1904. M". 107.
Zaterdag 10 September.
91s1"
jaargaug.
GOESGH
Do uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs por kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 3,25®
Afzonderlijke nommers 3 cent.
Inzending van adverfentiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 rogels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodborichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 rogels f 1,berekend
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Uitgave van de Naaml. Yennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
HERHALINGS-0NDERWI1S.
De lessen van het Herhalings-onderwijs
zullen dit jaar aanvangen op Maandag
3 October a. s.
Zij, die wensehen gebruik te inaken
van het onderwijs, kunnen daarvan aan
gifte doen ter secretarie tot en met
Zaterdag 24 September a. s. van des
voormiddags 9 tot des namiddags 2 uren.
Voor de meisjes moet worden opge
geven of zij wensehen deel te nemen aan
den gemengden cursus, die gegeven wordt
iederen Maandag, Dinsdag, Donderdag en
Vrijdag des namiddags van 5—8 uren
of aan een cursus alleen voor meisjes
iederen Maandag, Dinsdag, Donderdag
en Vrijdag van 45 uren.
Het Herhalings-onderwijs is toeganke
lijk voor ieder, die gewoon Lager onder
wijs heeft genoten, en o. m. besterad voor
de opleiding tot kantoor- en winkel
bediende.
Goes, 9 September 1904.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
DE KONING KOOIJ.
De Secretaris,
G. A. HAJENIÜS.
Buitenland.
Staking te Marseille.
De staking vau de dokwerkers te
Marseille doet meer en meer baar in
vloed ook in andere Fransehe handels
havens gevoelen. Naar geseind wordt
hebben de dokwerkers te Toulon en te
Brest ook den arbeid gestaakt. Toen de
bakkers meedeelden, dat zij door gebrek
aan meel niet meer zouden kunnen bak
ken, hebben de stakende vereenigingen
het besluit genomen, aan de voerlieden
verlof gegeven het voor de bakkerijen
benoodigde meel te vervoeren. De ver-
eeniging van kolen werkers te Genua heeft
besloten niet aan boord van de schepen
to werken, die wegens de Btaking te
Marseille naar Genua komen. Daardoor
worden voornamelijk de Engelsche maat
schappijen getroffen, die haar schepen
naar Genua, inplaats vau naar Marseille
hebben gezonden.
Men wil nu een eind maken aan de
crisis door hot instellen van een consor
tium, waarin zouden zitting hebben tien
reeders, vjjf afgevaardigden van de sta
kers en vjjf van de niet-stakers. Daar
mee kunnen de partjjon zich wel ver
eenigen, maar toch is er eene moeilijk
heid gerezen en dat is, wie als voorzitter
zal fungeeren. Alle partijen willen iemand,
waarin zjj volkomen vertrouwen hebben
en dien schijnt men in Marseille met
een lantaarntje te moeten zoeken.
JHet Nederlandsche stoomschip ArdjoenoT
van de Rotterdamsche Lloyd, komende
van Batavia, dat te Marseille arriveerde,
kon niet lossen en moest de lading voor
6 FEÏÏILLIICM.
Een Familieveete.
Naar het Franscb,
door
PAUL BERTNAY.
♦Waaraan heb ik de eer van je bezoek
to danken, mijn waarde vroeg de baron
den abt.
♦Ik kom van mijnbeer Girardot."
Maakt hjj het goed?"
♦Zjjne kleindochter, mejuffrouw Déle-
Btang, iB een alleraardigst meisje."
De baron keek hem onderzoekend aan.
♦Waarom vertelt u mij dat
♦Omdat ze hier is en hier blijft wonen,
totdat ze in het huwelijk treedt."
♦Gelooft u dat?"
»Ja; zooals u wel weet, heeft zjj een
stiefmoeder. Ze is zeer mooi, intelligent
en innemend. En zonder nu kwaad van
mevrouw Délestang te willen zeggen
U denkt, dat mevrouw Délestang het
veiliger vindt als zjj wat verder af woont
»Ja. Maar alles is in der minne ge
schikt. Niets is natuurljjker dan dat zij
dat kind naar de eenzame grootouders
gestuurd hebben."
♦En wat volgt er nu, abt?"
♦Nou, mijnheer de baron, ze krjjgt
een bruidschat mee van minstens vjjf of
zes honderd duizend francs."
♦Is die zoo groot?"
♦Denk eens naminstens de helft van
haar moeders fortuin en misschien alles
van haar vader, die na een tienjarig
huweljjk geen andere kinderen meer heeft
gekregen. Toen zei ik tot mijzelfEr is
een jong meisje te Saint Romain geko
men. De eerste indrukken zjjn de sterkste.
Mijnheer Daniël is erg aardig. Ik zou
het zoo gelukkig vinden als de twee aan-
Marseille bestemd, mee naar Rotterdam
nemen.
Toch is er een zekere strooming, die
er op wijst, dat het conflict zijn einde
nadert, daar acht van de elf corporaties
reeds geneigd zijn den eisch van den acht-
urigen arbeidsdag te laten vallen.
Het is intusschen nog niet gezegd,
dat dit leiden zal tot oplossing van de
crisis.
Woensdag heeft de gewapende macht
aan 330 karren te Marseille geleide moe
ten geven. Het was dus een nog al aan
zienlijke hervatting van den arbeid, welke
tot eonige botsingen in de buitenbuurten
aanleiding gaf.
De havenwerkers hebben Woensdag
avond een motie aangenomen, in een ver
gadering van ongeveer vijfduizend man,
waarin zij blijven eischen herstel van het
contract van 1903. Er lagen 176 schepen
van samen 450.000 ton werkeloos in de
haven.
GOES, 9 Sep. 1904.
Met ingang van 1 October a. s. is
de heer C. W. Mulderag6nt der Rijks
verzekeringsbank, verplaatst van Goes
naar Gorinchem.
In de Woensdag te 's-Gravenhage
gehouden vergadering van de Nationale
Christen Geheelonthouders-vereeniging is
tot correspondent voor Zeeland benoemd
ds. J. P. Paauwe te Ierseke. In de avond
vergadering van dien dag behandelde
ds. Van Lelyveld uit Goes de bezwaren,
ingebracht tegen de geheel-onthouding en
tegen haar predikersvoorts de eischen,
die dezen zich op voorbeeld van Johannes
hebben te stellen.
Uit Noord-Beveland wordt ons be
richt
Door bet Hoofdbestuur der Maatschap
pij tot Nut van 't Algemeen is, door
bemiddeling van het Departement Noord-
Beveland, aan do in 1903 opgerichte
school voor Ambachtsonderwjjs te Kort-
gene, eene subsidie verleend van f 153 80,
zijnde het tekort voor eene volledige aan
vulling der leermiddelen, onder voor
waarde, dat voormeld Departement in
het Bestuur dier school door 2 van de
6 Leden zal worden vertegenwoordigd.
Ingevolge die gunstige beschikking zal
hot 't bestuur dier school lichter vallen ook
aan onvermogende ambaehtsjongelui de
leermiddelen te verschaffen om de lessen
te kunnen volgen, wat voor die jongelui
een spoorslag kan zijn om ook van dat
onderwijs te profiteeren.
Uit de Pers.
De Overijselsche kwestie.
De Nieuwe Arnhemsche Courant zegt,
dat, als hare vroeger uiteengezette op
vatting juist is, de minister van binnen-
zienlijksfe families uit deze streek
♦Alle duivels pastoor Dat is iets
om eens over te denken. U kent mijne
positie. Ik behoef u dat niet te ont
veinzen."
♦Juist daarom dacht ikeen kleine
mésalliance."
♦Och, een mésalliance De baron blies
een veelzeggende rookwolk uit.
Men zou bet voorzichtig en handig
moeten aanleggen", zei de abt.
♦Maar zou Daniël wel willen
♦Als hij het meisje maar ziet, mijnheer
de baron 1"
♦Is zjj dan zoo mooi
♦Ik heb daar niet veel verstand van
mjjnheer de baroD, maar", vervolgde
hij, eveneens een rookwolk uitblazend,
♦mjjnheer Daniël zal wel niet gemakke
lijk zjjn. Ik kon er wel, op wie hjj het
erg voorzien heeft
Hé? die schavuit!"
♦En die niet waard zjjn juffrouw Déle
stang hare schoenen aan te trekken. Dat
is mijn opinie."
♦Alle duivelsU gelooft dus
dat het verstandig zou zijn om er met
Daniël over te spreken."
♦Ja en zelfs niet te lang wachten
Als gjj hem dan eens er overonder-
hieldt
♦Ik neen. Dat zou hem argwaan doen
krijgen."
Hoe zoo
♦Hjj zou zich dadeljjk gaan verbeelden,
dat het een kleine hoe zal ik het
noemen
♦Ja", antwoordde de baron lachend,
♦een kwezeltje, en dat zou mijnheer mijn
zoon niet erg aanstaanMaar zouden
onze buren iets van Daniel willen weten
♦U schertst, mjjnheer de baron
♦Hg is niet zoo, als zij het misschien
zouden wensehen. Een beste jongen,
maar U weet niet, beste pastoor, wat
landsche zaken heeft nagelaten die maat
regelen to nemeD, welke noodig waren
tot uitvoering van art. 82 der Grondwet,
eischend een Eerste Kamer van 50 leden,
waarvan 3 voor Overjjsel, en van de arlt.
66 der prov. wet en 117 dor kieswet.
Al hadden de 23 leden der linkerzjjdo
in de Overjjselsche Staten zich werkelijk
schuldig gemaakt aan een handeling,
strjjdig met Grondwet en wet wat de
N. Arnh. Ct. beslist ontkent dat deed
niets af tot den plicht van den minister
om te zorgen voor uitvoering der Grond
wet en der andere wetten, wat in zjjo
macht lag. Niets kan den minister van
het verwijt van plichtsverzuim vrijpleiten.
De N. Arnh. Ct. zoekt naar de drijf-
veeren, die den minister bewogen hebben
aldus te handelen en, na de verklaring
terzjjde gesteld te hebben, dat onkunde
omtrent de op deze materie betrekking
hebbonde wettelijke bepalingen de oor
zaak was, komt zg tot de conclusie, dat
de minister gehandeld heeft in het volle
bewustzijn van de moeieljjkheden, welke
uit het door hem gepleegde vorzuim
zouden geboren worden en dus met opzet
het thans bestaande conflict heeft uit
gelokt. Mede in deze richting vvjjzen zin
spelingen en vage voorspellingen omti ent
hetgeen zou kunnen gebeuren, eenigen
tjjd geleden in regeeringsgezinde organen
aangetroffen, en die thans inderdaad wer
kelijkheid dreigen to worden.
De NArnh. Ct wenscht overigens
allerminst do artikelen van het Wetboek
van Strafrecht op den minister te zien
toegepast. En zjj vertrouwt, dat de regee-
ring zorg zal dragen dat, vóór het debat
over de kwestie wordt gehouden, het
eonfLct zoo goed mogelijk is beëindigd,
dat zij althans heeft gezorgd aan het
vraagpunt de scherpste zijde te ontnemen.
Zjj zal daarbij ongetwijfeld kunnen reke
nen op de loyale medewerking van de
groote meerderheid der leden links, die
uit dit conflict geen politieke munt slaan,
noch deD politjekeu tegenstander langs
dezen weg treffen willen, ook ai heeft
hij een hartig lesje verdiend.
Land- en Tui,ibeaw en Veeteelt.
Het ruien van pluimvee.
Hoewel de rui een elk jaar bjj de
v gels waar te nemen verscbjjnsel is, en
de pluimveehouders over 't algemeen zeer
goed weten, waarin die rui bestaat eu
hoe de dieren in den ruitijd behandeld
moeten worden, kan men dit laatste van
alle hoenderhouders juist niet zeggen
het kan daarom ongetwijfeld zijn nut
hebben, op «en en ander eens de aandacht
te vestigen.
De rui is geen eigenljjke ziekte en
toch maakt bjj jaarlijks onder de verschil
lende pluimveesoorten duizenden slacht
offers, wat grootendeels zou kunnen voor
komen wordeD, als ieder slechts wist,
hij ons een geld kost, verleden week nog.
En de barones en jk zijn genoodzaakt
zuinig te zjjn. De huishouding, de slechte
oogst, de boeren, die niet betalen kunnen
En dan Daniel, die altjjd geldgebrek
heeft. De belastingen worden hooger. Het
geld hoeft minder waarde. Vijf en twintig
duizend francs rente is nu not zoo veel
als vroeger twaalf duizend. U weet dat
ook wel
Een reden te meer om het kapitaal
te vergrooten. En u hebt er nu de ge
legenheid voor
Dat is nog zoo zeker niet. Het is
mogeljjk, dat Daniel het meisje bevalt.
Hij is knap, beminnelijk en verstandig.
Maar Girardot en zijn vrouw Zij zullen
ook hunne rekening wel maken. Nn hun
kleindochter zoo'n goede partjj is, zullen
zij vinden, dat mjjnheer mjjn zoon niet
genoeg geld en vooruitzichten kan aan
bieden."
Dat zullen zjj niet vinden, mijnheer
de baron."
♦Waarom zegt u dat zoo zeker?"
♦Omdat u over alles, behalve over de
hoofdzaak gesproken heeft."
Die is
♦De Baronie. De vrouw van mijnheer
Daniel wordt barones. Dat is geen adel
van het keizerrijk. Dat is geen adel uit
Romain maar echte, oude adel."
♦Ja, op dat punt, hij is onovertroffen,
al acht eeuwen oud."
De Amerikaansche dames komen wel
voor minder naar Parjjs, met hunne mil-
lioenen. Praat er eens met mjjnheer Da
niël over van de Buissoniere J"
♦Neen, pastoor, alleen do helft van
het domein maar."
♦Dat zal te bezien staan."
♦En de groote artiste, Camile Girot,
di n
♦De groote artiste is niet getrouwd.
Zjj heeft geen andere famillie dan juf
wat de rui van de krachten der vogels
eischt en hoe wij hen daarin tegemoet
kunnen komen, 't Is den boenders aan
te zien, dat zij niet normaul zijn, hun
gevederte is glansloos en ruw, hunne
levendigheid verminderd, zjj voelen ?ich
bepaald onbehaaglijk tegen en tjjdens de
verwisseling.
De tijd van dien rni valt gewoonljjk
in den herfst, doch begiDt bjj sommige
dieren reeds in Juli, bij andere zoo
laat, dat zo tegen den winter nog niet
weder in de veeren zitten. Dit laatste
is echter ook wel een gevolg van den
duur van den rui, die mede zeer ver
schillend is. De hennen ruien vlugger
dan de hanen.
Bjj sommige heeft de rui een zeer snel
verloop de oude veeren vallen in enkele
dagen uit, \óór de nieuwe zich kunnen
ontwikkelen, zoodat de dieren zoo goed
als geheel kaal loepen, terwjjl bjj andere
het proces zoo langzaam en zoo geregeld
gaat, dat voor elke uitgevallen oude veer
als 't ware dadeljjk een nieuwe in de
plaats treedt, zoodat er van kaalheid in
't geheel geen sprake is.
Bij de in bet wild levende vogels gaat
de rui veel regelmatiger. Het ligt daarom
voor de hand, dat vogels, die met zei ven
in hun levensonderhoud kuDnen voorzien,
in vele gevallen gebrek ljjd'ra aan deze
of gene stoffen, die noodig zijn voor de
vederwisseling en die de vrije natuur-
vogel bjj instinct weet te vinden en te
nuttigen. Voor deze veronderstelling pleit
ook het feit, dat men den rui door hot
toedienen van zekere voedingsstoffen kan
bevorderen.
Ook de toestand, waarin de dieren
zich bevinden, is op het ruien van in
vloed. Zoo kan men bijv. dikwjjls op
merken, dat slecht verzorgde, magere
dieren laugzamer ruien dan goed gevoede,
ofschoon buitengewone vetheid juist niet
bevorderlijk is aan den rui. Bioedarine
dieren en zulke, die aan leverziekte of
aan aandoening der longen ljjden, gaan
in den ruitjjd meestal te gronde: zij
zijn blijkbaar te zwak om de oude vee
ren uit te stooten en missen de stoffen,
die noodig zjjn om nieuwe te vormen.
Wanneer do hoenders een zindelijk, goed
beschuttend hok hebben en goed gevoed
worden met het oog op den rui, zoodat
zjj werkelijk gezond en krachtig zjjn,
wanneer de ruitijd nadert, dan zullen zij
in den regel geen nadeelige gevolgen
van dit geheel natuurlijk proces ouder
vinden. Tal van hennen geven hiervan
het beste bewjjs, door ook in den rui
tjjd door te leggen, al is het ook niet
zeer geregeld. In het algemeen echter
wordt het leggen door den rui voor
eenigen tjjd onderbroken, wat ons waarljjk
.niet behoeft te verwonderen. Er wordt
toch in den ruitjjd iets buitengewoons
van de hoenders gevergd er moet een
nieuw veerenkleed gevormd worden en
daarvoor is materiaal noodig en wel veel
frouw Gralienne. Daarenboven is zjj met
haar oudors gebrouilleerd. U weet niet,
hoe zjj hun testament zullen maken.
Tweo derden van den Buissoniere kun
nen zeker bij de boerderjjen van het kas
teel komen. En dan spreek ik nog niet
eens over het fortuin van mijnheer Dé
lestang en die zal er wellicht het meest
van allen mee ingenomen zjjn 1"
Kom mee en praat met de barones,
zoolang Daniël er niet is. En vervolgens
aan het dinerwant u blijft toch zeker
eten
♦Ik weet niet of ik dat wel mag aan
nemen
Neem het maar aan, mijnbeer pastoor 1
En nu aan tafel, en zonder complimen
ten."
»U moet aan tafel vooral niet laten
merken, dat bet uit mjjn koker komt
De hemel geve, dat mjjnheer mjjn
zoon er ooren naar zal hebben."
Eenige dagen na dat diplomatieke ge
sprek kwam Mariette op een ochtend te
gen Gratienne zeggen ♦Moeder Borel
is zoo ziek."
♦Wat scheelt dat arme oudje
Ocb, ten eerste haar leeftijd. En nu
schijnt zjj een lichten aanval van beroerte
gehad te hebben. Ik ga eens naar haar
kgken."
♦Dan ga ik met je mede."
Het was ni°t ver, zij woonde in een
van de schamele hutten van het gehucht
PEspinouse.
Onderweg vertelde Mariette aan Gra
tienne ♦Ik heb maar wat bouillon en
brood meegenomen. Dat zal wel een van
hare eerste behoeften zjjn."
♦Is ze zoo arm
♦Om medeljjden mee te hebben Haar
zoon Philip
♦Ja, ik ken hem,"
♦Eenigen tijd geleden is hjj vertrokken.
In den omtrek van Beaucaire scbjjnt hij
siikstofhoudend en phosphorzure kalk
bevattende voederstoffen.
Doch voor de eiervorming is zulks
eveneens het geval en nu is bet duideljjk,
dat een hoen met hetzelfde kwantum
stikstof en phosphorzure kalk, dat vol
doende was ora het eieren te doen leg
gen, niet in staat is ook nog nieuwe
veeren te vormen, waartoe het door de
natuur gedrongen wordt. Zal het eieren
kunnen leggen en behoorljjk ruien te
geljjk, dan moet het ook oen grootere
hoeveelheid van de beide genoemde stof
fen tot zich nemen, en dat Diet alleen,
maar die grootere hoeveelheid moet het
ook kunnen verwerken. Daarom is het van
belang, dat men de hoenders reeds tegen
den ruitijd, die gewoonljjk aangekondigd
wordt door verminderde eierproduitio,
wat sterker begint te voeren met voeder
middelen, die rjjk aan stikstof en phos
phorzure kalk zjjn, terwjjl ook het vet
niet vergeten dient te worden, daar dit
de ademhaling en daardoor de stofwis
seling en de dierlijke warmte in hooge
mate bevordert. Dit geldt voor vastzit
tende hoenders natuurlijk in veel hoogere
mate dan voor vrij rondloopende, omdat
deze laatste altoos nog veel dierlijk (dat
is stikstofrijk) voer vinden, dat dtneer
sten opzetteljjk moet worden gegeven.
Voedering alleen met granen is voor
vastzittende hoenders altjjd, maar tegen
en in den ruitijd dubbel onvoldoende.
De hoenders toch zjjn van nature alles-
eters, dat wil zeggen, dat zjj van naturo
hun voedsel zoowel in het planten- als
in bet dierenrijk en zelfs in het lijk der
delfstoffen zoeken. Dit dient, men altijd,
doch vooral tegen en in den ruitjjd in
het oog te houden.
Hiermede wil niet gezegd wezen, dat
men die hoenders moet voeren alsof ze
gemest moeten worden, integendeelaan
extra zetmeelhoudende stoffen hebben ze
minder behoefte dan aan stikstof hou
dende. Het is daarom noodig, dat hun
portie dierljjk voedsel vergroot wordt
door aan het ochtendvoer minderwaardig
vleesch on afval uit de slagerjj toe te
voegen of in plaats daarvan vleeschmeel,
terwijl vooral ook het groen voer niet
vergeten mag worden. Enkele meer prik
kelende stoffen, als uien, knoflook eri een
paar peperkorrels kunnen in dezen tjjd
ook aan het week voer toegevoegd wor
den. Gemalen of fijn geklopte versche
beenderen kunnen ook uitstekende diens
ten doen. Aan het drinkwater, dat alt jjd
zuiver moet zjjn, voege men een weinig
Ijzervitriool toe, bijv. 3 a 5 gram opeen
liter water.
Voorts vergete men niet, dat warmte
den rui zeer bevordert, en bovendien
meer dan anders een behoefte is, omdat
de huid meer open en dus gevoeliger is
dan anders. Men zorge dus voor een tocht
vrij hok.
L"t men op al deze omstandigheden
en houdt men daarmede rekening vóór cn
te werken, maar hij laat niets van zich
hooren. Hjj is niet slecht, maar handelt
zooals zooveel anderen; hjj denkt alleen
maar aan zijne oude moeder, als bjj thuis
is. Zij kan nu niet langer haar kostgeld
betalen en nu wil men haar niet meer
houden.Er heerscht groote armoede."
De armoede, die tot den dood leidt.
Arme vrouw. Laat ons er gauw heengaan,
Mariette."
Toen zij er aankwamen, troffen zjj de
grootste ellende aan. Twee of drie vrou
wen stonden met elkaar te praten op
een versleten matras lag de oude vrouw,
met gesloten oogen te zuchten en te
kermen een korte, fluisterende ademha
ling kwam uit haar op en neer gaande
borstniemand der aanwezigen scheen
zich om baar te bekommeren.
Toen Gratienne binnenkwam zeiden zjj
Och, mejuffrouw, er is niets meer aan
le doen. Ziet u wel, zjj gaat sterven en
dat is maar gelukkig voor haar." Het
jonge meisje, dat met 't wreede medeljjden
der armen nog geen kennis had gemaakt,
trok hare schouders op.
Komaan, Mariette, laten wij haar eerst
uitkleedeD. Och hemelniet eens
lakens
Terwijl zjj er samen mee bezig waren,
deed het oudje op eens haar oogen open
er sprBk angst, zorg en honger uit haar
blik. Zij deed haar mond open, mompelde
eenige onverstaanbare woorden.
Mariette kwam op den inval om haar
oen paar lepeltjes bouillon in te geven.
Dadeljjk deed zg baar mond weer open
om nog meer te krjjgen.
♦Ziet n wel, zjj sterft van honger
Geef haar dan nog wat." Op deD ang-
sügen blik van de oude vrouw zei ze
♦Langzaam aan, moedertje. Te veel te
gelijk zou je Bchaden. Maar van nu af
zullen we wel voor je zorgen
Wordt vewolgéL)
