1904. N°. 59. Donderdag 19 Mei. 91sle jaargang.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
De prjjs der gewoDe advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
8jj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts t woeaaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Aanvragen om en vermelding van liofdegaven 5 cent per rogol.
De uitgave dezer Courant, geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, lg25>,
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending wan advzrtentiën vóop 2 ua*en ep dsn dag des*
uitgave.
Uitgave van de. Naaml. Vennootschap Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
Wegers het Pinksterfeest zal
Maandagavond a. s. geen nummer van
dit blad verschijnen.
GEMEENTE-BOUWMEESTER.
Burgemeester en Wethouders van Goes brengen
ter algemeene kennis dat het van den
Gemeente-Scuwmeestep van af VRIJDAG
den 20 MEI e. k. zal worden gehouden in perceel
E no. 485, staande aan den Oostsingel.
Goes, 17 Mei 1904.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
DE KONING KOOIJ.
De fd. Secretaris,
LEGRO.
Door den gemeenteraad zijn in de vergadering
van heden benoemd
a. tot gemeente-secretarisde heer G. A. Hajenius
te Texel
b. tot voorzitter van de Jinancieele commissiedo
heer W. Temperman.
Goes, 17 Mei 1904.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
DE KONING KOOIJ.
De f4. Secreta ris,
LEGRO.
Onttrekking aan den openbaren dienst,
Burgemeester en Wethouders van Goes brengen
ter openbare kennis, dat door wed. M Machielse
te Wolphaartsdijk een verzoek is ingediend om van
de gemeente in erfpacht te mogen ontvangen een
strookje openbaren gemeentegrond, ge
legen aan de Westerstraat naast perceel D no. 726,
ter grootte van ongeveer 5 c.A.
Bezwaren tegen het onttrekken van dien grond
aan den openbaren dienst moeten worden ingediend
ter secretarie der gemeente vóór V r ij d a g 27 Mei
Goes, 18 Mei 1904.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
DE KONING KOOIJ.
De f4. Secretaris,
LEGRO.
Gemeenteraad van Goes.
Vergadering op Dinsdag 17 Mei 1904,
's avonds 8 uur.
Voorzitter: dhr. D. D. van den Bout, wethouder.
Ingekomen stukken
Bericht van den burgemeester, behelzende dat
hij tot zijn leedwezen wegens een lichte, uitwen
dige ongesteldheid is verhinderd do vergadering te
presideeren.
Een verzoek van den directeur en de commissie
der gasfabriek om een boom te mogen rooien, die
bij den ingang der fabriek staat. Dit is noodig
voor de uitbreiding der fabriek.
Toegestaan.
Van het Gewestelijk bestuur goedkeuring der
geldleening groot f 47000.
Mededeeiing van B. en W dat de geldleening
bg onderkandsche inschrjjving is toegewezen aan
Do Kanter Hordij k's Bank.
Van het Gewestelijk bestuur goedkeuring 2de
suppletoir kohier van schoolgeld voor school A.
Alsvoren goedkeuring wijziging begrootiug 1904.
Alle voor kennisgeving aangenomen, terwijl om
advies aan B. en YV. worden teruggezonden
Rekening en verantwoording van de gezondheids
commissie over 1903 en
Verzoek van het Gasthuisbestuur om af- en over
schrijving op de begrooting.
Daarna is aan de orde de benoeming van een
gemeente-secretaris. Door B. en W. zijn ter benoe
ming aanbevolen in alpkabetische volgorde de hh.
G. A. Hajenius, gemeente-secretaris van Texel en
dr. M. E. van de Werk te Amsterdam.
Uitgebracht worden 12 stemmen op dhr. Hajenius
en 1 op dr. v. d. Werk, zoodat dhr. Hajenius is
benoemd.
Tot voorzitter van de financieels commissie wordt
benoemd met 11 stemmen de heer Temperman, die
verklaart de benoeming aan te nemen. Op dhr.
Pilaar waren uitgebracht 2 stemmen.
Aan mevr. A. van Reigersberg Versluijs-van Issel-
mude, wordt, overeenkomstig advies van B. en W.
en het Gasthuisbestuur, onder dankbetuiging voor
de bewezen diensten, op do meest eervolle wijze
ontslag verleend als regentes in laatstgenoemd be
stuur.
Benoeming Regentes van het Gasthuis.
De aanbeveling bestond uit mevrouw M. van der
Hoek- Warnsinck en mevrouw C. van Lis-van Kluijve.
Uitgebracht werden 9 stemmen op mevr. V. d.
hoelc, 3 op mevr. de Koning Kooij on 1 op mevr.
Van Lis. Benoemd is derhalve mevr. V. d. Hoelc.
Ter voorziening in do vacature van lid in de
commissie van toezicht op bet lager onderwijs, ont
staan door bet beianken van den heer 1. G. J.
Kakebeeke, worden door die commissie aanbevolen
de heoren G. van der Hoek en S. A. Leopold.
Dhr. Dekker wenscht te constatoeren, dat opnieuw
gebleken is, dat zij die do aanbeveling opmaken
van meeDiog zijn, dat alleen personen van ééne po
litieke kleur hiervoor in aanmerking komen. Hij
heeft hierop reeds meer de aandacht gevestigd en
zal dan ook bij wijze van protest buiten de aanbe
veling om stemmen.
Uitgebracht werden 9 stemmen op dhr. v. d. Hoek,
3 op uir. G. Lucasse en 1 op dhr. van Heel. Benoemd
is dus dhr. v. d. Hoek.
Ter benoeming van een lid in de Commissie tot
wering van Schoolverzuim, waarin eone vacature
is ontstaan door het vertrek van den heer jhr.
S. M. van Reigersberg Versluijsworden door die
commissie voorgedragen de hoeren J. Avan Heel
en G. H. v. d. Meer Mohr.
Ui!gebracht worden 11 stemmen op dhr. v. Heel
en 2 op dhr. v. d. Meer Mohr. Benoemd is dus
dhr. v. Heel.
Tot leden van het stembureau voor de a. s. ver-
kiezing van leden in de Provinciale Staten worden
benoemd als eerste lid, plaatsverv. voorzitter, dhr.
Tempermanals tweede lid dhr. v. d. Leeuwals
plaatsvervangende leden de h.h. Pramen van de Putte
en Hollmannals vierde lid dhr. Dekker en als
plaatsverv. vierde lid dhr. Kakebeeke.
Daarna komt aan do orde het reeds in ons blad
meegedeelde voorstel van den heer Dekker inzake
de schandaal-colportage, met adres van adhaesie,
voorzioa van 274 handteekeuiDgen.
Het advies van B. en YY. hieromtrent is reeds
meégedeold in no. 50 der Goesche Courant.
Dhr. v. d. Bout (voorzitter) brengt even onder
de aandacht van de leden, dat het advies van B.
en W. in deze zaak dagteekent van Maart, toen
hij nog niet de eer had lid van bet college te zijn.
Het praeadvies was unaniem, doch is dit nu niet.
meer, daar spr. méégaat met het voorstel-Dekker.
Dhr. Donner zegt, dat, toen bij het praeadvies
had gelezen, hg zich heeft afgjvraagd wat toch
wel de reden kon zijn, dat B. cn W. tegen dit
voorstel waren. Het kon toch niet zijn, omdat er
eene wet aanhangig was in deze materie, want de
ervaring hoeft goleerd, dat wetten soms lang uit
blijven, adres aan die op de huizen van ontucht.
Bovendien groote steden ais Amsterdam, den Haag
en Haarlem zijn ons voorgegaan. B. en W. kunnen
toch niet homogeen zijn met de schandaal-colportage
Integendeel, ook zij zullen toch tegen die menschen
zijn, die ons lastig komen vallen in de straten. Hij
heeft alle gronden ia het praeadvies nagegaan, doch
heeft ze niet grondig genoeg bevonden en daarom
wenscht hij het voorstel-Dekker te steunen. Er
wordt in het praeadvies gezegd, dat Goes te klein
is, maar dat is geen motief. We hebben juist hier
een voorbeeld gehad, dat een man op marktdagen
met zijn schotschriften heen en weer liep. B. en W.
zeggen, dat ze zulke vreeselijko uitroepen niet heb
ben gehoordmaar wij hebben ze wel gehoord.
Spr. noemt daarop eenige van die uitroepen op en
zegt, dat die het zedelijk en godsdienstig gevoel
van velen kwetsen. Er wordt in het praeadvies
gezegd, dat corporaties zich die beleedigingen niet
behoeven aan te trekken maar personen, die lid
van die corporaties zijn, trekken zich die wel
aan. Dat de politieko vrijheid door het voorstel
aan banden zou worden gelegd, oordeelt spr. niet
juist; da straat behoeft niot te dienen als plaats
om propaganda te maken, daar kunnen zalen en
huizen voor dienen.
Vervolgens zegt spr. dat in het praeadvies de
raad wordt gegeven maakt een opstootje". Dus,
goedgezinde burgers, die zich geërgerd gevoelen,
moeten dat standje makeD. Mag ons zulk een raad
worden grgsven
Verder wordt in het praeadvies een uitspraak van
minister Kuyper aangehaald, maar spr. gelooft, dat
met die uitspraak, voorkomende in de Handelingen
der Tweede Kamer van 24 Febr. j 1., iets anders
is bedoeld, dan in het praeadvies wordt voorgesteld.
Die zaak komt hierbij niet te pas die aanhaling
is uit het verband gerukt. Bovendien is het defi-
nieeren en limiteeren de zaak van den strafrechter,
die zal wel uitmaken of iets straf baar is, ja of neen.
Maar wij zijn als Raad verplicht een einde te maken
aan eene beweging, waardoor duizenden burgers
geërgerd worden in hunne godsdienstige en zodolfjke
gevoelens. Daarom verzoekt spr. den Raad het
rVoorstel-Dekker aan te nemen.
Dhr. Dekker brengt een woord van dank aan
de Zeeuw en aan de Goesche Courant, die over dit
voorstel hebben geschreven en is verheugd, dat de
voorzitter er mede méégaat'. Hij zou echter gaarne
willen weten of dit praeadvies mede is opgesteld
door dhr. Ramondt.
Mr. de witt Hamer zegt, dat het praeidviesis
van hem, van den heer Ramondt en van den bur
gemeester. Allon waren het er mee eens.
Dhr. Dekker zegt, dat hij zelden zoo'n opper
vlakkig advies heeft gelezen en dat het hem ver
baast, dat kundige mannen een dergelijk advies
hebben kunnen neerschrijven.
Spr. begrijpt niet, dat hierbij wordt aangehaald
de strafwet van 1886. Er wordt gezegd, dat er
geen aankondiging van schaudalen, die in onze stad
plaats hebben, plaats vindt. Toch wel van schan-
haleD, die in ons land heeten te hebbeD plaats gehad.
Spr. noemt enkele voorbeelden op, waaruit moet
blijken hoe geraffineerd de colporteurs te werk gaan
om uit de handen van deu strafrechter te big ven.
In het prseadvies wordt gezegd, dat het noemen
op zich zelf niet strafbaar is. Spr. heeft advies
ingewonnen-bij een lid van een Gemeenteraad, te
vens mr, in de rechten en griffier bij een kanton
gerecht, die hem heeft gezegd, dat ook het noemen
soms wel degelijk strafbaar is. Ook in deze is het
praeadvies dus onjuist. Vervolgens wordt gezegd,
dat het belaedigen van hot Vorstenhuis en hoog
geplaatste autoriteiten nu reeds strafbaar is. Maar
spr. heeft gelezen, dat personeD, die de bekende
plaat van het Volk hebben verspreid, zjjn vrijge
sproken door het Gerechtshof te 's-Gravenhage.
Dan zeggen B. en YV. dat niemand zich beleedigd
behoeft te gevoelen en zich de beleediging niet
behoeft aan te trekken. Dat is eene eigenaardige
redeneering. De menschen, die beleedigd worden,
zijn er gewoonlijk niet bij. Toen Bos hier colpor
teerde met zijn geschrift »Wie heeft Mana Kessels
vermoord", was do beleedigde persoon er niot bij,
maar honderden personen werden gekwetst in hunne
heiligste gevoeLens.
Verder komt spr. tot het bezwaar, dat de poli
tieke vrijheid aan banden wordt, gelegd. B. en YV.
balen als voorbeeld aan Bos, die Het Volk venl.
Maar weten de heeren dan niet, dat Bos juist deze
courant verafschuwt Daar moet Bos niets van
hebben hij is goon socialist, bij is anarchist.
Het sterkst van alles vindt spr. echter, dat den
burgers wordt aangeraden revolutionnaire menschen
te wo' deu. Er wordt aangeraden relletjes te maken.
Hoe heeft spr. bet nu? YVorden we door B. en W.
feitelijk uitgenoodigd een samenscholing te maken
Voorts zeggen B. en YV., dat bij eonige onwel
willendheid alle uitlagen, kannen worden, verhinderd.
Er blijven toch nog zalen en woningen genoeg over,
waar propaganda kan worden gemaakt.
Spr. zou hot niet zoo verschrikkelijk vinden, als
dat geschroouw op straat met polilieke geschriften
uit was.
Er wordt gezegd, dat de burgemeester kan in
grijpen maar dan zou deze den geheelen dag op
straat moeten zijn.
En wat het verschil van het begrip »goede zeden"
betreftstolt dat er een politieagent is, die iets
hoor.t, wat. op hot kantje af is, dan zal er niets
verbeurd zijn als den colporteur het zwggen wordt
opgelegd.
Dit is nu geen partijzaak, die behandeld wordt.
Er is in de bladen wel eens gezegd, dat de a.-r.
bden steeds tegen iets zijd, wat van de linkerzijde
komt, maar spr. kaatst dien bal terug cn meent
dat wat van rechts komt, steeds door de linkerzijde
met weinig welwillendheid wordt ontvangen.
Maar hier is nu eeu voorstel, dat aangenomen is
door den liberalen Gemeenteraad van Haarlem,
deze heeft onderzocht bij bevoegde autoriteiten en
daarop is geantwoord, dat die bepalingen deugdelijk
zijn. Spr. zegt ten slotte nog, dat het eigenaardig
is, dat Bos hier, sedert het voorstel aanhangig is,
niet meer is geweest. Die leest ook couranten en
weet zeer goed, wat er omgaat.
Er is een adr<?9 van 274 goede burgers ÏDg koman,
die vragen zijn voorstel aan te nemen bij verblijdt
zich daarover en met hun 275 vragen zij thans de
aanneming van dit voorstel.
Dhr. Pilaar zegt, dat hg het altijd eens is geweest
met dit voorstel. Hij ziet ook niet in, waarom hier
niet zou gaan, wat in andere plaatsen wel gaat.
Spr. brengt hulde aan de wgz«, waarop door de
heeren Donner en Dekker dit voorstel is verdedigd
en meent, dat bier aan niets meer valt toe to voegen.,
Applausdat echter door den Voorzitter terstond
wordt onderdrukt
Mr. de Witt Hamer zegt, dat hij de eer heeft
een der opstellers te zijn en nu de twijfelachtige
eer heeft genoten van door de heeren Dekker en
Donner io worden bestreden, want hij is het niet
eens met den heer Pilaar, die deze heeren daarvoor
hulde brengt. Niet tegen de bestrijding zeifis het,
dat spr. het heeft, maar wel tegon de wijze waarop
die bestrijding wordt gevoerd niot tegen den inhoud
heeft hij, maar wel tegen den vorm.
Toen het voorstel van dhr. Dekker inkwam, was
het weinig omlijnd. Do quintessens was het op
treden tegen het orde verstoren en het den goede
zeden aanstoot geven. Wel wordt er in gezegd wat
te verstaan is onder het verstoren der orde, maar
wat goede zeden zijn, wordt buiten beschouwing
gelaten. Dat is ook juist de moeilijkheid. Wat Dr.
Kvyper tegen prof. v. d. Vlugt heeft gezegd, slaat
hier wel degelijk op en is door spr. ook volstrekt
niet uit het verband gerukt.
Dhr. Dekker zegt wel, dat het hier niet om eene
bepaalde politiek of bepaalde bladen te doen is,
maar dat is volgens spr. wel degelgk het geval.
Welke bladen verkondigen nu onzedelijke dingen
Voor spr. is de Zeeuw bijv. wel degelgk onzedelijk,
omdat zij altijd een eenzijdige en onjuiste voorstel
ling geeft van de politieke feiten. Ld andere cou
ranten evenzoo. Bos is in de laatste jaren hier slechts
twee malen geweest. Wat hij toen geroepen heeft,
weet spr. niet precies, maar dat hg de orde heeft
verstoord is niet geconstateerd kunnen worden. Wjj
adviseeren niet om relletjes te gaan maken. Dat
kan men uit ons praeadvies haleD, zooals er wel
eens meer gift gezogen wordt, maar er in staan
doet het niet. De wet heeft voldoende gezorgd voor
straffen op het beleedigen van ons Vorstenhuis en
evonzoo is het met do hooge autoriteiten. Dhr.
Dekker heeft wel gezegd, dat het Gerechtshof in
den Haag personen heeft vrijgesproken in zake de
plaat vau Het Volkmaar hij zal ook wel gelezen
hebben, dat er voor hetzelfde feit veroordeeld zjjn.
Een hoogste vonnis in deze zaak is er nog niet.
B. en W. hebben gemeend zoo maar niet da
delijk alles strafbaar te moeten stellen, wat een
ander onaangenaam vindt. Als men dat wil, moet
men naar do overzijde der grenzen gaan, daar
wordt »gemaszregelt." En de voorzitter van het
college, die tot de a. r. partij behoort, was het
geheel daarmee eens.
Dhr. Dekker meent, dat als mr. Hamer gehoord
had, wat Bos alzoo roept en als hij zich eenigs-
zins kan indenken in de godsdienstige of politieke
gevoelens van andersdenkenden, hij wel anders zou
spreken. Spr. heeft niet beweerd, dat Bos relletjes
heeft gemaakt, maar bij heeft gezegd, dat er volgens
het advies van B. en YV. relletjes moeten worden
gemaakt.
Tot nu toe zijn personen voor do plaat van Het
Volk in hoogste instantie, dat is in deze het Ge
rechtshof in den Haag, vrijgesproken.
Verder brengt spr. in herinnering hetgeen in
den Middelburgschen Gemeenteraad is voorgesteld
door jhr. mr. Snnuck Hwgronjeeen liberaal lid
Mr. Hamer. Wat zegt U
Dhr. Dekker. Door iemand, die altijd door liberale
kiesvereenigingen is gesteld en door do a.-r. is
bestreden. Daar in Middelburg is de zaak nog han
gende, maar zijn er ook meesters in de rechten,
die voor e«n dergelijke bepaling zijn.
Mr. Hamer houdt vol, dat er in deze zaak in
hoogste instantie nog geen vonnis is gewezen.
Dhr. Fransen van de Putte meent, dat de drukte
in do Goesche straten nog niet zoo groot is, dat
het wenschelijk lijkt maatregelen te nemen tegen
de bewuste colportage; maatregelen, die het noodig
zouden maken, dat het venton fluisterend zou moeten
Wat angst heeft men toch voor laster Wanneer
zulks onwaar is, komt het hem voor, dat het indi
vidu zich er niets van behoeft aan te trekken. En
als het waar is, welnu dan is hot geen laster. Het
voornaamste punt is het aanstoot geven aan de
goede zedon. Maar, hij is dit volkomen eens met
B. en W., dat dit begrip moeilijk is te limiteeren.
Bjj aanneming van bet voorstel zou het Goesche
straatpubliek onderhevig worden aan de willekeur
van de politie-agenten, terwijl omgekeerd den agen
ten eene taak wordt opgelegd, waaraan zij niet
kunnen voldoen.
Dhr. Donner zegt, dat bij hem niet de lust heeft
voorguzetpn om te opponeeren tegen B. en W.
Reeds lang voor h<'t voorstel van dhr. Dekker was
ingediend, heeft bij zich geërgerd. Het komt hem
voor, dat het Dagelgksch Bestuur niet genoeg ver
schil maakt tusschen oorbare on schandaal-colpor
tage. Aan den heer v. d. Putte antwoordt hg, d*t
die colportage niet geschiedt in do min drukke
straten, maar op marktdagen in de drukke buurten,
als het volk van buiten hier komt. Nu zegt dhr.
v. d. Putte wel, dat men zich dat niet behoeft aan
te trokken, maar alB er iots verkeerds gebeurt in
eene sociëteit
Mr. Hamer. Daar gebeurt niets verkeerde.
Dhr. Donner. Als er iets gebeurt
(Hier ontspint zich eene discussie over sociëteiten.
