1904. N". 83.
Zaterdag 16 Juli.
91s"" jaargang.
7 FEUILLETON
Een edel hart.
GOESCHE
COURANT.
Do uitgave dözer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs por kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,25*
Afzonderljjke nommers 5 cent.
Inzending van advertentiën voor 2 uren op den dag der
uitgave.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant".
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-6 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ot.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Aanvragen om on vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
De door den gemeente-ontvanger aan
geboden
REKENING
der ontvangsten en uitgaven van de gemeente
over 1903
is heden aan den Raad overgelegd, en
zal voor belangstellenden ter visie liggen
ter Secretarie van don 15 Juli 1904 tot
den 29 Juli d a. v. op eiken werkdag
van des voormiddags 9 tot des namiddags
2 uren.
Goes, den 14 Juli 1904.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
DE KONING KOOIJ.
De Secretaris,
G. A. HAJENIUS.
Paul K r u g e r. t
Een groot man is van ons heengegaan.
Paul Kruger, in wiens hand, sedert het
jaar 1881 tot den noodlottigen oorlog,
waarvan al de verschrikkingen nog versch
in ons geheugen liggen, het roer van de
Zuidafrikaansehe Republiek rustte, is gis
teren nacht plotseling overleden.
Rouw zal er zijn in de harten van
Boeren en Nederlanders om deze per
soonlijkheid, die zooveel jaren do zaken
eener Republiek wist te leiden, waarin
de partijstrijd even goed eene rol speelde
als in alle andere die e3ne bevolking
als de Boeren, wier stijfhoofdigheid, on
buigzaamheid en vrijmoedigheid in geheel
Zuid-Afrika spreekwoordelijk is, aan or
delijke staatkundige toestanden wist te
gewennen en overal onvoorwaardelijk
vertrouwen en bijna blinde gehoorzaam
heid wist to vinden.
Zonder overdrijving mag men zeggen,
dat Kruger de eigenlijke schepper van
zijnen staat was, in hem belichaamde
zich, na den staatsgreep der Engelschen
in 1877, niet alleen de hoop, maar ook
het verzet der Boeren, naar zijne advie
zen luisterde de veelhoofdige Volksraad
en aan zijn tact, aan zijn onvergelijkelijk
politiek talent is 't te danken, dat in dien
langen tijd alle aan de Kaap tegen de
zelfstandigheid der Republiek gespannen
intrigues en gesmede aanslagen hun doel
misten.
Kruger's jeugd was als die van alle
Boerenkinderennog haast een kind, is
de knaap de ouders reeds behulpzaam
bij het bewaken en hoeden van het vee
hij leerde vroeg rijden, om de over uit
gestrekte vlakken grazende kudden te
overzien, en ook maakte hij zich ver
trouwd met het gebruik van het geweer,
dat in zijne hand zelden het doel miste,
zooals de Engelschen op Langnek, aan
den Ingogo en op den Amajuba onder
vonden hebben.
Met het onderwijs was het vroeger
treurig gesteld de een of ander onder
wijzer, dien drie of vier familiën voor
gemeenschappelijke rekening hadden laten
komen, onderrichtte de kinderen gebrek
kig in lezen, schrijven en rekenen, wat
ook voor den trap van ontwikkeling,
waarop het Boerenvolk stond, voldoende
was, want buiton den bijbel en het ge
zangboek was er geen lectuur. Daaren-
Uit het Duitsch.
»Komt u van Capone vroeg juffrouw
Barnero.
Alice schudde het hoof ontkennend.
Zij was op het oogenblik niet in staat
om een geregeld gesprek te voeren. Zij
was geheel ontsteld door hetgeen zjj ge
hoord had. Er was geen twjjfel meer
mogelijk of haar vaderZij rilde bij
de gedachte en bracht met moeite uit
»Arme Amalia
»God geve haar de eeuwige rust,"
zoide juffrouw Barnero. »'t Is al negen
tien jaar geleden, dat zij op het kerkhof
te Napels begraven werd, maar ik denk
nog dikwjjls aan haar en haar kind."
Weet dan geen mensch wat er van
dat kind geworden is vroeg Alice.
•Niemand heeft later iets meer van
de kleine gehoord of gezien", antwoordde
juffrouw Barnero, en haar man voegde
er schouderophalend bij
>Om zulk soort kinderen bekommert
men zich niet veel."
Alice zweeg, want zij begreep, dat
thans verdere vragen nutteloos waren.
Barnero en zijn vrouw hadden alles ver
teld, wat zjj wisten. Zij dronk daarom
haar kopje ledig, betaalde hetgeen zij
schuldig was en na vriendelijk afscheid
genomen te hebben, wandelde zij naar
het posthuis om met den wagen de terug
reis naar Rome aan te nemen.
tegen ontwikkelden de edelste karakter
eigenschappen zich tot een harmonisch
geheel.
Eerlijkheids- en waarheidszin, zooals
alleen nog aangetroffen wordt bij een
volk, dat buiton de zoogenaamde hooge
beschaving staat, koelbloedigheid te mid
den van dreigend gevaar, vastberadenheid,
als het oogenblik tot handelen gekomen
is, een door den voortdurenden strjjd om
het bestaan gestaalde wil, een door geen
tegenspoed te doodeo moed, maar ook
een trotsche zin voor vrijheid en onaf
hankelijkheid, dat waren de karakter
eigenschappen van Kruger en het Boeren
volk, dat eeuwenlang met eene in de
geschiedenis bijna alleenstaande taaiheid
zijne oorspronkelijkheid en zijne taal wist
te bewaren, dat, gejaagd van land tot
land, meer dan eenmaal aan den rand
van den afgrond en bijna als door een
reeks van wonderen gered, zich als een
•uitverkoren" volk leerde beschouwen.
In zulk eene omgeving groeide Kruger
op. Zijne jeugd viel in den bangen tijd
der ^trekkers" en de voortdurende oor
logen met de Kaffers en Zoeloe'shij
maakte den uittocht naar Natal mede,
om, nadat ook hier de Engelsehe afgunst
de stichting van een nieuw vaderland
verhinderd had, verder naar het noorden,
naar Transvaal te trekken. Hjj moet reeds
zeer vroeg de aandacht getrokken hebben,
want nadat de nieuwe Republiek zich
in dat gebied had geconstitueerd, trad hij
veel in het openbare leven op en spoedig
werd hij lid van den Volksraad.
De werkzaamheid, die hij hier ont
wikkeld beeft, moet van beteekenis zijn
geweest, want anders zoude zijn naam
in 1871 niet voorgekomen zijn op de
lijst van candidaten voor het President
schap. Men kent de snel opeenvolgende
gebeurtenissen
Skepstone, die in 1876 in Engeland
geweest was, keerde met het vaste voor
nemen, Transvaal bjj de Engelsehe Ko
loniën in te ljjven, naar Zuid-Afrika te
rug met een klein escorte begaf hjj
zich naar Pretoria en den 12den April
proclameerde bij de inbezitneming.
Nu ontwikkelden zich Kruger's heerlijke
talenten, welke de scherpzinnigste diplo
maat hem had kunnen benijden en na
een veeljarigen strijd had hjj het vurig
begeerde doel bereikt.
Nadat het geduld der Boeren was uit
geput, kwam het het eerst in Potchef-
stroom tot geweld, doordien de betaling
der belasting aan Engelsehe ambtenaren
geweigerd werd. Den lOon December 1880
kwam het volkscomité samen te Paarden-
kraal, den 13den December kwam de
Volksraad in buitengewone zitting bjjeen,
droeg aan Kruger de leiding der zaken
opden 16en December werd te Heidel-
berg de Transvaalsche vlag geheschen^
in Potchefstroom moest de Engelsehe
majoor zich overgeventoen volgdon
de dagen van Langnek en Amojuba.
Bjj de daarop volgende onderhandelin
gen met Engeland speelde natuurlijk weer
Krugerdie kort daarna tot President
gekozen werd, de eerBte rol en eindeljjk
had hjj de voldoening het document te
onderteekenenen, waarbjj de onafhanke-
Wat een teleurstellingZjj had ge
hoopt in die Amalia een helpster en
steun te vinden, en in plaats daarvan
had zij dingen ontdekt, die op den naam
Von Waldheim een nieuwe onuitwisch-
bare smet wierpen.
»Ludwig von Erlenburggehuwd
Er leeft een dochter van hom
mompelde zij in droevige stemming, toen
zij in den wagen zat.
Giacomo Sorol was jaren geleden te
Napels in een hotel tolk en bediende
geweest en daardoor met vele vreemde
lingen in aanraking gekomen. Zoo had
hjj ook op zekeren dag kennis gemaakt
met den heer Von Waldheim, die hom
later, toen Ludwig von Erlenburg zwaar
ziek lag, als ziekenoppasser in dienst
nam. Toen bjj Von Waldheim het plan
gerijpt was om zjjn vriend Ludwig naar
San Salvatore te laten overbrengen, had.
hjj Giacomo ook met dat overbrengen
belast. Voor deze diensten werd de knecht
vorstelijk betaald, doch hjj raakte nu
buiten betrekking.
Het was geenszins grootmoedigheid,
die dr. Ritnoli aandreef om Giacomo in
dienst te nemen, hij begreep, dat die
knecht zeer goed wist op welke manier
de hear Von Erlenburg in zijn inrichting
was opgenomen.
Giacomo had gemeend uit deze om
standigheid rijkelijk munt te slaan, maar
dat was hem tegengevallen. Het was dr.
Rimoli gelukt Giacomo zijn afbankeljjk-
heid te doen gevoelen en om hem nog
meer in zjjn macht te hebben, had hij
het grootste deel van zjjn loon inge-
lijkheid der Republiek door Engeland
erkend werd.
Doch de kunst, den weer tot een nieuw
leven geroepen staat te handhaven en
verder te ontwikkelen, vergde niet minder
van Kruger's staatsmanstalent, vooral daar
vrjj spoedig bleek, dat Engeland langs
omwegen en intrigues toch nog datgene
trachtte te bereiken, wat den Britten
door geweld niet was gelukt. De verdere
gebeurtenissen sedert dien tjjd mogen als
bekend ondorsteid worden.
Vermeld zij nog de reis, die Kruger
met generaal Smith en Dutoit in 1884
naar Europa maakte, als welker practiscb
resultaat de Delagoa-spoorweg beschouwd
kan worden.
Sedert is de Regeoring van Kruger bjj na
niet anders geweest dan een voortdurende
afweer van Britsche intrigues en daden
van geweld.
En dat Kruger is overleden op een
moment, dat het grootste onrecht van
eeuwen zegepraalde, <jn dat hjj is overleden
als balling, ver van zijn geliefd vaderland,
dat maakt hem tot de grootste tragische
heldenfiguur van deze tjjden.
Het ontwerp Hooger Onderwijs verworpen.
De Eerste Kamer heeft gisteren het
ontwerp Hooger Onderwijs met 27 tegen
22 stemmen verworpen. Heel de linker-
zjjdo stemde tegen. We moehteD niet
anders verwachten. Gelukkig hebben wij
aan onze zijde geen leden, die zich in
allerlei politieke bochten wringen, waar
door hun stem juist contrarie kan zijn
met hunne overwogingen. Ook bezitten
we geen leden, die zoo aan hun zetel
en ambt gehecht zjjn, dat zij ter wille
daarvan beginselen, die zjj eerst onaan
tastbaar verklaren, over boord worpen
en met een wetsontwerp laten sollen.
Wij benijden de tegenpartjj dergelijke
figuren niet, maar zijn daarentegen trotsch
op onze liberale leden dor Eerste Kamer,
die niet gevraagd hebben, of zjj, door
tegen dit ontwerp te stemmen, niet hun
eigen doodvonnis als Kamerlid teekenden,
maar eenvoudig hun plicht hebben ge
daan.
Buitenland.
De Presidentsverkiezing in Amerika.
De groote staatspartijen in do Ver-
eenigde Staten zjjn thans voor den ver
kiezingsstrijd, die in Augustus zal plaats
hebben, gereed gekomen. Zooals wij ver
meldden, zijn de republikeinen op bunne
conventie te Chicago spoedig gereed
gekomen Roosevelt was de aangewezen
man en men behoefde het oude program
ma slechts een weinig te herzien. Een
van de aangebrachte veranderingen, die
bij den eersten oogopslag een eenigszins
zonderling figuur maakt, is de wensch,
dat Amerikanen in alle bevriende lan
den zonder onderscheid zich mogen ves
tigen. Men zou zeggen, dat dit niet be
hoeft gezegd te worden, omdat het na
tuurlijk is. Maar men dient te weten,
dat deze paragraaf in bet programma
werd opgenomen op aandrang van de
Israëlieten. Rusland wil hen niet toelaten.
houden.
Het was dus licht te begrijpen, dat
Giacomo den dokter hartgrondig haatte
en die haat groeide mot ieder jaar aan,
evenals het verlangen om zijn loon in
handen te krijgen, dat nu reeds een vrjj
aanzienljjko som bedroeg.
Ofschoon dr. Rimoli anders wel men-
schenkonnis bezat, handeldo hjj in dat
geval niet verstandig door den man tegen
zjjn wil in dienst te houden. Hjj wón
er niet veel door, dat hjj voor het oogen
blik meester bleef van den toestand, want
Giacomo had vast besloten de vruchtoD
van zijn arbeid te gaan genieten en al/.oo
de inrichting to verlaten. Het geluk was
hem gunstig weldra bood zich een
gelegenheid om zjjn doel op zeer voor-
deelige wijze te bereiken.
Een heete dag van de maand Augustus
liep ten einde. Naar gewoonte had men
gidurende het heete van den dag in
San Salvotore geslapen. Tegen dat do
zon zou ondergaan werden de patiënten
in den tuin gelaten oin een luchtje te
scheppen. De directeur was daar niet
tegenwoordig. Hij was in zijn schrijf
vertrek bezig met eenige brieveD, die al
zjjn aandacüt vereischten. Eensklaps werd
er geklopt.
Wat is er, Bernardo vroeg hjj den
binnentredendeu bediende.
Op een zilveren presenteerblad reikte
de bediende hem een naamkaartje toe.
•Alice von Waldheim" las de dokter
met bljjkbare tevredenheid.
•Laat de dame in het salon", gebood hjj.
De lakei ging heen.
zelfs niet als zjj Amerikaanscbe burgers
zjjn en de republikeinsche partjj neemt
door de aanneming van hun voorstel hen
tot zekere hoogte tegen Rusland in be
scherming. In eene andere paragraaf is
sprake van bet kiesrecht, dat geen bur
ger mag worden onthouden Dat slaat
op de neiging van sommige staten om
de negers van dit recht uit te sluiten.
De democratische conventie te St. Louis
is niet zoo spoedig blaar gekomen met
haren candidaat, voornameljjk omdat deze
party veel meer verdeeld is dan do repu
blikeinsche. Een der caudidaten, de man
van do gele pers, Hearst, had veel drukte
gemaakt voor zjjn candidatuur. Hjj moet
ettelijke duizenden dollars besteed hebben
om stemmen te winnen en vertelt nu
natuurlijk, dat zjjne tegenpartij op schan-
delijke manier aan het omkoopen is ge
weest.
En dau had men Bryan. Deze is nog
volstrekt niet bekomen van zjjne inge
nomenheid met het zilver en wil nog
altijd eene vaste verhouding tusschen dit
gedeprecieerde metaal en het goud door-
drjjveu. Hjj heeft niettegenstaande alles
een groot deel van zijn aanhang behouden.
Maar bjj heeft zich er bjj neer moeten
leggen, dat in het partijprogram geen
woord over den oorlog tusschen goud en
zilver zou worden gezegd.
Maar toen kwam een telegram van den
derden candidaat, Parkerdat bjjna de
geheele zaak in de war bad gobracht.
Parker verklaarde, dat bjj voor den gouden
standaard was en geon candidaat wilde
zijn, als men hem op eene of andere
wijze aan het zilver bond. Dat was niet
gebeurd, maar de aanhangers van Bryan
vonden in het telegram go re ede aanleiding
om den strjjd te hernieuwen.
Ten slotte werd met 774 tegen 191
stemmen besloten, dat men Parker zou
vrij laten, daar immers in bet program
niets gezegd werd over de muntquaestie.
En zoo is hjj de candidaat der demo
craten. Zjjne benoeming is een triumf
voor de conservatieven van zijne party.
Stead over Zuid-Afrika
De bekende Britsche journalist Stead
is van zjjn reis uit Zuid-Afrika terug
gekeerd en heeft nu in zjjn blad zijne
laodgenooten ingelicht omtrent zijne er
varingen, daar in het overweldigd land
opgedaan. Hjj spaart zjjne landgenooten
de roede niet. Nauwelijks, zoo zegt bij,
bad Engeland het Haagsche verdrag hel
pen tot stand breDgen of het wees Trans
vaals verzoek om arbitrage af. De regeling
van ooilogvoering, met de ijverige mede
werking der Engelsehe afgevaardigden
in den Haag vastgesteld, werden aan
stonds stuk voor stuk overtreden. Na-
drukkeljjk bepaalde het Haagsche congres,
dat hot particulier bezit in den oorlog
geëerbiedigd moest worden, dat. buit
maken en plunderen verboden was, ook
in een stormenderhand genomen plaats.
Alleen de bevelvoerende officier mocht
goederen kommandeeren, en altijd moest
er voor worden betaald, zoo mogelijk in
gereed geld en anders met een schuld
bewijs. Zelfs indien vuurwapenen en oor-
•Wel, wei, dat is uitstekend, dat. is
voortreffelijk I" zeide dr. Rimoli vrooljjk.
Dit bezoek legert het bowijs, dat ik in
ieder geval meester van den toestand ben.
HahaAlice von Waldheim Wat zou
ze zeggen Zij zal van de geheele zaak
weinig of geen begrip hebben."
Terwjjl bij zoo sprak en in vergenoegde
stemming zjjn kleeding terecht schikte,
werd Alice iü de salon gelaten. Er waren
twee dagen verloopen, sedert zij te Cro-
vigno zooveel pjjnljjk nieuws had ver
nomen, en in dien tijd was zjj tot het
besluit gekomen, dat zjj voor het oogen
blik niet he'.er kon doen, dan zelf naar
San Salvatore te gaan.
Met vrees zag zij het oogenblik tege
moet, dat zjj tegenover dr. Rimoli zou
staan. Schaamte kleurde haar wangen,
nu zjj staan zou tegenover den directeur
van het hui», waarin Ludwig von Erlen
burg zat opgesloten.
Dr. Rimoli trad binnen en richtte zjjn
fonkelende oogen onderzoekend op de
jonge dame, die de hare nedersloeg in
het bewustzjjn, dat zjj kwam als de
plaatsvervangster van een schuldige.
»Heb ik de eer een bloedverwante van
den onlangs overleden baron Von Wald
heim van Wallersbrun voor mjj te zien
begon de directeur.
De baron Von Waldheim was mjjn
vader," antwoordde Alice beschaamd.
Dat dacht ik reeds," zeide de directeur
en schoof met de grootste beleefdheid een
stoel vooruit.
Mag ik u verzoeken plaats te nemen
vervolgde de directeur.
Alice ging op den aangeboden stoel
logsmateriaal van particulieren in beslag
worden genomen, moeten zjj na den oorlog
teruggegeven of vergoed worden. Geen
dorpen of woningen, die niet verdedigd
worden, mogen aangevallen worden.
Welnu, de Engelschen hebben in den
Boerenoorlog al deze voorschriften tel
kens en telkens geschonden. Niets ontging
den alvorshndenden militairen sprink
haan, van familie! jjbels tot spiegels toe.
Meubelen werden naar de stad gesleept
en ten bate der militaire inbrekers in het
openbaar geveild. Er werd geen onder
scheid gemaakt tusschen de huizen van
Boeren te velde en krijgsgevangenen, of
zelfs zjj, die naar den kant der Engelschen
waren overgegaan. Wat zjj niet konden
stelen vernielden zjj. Bh voor het meeste
van dat alles was er zelfs geen scbjjn
vau militaire noodzakelijkheid.
Na deze beschuldiging gaat Stead over
tot de stelselmatige verwoesting van
hoeven, boomaanplantingen, het vernielen
van den veestapel enz. door de Engel
sehe colonnes bedreven. En daarvoor is
geen schadevergoeding betaald. Maar
haaBt erger nog is, dat de schuldbewijzen,
door Engelsehe officieren afgegeven voor
genoten waarde, niet betaald zijn, ofschoon
Chamberlain bij zjjn bezoek aan Zuid-
Afrika nog gezegd heeft, dat de hand-
teekening van een Engelsch officier die
schuldbewijzen zoo goed maakt als noten
van de Bank van Engeland. Het is de
schandelijkste woordbreuk, die schuld niet
af te doen, en do wjjze, waarop men van
die verplichting heeft trachten af te komen,
is een nieuw schandaal bovendien. Stead,
vertelt dat uitvoerig.
President Kruger. f
President Kruqer is in zjjn villa Du-
bochet te Clarens overleden aan long
ontsteking als gevolg van zjjn hartkwaal.
Hjj verloor Maandag bet bewustzijn er
werd gewaakt door mevrouw Elojf, zjjn
schoonzoon, den ljjfarts dr. Heymans en
den secretaris Bredell.
Het lijk is gebalsemd en in het Ijjken-
huis te Clarens nedergelegd.
De overleden President had zich tot
Zaterdag bezig gehouden met zijn zaken,
de bladen gelezen en bezoeken ontvaDgen.
Zondag verergerde zijn toestand en namen
de krachten af.
De overledene heeft herhaaldelijk den
wensch uitgedrukt in Transvaal naast
zjjn vrouw begraven te worden. Indien
de toestemming om in Transvaal te be
graven door de Engelsehe regeering ge
weigerd wordt, zal het lijk voorloopig
te Clarens worden bjj gezet om vervolgens
voorgoed in Holland te worden begraven.
Rechtzaken.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
In do zitting van heden zjjn veroor
deeld A. H 24 j C J. J., 22 j, en
P. van der W., 24 j., arbeiders te Co-
lijnsplaat, wegens vernieling ieder tot
eene maand gevangenisstraf J. D., 14
j., arbeider te WemeldiDge, wegens dief
stal tot f 5 of 5 dagen hechtenis.
zitten en begon zoo bedaard mogeljjk
Ik kwam eens spreken over den brief,
die na rnjjns vaders dood in mijne han
den is terecht gekomen. Hjj handelt over
het betalen van verplegingskosten voor
zekeren heer Von Ludwig. Ik moet ech
ter tot mjjn leedwezen betuigen, dal die
naam mij geheel onbekend is."
»Dat verwondert my zeer," veiklaarde
do directeur, terwjjl bij Alice scherp
aanzag. »De heer Von Ludwig werd twin
tig jaar geleden door den baron Von
Waldheim aan mjjne zorgen toevertrouwd.
Mijne pogingen bleven, helaas, vruchte
loos. Op mijn ondervinding afgaat de,
moet ik de kwaaL voor ongeoeesljjk
houden."
•Is hij idioot?" vroeg Alice.
»Neen, by is waan zinnig."
•En heeft mjjn vader hem aan uwe
zorgen toevertrouwd
»7oials ik u zeide."
Alice dacht een oogenblik na en zeide
toen
•Het verwondert mjj, dat ik nooit
over dien heer Von Ludwig heb hooren
spreken. Mijn vader had anders toch
geen geheimen voor mjj
Dr. Rimoli keek de jonge dame eens
scherp aan en zeide geraakt
•Vergun mjj, dat ik de bewyzen haal.
De twjjfel, die u koestert, zal dan weldra
verdwjjnen."
•Oh, ik geloof u wel."
Met uw verlof.... ik ben in een
oogenblik terug," zeide de directeur eu
verwjjderde zich na eene beleefde buiging.
(Wordt vetvolgd.J