1904. N°. 105.
Dinsdag 6 September.
91sle jaargang.
4 FEUILLETON.
Een Fainilieveete.
GOESCHE
De uitgave dozer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrpdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Pr js per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, Ip85.
Afzond erljjke nommerg 5 cent.
Inzending van adïerteniiën vóop 2 uren op den dag deo*
uitgave.
COURANT.
De prjjs der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj direcfco opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjkt- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden Tan 110 regels f 1,berekend.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Uitgave van de Naam). Yennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
OPENBARE VERGADERING
van den
Raad der gemeente Goes
op DONDERDAG 8 SEPTEMBER 1904,
des namiddags 3 uren.
Goes, 3 September 1904.
De Burgemeester,
DE KONING KOOIJ.
Punten van Behandeling
Resumtie notulen der vorige ver
gadering.
1. Ingekomen stukken.
2. Af- en overschrijving van posten
op de begrooting voor het dienst
jaar 1904.
3. Bespreking uit te voeren straatwerk.
Afsluiting Wegen.
Op verzoek van den h^er Commissaris
der Koningin wordt bekend gemaakt,
dat
le. de Oostweg in de gemeente Kloe-
tinge (do. 24 van den ligger) van 7 tot
en met 10 September
2e. de Oude Singel in de gemeente
Goes (no. 19 van den ligger) van 14 tot
en met 17 September, voor het verkeer
met rij- en voertuigen en vee, zullen
zijn afgesloten.
Goes, 5 September 1904.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
DE KONING KOOIJ.
Do Secretaris,
G. A. HAJENIÜS.
De Overijselsche Staten
vergadering.
Het gebeurde in de Overijselsche Sta
tenvergadering heeft reeds heel wat pen
nen in beweging gebracht, en de vraag,
of de breuk in deze door de liberale
dan wel door a. r. leden is veroorzaakt,
is door liberale en a. r. bladen verschil
lend beantwoord.
Als nu een autoriteit op het gebied
van Staatsrecht zich over deze quaestie
uitspreekt, dan mag hij verzekerd zijn,
dat men met belangstelling van deze
uitspraak zal kennis nemen. Daarom volge
hier het een en ander van wat de Leid-
sche hoogleeraar, prof. Oppenheim hier
over in de Prov. Gron. Ct. zegt.
Op de vragen of de 23 liberale leden
der Overijselsche Staten zich hebben
schuldig gemaakt aan verzaking van
Grondwet en wet en of zij nalatig zijn
gebleven in de volvoering van een bjj het
ontbindingsbesluit krachtons de Grond
wet door de Kroon gegeven last ant
woordt de Leidsche hoogleeraar
Naar bet Franscb,
door
PAUL BERTNAY.
Boissier was ook rijk, misschien nog
wel rijker dan de Girardots, maar on
danks zijn ontwikkeling en den omgang
met beschaafde menschon kleefden hem
toch nog de boersche eigenaardigheden
van zijne voorvaderen aan. Zelfs de in
vloed zijner vrouw had niets uitgewerkt.
Zij was vroegtijdig gestorven voor een
deel door het on verzetteljjk karakter van
haar echtgenoot, die zijne vrouw als zjjn
voornaamste dienstbode beschouwde en op
haar het grootste deel van zijn grofheden
liet neerkomen.
Het was een ware schoonheid geweest.
Toen zjj de rijke mevrouw Boissier werd,
meende zij een groot geluk verworven te
hebben, maar al zeer spoedig ontwaakte
zjj uit dien gelukkigen droom. Te ver
geefs trachtte zij haar man door haar
genegenheid te winnen.
Haar echtgenoot zag in haar oprech
ten, vriendelijken aard niets dan senti
mentaliteit. Al haar genegenheid bracht
zjj ten slotte op haar eenig zoontje over.
Haar Pierre was haar eenige troost. Toen
hjj grooter werd, zag zij wel in, dat zij
alles voor hem was, evenals hij voor haar.
Tony Boissier vond echter, dat zij hem
een slechte opvoeding gaf.
Er kwam ook een beetje jaloezie bjj
naar zijn mepning verwijderde zjj het
kind van hem. Toen Pierre tien jaar oud
was geworden, vond zjjn vader, dat het
tjjd was om hem naar het lyceum te
Grenoble te sturen. Zij smeekte hem om
haar het kind nog een beetje te laten.
Hjj was nog zoo jong en Grenoble was
zoo ver weg. Alles te vergeefsch Boissier
was en bleef on verbiddel jjk.
Toen haar eenige troost haar ontnomen
>In de politieke bladen der rechter-
zjjde wordt deze voorstelling van zaken
verbreid. En het Weekblad voor de bur
gerlijke administratie hoeft de daad der
liberale leden uit staatsrechtelijk oog-
puüt getoetst en veroordeeld. Naar ons
inzien zeer ten onrechte. Er treft hen
niet de minste of geringste blaam. Zjj
deden wat zij mochten, wat zij moesten
doen. De geest der grondwet en van de
wet is ontegenzoggeljjk deze, dat de
Eerste Kamer gekozen worde door een,
kan het immer zjjn, voltallige Statenver
gadering. Hoe sterk de wetgever hecht
aan de voltalligheid van vertegenwoor
digende lichamen op het oogenblik dat
zjj wettelijke keuzen hebben te verrichten,
kan hieruit blijken, dat de gemeentewet
opzetteljjk bepaalt, dat de keus van een
wethouder, noodig geworden doordien de
vacature gepaard gaat met het openval
len van een plaats in den raad, niet
eerder mag geschieden, dan nadat de
raadplaats is aangevuld. Daaromvol
talligheid moet zooveel mogelijk worden
nagestreefd. Nu was de Statenvergade
ring van Overijssel op 3 Augustus niet
voltallig. En het stond vast, dat zij dit
binnen veertien dagen kon en zou zjjn.
Dus was de toepassing van artikel 67
der provinciale wet aangewezen, ja ge
schreven voor het geval.
De redeneering van een zoo bevoogd
orgaan als het Weekblad voor de burger
lijke administratiedat een »besluit tot
verdaging ware het genomen, in dit geval
onwettig zoude geweest zjjn", heeft ons
verrast. Hoe Op een zinsnede in de
memorie van toelichting durft men oen
betoog optrekken, vlak tegen dit glas
helder voorschrift der wet in, dat elke
vergadering »gewone of buitengewone"
zooals de wet zelve ter afsnijding van
allen twijfel er aan toevoegt >uiterljjk
voor veertien dagon mag worden ver
daagd Eene zinsnede nog wel, die
ganscheljjk niet de strekking beeft in de
redenen, die tot verdaging de aanleiding
kunnen vormen, zich te verdiepen, maar
uitsluitend om de grens der veertien
dagen te motiveeren. Wjj vatten het niet
en raeenen de dwaling van het Weekblad
hieruit te mogen verklaren, dat over het
hoofd is gezien, dat artikel 67 der pro
vinciale wet het woord vergadering"
bezigt in den zin, waarin de grondwet
van ^zitting" spreekt. Do provinciale
wet kent gewone en buitengewone zit
tingen. Van beide, gewone en buitenge
wone zittingen, onderstelt de provinciale
wet, dat hara verdaging, uiterlijk voor
veertien dagen, door do staten wensche-
lijk kan worden geoordeeld om redenen,
die hen daartoe moveeren. Toen daarom
de kroon den last verstrekte op 3 Aug.
eene buitengewone statenvergadering te
was werd haar alles onverschilligzelfs
de booze buien van haar echtgenoot deer
den haar niet meer. Tony Boissier merkte
op een keer, dat zjj beefde op haar beenen.
»Wat hebt ge?" vroeg hjj. »Ben je
ziek
Zjj schudde het hoofd van neen en
zei»ik weet het niet het is mjj net
of ik zal vallen."
Den volgenden ochtend stond zjj niet
op. Eenige weken daarna blies zjj den
laatsten adem uit, na te vergeefs om haar
aangebeden kind geroepeD te hebben. Nu
was Tony Boissier alleen en dacht met
minachtend medelijden aan haar wier
leven hjj gedurende twaalf jaar vergald
had.
Trouwens zij had haar plicht ge
daan Zjj had hem een zoon geschonken.
Nu zou het domein van Buissonrond niet
verdeeld worden.
Tony Boissier, die nog geen vjjf-en-
veertig was, was al maar meer op zijn
winst bedacht en werkte harder dan ooit,
fcerwjjl de kleine Pierre in het Lyceum
zijn best deed om, als hij klaar zou zjjn,
met vrucht zijn goed en zijn geld te
kunnen beheeren.
Maar nu brak er een tijdstip aan,
waarop Boissier nog andere neiging kreeg
dan de boer, die zjjn teer bemind land
het liefst zou vasthouden.
Hjj was tot maire van Saint-Romain
benoemd. Nu voelde hjj zich voornaam
en zette een hooge borst op.
Tot op dien dag was baron de la Bo-
chöre van ouder tot ouder eigenaar
van het kasteel met de torentjes als pe
perbussen maire van Saint-Romain
doen samenkomen voor het verkiezen van
loden eoner nieuwe Eerste Kamer, gelastte
zjj het houden eener zittingdie to* uiterlijk'
17 Augustus kon- en in Oveijjgsel in dit
geval moest worden verdaagd, zou de keus
overeenkomstig den geest dor grondwet
geschieden en, naar de eigen woorden der
memorie van toelichting op art. 67 der
prov, wet, een »regelmatige behandeling"
der zaak, waarvoor de staten bijeen waren,
volgen. Door desniettemin de gevraagde
verdaging te weigeren, miskende de recht-
sche helft der Overijselsche Statenleden den
geest der grondwetdeed zij artikel 67
der provinciale wet geweld aan en dreef
zjj de partijpolitiek op de spits. Dat daar
tegenover de liberale leden hun actie
stelden dat zjj weigerden aan de keus
mede te werken vóór den uitersten, daar
voor wettelijk toegelaten dag, dat was
hun recht; daartoe dwong de nood-
stand, waarin zjj verkeerden. Zij ver
klaarden zich op deze wjjs volstrekt niet
onwillig om mede te werken aan de uit
voering van de grondwet of van don op
haar opgetrokken koninkljjken lastzij
onttrokken zich ook ganscheljjk niet aan
hunne wetteljjke taakzjj verklaarden
alleen en terecht, dat huns inziens de
geest der grondwet eischte den last uit
te voeren op den allerlaatsten dag van
den zittingstijd, op den uitersten dag
van den termijn, dien de artikelen 66 en
67 der provinciale wet voor zijne vol
voering toestaan. Door te weigeren de
volbrenging tot, dien dag te verdagen,
zijn het de leden rechts, niet die links,
op wie de verantwoordelijkheid terugvalt
voor het gebeurde, dat tot nu toe een
UDicum is in de geschiedenis der Staten-
handelingen na 1848."
In een volgend nommer zullen wij
meededen, hoe prof. Oppenheim denkt
over de vragen of het gebeurde in de
Overijselsche Staten tot wetteljjke voor
ziening moet leiden en welke gevolgen
het gebeurde na zich zal
Buitenland.
De vlucht van prinses Louise.
Prinses Louise van Koburgdie sedert
11 Augustus in de badplaats Elster (in
Saksen) een kuur deed, is 's nachts met
twee Lieeren en een begeleidster mot een
ladder uit het raam van haar huis ge
klommen en zoo gekomen op een stillen
landweg.
Die vlucht baart heel wat opzien.
Algemeen houdt men het er voor, dat
Louise's vroegere minnaar, Geza Mattas-
si"ch, die indertijd haar adjudant, en par
ticulier secretaris is geweest, haar ver
lost heeft. Want sinds die Geza de ge
vangenis verlaten had, waarin hjj wegens
Sedert 1870 was Tony Boissier, als
hoofd van de democratische oppositie
partij, een zijner heftigste tegenstanders.
De baron vertegenwoordigde de ko
ninklijke tradities. Boissier daarentegen
was Jacobijn. Vrijheid begeerde hjj voor
zich zelf en broederschap ingeval er ge
legenheid was om op den baron af te
geven.
Bjj de verkiezingen kroeg hij de meeste
stemmen en eens maire zijnde, liet hjj
zijn macht voelen.
Hjj trad zoo tyranniek op, dat de in
woners van Saint-Romain later van hem
getuigden »Die mijnheer de burgemees
ter hakte er ruw op in." Tony Boissier
speelde in dat strookje land de rol van
Lodewjjk XIV, tegenover den onttroon
den baronla Buissonnière evenaarde
het zjjne.
Hierdoor was twist ontstaan tusschen
Boissier en Girardot, wolke veete reeds
lang bestond.
De quaestie liep over de verplaatsing
van een grenspaal; men heeft nooit ge
weten wie gel jjk had, maar ToDy Bois
sier wilde zich een gedeelte van zjjn's
buurmans goed toeëigenen, en kende geen
onderscheid tusschen recht en onrecht als
er van begeerden grond sprake was. De
vrederechter van het kantoD stelde den
maire van Saint-Romain in het ongelijk.
Boissier zocht hulp bij de rechtbank van
Saint-Marcelin met dezelfde uitkomst.
Nu was hjj geslagen, maar hjj zou
zich wreken. Op de grens tusscbon hunne
goederen had mijnbeer Girardot oen rij
prachtige noteboomen staan, die al vjjf-
en-twintig jaar oud waren, zjj overschre
den met hunne takken eenige centimeters
het vlak, dat tusschen twee goederen moet
open blijven.
Tony Boissier Het hem sommeeren om
de boomen op twee meter hoogte te doen
afzagen, of om ze op den wettigen af
stand te doen verplaatsen.
Dat was een wreedo ironie. Men kan
geen vjjf-en-twintig-jarige notenboomen
verplanten, noch ze op twee meters hoogte
laten afzagen daar de eerste groote takken
zich pas op een hoogte van vjjftien voet
vertoonen.
Mjjnheer Girardot liet hem eene schade
loosstelling aanbieden. Tony Boissier trok
zjjne schouders op. Mijnheer Girardot liet
zjjn zes-en-veertig boomen vellen. Hjj had
er wei om kannen huilen.
Na had de haat tusschen hen zjjn top-
het zetten van een valsche handteekening
(namelgk die vaD prinses Stefanie) op
een wissel, veroordeeld was, had hjj ver
klaard, dat hjj zijn le en aan de bevrjj-
ding dor prinses zou wjjden, die niet
gek en alleen om haar verkwisting door
haar echtgenoot geïnterneerd is. En Mat-
tassisch had het reeds vroeger niet bjj
woorden gelaten, maar getracht de prin
ses te zien te krijgen. In Coswig, eeD
dorpje niet ver van Dresden, waar het
gesticht is, waarin de prinses is opge
sloten, had hjj haar ontmoet, een paar
woorden met haar gewisseld en vernomen,
dat zjj nog altijd op bevrijding hoopte.
Natuurljjk bleef die ontmoeting niet ge
heim en werd Louise sinds dien nog
strenger bewaakt. En nu is zjj toch uit
baar hotel »Wettiner Hof" des nachts
stilletjes kunnen ontvluchten, niettegen
staande zjj begeleid was door een dokter,
een hofdame, 3 bedienden, waarvan er
een dag en nacht in een kamer tegen
over die der prinses op haar moest pas
sen. 's Avonds was zjj er nog, maar den
volgenden dag was zij verdwenen. Waar
heen wist niemand, maar vermoedelijk
naar Franzensbad, dat reeds Oostenrjjksch
is en vandaar over de nabijgelegen
Beiersche grens naar Zwitserland. Zjj
reed 's nachts met een gewoon rijtuig
weg, dat haar waarschjjnljjk naar een
klaar staande automobiel gebraeht heeft,
die haar in vliegende vaart over de
grens voerde.
Mattassischals zijnde te bekend, heeft
zich niet in de buurt der prinses durven
vertoonen, maar zjjn vrienden schjjnen
haar papieren hebben weten toe te stop-
peD, waarin het plan van ontvluchting
beschreven stond, en tevens een valschen
sleutel, waarmede zjj 's nachts een zjjdeur
beeft kunnen opeDen en daardoor ont
snappen met geld en juweelen bij zich.
Sinds Juni 1899 is Louise van Coburg
in het gesticht te Coswig opgesloten en
op grond van zwakke geestvermogens
onder cnrateele gesteld. Het hu wel jjk is
ontbonden, nadat er een duel tusschen
prins Filip van Coburg en den verleider
van zijn vrouw heeft plaats gebad, bjj
welke gelegenheid de prins gewond werd.
Groot en algemeen is in België de
deernis met de ongelukkige prinses Louise
's Konings dochter.
Men meldt uit Weenen, dat de advi
seurs van Prins Fdip besloten hebben
tegen Mattassisch een strafvervolging uit
te lokken wegens ontvoering van een
wegens ontoerekenbaarheid onder cura-
teele gestelde.
De Coburgsehe familie heeft echter nog
geen besluit genomen. De Duitscbe wet
straft de ontvoering niet, de Oostenrjjk-
sche wet straft ze wel, zelfs indien ze
plaats had met toestemming der vrouw.
punt bereikt en Louis Girardot zei bjj
zich zei ven, dat bij wraak zou nemen.
Drie jaar lang zocht bij naar eene ge
legenheid. Misschien zon hjj die wel nooit
gevonden hebben, want au fond was hjj
een goede man, maar de pastoor van
Saint-Romain de abt Gaindrou een
echte diplomaat, deed hom iets aan de
hand.
Zonder dat het in het oog liep, maakte
mijnheer Girardot zoo nu en dan een vi
site op het kasteelmevrouw Girardot
vergezelde hem niet, omdat haar smaak
en die van de barones nog al uit elkander
liepen.
Mjjnheer Girardot had als groot grond
eigenaar nog al invloed in zjjn district
en beschikte over een dertigtal stemmen
van boeren, bedienden, werklui en winke
liers.
Het kasteel en la Buissonière sloten
een verbond en drie maanden daarna
leed de tyran van Saint-Romain zijne
nederlaag bjj de verkiezingen.
Baron de la Bocbère had een meerder
heid van veertig stemmen. Hjj ging dus
de plaats weer innemen, waarvan Bois-
sior hem afgestooten had. De abt Gain
drou werd daardoor van iemand ontsla
gen, die hem dwars zat. Louis Girardot
zei op dien dag tegen zjjne vrouw:
»Nu pas troost ik mjj een beetje over
het verlies van mjjne zes-en-veertig
boomen!"
Tony Boissier trok zich terug op zjjn
landgoed >Buissonrond"; toen hg hoorde
wie hem dat gebakken had, zei bjj: »Dat
is niets ik zal hem wel krjjgen!" En
hij schold nog meer op zjjne onderhoo-
rigen. Juist in dien tjjd had zjjn zoon
met luister zjjn studie aan het Lyceum
te Grenoble volbracht.
Dat kind hield niets van hem. De moe
derliefde, die hij in zijn eerste levensjaren
genoten had, had een onuitwischbaren in
druk op hem gemaakt. Zulke kleine,
stille, oplettende jongetjes merken aller
lei dingen, die zjj zich op lateren leeftjjd
tog herinneren. Toen Pierre Boissier aan
De prinses heeft thans op haar vlucht
voor een waarde van 7 millioen fr. aan
kostbaarheden medegenomen, en men
denkt, dat de vluchtelingen zich naar
Parjjs begeven, waar vrienden van Mat-
tachich reeds een woning voor hen ge
huurd hebben.
Frankrjjk levert niet uit.
De staking te Marseille.
De crisis te Marseille schjjnt in tegen
spraak met de optimistische verwachtin
gen der Regeering en in weerwil van de
bemoeiingen van den voorzitter der Kamer
van Koophandel, nog niet zoo spoedig
een einde te nemen. Sinds verleden week
is zjj zelfs verergerd. De meelfabrikan
ten zjjn ook tot een lock-out overgegaan
en de bnitenlandsche scheepsmakelaars
hebben zich met de Fransche compagnieën
gesolidariseerd en besloten, zoo er geen
geval van force majeure bestaat, geen
schip meer te doen lossen, noch te laden.
Van hun kant hebben de dokworkerB de
»algemeene staking" afgekondigd en is
het waarschijnlijk, dat hun collega's te
Bordeaux en aan de ganscbe Fransche
kust der Middellandsche Zee hun voor
beeld zullen volgen. Binnen eenige dagen
zullen, indien er goen gunstige keer in
de zaken komt, 30.000 arbeiders te Mar
seille werkelooB zijn en men wil, dat er
reeds uit de omstreken troepen in aan
tocht zijn, teneinde eventueele troebelen
te weren.
Aan de De'bats wordt nit Marseille
onder voorbehoud gemeld, dat in een
geheime vergadering een plan zou zijn
vastgesteld voor een oproer, waaraan ook
de vrouwen en kinderen zouden deel
nemen. Een van de onderdeelen zou zjjn
het in zee werpen van alle steenkool
door de kolenwerkers.
Uit Macedonië.
Do algemeene toestand in Macedonië
is weinig vertetord het zoogen. Mace
donische comité bljjft altjjd nog even
woelig als te voren en laat zelfs nu en
dan bjjeenkomsten h uden, welke de be
woners der Bulgaarsche dorpen dan moe
ten bjj wonen, zij 't tegen wil en dank.
Men heeft een reeks van eischon, den
Turken to stellen, opgemaakt, en daar
onder prijkt ook het verbod, tot de boe
ren gericht, om zich naar de uitspraak
van de Turksche rechters te voegen.
Zij moeten decreteerde men eigen
rechtspraak hebben. Men kan dus nog
niet zeggen, dat de revolutionnaire bp-
weging onderdrukt is. Den 15en Augus
tus heeft oen bende het klooster Prodomo
aangevallen en een der wachters gedood.
Enkele dagen te voren was men het
dorpje Agamenitza binnengedrongen en
bet eind vaD zjjne studie naar Saint-
Romain ging, vroeg hij zich af wat
hij er eigenljjk zou do» n.
Hjj kende zjjn vader niet van den herten
kant. In zjjn hart beschuldigde hjj hem
wel niet, dat hjj den dood van zjjne
moeder op zjjn geweten had, maar hij
wist, dat hjj niet goed voor haar geweest
was. Een intelligent tienjarig kind ziet
scherp en onthoudt goed.
In dat sombere huis gaan wonen, on
ophoudelijk beknord te worden, een soort
dienstknecht zjjn, het nooit met zjjn va
der eens zjjn, niet de minste vrijheid
genieten neen, daar bedankte bij voor.
Na een schitterend examen afgelegd te
hebben, zei hjj tot zjjn vader, dat hjj
den cursus te Saint-Cyr, waarvoor hjj
zich voorbereid had, wilde volgen.
>Om militair te worden riep zjjn
vader verbaasd uit.
»Ja, gedurende eenigen tjjd ben ik
soldaat en dan word ik officier!"
Boissior fronste zjjne wenkbrauwen,
maar dacht aan »het mooie pakje", en
dat was vleiend voor zjjne grootheids
ideeën. >Daarenboven heb ik hem nog
niet noodig; bij ziet dan iets van het
landen kan misschien een voor
naam huweljjk sluiten 1" Hg gaf dus zijne
toestemming, maar bij zou er nog wei
eens berouw vau hebben. Pierre, die een
knap officier was, werd te Madagascar
gedecoreerd, en naar Frankrjjk gezonden
tot herstel van gezondheid. Hjj kwam
zjjn verlof te Saint-Romain doorbrengen
en beantwoordde het gezegde van zjjn
vader >d»t hij nu maar ontslag moest
aanvragen, daar hjj, de vader, oud werd",
met de woorden
>Mijn ontslag aanvragen O, vader,
daar praten we later nog wel eens over 1"
Maar iederan keer, dat Tony Boissier er
weer over begon, voelde hjj, dat hB op
een even vasten wil stootte als de zgne
was.
f Wordt vervolgd
