1904. N°. 47.
Donderdag 21 April.
91
jaargang
ste
in.
feuilleton
Een Trein-Misdaad.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,25»
Afzonderlijke nonamers 5 cent.
Inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
COURANT.
De prjjs der gewone aüverteniiBn is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Fjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekond.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Uitgave van de Naaml. Yennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur r. G. Rijkens.
Door den gemeenteraad zijn in de vergadering
van heden benoemd
a. tot wethouderde heer D. D. van den Bout
en tot leden in
bde fmanciëele commissiede he eren I. D. Fransen
van de Putte en J. Pilaar
c. de gascommissie, de heeren D. D. van den Bout
en W. Temperman
en tot lid levens voorzitter in
d. de commissie van classificatie der onvermogende
schoolkinderende heer mr. J. de Witt Hamer J.Gz.,
Wethouder.
Goes, 19 April 1904.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
DE KONING KOOIJ.
De fd. Secretaris,
LEGRO.
Het Tarief-Ontwerp.
In ons vorig artikeltje hebben we aangetoond,
dat de geheele »bescherming" daarin bestaat, dat
onze fabrikanten een boogeren prijs vragen kunnen,
zonder dat de buitenlandsche mededinging hun dat
door goedkooper aanbod onmogelijk maakt. Met
andere woorden, als de bescherming doel treft, wordt
het beschermde ook veel duurder en is het d#
verbruiker, die den fabrikanten het voordeel bezorgt.
De verbruiker wordt het kind van de rekening.
Maar hoe denken vele fabrikanten er zelf over
Verleden jaar heeft de Nieuwe Courant eene serie
interviews van fabrikanten, meest in Twente, open
baar gemaakt. Deze beeren hebben zich bijna zonder
uitzondering besliste tegenstanders van protectie
getoond. De grondtoon van hunne beweringen was
»Wjj zijn zonder protectie gegroeid tot wat we nu
zijn, komt er protectie, dan heeft dit tegenmaat
regelen van het buitenland tengevolge en dan komen
wij in slechter conditie. Laat ons dus Btil op eigen
beenen blijven staan; 't bevalt on 3 tot nog toe best."
Juist, en voor die represaille-maatregelen is ook
de handel bevreesd, zooals uit tal van ingezonden
stukken in de groots Hollandsche bladen blijkt.
Algemeen verwacht men het nemen van represaille
maatregelen door naburige lauden, inzonderheid
door Duitschland, en voorziet men, dat Nederland
veel van zjjn doorvoerhandel zal verliezen en zich
de handelsweg uit Duitschland over Antwerpen zal
verleggen. Dat is dus ook een groote moeilijkheid.
Maken wij wetten van sociaal-economischen aard,
of ook wetten van zuiver politiek karakter, dan
heeft alleen het binnenland daarmee te maken
belangen van buitenlanders komen daarmee niet
in botsingmaar bjj een tariefwet, die rechtstreeks
tegen het buitenland is gericht, die althans ten
doel heeft om de binnenlandsche industrie tegenover
de buitenlandsche te bevoordeelen, is dat anders.
En begrijpelijk is het, dat in deze de Duitschers
een woordje gaan meespreken.
De Duitsche uitvoer naar Nederland telde in 1903
met een totaal bedrag van 391.9 millioen Mark
(zonder edele metalen) de volgende hoofdgroepen
ijzer en ijzerwaren 66 mill. Mark kolen 60.9 mill.
M.kleeren en linnengoed 27.5 mill. M.katoen
en katoenen goederen 27.5 mill. M.wol gd wollen
goederen 21.9 mill. M.steen en steengoed 16.1
mill. M. drogerijen, specerijen en suikergoed enz.
(waaronder ruwe suiker) 14.6 mill. M.instrumen
ten, machines en vaartuigen 13.6 mill. M.papieren
en bordpapieren waren 12.6 mill. M.houtwaren
12.8 mill. M.
Uit deze enkele cijfers ziet men dus reeds van
hoeveel belang eene nieuwe Nederlandscbe tarief-
10
door
ARTHUR GRIFFITHS.
♦Hjj was denzelfden dag, waarop wij allen uit
Rome vertrokken zjjn, bij baar, 's avonds in de sche
mering. De woning van de gravin lag in de Via
Marguttatoen hg haaj: verliet, ging hg naar het
bankiershuis in de Via Gondotti, waar hg ongeveer
een half uur bleef. Toen hjj het buis weer verliet,
droeg hg een handtasch en een reisdeken, nam een
rijtuig en liet zioh naar het station brengen".
En u volgde hem
♦Natuurljjk. Toen ik hem dadeljjk op den slaap
wagen zag afgaan en hoorde, dat hij den conduc
teur vroeg om no. 7 en 8, wist ik, dat hij van plan
was Rome te verlaten. Daar even daarna ook de
gravin naar den slaapwagen vroeg, besloot ik daar
uit, dat ze in alles ingewijd was en dat beiden
misschien samen wilden vluchten".
wet voor den Duitscben handel is.
Eenigen tijd geleden hebben we onzen lezers
reeds een dreigement op dit gebied van de Köln.
Zeitung meégedeeld en de Neue Hamb. Börsenhalle
liet uitkomen, dat de Duitsche confectie- en manu-
facturen-njj verheid, vooral echter de coreetfabrieken
door dat tarief getroffen worden en dat ingeval die
verhoogingen niet door een tractaat buiten kracht
worden gesteld, bet de Duitsche corset-industrie in
Nederland evenzoo zal gaan als in andero landen
zoo werden in België de rechten verdubbeld, maar
daarop echter aldaar corsetfabrieken, gedeeltelijk
door Duitsche ondernemers, met goede uitkomsten
opgericht.
Amdere industrieën, die zich niet zoo gemakkelijk
laten verplaatsen, kunnen onder het tarief meer te
lijden hebben.
Men ziot hieruit, dat de nieuwe tariefwet eene
nationale zaak is, omdat zjj, onvoorzichtig samen
gesteld en uitgevoerd, aanleiding kan geven tot
maatregelen van verweer door het buitenland jegens
de producten, die wij daar invoeren.
Gemeenteraad van Goes.
Vergadering van den Gemeenteraad
op Dinsdag 19 April 's namiddags 3 uur.
Voorzitterde burgemeester.
Aanwezig alle leden.
Medegedeeld wordt dat voor de dezen zomer te
Middelburg te houden tentoonstelling van oud
koperwerk uit het archief eenige voorwerpen zullen
worden afgestaan.
Daarna heeft plaats de installatie der nieuw-
gekozen leden, de heeren J. C. H. Hollmann en
D. Fransen van de Putte.
De Voorzitter wsnscht deze heeren hartelijk
geluk met het vertrouwen, door de kiezers in ben
gesteld, en hoopt dat het hun gegeven moge zjjn
veel te kunnen bjjdragen in het belang der gemeente.
Tot wethouder wordt benoemd de heer D. D.
van den Bout met 12 stemmen 1 stem in blanco.
Dhr. V. d. Bout zegt dank aan de leden voor
het in hem gestelde vertrouwen. Allen, zegt hij,
zijn we overtuigd van het groote verlies, dat geleden
is door het aftreden van den heer Ramondt. Wjj
billijken alleszins de reden, die hem daartoe hebben
geleid, maar betreuren niettemin zgn heengaan.
Dat die plaats van den heer R. moeilijk is t® ver
vullen, big kt ook nu weer uit het voorstel der
gascommissie, dat heden in behandeling zal komen,
een voorstel, dat uitmunt door degelijkheid, flinkheid
en duidelijkheid. De groote meerderheid, waarmee
gij, mijne heeren, mg echter gekozen hebt, geeft mij
het vertrouwen, dat ik op u aller hulp mag rekenen
en daarom neem ik de benoeming aan. fApplaus.)
De Voorzitter wenscht den heer V. d. Bout
geluk met deze benoeming en wenscht hem toe,
dat het hem gegeven moge zgn ook in deze betrek
king nuttig werkzaam te zijn voor de stad.
Bjj de benoeming voor twee leden in de Gas
commissie worden uitgebracht11 stemmen op dhr.
v. d. B ut, 7 op dhr. Temperman3 op dhr. Fransen
v. d. Putte, 3 op dhr. Duvekot en 1 op dhr. De
Witt Hamer. Gekozen zijn dus de h.h. v. d. Bout
(voorzitter) en Temperman.
Bij de benoeming voor twee leden in de Finan-
tieele Commissie worden uitgebracht10 stemmen
op dhr. Pilaar9 op dhr. Fransen v. d. Putte, 3 op
dbr. Dekker2 op dhr. v. d. Bout, 2 op dhr. Kakebeeke,
zoodat gekozen zijn de h.h. Pilaar en Fransen
v. d. Putte.
Tot lid en voorzitter in de commissie tot classi-
»Waarom heeft u hem niet gearresteerd vroeg
de rechter.
♦Daartoe had ik geene volmacht en nam dus
eveneens een afdeeling in den slaapwagen."
♦Uwe principalen zijn zeker van dit alles op de
hoogte
»Vraag wel oxcuub," zei de Italiaan bedaard tot
den commissaris, die deze vraag had gedaan, maar
hebt u het recht u te bekommeren om mgn ver
houding tot mijn superieuren In alles, wat tot
den moord in betrekking staat, ben ik tot uw
dienst, maar al het andere gaat slechts mg en de
heeren in Rome aan."
♦Nu, die zullen het ons wel zeggen, wanneer
gjj het niet wilt doen neem u in acht, dat ge
onze rechtspleging geen steen in den weg werpt.
Spreek, meneer, en neem u in achtWat waart
ge van plan te doen
♦Ik wilde bandelen naar gelang van omstandig
heden. Als mgn vermoeden werd bevestigd
♦Welk vermoeden
Wel, dat deze bankier een groot bedrag in
contanten, banknoten en staatspapieren meenam
zooals hg het werkelgk deed."
ficatie van schoolkinderen wordt met 12 stemmen
benoemd mr. De Witt Hameréén stem blanco.
Allen nemen de benoeming aan.
Daarna wordt overgegaan tot de benoeming van
een onderwjjz9r aan school B. Benoemd wordt met
algemeeno stemmen dhr. J. de Smidt te Tholen.
Ingevolge bedenkingen van H.H. Ged. Staten
togen enkele bepalingen der woningverordening,
stellen B. en W. voor hieraan tegemoet te komen.
Dit wordt goedgekeurd en de verordening op nieuw
vastgesteld.
Daarna is aan de orde het in ons vorig nommer
in extenso mêegedeelde voorstel der Gascommissie.
B. en W. stellen met gunstig advies van de Finan-
tieele Commissie voor het voorstel van de Gas
commissie tot uitbreiding der fabriek goed te keuren,
evenals het aangaan eener geldleening van f 47000
tegen hoogstens 4 0J0.
Dhr. Dekker meent dat uit de laatste alinea
der toelichting van het voorstel de ingenomenheid
der commissie met dat voorstel bljjkt. Hij begrijpt,
dat de commissie met groote voldoening op haar
werk terugziet, omdat zjj meent, dat de gemeente
na 25 jaar in het bezit zal komen van eene onbe
zwaarde fabriek. Spr. brengt gaarne hulde aan de
leden der gascommissie, maar in de toelichting
heeft hij niet alle gegevens gevonden om zoo maar
zjjn stem aan het voorstel te kunnen geven.
Men was vro®ger van plan een aantal van 5000 M3.
te bereiken is dit nu bereikt, of heeft men thans
een maximum van 3200 M3. Zjjn vooTnaamste
vraag is echter, of er kookgas voor lager prjjs be
schikbaar zal worden gesteld Als dit zeer groot
bedrag van f47000 wordt gevoteerd, zal er dan
kookgas voor 4 of 41/2 ct. verkrjjgbaar worden
gesteld Er zgn tientallen bij tientallen van in
woners die daarvan gebruik maken. In andere steden
wordt ook kookgas tegen verminderden prjjs ge
leverd. Als dat hier niet kan, dan vindt spr. dit
plan te grootsch.
Wat betreft de f 47000, rentende 4 °/o spr. zou
liever het bedrag der rente teruggebracht zien tot
31/2 0/0. Hij meent, dat dit geprobeerd kan worden
de menschen zgn tegenwoordig bljj als ze hun geld
kunnen beleggen, als er geen risico bjjkomt.
Het plan van aflossing is mooi iü elkaar gezet,
maar hij vreest, dat het odb mettertjjd in den steek
zal laten. Spr. vindt het uitnemend, maar meent
dat het voor latere jaren zal bljj ken te bezwarend
zal zgn. Dat de gasprjjs niet zal worden verhoogd,
daarmee vleit men zich, als er geen abnormale
kolenprijzen komen, enz. Maar het begrip abnor
maal is niet zoo gemakkelijk weer te geven. Spr.
had liever stellige verzekeringen gehad.
De Voorzitter zegt, dat de directeur der Gas
fabriek, dhr. De Koning in de vergadering aanwezig
is en bereid is te antwoorden op vragen de tech
niek betreffende.
Op desbetreffende vragen van dhr. Dekker ant
woordt dbr. De Koningdat de Gasfabriek, toen de
uitbreiding begon 1500 M3. per dag produceerde;
op dit oogenblik is zij ingericht voor 2000 M3.
er zgn enkele toestellen die kunnen dienen voor de
productie van 2300 M3. De toestellen, die nu nieuw
aangeschaft worden zjjn voldoende voor het produ-
ceeren van 5000 M'. per dag.
De condensor is nog maar voldoende voor eene
productie van 2300 M.2; de stokerjj is nu al ge
heel voldoende.
Op een vraag van dhr Dekker hoeveel geld noo-
dig zou zgn om 5000 M.3 per dag t® kunnen be
reiken, antwoordt dhr. De Koning f 88000, volgens
de berekening van den adviseur.
♦Wat Dat weet ge Hoe weet ge het
Door mgn eigen oogen. Ik keek eens in zgn
afdeeling en zag, hoe hij ze telde 't was een heele
hoop."
Weer keken de beambten elkander met veelbe-
teekenende blikken aan, ze hadden eindeljjk een
beweegreden voor de misdaad ontdekt.
En dat zou de inhechtenisneming natuurlgk ge
rechtvaardigd hebben
♦Zeker, en ik was ook voornemens dadelijk na
onze aankomst in Parjjs de hulp der politie in te
roepen en hem in verzekerde bewaring te nemen,
maar het noodlot heeft het verhinderd."
Er onstond nu een pauze in het gesprek, een
lange pauze, want een tweede belangrjjk punt van
't onderzoek was opgehelderd de beweegreden vao
van den moord was gevonden en daarmee kreeg
het vermoeden tegen de gravin een vroeseljjken
graad vau zekerheid.
Maar misschien kon men nog meer van dezen
Italiaan te weten komen, die reeds een bondgenoot
van veel btt^ekenis had getoond te zgn.
♦Nog slechts een paar woorden", zei de rechter
van instructie tot Ripaldi. ♦Hebt ge gedurende de
De Voorzitter zegt, dat dit echter iets is in de
verre toekomst.
Dhr. Dekker zegt, dat de toekomst soms akelig
snel tot ons komt.
Dhr. Dekker vraagt verder, hoeveel er nog bjj
zou moeten komen om de nieuwe uitbreiding te
krjjgen.
Dhr. De Koning zegt, dat die uitbreiding stuks
gewijze moet geschieden bjjbonwing van een oven
do stookplaats is ook te klein. Op 't oogenblik is
do nieuwe stokerij als bergplaats in gebruik.
Dhr. Dekker spreekt de vrees uit, dat voor d®
naaste toekomst dus al weer geld zal noodig zijn.
Mr. De Witt Hamer mankt dhr. Dekker er op
opmerkzaam, dat de fabriek toch zichzelvo betaalt;
de lasten drukken niet op de gemeente, maar op
de gasfabriek.
Dhr. Dekker. Ja, maar de gemeentenaren moe
ten dan toch het gas duurder betalen dat komt
op hetzelfde neer. Hg zou gaarne, alvorens zjjne
stem te bepalen, stellig weten of er kookgas tegen
lageren prjjs verkrijgbaar zal worden gesteld.
De Voorzitter zegt, dat hg gaarne deze vraag
aan de Gascommissie zal overbrengen, dan kan de
zaak bij dbegrooting voor 1905 worden behan
deld daar hoort zjj thuis.
Dhr. Dekker is dit niet met den Voorzitter eens.
Wjj hebben hier voor ons een plan van inkomsten
en uitgaven voor 25 jaar.
Dhr. v. d. Leeuw meent, dat men billjjk moet zgn
en den nieuwen leden der Gascommissie toch tgd
gunnen om zich in de quaestie in te werken. De
bedoeliag om later kookgas te leveren heeft altjjd
bij de commissie voorgezetenmaar als men nu
de prjjzen van heden vergeljjkt met die van 14 cent
van vroeger, dan heeft men reeds alle redes om
tevreden te zgn en het gemeentebestuur, dat de
gasfabriek heeft overgenomen, dankbaar te zgn.
Als een man als de heer Ramondt, die zooveel voor
de fabriek beeft gedaan, een voorstel als dit doet,
kan men zich daar gerust bjj neerleggen. Men kan
toch niet iets goedkooper maken, als men geen
voorraad heeft. Als men meer kan verkoopen dan
ligt het immers vanzelf op don weg der gascom
missie om door goedkoopere levering van kookgas,
enz. het debiet te doen stjjgen.
Dhr. Dekker meent, dat men niet uit consideratie
voor dhr. Rdit plan moet aannemen door dit te
vragen bewijst men dhr. R. een slechten dienst. Ook
der gascommissie doet men geen dienst, door rust
voor haar te eischen. Als er geen kookgas komt,
vindt spr. geen vrijmoedigheid om zjjne stem aan
het voorstel te geven.
Spr. zou w«l willen, dat er eens een ander advi
seur werd gevraagd. Het komt hem voor dat deze
adviseur zeer goed kan zijn voor eene stad als den
Haag, maar niet voor eene plaats als Goes. Hjj is
iemand, die gewend is om over ruime middelen te
beschikken, maar Bpr. zou willen, dat als adviseur
werd gevraagd een directeur van eene fabriek uit
eene plaatB iets grooter dan GoeB. Hjj stelt dan
ook, mede namens de h.h. Donner en Duvekot voor
een nieuwen adviseur te hooren.
Dhr. v. d. Leeuw verzekert, dat deze adviseur
niet te w®rk is gegaan, alsof hjj voor eene groote
plaats adviseerde. Dan zouden we zeker niet na 1
jf^ar voor eene uitbreiding hebben gestaan. Niets
van wat opgebouwd is, behoeft te worden afgebro
ken alles bljjft bestaan en past in het groote plan.
Maar bovendien het adviseeren is geen werk
voor een directeur van eene gasfabriek, maar voor
een bouwmeester of ingonieur.
Al kan spr. afwegen, daarom kan hjj het goed
nog niet maken al kan dhr. Dekker een piano ver-
koopon, daarom kan hjj die nog niet maken. Een
reis met dezen Kwadling gesproken
♦Neen, hjj trok zich nog al terug".
♦Ge hebt hom echter wel in de restaurants ge
zien
♦Ja, in Modane en in Larocho".
♦En ook daar hebt ge niet mot hem gesproken
♦Geen woord".
♦Vermoedde hjj misschien, wie ge waart
Hoe zou hjj dat Hg kende mjj niet en ik had
zoo zorgvuldig mogeljjk vermeden mjj door hem
te laten zien".
Heeft bij met oen der andero reizigers gespro
ken
Zeer weinig. Met do gravin, en dan, 0 juist, een
of tweemaal, geloof ik, met hare kamenier".
Aha, daar hebben we weer de kamenier. Hebt
ge die wel opgemerkt? Ze laat zich niet zien en
dat ljjkt heel vreemd. Het is, of ze van denaard
bodem is verdwenen".
♦Dns ontvlucht vroeg Ripaldi met een oigen-
aardigen glimlach.
In elk geval is ze niet bjj hare mee8tores. Kunt
ge dat verklaren
♦Misschien is ze bang. De gravin en zg waren
