, bij het gebruiken van
ploeg en hooivork en bij het gebruik
van de vele landbouwmachines, waarbjj
zelfs meer en meer stoom wordt gebruikt.
En hoe gaat het wanneer do landman
een ongeluk krijgt In den regel krijgt
hij geen vergoeding en lijdt gedurende
zijn ziekte armoede en gebrek bij alge
heels ongeschiktheid tot werken komt
hij ten laste van familie of armbestuur.
Zoo haalde spreker een voorbeeld aan
van een jongen man, die bij het dorschen
van een zolder gevallen was, toen hij
bossen stroo naar beneden moest wer
pen. Ernstig gewond werd hij huiswaarts
gebracht, weken lang was hij ziek en
zwak. Gelukkig kreeg hij in de eerste
10 weken een uitkeering van f 4 's weeks
van een vakvereeniging, doch na verloop
van dien tpd kon hSm dit niet langer
toeg staan worden. Wel betaalde zijn
patroon hem nog eenigen tijd daarna,
doch ook dit hield op. En thans, onge
schikt voor eenigen arbeid, loopt hij rond,
sinds drie jaar, ten prooi dor armoede,
als een aanklacht tegen de maatschappij
en wotgeving. Daarom moet er verandering
komen in deze toestanden, de arbeiders
moeten zich aansluiten on vakvereeni
gingen vormen, slechts dan zal er kracht
van hen uitgaan. Spreker richtte daarop
het woord tot do vrouwon Zij mooten
hunne mannen daarbij steunen. Zjj moeten
hen aanzetten lid eener vereeniging te
worden en niet klagen wanneer de man
zoo nu en dan 's avonds de vereeniging
bezoekt, want de vereeniging zal het
volk krachtig maken en voor zijn be
langen doen waken. Na het sproken dezer
woorden verklaardo de heer Welleman
do vergadering voor geopend.
Nadat hut muziek een vroolijk wijsje
ten gehoore gebracht had, betrad de heer
Snijders uit Middelburg het podium.
Spreker begon met een woord van lof
en dank aan het comité, dat zich zooveel
moeite getroost had om tot, het nu ge
slaagde doel te geraken. Hij betreurde
het, dat de vergadering, hoewel reeds
zeer goed b< zocht, nog niet talrijker was,
en dit had zij kunnen zijn. Waarom moest
de politiek betrokken worden bij eon zaak
van algemeen belang Spreker herhaalde
wat de heer Welleman reeds gezegd had,
dat hier van een partijkwestie volstrekt
geen sprake was, do anfcirevolutionnaire
arbeiders gaan evenzeer onder het onrecht
gebukt en hebben dus evenveel belang
bij het veranderen van dozen wantoestand.
Het geldt hier geen daad van geweld
tegen de Regeering, het is slechts een
verzoek, om hare aandacht te schenken
ook aan de landarbeiders, wier toestand
toch zeer treurig is. Meende men vroe
ger, dat de Regeering reeds haar plicht
deed, wanneer zij er op lette, dat het
eigendom werd beschermd, dat er zooveel
mogelijk voor veiligheid werd gezorgd
enz., de toestanden zijn nu anders ge
worden. Men gaat der Regeering hooger
oischen stellen. Zij moet ook voor de
welvaart harer onderdanen zorgen. Daar
vandaan deze meeting tot verzekering
tegen ongevallen. Spreker gaat verder,
en noemt het zelfs een plicht der Regee
ring, dat zij ook den arbeider verzekere
bij ziekte en ouderdom.
Nu volgde een overzicht over den loop
van de ongevallenwet.
Verder verklaarde de heer Snijders de
werking der Ongevallenwet en de wijze
van verzekering. Dit laatste kan op twee
manieren gebeuren bij de Rijksverzeke-
ringbank of bij particuliere banken.
De opneming der landarbeiders in de
Ongevallenwet is noodig, broodnoodig.
Wel wordt beweerd van niet, maar Duitsch-
land, waar de landarbeiders wel verze
kerd zijr, bewijst het tegendeel. Daar is
gebleken, dat het meerendeel der onge
lukken plaats vond bij den landbouw en
dit weerlegt dus alle tegenspraak. En
om nu tot het verlangde doel te geraken,
moet men zich aansluiten bij de vak
vereeniging. De aanstaande lange winter
avonden kunnen nuttig gebruikt worden
om zich te organiseeren tot vereenigin-
gen en te vergaderen. En ook al is men
na verloop van tijd zoover gekomen, dat
de landarbeiders in de ongevallenwet zijn
opgenomen, dan nog is men niet klaar.
Een wet bevat altijd leemten en nu is
het de plicht der vakvereenigingen de
regeering daarop te wijzen, eerst wanneer
dit gebeurt, zullen de wetten eenigszins
volkomen worden.
Na de pauze trad de heer Van de
Voorde op. Deze spreker wees op de ver
andering der toestanden in de laatste
jaren. Hoe die toestanden, sinds het jaar
1870, toen de groote arbeidersbeweging
begon, ten gunste der werklieden zijn
gewijzigd. En die wijziging is alleen te
danken aan de kracht, waarmee de fa
brieksarbeiders hunne belangen verde
digd hebben. Aan hen is het te danken,
dat de ongovallenwet tot stand kwam.
De landarbeiders zijn dkarbij nog Diet
opgenomen. Zij moeten zich ook tot ver-
eenigingen organiseeren en niet rusten
voor zij ook in de verzekering worden
opgenomen. Meetings moeten zij houden
en zij zullen hun doel bereiken, even goed
als do fabrieksarbeiders. Men moet zich
echter niet voorstellen, dat die verande
ringen in eens zullen komen, o neen, ge
duld is noodig. Men moet zich niet voor
stellen, dat Da deze meeting dadelijk de
landarbeiders in de ongevallenwet zullen
worden opgenomen maar dit is dan toch
de aangewezen weg om er te komen.
Doch eerst moet men zich nauw aaneen
sluiten, door op elke plaats vakvereeni
gingen te organiseeren. Ziet b.v. in Zuid-
Holiand, waar bij oen meeting niet minder
dan 16000 personen vertegenwoordigd
werden, dan pas kan er krachtig gewerkt
worden en wat in Bolland mogelijk is,
zal evengoed in Zeeland mogelijk zijn.
Spreker protesteerde krachtig tegen
de houding der Christelijke vakvereeni
gingen, die in gebreke gebleven zijn, deze
meeting door hunne tegenwoordigheid
te steunen. Verder wees hij er nogmaals
op, hoe hard het noodig is, dat de land
arbeiders in de ongevallenwet worden
opgenomen en waarschuwde voorts tegen
de verzekering bij particuliere banken.
Deze banken zijn in bet voordeel der
patroons, ten nadeelo der werklieden.
Bij de Rijksverzekeringbank wordt door
do patroons altijd door oen vaste premio
betaald, bij de particuliere banken ook,
doch een hoogere som, maar wanneer de
patroon bij het einde van het boekjaar
een bepaald aantal gevallen van aangifte
niet heeft overschreden, krijgt hij een
zekere som terugbetaald. Voor sommige
oneerlijke patroons is dit wel eens oor
zaak geweest ora werklieden, die eenig
ongeluk kregen en hom verzochten aan
gifte to doen bij de verzekeringbank, te
ontslaan, spreker noemde daarvan een
voorbeeld. Nog eens wekte hij de arbei
ders op om een bond van werklieden te
stichten. Er wordt wel eens gezegd, dat
een meeting niets uitwerkt, maar het wets
ontwerp op het arbeidscontract geeft wel
degelijk te keunen, dat de Regeering aan
de arbeiders denkt, zij het ni6t altijd in
even gunstigon zin. Komt het niet juist
goed bij een kerkelijke regeering om een
verzoek tot opneming der landarboiders
in de ongevallenwet in te dienen Want
is het niet een Christelijke plicht om
voor de welvaart zijner onderdanen zorg
te dragon Onder luid applaus verliet
do spreker het podium.
Nog even nam de heer Welleman het
woord. Hij dankte in de eerste plaats de
sprekers voor hunne bereidwilligheid,
verder den Burgemeester der gemeente
voor het verkregen verlof op deze plaats
een meeting te bouden, don eigenaar der
weide voor het gebruik daarvan en den
ke>'keraad der Ned. Herv. Kerk voor den
bereid willigen afstand van het koor dier
kerk, ingeval door ongunstig weer een
openlucht meeting ware verhinderd ge
worden. Na een woord van dank voor
de trouwe opkomst en een opwekking
tot de arbeiders gericht te hebben, sloot
de heer Welleman de vergadering.
Opmerkelijk is het, dat de arbeiders
dus de meest belanghebbendenhet minst
talrijk onder het publiek vertegenwoor
digd waren.
Kerknieuws.
Ned. Hervormde Kerk.
Kolijnspiaat. Bij de herstemming
voor 2 leden in het college van Notabe
len alhier, Zaterdag 11. gehouden, warden
de heeren Mark. de Regt Jz. en A. G. van
Luik gekozen in plaats van de heeren
J. Tazelaar en A.J. Ridder, vaD wie gene
kerkelijk ontvanger en deze kerkvoogd
was geworden.
Wemeldinge. Vrijdagavond zijn bij
herstemming tot leden van het kieseol-
lege gekozen de heeren J. de Zeeuw, W.
Tilroe en C. Vleugel.
Gereformeerde kerken in Nederland.
ïtilland. Gisteren werd bij deze ge
meente voor 't eerst gebruik gemaakt van
orgelspel tot begeleiding van den zaDg.
Het orgel werd ingewijd door ds.
Sybrandi en bespeeld door dhr. Allaart,
beiden van Krabbendijke. Tot organist
is benoemd dhr. J. Augusteijn Az. alhier.
Onderwijs.
Benoemd met ingang van 1 Nov.
a. s. tot onderwijzer te Manderveen (ge
meente Tubbergon) de heer J. A. M.
Augustijn te 's Heer Arendskerke.
Door het bestuur van de Afd. Goes
van het »Ned. Onderwijzers Genootschap"
was tegen Zaterdagavond eene openbare
vergadering belegd, waarin als spreker
optrad, dhr. K. Andriesse, van Amsterdam,
secretaris van het hoofdbestuur van het
N. O. G., ter behandeling van het onder
werp Be door de regeering ingediende
voorstellen tot wijziging der wet op het
Lager Onderwijs. Een groot aantal belang
stellenden, meest allen openbare onder
wijzers uit Zuid-Beveland, vulde bijna
do geheele schouwburgzaal in de Prins
van Oranje."
Bij de opening der vergadering doolde
dhr. Fopma, voorzitter der Afd. Goes
mede, dat eenige van de vele uitgenoo-
digde autoriteiten (o. a. do leden der
Tweede Kamer voor Zeeland, de hh. school
opzieners in Goes en Tolen, de gemeente
besturen en alle openbare en bijzondere
onderwijzers in Zuid-Beveland) kennis
hadden gegeven niet tegenwoordig te
kunnen zijn en betuigde zijn tevreden
heid, dat zoovele onderwijzers en enkele
andere belangstellenden aanwezig waren.
Dhr. Andriesse ving zijn improvisatie
aan met de opmerking, dat gedurende
oen eeuw in ons land ten school heeft
bestaan, die voldeed aan de eischen, die
aan hot volk voor het leven konden wor
den gesteld, en waarin kinderen van alle
gezindten broederlijk naast elkander zaten,
doch dat de tijd kan en waarschijnlijk
zal komen, dat er geen openbare school
meer is. Vóór 1848 wenschte men vrijheid
van onderwijstoen die na 48 was ver
kregen, verlangde men voor het bijzonder
onderwijs subsidie en toen deze in 1889
is verleend, achtte men de pacificatie op
bet gebied van het Lager Onderwijs ge
komen. Doch weldra bleek, dat de voor
standers van het Bijzonder Onderwijs
nog niet tevreden waren. Dr. Kvyper
heeft op e»»n vergadering verklaard »de
openbare school telt thans van de
leerlingen in ons land en de bijzondere
school 1/3wij zullen dio verhouding tot
eene omgekeerde maken."
De schoolstrijd heeft eigenlijk geduurd
van af het bestaan der school, en in dien
strijd hebben do liberalen successievelijk
van bunne strijd krachten verloren. De
openbare school wordt langzamerhand
leeg gepompt, al schrijft art. 192 der
Grondwet voor, dat het openbaar onder
wijs een voorwerp is van do aanhoudende
zorg der Regeering. De Minister wil
thans gelijkstelling van het bij zonder met
het openbaar onderwijs, maar eerst als
hij de belangen der openbare school be
hartigt, zooals die van de bijzondere,
dan alleen handelt hij in overeenstemming
met dat artikel. De voorgestelde weis
wijziging schijnt bij een oppervlakkige
beschouwing het daarop aan te leggen,
doch in de uitvoering zal deze wets
wijziging uïtloopen op den achteruitgang
van de> volksontwikkeling en van de
openbare school. Spr. trachtte dit aan te
toonen met te wijzen op do bewoording',
waarin de voorgestelde wjjzigiDg is vervat.
Hij noemde het ontwerp een meesterstuk
van techniekop het oog mooi, maar
in de gevolgen treurig.
In het bijzonder behandelde spr. de
voorgestelde wijze van opleiding der
onderwijzers. Hij erkende, dat de tegen
woordige verbetering noodig heeft, minder
aan de kweekscholon dan wel aan de
normaallessen, waaraan de onderwijzers
moeten les geven iu hun snipperuren,
terwijl toch hun taak den goheelen man
eischt. De Minister wil daarom de nor
maalscholen langzamerhand vervangen
door kweekscholen, maar, volgens de
memorie van toelichting, ter vorming
van meer bijzondere onderwijzers. Zulke
inrichtingen bestaan er reeds 31 in ons
land, waaronder er 26 zijn in leer
stellige richtiDg.
Door toekenning van ruime subsidie
zal dit aantal nog zeer toenemen, doch
zij zullen in degelijkheid achterstaan,
omdat zij aan lagere eischen zullen mo
gen voldoen dan de tegenwoordige Rijks
kweekscholen de norm voor do opleiding
is dus gedaald. Daar voor d9 bijzondere
kweekscholen een subsidie wordt voor
gesteld van f2,059,000 en voor de open
bare van slechts f 40,000, zullen de open
bare onderwijzers het in hoofdzaak met
enkele Normaalscholen moeten doen. Id
een adres heeft het hoofdbestuur van het
N. O. G. op deze onbillijkheid gewezen
en daaraan den wensch toegevoegd, dat
ook aan de Rijkskweekscholen zal wor
den verbonden een cursus voor de hoofd
akte en dat één eDkel radicaal het recht
zal toekennen tot het geven van onder
wijs in plaats van de vele examens, die
de onderwijzers thans moeten afeggen.
De eischen daarvoor kunnen dan veel
hooger worden en moeten vrijgemaakt
wordon van alle futiliteiten, die thans
nog op examens worden gevraagd. De
kweekschool moet een vakschool worden.
Het punt in de wetswijziging, dat de
gemoederen het meest in beweging heeft
gebracht, is do subsidie, die de Regee
ring aan de bijzondere scholen zal ver
strekken, en gelijk zullen gesteld worden
met die aan de openbare. Het gevolg
daarvan zal zijn, dat er spoedig bij de
1300 reeds bestaande bijzondere scholen
nog een groot aantal zullen komen, die
de openbare een sterke concurrentie zul
len aandoen, omdat de openbare is ge
bonden aan een menigte voorwaarden,
die op de bijzondere niet van toepassing
zijn.
Op vele plaatsen zullen dus een aantal
scholen en schooltjes ontstaan, die den
grond zullen leggen tot voortdurende
scheiding tusschen volwassenen, omdat
reeds in de jeugd de uitverkorenen wor
den gescheiden van de vervloekten. Op
de resultaten van het onderwijs zullen
kleine scholen verderfelijk werken, omdat
het onmogdfjk is, dat één ci twee leerjg
krachten voldoende onderwijs kunnen
geven aan kinderen van verschillende
vorderingen en leeftijd. De openbare school
zal worden ontvolkt, overcomplete onder
wijzers op wachtgeld gezet of ontslagen
en door vermindering van subsidie, zullen
de gemeentebesturen worden onttrokken
aan den steun ter leniging van hun
financieelon nood. Do volksontwikkeling
zal van dit alles de dupe zijn, daar het
gebonden openbaar onderwijs hooger zal
staan dan het vrije bijzonder.
Nog is in de wetswijziging opgenomen
een classificatie van scholen, ter bepaling
van het salaris der onderwijzers, die in
grootere plaatsen een hooger tractement
zullen genieten dan in kleinere, omdat
de levensstandaard in de laatste lager is.
Uit een door het Genootschap ingesteld
onderzoek is gebleken, dat daarin al heel
weinig verschil bestaat, waarom het Ge
nootschap een vaste som van Rijkswege
wil, die door de gemeentebesturen naar
billijken maatstaf verhoogd kan worden.
Treurig is bet gesteld met art. 39,
regelende de wachtgelden Het Genoot
schap heeft reeds om een betere regeling
daarvan govraagd, doch kreeg van den
Minister ten antwoord, dat hij een andere
regeling in overweging zou nemen, indien
de toestand onhoudbaar werd. Nog
wenscht het Genootschap, dat een mini
mum van wachtgeld zou worden bepaald,
en dat een op wachtgeld gezet onder
wijzer zoo spoedig mogelijk naar elders
zou worden geplaatst.
Ten slotte behandelde spr. de vraag
Waarom voeren zoo velen strijd tegen
do openbare school ZijD antwoord was
»wie baar bestrijden kennen haar niet
of belasteren haar". Het practische »hebt
elkander lief" wordt er geleerd, doordat
leerlingen van allerlei richting dagelijks
met elkander verkeeren en hen ingeprent
wordt verdraagzaam te zijn. De open
bare school is geen moderne sekteschool,
zij kweekt geen socialisten of materialis
ten. Spr. spoorde zijn hoorders aan tot
een strjjd tegen allen, die de openbare
school aanvallen. Laat, zoo eindigde hij,
de school ook voor den onderwijzer zijn
een voorwerp van aanhoudende zorg, op
dat niet, zooals de tegenstanders beoogen,
2/g van haar leerlingen voor haar verloren
gaan. Dat de oponbare onderwijzers
strijdeD voor hunne school als voor het
symbool van do volkseenheid en van de
gewetensvrijheid
Na de pauze werd gelogenheid gegeven
tot het wisselen van gedachten met den
spreker, dcch niemand had aanvaükeljjk
ets in het raidden te brengen. Toen her
vatte dhr. A. zijn voordracht om ook te
wijzen op de lichtzijde van dit ontwerp.
Een eerste voordeel ervan is, dat de
rechtspositie van de bijzondere onderwij
zers er in is vastgelegd. Meermalen toch
is het voorgekomen, dat iemand hunner
werd ontslagen, zonder zich op eenig
lichaam te kunnen beroepen, zooals de
openbare onderwijzers dat kunnen op
Ged. Staten of op do Koningin. Spr. gaf
hier eenige staaltjes van de willekeur en
de kleinzieligheid van sommige bijzon-
dere-sehoolautoriteiten.
Nadat hij nog had gemeld, dat het
genootschap ook aandringt op hooger
subsidie voor scholen voor achtergebleven
kinderen en op uitbreiding van het aantal
leden van een in te voeren Raad van
beroep, werd weder gelegenheid gegeven
met hem in debat te treden.
Dhr. Van Schelven van Goes gaf het
Genootschap in overweging ook pogingen
aan te wenden om de openbare onder
wijzers gelijk te stellPD met de bijzondere,
wat betreft hot recht om al of niet handel
te drijven of bijbetrekkingen te vervullen,
watvolgens de tegenwoordige wet den
openb. onderwijzer is verboden.
Dhr. v. d. Bruggen van Kapello bo-
tuigde instemming met den vorigen spr.
en wilde nog, dat het wachtgeld, dat een
ontslagen onderwijzer geniet, niet wordt
verminderd met bet bedrag dat hij tijdens
zijn non-activiteit op' andere wijze mocht
verdienen.
Dhr. Leys van Baarland wenschte er
bij de Rogeering^op aan te dringen, dat
in do wet wordt bepaald, dat één over
complete onderwijzer niet kan worden
ontslagen, en dat aan elke school, hoe
weinig leerlingen zij ook telt, minstens
twee leerkrachten moeten zijn. Hij achtte
deze bepaling noodig, omdat op de dorpen
waarschijnlijk zooveel scholen en schooltjes
zullen ontslaan, als er godsdienstige ge
zindten zullen gevonden wordeD.
Dhr. Van Schelven voegde hieraan toe,
dat ook de vereeniging van hoofden van
scholen dit wil.
Dhr. Andriessen antwoordde hun dat
aan hun verlangen reeds is, of zal wor
den voldaan en eindigde zijne voordracht.
De leider der vergadering, dankte in
de eerste plaats den Districts-schoolop-
ziener voor zijne tegenwoordigheid, die
spr. op den hoogsten prijs steldever
volgens bracht hij hulde en dank aan
den spreker van den avond, betuigde aan
de aanwezigen zijn blijdschap over de
talrijke opkomst, maar tevens zijn spijt,
dat tegenstanders van hot openbaar on
derwijs zich niet hebben laten hooren.
Hij sloot de bij eenkomst met een op
wekking tot het voeren van een nobelen
strijd voor de belangen van het open
baar onderwijs, een steun, dien het wel
noodig zal hebben.
Rechtzaken.
De gymnasiumquaestie te Doetinchem.
Wij vernemen, dat mr. P. J. Troelstra
die als verdediger in de zaak van dr. J
A. der Mouw zal optreden, uitstel van
behandeling aan de rechtbank heeft ver
zocht, daar bij nog niet geheel gereed
is mot zijn verdediging.
Door den verdediger zgn een aantal
leerlingen van het gymnasium te Doetin
chem gedagvaard, om als getuigen a dé
charge op te treden. ZCt.)
De oorlog in het Oosten.
Toen den 8en October de dagorder van
generaal Koeropatkin van den 2en October
aan het leger in Mandsjoerije, in de dag
bladen verscheen, schudden alle lieden,
die eenige notie hadden van krijgskunde,
bedenkelijk het hoofd. Dat was ietB nieuws,
dat een opperbevelhebber volle zes dagen
voor het begin van eene belangrijke
operatie, deze aan zijn leger in snoevende
woorden aankondigt. Volle zes dagen,
tot den 8en October, heeft aan het toch
reeds zoo snuggere Japansche legerbe
stuur den tijd gelaten om zich voor te
bereiden op hetgeon bomen zou I
De gevolgen zijn niet uitgebleven.
Gaat men verder na, op welke wgzo
