1904. N°. 29.
Dinsdag 8 Maart.
GOESCHE
De aitgavo dezor Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Wjjdagavoad,
uitgezonderd op feestdagen,
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goog, f l.&S.,
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending ^an adverieniiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
COURANT.
De prjj3 der gewone adverten fcrën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- cn doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
A'.nvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Uitgave van de Naaml. Yennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
OPENBARE VERGADERING
van den
RAAD DER GE3IIEEÜTE GOES
op DONDERDAG 10 MAART 1904,
des svoitds 7 uren.
Goes, 7 Maart 1904.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
Punten van Behandeling
Resumtie notulen der vorige vergadering.
1. Ingekomen stukken.
2. Benoeming leden van het stembureau voor de
verkiezing van leden van den Raad.
3. Benoeming onderwijzend personeel bij het Lager
onderwijs.
GOES, 7 Maart 1904.
Jl. Vrijdagavond trad in >de Prins van Oranje"
alhier op dhr. Frank -van der Goes, privaat-docent
in het Marxisme aan de Universiteit te Amsterdam,
om eene redö to houden over den ^Klassenstrijd".
Een vrij talrjjk publiek, meest arbeiders, doch ook
•enige niet-arbeidors in den gewonen zin des woords,
was opgekomen en volgde met de meesto aandacht
de improvisatie van den spreker. Hjj werd iügeleid
door dhr. J. Kiene, die zijne voldoening te kennen
gaf, dat ook eenige anderen dan eigenlijke arbeiders
tegenwoordig waren.
Dhr. V. d. Goes ving zjjne voordracht aan met
de beantwoording dor vraag Wat is een klasse
waarop zijn antwoord luidde een afdeeling van
mensehen, bijeenhoorende door meerdere of mindere
welgesteldheid. Tot de laatste klasse bebooren da
arbeiders, want, zeide spr. armoede en arbeid hooren
bjj elkaar. Als oorzaak daarvan gaf hij aan, dat de
arbeidsmiddelen (kapitaal, grondstof, gereedschap
pen, machines) niet bet eigendom zijn der arbeiders,
maar zich bevinden in handen van de patroons, die
op den arbeid der werklieden wat willen en moeten
verdienendaardoor hebben beiden gemeenschap
pelijke, maar ook tegenstrijdige belaügon. Strijd in
dezen achtte spr. noodig, ter bevordering der eigen
belangen, die voor den patroon zijnveel werk
voor weinig loon en voor den werkman een behoorlijk
loon voor zijn arbeid.
De socialisten binden den klassenstrijd aan met
het doel een eind te maken aan hot klassenstelsel,
opdat werkman en patroon gezamenlijk de vruchten
zullen genieten van den gemeenschappelijke» arbeid
Dit doel trachten zij niet te bereiken met de wape
nen in de hand, maar door drie andere middelen,
nameljjk vakvereenigingen, coöperatie en politieken
strijd bjj de stembus. In vakvereenigingen oefent
men zich tot den politieken strijd coöperatie geeft
goedkoopere levensmiddelen de politieke beweging
moet het gezag in den Staat in hunne handen
brengen. De socialistischo revolutie heoft niet ten
doel de eene klasse te verruilen voor de andere,
maar alle klassenverschil op te beffen, een ieder te
maken tot arbeider, en wel in dien zin, dat allen
door en uit hun arbeid een menschwaardig bestaan
vinden. Met de drie aangevoerde middelen, zoo
eindigde 6pr., hopen de socialisten daartoe te ge
raken.
17
FBÏÏILLITOI
D e Gouverneur.
Roman van Ludwich Habicht.
Horman was in den laatsten tijd zeer onvriende
lijk tegen Rudolf, maar deze vroeg hem niet naar
de reden daarvan. Hjj had de jongens, met wie bij
na den afloop der lessen gaarne in het park rond
doolde en wier vooruitgang en verdere ontwikkeling
hem veel voldoening gaf, hartelijk lief. Vooral Hen
drik ontplooide nu al zijn goede eigenschappen en
zijne veelbeteekenende talenten. Hij maakte in korten
tijd buitengewoon groote vorderingen en elke prijs
zette hem aan om nog meer zijn best te doen. Op
groote wandelingen was hij altijd Rudolfs onafschei
delijke metgezel, want voor Arthur waren deze toch
ten dikwjjls te vermoeiend, zoodat hij liever niet
mede ging. De lente was intusschen verstreken, de
zomer had zijn werk volbracht, de herfst was ge
komen en begon de aarde alweer van haar tooi te
ontdoen. Op een avond wandelde Rudolf naar ge
woonte met zijn leerling in het park. Zjj liepen
zoo druk te praten, dat hjj niet op den weg gelet
had, en zij zich op de plek bevonden, waar het
■malle pad begon, dat naar de »moshut" leidde.
Rudolf wilde doorloopen tot aan de moshut, omdat
hjj dat een bekoorlijk plekje vond, maar Hendrik
hield hem tegen.
»Papa heeft ons streng verboden om 's avonds
Na deze rede, waarvan wij met het oog op onze
ruimte, den rjjken inhoud slechts in zeer grove
trekken kunnen weergeven, word gelegenheid ge
geven tot debat. Daarvoor meldden zich aan de
hoeren J. BuijseA. S. J. Dekker en G. van Vijven.
Er werd een zeer langdurig dobat gevoerd, waarbij
het aan weerszijden soms warm toeging.
Het was middernacht, toen de vergadering uiteen
ging. Aan den uitgang der zaal werd gecollecteerd
voor de Amsterdainscho diamantwerkers.
Tot zoover onze verslaggever. Wij hebben met
genoegen eon groot doel dezer rede en van het
debat aangehoord. Wij bobben gemerkt, dat een
debat, gevoerd als Vrijdagavond toch niet geheel
en al onvruchtbaar is. Deze spreker namelijk, nam
er bij het debatteeren genoegen mee, verzocht or
zelfs om, dat de met hem debatteerendo personeü,
hem terstond in de rede vielen, indien ze iets
meenden te kunnen weerleggen. Dat heeft dit voordeel,
dat sommige onwaarheden terstond kunnen worden
achterhaald en het publiek kan oordeelen. Ook
werd proefondervindelijk bewezen, hoe gevaarlijk
het is tweedehandsche aanhalingen te doen uit
schrijvers, tegenover een publiek, dat tot controleeren
niet in staat is en dat het dubbel gevaarlijk is
dergelijke aanhalingen te doen van een schrijver,
in wiens leer de spreker een privaat-docent is aan
©ene Universiteit.
Liberalen, waar zjjt gij Deze vraag drong zich
als van zelf aan ons op, toen wjj d»zo bijpenkomst
verlieten. Wordt dan de strijd om op politiek gebied
aanhangers te winnen, geheel buiten u om gestreden
Want do personen, die aan hot debat deelnemeD,
bestrijden niet alleen den spreker, maar maken tevens
propaganda voor de a.-r. beginselen. Zou het geen
overweging verdienen om, wanneer hier weer eens
een spreker van eenigon naam van een der ander©
partijen optreedt, dat de liberalen dan zorgen, dat
er een bekwaam lid hunner partij is, om to debat
teeren Wel blijven wij er bij, dat wij het groote
nut van een alledaagsch debat op politieke lezingen
niet inzien, maar als er wordt gedebatteerd op de
wijze als Vrijdagavond, en als er kopstukken van
de tegenpartij aan het woord zijn, dan gaat het niet
aan, dat de strijd wordt uitgevochten, zondor dat
de liberalen zich ermee bemoeien.
Nog dit Als de sociaal-democratiiche arbeiders
partij in Goes er prijs op stelt en dit zal zij
zeker doen dat andersdenkenden zich aanmel
den om met hare sprekers te debatteeren, dan
dient de voorzitter te zorgen, dat de leiding der
vergadering onpartijdig geschiede. Daar moet een
voorzitter een oer in stellen en hij in de allerlaatste
plaats mag, doelend op hetgeen een debatteerend
tegenstander in het midden heeft gebracht, zeggen,
dat den 6preker gelegenheid zal worden gegeven
om »al dien nonsens" to weerleggen. Evenmin beefr.
hij het recht een ander opponent in de rede te
vallen mot de vraag »is u anarchist.
Doch wij twijfelen er niet aan of dezo voorzitter,
die in wetenschap zijn jarensantal vooruit is, zal
wel gelegenheid zien dit achterstallige aan bezadigd
heid in te halen.
De Köln. Ztg. vindt, dat het Nederlan'lsche
nieuwe tarief-ontwerp voor de Duitscbo uitvoer-
hier te komen", zei hij angstig, »en als bp ons hier
ziet, zult u er zeker met uw leven voor boeten,
want hij heeft gezegd, dat hij een ieder, die zich
hier na zonsondergang vertoont, zal doodschieten".
Rudolf schudde peinzend zijn hoofd hij had don
graaf tegen den avond meer dan eens dien weg zien
inslaan en de handschoen kwam hem nu ook weer
in de gedachten achter die boomeu was zeker een
leelijk geheim verborgen; als hij daaraan nog twij
felde, ontnamen de volgende woorden van dsn knaap
hem dien twijfel. Hij had zich werktuigelijk door
Hendrik laten meevoeren deze fluisterde hem nu
vertrouwelijk toe »Maar ik heb het toch gewaagd,
wel is waar lang geleden, want nu zou ik het niet meer
doen. U kan ik het wel vertellen, want u zult het
niet verklappen," vervolgde hjj levendig, terwijl hij
teeder tegen Rudolf aanleunde »Eens op een avond
ben ik hier heengeslopen en heb toen alles gezien
eerst kwam papa en toen
De knaap zweeg plotseling doodelijk ontsteld,
want hij zag zijn vader, die over de door de maan
verlichte weide liep, een oogenblik luisterend bleef
staan en vervolgens in de richting der moshut
verdween.
Had bij de woorden van zijn zoon nog verstaan
of waren zjj hem ODtgaan Hendrik was wel is
waar zachtjes begonnen, maar had op het laatst,
meegesleept door zijn levendigen aard, op zeer luiden
toon gesproken.
Hij keek zijn vader mot een angstig kloppend
hart na, maar weldra kwam zijn oude overmoedig
heid weer boven en wierp hij zjjn hoofd in zijn nek,
nijverheid onaangename verrassingen bevat. De daar
in voorgestelde verhooging van de industrieele rech
ten van 5 op 6 tot 12 0/0 van de waarde treft
zoo merkt zij op voornamelijk de fabrikanten
v<*n lakensche en andere stoffeD, do confectie-nijver
heid en bovendien de corset-fabrieken, Misschien
zullen Duitschers nu, evenals zij in België gedaan
hebben, toen daar bet recht verhoogd werd van
10 op 20'0/0 van de waarde, ook in Nederland cor
set-fabrieken opzetten en de textiel- en bekleodings-
nijverbeid zullen vermoedelijk dat voorbeeld volgen,
daar zij evenmin aan bepaalde plaatsan gebonden zijn.
De Kölnische komt tot deze slotsom »van bet
standpunt van de Duitsche volkswelvaart moet men
er naar streven, dat de booge Nederlandsche tarieven
op Duitsche voortbrengselen niet toegepast worden,
ol' dat anders behoorlijke tegenmaatregelen daartegen
genomen worden, waarvoor de omstandigheid, dat
handel en bedrijf in Nederland het grootendeels
niet buiten het Duitsche achterland kunnen stellen,
wel een voldoende aanleiding zal verschaffen."
't Is te hopen, dat onze Regeering haar voordeel
zal doen met deze waarschuwing. Als Duitscbland
tegenmaatregelen gaat nomen, trekken wij aan het
kortste eind.
De voorzitter der liberale kiesvereeniging te
Wageningen heeft tegen de geldigheid der ver
kiezing voor de Tweede Kamer in het district Eist
protest aaugeteekend, op grond van schending van
artikel 51 der Kieswet, dat voorschrijft, dat ten
minste drie dagen vóór den dag der verkiezing in
elke gemeente openbare kennisgeving moet ge
schieden van de opgaven van candidatec.
Volgens de Gelderlander is dit protest gegrond
op het feit, dat het gemeentebestuur van Renkum
niet ter openbare kennis had gebracht, dat do
verkiezing op den 23sten Februari was uitgeschre
ven (artikel 51 der Kieswet). Daardoor was de
mogeljjkheid aan de Renkumsche kiezers ontnomen
om evuhtueele eaadidatenlijsten in te zenden.
De burgemeester van Renkum heeft zich in de
laatste raadszitting baklaagd, dat hem van regee-
ringswege geen mededeeling omtrent de verkiezing
was gedaan.
BurseSs. In de Vrijdag gehouden vergadering
voor den Dijkraad voor de waterkoeriüg van het
calamiteuze waterschap Ellewoudsdijk-Borsele werd
behandeld een brief van Gedeputeerde Staten, hou
dende uitDoodigiDg om het gevoelen van den Dijk
raad te vernemen voor de vraag of het al of niet
wenscheiijk moet worden geacht eene nieuwe schat
ting der pachtwaarde van de grondoD in het water
schap EllewoudsdLjk en den polder Borsele voor
de regeling van het dijkgesehot voor de jaren 1905-
1915 te laton geschieden. Do Dijkraad besloot te
verklaren, dat eene nieuws schatting niet wensche
iijk moet worden geacht.
De Dijkraad nam kennis van een brief van Ge
deputeerde Staten, waaruit bleek, dat geen bezwaar
bestaat tegen de uitvoering van do voorgedragen
onderhoudswerken, behoudens enkele wijzigiugen,
waardoor de raming eenigszins werd verhoogd.
Aan den waterbouwkundigen ambtenaar dhr. M.
Koole te Ellewoudsdijk werd eene belooning van
t 50 toegekend voor buitengewono bemoeiingen bij
do uitvoering van oever werk te Borsele.
torwijl hjj snel ademhalende zei
»Wat doufc het er toe of hij het gehoord heeft,
ik ben toch niet bang."
Rudolf trachtte dun knaap tot bedaren te brengen
het gelukte hem weldra zijn aandacht op iets anders
te vestigen. Hij wilde niet verder naar het geheim
informocren, hij wist al genoeg. Had de gravin
een flauw vermoeden van wat er daarachter die
donkere eiken gebeurde
Hij hoopte van neen maar zij was zoo treurig
en had hein ondanks zichzelf moer dan eens een
blik gegund in haar gemoed. Door middel van h< t
gedicht, dat hij gevonden had en haar den vol
genden dag teruggegeven had, was hij weer met
haur in aanraking gekomen. Sedert ontmoetten zij
elkaar zoo nu en dan in het kleine tempeltje, haar
lievelingsplek. Langzamerhand legde zij hare stijve
houding af en ofschoon er geen enkele klacht over
hare lippen kwam, liet zij toch merken, hoe ge
lukkig zij was, dat zij iemand had die haar begreep.
Den volgenden dag richtte hij zijne schreden weer
naar het tempeltje. De gravin had over hoofdpijn
geklaagd en was niet aan tafel geweest, zoodat hjj
niet kon verwachten, dat hjj er haar zou aantreffen.
Hij werd er echter als het ware heengedreven hij
wilde daar aan haar denken.
Hoe verbaasd was hij echter, toen hij Helena
onder de slanke zuilen zag zitten. Zij steunde haar
hoofd in bare banden en tuurde voor zich uit met
een bizonder terneergeslagen uitdrukking op baar
gezicht. Nu hief zij haar blik op, stond op en liep
bein, door hare gevoelens meegesleept, eon eind te
Rilland. Benoemd tot brievenbesteller te Vlis-
singen dhr. E. F. Crombcen alhier.
Aangesteld tot arbeider bij de S. 8. stand
plaats 's Hertogenbosch, dbr. S. Paauwe alhier.
In een bericht uit deze gemeente in het no.
van j.l. Zaterdag staat abusievelijk dhr. F. Brat, moet
zijn dhr. F. Boot.
Dhr. G. de Keuning, klerk bjj de post en
telegrafie te Rotterdam, is tijdeljjk geplaatst to
Ierseke.
Wolfertsdijk. Do werkliedenvereeniging ver
gaderde Zaterdagavond j.l. en besloot de coöperatie
uit te breiden door ook enkele winkelwaren ge-
meenscbappeljjk aan te koopen. Dbr. P. Gastel werd
voor 1904 tot bode benoemd. Verder werd meege
deeld, dat verschillende zusterverenigingen op Zuid-
Boveland instemming hebben betuigd met het plan
tot oprichting van een bond. Binnenkort zal een
vergadering van besturen worden gehouden. Ook
kwam ter sprake de vorming eener kiesvereniging
uit de werkliedenvereniging, doch het werd beter
geoordeeld hiertoe niet over te gaan.
Kruidingen, In de Zaterdagavond gehouden
vergadering van den Gemeenteraad waren alle leden
aanwezig. De voorzitter deelde mede, dfct de reke-
kening over 1902 door Ged. S1". is goedgekeurd
dat ook is goedgekeurd de verhooging van onder-
wijzersjaarwedden na 20-jarigen diensttijd.
De levering van grind voor de gemeente is aan
besteed tegen f 1,33 per M3. en van macadam tegen
f4,15 per M3.
Het oplossen van grind en macadam is opgedra
gen aan dhr. Markusse te Hanswoerd voor 26 cent
per j\i3. Het vervoer zal geschieden door de h.h.
J. BlokD. Kole, L. Kole en M. Knie voor f 0,595
per M3. Het straat vuil uit de aschbakken is ver
kocht aau E. Sinke voor f5.
Vervolgens had plaats de benoeming van eene
gemeente-verloskundige te Kruiningen. De eenige
sollicitante, mejuffrouw L. de Leeuw van Winscho
ten, weid benoemd.
Daarna werd besloten het aantal onderwijzers aan
(3e school op het, dorp te verminderen met één en
dhr. Griep op diens verzoek en ra.et loestemmiDg
van het hoofd der school te Hansweerd over te
plaatsen naar de school te Hansweerd, ter vervulling
van de sinds het vorige jaar ontstane vacature, die
tot April tijdelijk vervuld wordt door moj. O. Baarens.
Goedgekeurd werd eene wijziging der begrooting
over 1903.
Het laatste punt: vaststelling van het kohier van
den hoofdelrjken omslag, werd behandeld met ge
sloten deuren.
Ingekomen was nog een voorstel van het bestuur
dor »Breede Watering bewesten Ierseke" om eenige
genoemde wegen te verbardon en te begrinden en
zorg te dragen voor het onderhoud dier wegen. Do
raad kon niet anders dan dit voorstel goedkeuren
en aannemen.
Hierna werd de vergadering gesloten.
De Zaak-Orey?us°
In Frankrijk is de zaak van kapitein Dreyfus
weer aan de orde. Wij hebben in de laa'ste tijden
gemoet.
»Goddank, dat u gekomen is," zei zjj haastig,
»ik moet u spreken en u waai schuwen." Zij be
vond zich in een ongewoon groote opwinding, haar
gezicht, haar geheele optreden verraadden een name-
looze onrust.
>Wat hebt u vroeg bij bezorgd en wilde haro
handen in de zijne nemen. »U trilt, u ziet er
slecht uit, u is ernstig ziek, u moest den dokter
laten komen."
>Neen, neen, van mij is geen sprake, maar van
u, Rudolf. U moet weg, ge moet op staanden voet
weggaan."
Hij keek haar slechts verbaasd aan.
»Ja weg zoi zij nog eens, »zoo mogelijk van
daag nog, voordat er een ongeluk gebourt,"
»Maar ik begrijp heusch niet
»Vraag mij niets meer zei zjj met toenemenden
angst, »maak gebruik van mijne waarschuwing en
vertrek onmiddellijk."
»Hoe zou ik dat kunnen?" antwoordde Rudolf
die nog steeds niets begreep van hare opwinding.
»Ik heb geen enkele reden tot een dergelijken stap."
De gravin scheen geheel en al hare tegenwoordig
heid van geest te verliezen door die weerspannig
heid. Zou zij hot geheim toevertrouwen, dat haer
zoo pijnigde? Maar er boetond geen andere uit
weg; zij kon hem anders den afgrond nieltoonen,
waar hij, niets kwaads vermoedend, op het punt
wii3 van in te vallen.
Zij streek met haar hand langs haar voorhoofd
en zei, terwijl zij diep ademhaalde»U moogt
