1904. W46.
Dinsdag 19 April.
91SU; jaargang.
FEUILLETON,
Een Trein-Misdaad.
GOESC
De uitgave dezer Courant geschiedt baandag-, Woensdag- en Vrjj dagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, IgSS.
Afzonderljjke nommers 5 cent.
Inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
De prjjü der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels A 1,berekend.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Uitgave van de Naaml. Yennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
Uitbreiding onzer Gasfabriek.
Zooals men gelezen zal hebben komt in de zitting
van den Gemeenteraad morgen aan de orde een
voorstel der Gas-commissie tot uitbreiding der gas
fabriek. De Commissie, bestaande uit de beeren
J. J. RamondtJ. J. Ochtman en J. F. van der Leeuw
beeft baar voorstel uitvoerig toegelicht en om de
belangrijkheid ervan en het belang, dat do ingezete
nen er ongetwijfeld in zullen stellen, nemen wij bet
op deze plaats op.
Dit rapport is tevens het laatste belangrijke stuk
werk, waaraan de heeren Ramondt en Ochtman, als
voorzitter en medelid der commissie, hunne krachten
in het belang der gemeente hebben gewijd.
Reeds bij de indiening van de begrooting 1904,
deelde de Gascommissie mede, dat door de snelle
en verrassende toename van het gasverbruik in de
gemeente, spoediger dan verwacht werd, weder een
groot gedeelte van het bekende uitbreidingsplan
zou moeten worden uitgevoerd en dat zij deze zaak
zou voorbereiden. Hieraan voldoende, meldt de
Commissie thans het volgende
In 1902 bleek, dat de fabriek, ingericht op een
maximum productie van 1500 M3. per etmaal, spoedig
de grens van haar vermogen zou hebben bereikt.
Er werd een ontwerp opgemaakt, om dit maximum
tot 5000 M3. te kunnen opvoeren, waarin met een
le uitbreiding van het Zuiverhuis eon capaciteit van
2000 M3. per 24 uur zou verkregen worden en met
de overige uitbreidingen de volgende 3000 M.3.
Einde 1902 en begin 1903 bleek, dat al zeer spoedig
ook de stokerij te klein zou worden om aan de
groote stijging van het gasverbruik het hoofd te
kunnen bieden en, zoo niet in 1903, dan toch in
1904 ook daaiin zou moeten worden voorzien,
waarom werd voorgesteld reeds in 1903 ook het
2e gedeelte van het uitbreidingsplan tot stand to
brengen.
Het gasverbruik steeg in 1903 met 20 0/0 en de
ook in dat jaar uitgevoerde werken aan de stokerij
kwamen dientengevolge slechts juist bij tijds gereed.
Da begrooting 1904 werd opgemaakt voor een
vermeerderd gebruik van 10°/o boven 1903 en daar
mede zou dan de 2000 M3. grootste productie per
etmaal ten volle worden bereikt, doch het blijkt
nu, dat de vermeerdering van 20 0/o over het le
kwartaal van dit jaar is blijven voortdurenzoodat
het te verwachten is, dat de 400.000 M3. productie
per jaar, zij het wellicht niet zooals in de le drie
maanden met 10 0/q dan toch zoo ruim zal worden
overschreden, dat er opnieuw door verdere uit
voering van het uitbreidingsplan, voor een voldoend
vermogen der fabriek moet gezorgd worden. Toen
in 1903 aanvankelijk werd gemeend, dat eene uit
breiding tot 2000 M3. productie-vermogen per etmaal
voor 3 4 jaar of misschien langer zoude voldoen,
en dit met de uitvoering van het kleinste gedeelte
van het uitbreidingsplan verkregen kon worden,
werd het niet noodig geoordeeld verder te gaan,
doch nu de vermeerdering van hot gasverbruik tot
heden in gelijke mate is bljjven aanhouden, schiet
er niets anders over dan, al naar behoefte, de onder
dooien van het 3e en 4e gedeelte van het ontwerp,
zjjnde het gedeelte der fabriek, waardoor het ver
mogen met nog 3000 M3. per etmaal wordt ver
meerderd, zoo mogelijk stuksgewijs, bij het reeds
bestaande te voegen.
Hiervoor komen in de eerste plaats in aanmerking
de gashouder, de vergrooting van het zuiverhuis
en de grootere regulateur, de uitvoering van welke
werken wij thans meenen te moeten voorstellen.
9
door
ARTHUR GRIFFITHS.
Met het in de vorige nummers vertelde, was het
eerste gedeelte van het onderzoek afgeloopen.
Flocon herinnerde zich nu, van twee reizigers
nog opgaven te hebben gekregen. De eerste was
de bewering van den Italiaan, dat hij wel eenige
belangrijke inlichtingen zou kunnen geven, en de
tweede was de spottende verzekering van den gene
raal, dat de trein tusschen Laroche en Parijs wel
stil gestaan had.
Nadat hjj hierover met den rechter van instructie
had gesproken, kwamen beiden tot de conclusie,
dat het aanbod van den Italiaan nog het gewich
tigst was.
♦Wio en wat is u vroeg de rechter onver-
«chillig, maar het antwoord wekte ten zeerste zjjn
belangstelling.
♦Mjjn naam heb ik reeds opgegevenNatale
Ripaldi. Ik ben detectieve bij de Italiaansche politie."
♦Wat 1" riep Flocon uit, »dat is ongehoord l
De gashouder, die getelescopeord wordt voorge
steld, zou vooraf zonder het telescopeerend gedeelte
gebouwd kunnen worden, doch de snelle aanwas
van het verbruik, het groote voordeel en gemak
vau eon rijkelijke gasberging, de tegenwoordige lage
ijzerprijzen en de geringere kosten, wanneer hij ineens
in zjjn geheel wordt gebouwd, spreken er alle voor
om hem al dadeljjk als telescoop in te richten.
Over het zuiverhuis, dat niet anders dan in zijn
geheel en moeilijk anders dan passend voor het
voorgesteld vermogen, dat de fabriek na hare vol
tooiing zal hebben, kan worden opgericht, valt
verder niets toe te lichten.
De tegenwoordige regulateur valt beneden de
vereischte capaciteit, wanneer de 2000 M3. per
dag wordt overschreden en met de daarbjj noodige
regul&teurkamer dient het condonsorlokaal, hetwelk
met die kamer een geheel uitmaakt, to worden
opgericht.
En eindelijk moet de fabrieksleiding voor de hier
genoemde toestellen worden veranderd en uitgebreid.
De kosten van bovenstaande werken worden be
groot op oene som van p.m. f 47000, gespecificeerd
als volgt
a. Gebouwengrond- en straativerk (condensor
hui?, regulateurkamer, zuiverhuis, Bcrubberlokaal.
fondament, gashouder, straat naar den gashouder,
verplaatsen heining bjj de nieuwe stokerjj) volgens
begrooting van den gemeente-bouwmeester 9950
b. Scrubber f 3000, zuiver kisten
f 6000, gashouder f 20,000, leidingen
3400, alles volgens raming van den
adviseur32400
c. Automatische regulateur met unifi-
cateur, volgens ingewonnen opgaven 3000
d. Vulling gashoudorkuip 500
e. Onvoorzien1150
f 47000
Voor de uitvoering dezer werken gevon wij in
overweging ten laste der gasfabriek aan te gaan
08ue leening groot f 47000, rentende hoogstens
4 pet. 'sjaars en de aflossing der leening, bjj goed
keuring door HH. Ged. Staten, te bepalen als volgt
In de jaren 1905 tot en met 1917, dus gedurende
de eerste 13 jaren, minstens f 500 'sjaars, in het
jaar 1918 minstens f 2000, in de jaren 1919 tot
en met 1927 minstens f 4000 's jaars, alzoo in deze
9 jaren f 36000rest voor 1928 f 2500.
Tot toelichting van dit plan van aflossing merken
wjj op, dat de bedoeling daarvan is, den last, door
deze nieuwe leening op bet bedrijf veroorzaakt,
in verband met de ajl ssing van de vroegere leeningen
niet onevenredig op de eerstvolgende jaren te doen
drukken, dewijl anders allicht de tegenwoordige
gasprijs zou moeten worden verhoogd en dus de
tegenwoordige gas verbruikers, tot groot voordeel
van de toekomstige, schade zouden hebben te lijden
Wordt het voorgestelde plan gevolgd en goed
gekeurd, dan worden de aflossingen van de gezamen
lijke leoningen bijna geljjkmatig verdeeld, terwjjl
nochtans ook deze nieuwe leening binnen het ge
wone tijdvak van hoogstens 25 jaar zou gedelgd
zjjn. Uit het volgend overzicht zal dit blijken.
Op 1 Januari 1905 bedraagt de schuld der Gas
fabriek aan de gemeente
a. Restant oude schuld, zooals deze bij de con
versie der gemeeote-schuld in 1895 werd
bepaald40585
b. restant leening 1903 21500
c. voorgestelde nieuwe leening 47000
109085
Waarom heeft u in's hemelsnaam deze opgave voor
u zelf gehouden
Dat zal u toch wel weten, mjjnheer. Ik heb u
voor een half uur immers al gezegd, dat ik u ge
wichtige opgaven zou kunnen geven."
♦Ja, ja, natuurljjk, maar waarom was u dan zoo
terughoudend
♦U zag er niet naar uit, dat ik lust gevoelde,
me bjj u op to dringen."
>U heeft heel onverantwoordelijk gehandeld, ik
zal zorgen, dat uwe principalen daarmee in kennis
gesteld worden", hernam do commissaris heftig.
♦Nu, ze zullen ook mjjn lezing omtrent het
voorval hooren en naar ik vertrouw, de omstandig
heid in aanmerking nemen, dat ik bjj de eerste
gelegenheid, die ik had, aanbood, u alles te ver
tellen, wat ik weet, en dat u toen weigerde mjj aan
te hoor«D."
♦U hadt er meer op moeten aandringen, dat was
uw plicht. U is politiebeambte, of u beweert dat
tenminste te zjjn
♦Och, telegrafeer u liever dadelijk aan de politie
te Rome. Dan zal u vernemen, dat Natale Ripaldi
uw onderdanige dienaar met hare machti
ging met den 'sneltrein van Rome vertrokken is.
En hier zjjn mjjn ambtskaart en eenige dienst
brieven
Hot restant der leening sub a moet zjjn afgelost
in 1918 en geschiedt in de jaren 1905 tot en met
1917 jaarljjks met f 3000, zoodat in die 13 jaren
wordt afgelost39000
rest voor het jaar 19181585
40585
De leening sub b moet jaarljjks met 1000
worden afgelost, alzoo in de jaren 1905 toten met
1925 (21 jaren)21000
rest voor 1926 500
21500
Wordt nu de aflossing van de nieuwe leening
bepaald als hiervoren wordt voorgesteld, dan zouden
de gezamenlijke aflossingen jaarljjksch zjjn als volgt
in 1905 tot en met 1917
3000 -4- 1000 -f t 500 f 4500 is in
13 jaren58500
in 1918 f 1585 1000 4~ ƒ2000 4585
in 1919 tot en met 1925
f 1000 -|- 4000 5000 is in 7 jaren 35000
in 1926500 4000 4500
in 1927 4000
in 1928 2500
totaal als voren j 109085
Door de jaarljjksche vermindering van den rentelast
en door de meerdere winst van het t oenemend gasver
bruik zal de finanmeele draagkracht der fabriek na
1905 nog aanmerkeljjk stijgen, zoodat zij hare ver
plichtingen omtrent de aflossingen allengs nog ge
makkelijker zal kunnen nakomen. Allicht zou men,
daarmede in verband, geneigd zijn, den druk dor
aflossingen nog wat meer naar de latere jaren te
vorleggen, doch wjj meenen, dat dit niet van wjjs
financieel beleid zou getuigen, omdat (al zal na deze
nieuwe uitbreiding in de naaste toekomst slechts
te voorzien zjjn in een condensor met gebouw, een
tweeden exhauster en reserveketel, te zamen op
f 3000 geraamd) wanneer het gasverbruik zoo blijft
toenemen, als in de jongste twee jaren bet geval is
geweest, het laatste woord op het gebied van uit
breiding der fabriek met de nu voorgestelde nieuwe
aanbouwing nog wel niet gesproken zal zjjn. Wel
is waar wordt door deze uitbreiding de capaciteit
der fabriek gebracht ongeveer van 5 op 8, zoodat
de kans bestaat, dat nu voor verscheideno jaren,
behoudens de bovengenoemde f3000, zoo niet voor
altijd, in de behoefte zal zjjn voorzien, maar vooruit
valt dit niet to verzekeren en ook de verwachtingen
van den adviseur strekken, blijkens zijne aaneen
geschakelde plannen, zich nog verder uit. Daarom
is het altjjd geradeD, op die mogelijkheid bedacht
to zjjn, en dit te meer, omdat, al is daarvan niet
vooraf wiskundig zekerhe;d te geven, wjj ons vleien,
dat, behoudens abnormale omstandigheden met de
kolenprijzen, de na voorgestelde uitbreiding, bjj
goedkeuring van het leenigsplan, niet tot verhooging
van den gasprijs zal leiden.
Immers de invloed op de begrooting voor 1905
zou slechts zijn, dat zij voor deze zaak zou verhoogd
moeten worden met f 500 aan aflossing en f 1880
aan rente, als deze 4 bedraagt, samen f2380.
In verband met de meerdere ontvangsten en met
de in vorige jaren, reeds bjj kleiner bedrijf verkre
gen winsten, schijnt ons weinig gevaar te bestaan
Dat is iets andors, dan io het anonieme strooi
biljet, waarin de a. r. candidaten werden aanbe
volen bjj gelegenheid van de jongste verkiezing voor
den Gemeenteraad, werd vermeld. Red.
♦En wat heeft u ons nu te zeggen
»Ik kan u zeggen, wie do vermoorde was."
Dat weten we reeds."
♦Wel mogelijk, maar toch alleen zjjn naam ver
moed ik. Ik ken zijn beroep en hot doel van zjjn
reis, want mij was opgedragen, hem in het oog te
houden. Vandaar dat ik hier bon."
Was hij dan een verdacht persoon?"
♦In elk geval is hjj er met dingen van waarde
van doorgegaan."
Een dief dus
De Ualiaan haalde zijn schouders op.
Dief is een leeljjk woord. Datgene, wat hjj mee
nam, was zjjn eigendom of was het tenminste geweest.
»Kan u niet wat duidelijker zjjn en u wat haasten
hernam de commissaris eenigszins geërgerd.
♦Ik verlang niets anders, maar wanneer mjj vragen
gestold worden
De rechter van instructie zei nu
♦Vertel uw» geschiedenis maar, vragen kunnen
we dau later wel stellen."
De vermoorde heet. Francis A. Kwadling, van
de firma Corres en Kwadling, bankier, Via Con-
dotti, Rome, een oud huis, dat zich eens in een
goeden naam verheugde, maar in do laatste jaren
in moeilijkheden geraakte. In zekere kringen werd
de finaneiëeie gezondheid van de zaak betwijfeld.
voor eenige verhooging van den gasprijs. Veeleer
verwachten wjj, dat in eene niet ver verwijderde
toekomst, ook met het oog op den steeds vermin
derenden rentelast, eene verlaging van den gasprijs
mogeljjk zal bljjken, terwjjl in elk geval bet ge
gronde vooruitzicht bestaat, dat binnen 25 jaren de
gemeente in het bezit zal zijn van eene onbezwaarde
of genoegzaam onbezwaarde fabriek, die eene groote
kapitale waarde zal vertegenwoordigen en voor de
gemeente eene belangrijke bron van inkomsten kan
zijn.
Aangenaam is hot voor de commissie en inzon
derheid voor de beide eerst-ondergoteekenden, wier
taak bjj do gemeente met dit voorstel als afgedaan
zal moeten worden beschouwd, hierop te kunnen
wjj zen".
De Gascommissie,
J. J. Ramondt.
J. J. Ochtman.
J. F. v d. Leeuw.
GOES, 18 April 1904.
Behalve de reels vermelde punten zullen
nog in de Raadsvergadering op morgen worden
behandeld7o. Vaststelling 2e suppletoir kohier
schoolgeld school A. 8o. Benoeming onderwjjzer
bij het openbaar Lager Onderwjjs.
Zaterdagavond trad te 's-Heer Areodskerke,
op verzoek van de Centrale Vrijzinnige Kiesver-
eeniging" te Goes als sprekor op dc heer Herman
Snijders van Middelburg, met een rede over den
politieken toestand in ons land.
Na te bobben uiteengezet de noodzakeljjkheid
en de boteekenis van politieke partjjen in een
Regeeringsvorm als de onze, gaf hjj in 't kort een
overzicht van het ontstaan en de ontwikkeling der
staatkundige partjjen in ons land sedert 1848 en
vermeldde tevens iu hoofdzaak het standpunt en
het grondbeginsel van de ant. rev, do kath., de
liberalen, de soc. dern., en eenigszins uitvoerig van
zijn eigen partjj, de Vrjjz. democratische.
Daarop werd de politieke geschiedenis nagegaan
van do laatste jaren sedert 1888 en meer uitvoerig
stilgestaan bjj de oorzaken, die aan de tegenwoor
dige regeeringsmeerderheid bjj de stembus van 1901
de overwinning hadden verschaft. De toen afgelegde
stembusbelofteu werden door den spreken nader be
keken en aangetoond werd, hoezeer men is te kort
geschoten in de vervulling daarvan, terwjjl tevens
door tal van voorbeelden werd gestaafd hoezeer de
anfcir. en katholieke partijen, in grondbeginselen,
zoowel a)6 in toepassing daarvan, uiteoDgaan ♦on-
danks den wortel des geloofs", die zij gemeen heb
ben. Ook werd toegelicht boe feitelijk de regeerings
meerderheid in conservatieve, vaak reactionaire
richting regeert en hoe weinig waarljjk democra
tisch zij is, ondanks vroeger afgelegde beloften.
Ten slotte behandeLde spreker de H.-O. wet en
de tariefwet, zette uitvoerig uiteen welke groote
bezwaren tegen deze wetten zijn in te brengen en
toonde met cjjfers en verschillende voorbeelden aar,
hoezeer de laatste wet is af te keuren uiteen oog
punt van sociale rechtvaardigheid en als een ernstige
druk op de kleine luiden". Hij wekte ten slotte de
aanwezigen op om bij de aanstaande verkiezingen
goed uit de oogen te zien en zich niet als in 1901
door bedriegeljjke leuzen en valsche belof en (men
denke aan >de leerplichtwet") te laten verleiden.
De heer Kiene uit Goes meldde zich aan voor
het debat zjjn rede had echter in hoofdzaak ten
doel het maken van propaganda voor de beginselen
De politie werd daarom in den arm genomen
en ik kreeg do opdracht inlichtingen omtrent
dezen Kwadling in te winnen", daarbjj wees hjj in
de richting, waar het lijk ongeveer moest liggen.
♦Kwadling was de eenige aandeelhouder van de
zaak, die r.og in leven was, stond goed bekend te
Rome en was daar zeer geachtzoo zeer zelfs, dat
velen, bij het hooren vaa die slechte geruchten, er
geen geloof aan sloegen. Ook ik behoorde tot die
genen, maar mjjn plicht was het
Natuurljjk viel de nog altijd vertoornde com
missaris hpm in de rede.
♦Ik moest den bankier dus in het oog houden,
zjju levenswjjze leeren kennen, om te weten te ko
men, wie zjjn vrienden waren en met welke families
hjj omging. Weldra wist ik zoo ongeveer, wat ik
weten wilde, maar niet alles. Ik voel mij ook ver
plicht u mede te deelen, dat deze Kwadling op zeer
goeden voet stond met de gravin dat wil zeggen,
hjj bezocht baar dikwijls".
De be do beambten zagen elkaar beteekenisvol
aan en Beaumont lo Hardi 'zocht gauw de blad
zijden op, waarop do getuigenis van de gravin stond
gemeld.
Ze had ontkend den vermoorde te kennen en nu
beweerde do detectieve dat zij op vriendsch appel jj ken
voet met hem had gestaan. {Wordt vervolgd.)
