1904. N°. 24.
Donderdag 25 Februari.
91sle jaargang.
i2 FEUILLETON
De Gouverneur.
Uitgave van de Naaml. Yennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prys per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, ff 1,35,
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Bnzending van advertentie» vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
De prys der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
BS directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prys
slechts tweemaal berekend
Geboorte-, lin welp kg- en doodberichten en de daarop betrekking bobbende
dankbetnigingen worden van 110 regels f 1,berekend.
Ainvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per rogel.
GOESCHE
Bet Bof van Arbitrage.
In ons vorig nommer hebben wij reeds melding
gemaakt van de uitspraak van het Hof van Arbitrage
in zake het geschil tusschen Venezuela en de Mogend
heden. Na de voorlezing van de beslissing heeft
de voorzitter de Russische graaf Möerawieff eene
toespraak gehouden, waarin hij verklaarde, dat het
scheidsgerecht deze zijne uitspraak heeft gegeven
na langdurig en nauwkeurig onderzoek van alle
gegevens, in volle onpartijdigheid. Natuurlijk kan
ook op deze beslissing, als op alle menschenwerk,
critiek worden geoefend, doch als gewijsde zaak
staat zij boven de critiek verbeven er is internatio
naal recht' gesproken en hieraan is niets te ver
anderen.
De voorzitter erkende, dat het hier de plaats niet
is voor politiek toch wenschte hij enkele beschou
wingen te wijden aan den huidigen toestand, zoo
verschillend van dien tijdens de vorige byeenkomst.
Weinig had men toen gedacht, dat deze arbitrage,
die zulk een vreedzaam begin had, zou eindigen
onder de sombere geruchten van den oorlog.
Doch zoo is 's werelds loop plotseling als men
er het minst op verdacht is, wordt een verschrik
kelijke slagboom geworpen op den weg naar het
licht en den vooruitgang. Men streeft naar het goede,
doch is helaas niet beveiligd tegen een onverwach-
ten vijandigen aanval. Men is verplicht een oorlog
van wettige zelfverdediging te aanvaarden in naam
van de eer en van de vryheid.
Da voorzitter sprak zijn vertrouwen uit in eene
rechtvaardige Voorzienigheid, die de veldslagen
bebeerscbt en die een onderscheid zal maken tus
schen het recht en ongegronde aanspraken.
»Docb waDneer eenmaal deze oorlog tusschen een
Europeesch en een Aziatisch volk zal zijn geëin
digd en de sombere wolken zullen zijn verdwenen,
dan zal het licht weder doorbreken in de inter
nationale verhoudingen.
De arbitrage te 's-Graven hage blijft intusschen
als een bolwerk van het recht, de waarheid en de
rede, eene schoone verwachting voor de toekomst
scheppend J"
Die verklaring, dat de uitspraak in volle onpar
tijdigheid is gegeven, lijkt ons wel wat overbodig
het heeft den schijn, alsof de heer Möerawieff on
derstelt, dat er personen zijn, die daaraan zouden
twijfelen. Bedenkelijker is het echter, dat de voor
zitter van een internationaal scheidsgerecht, die
eerst heeft verklaard, dat het daar niet do plaats
is voor politiek, toch in het verdere van zijne toe
spraak, zinspelend op den Russisch-Japanschen oor
log, zegt, dat men helaas niet beveiligd is tegen
een onverwachtenvijandigen aanval en dat men (dat
is natuurlijk Rusland) verplicht is een oorlog van
wettige zelfverdediging te aanvaarden Die woorden
komen ons voor onvoorzichtiglijk te zijn geuitde
Japanners zullen ze wel niet zonder protest voorbij
laten gaan, vooral nu het een Rus, dus party in
deze, is, die ze uitgesproken heeft.
Als graaf Möerawieff het Hof van Arbitrage be
schouwt als »eene schoone verwachting voor de
toekomst scheppend", dan zullen wij niet trachten
hem in die illusie te storen, maar hij zal de sym
pathie van de Japanners voor het Hof niet ver
meerderen door, misbruik makend van zijne positie
als voorzitter, Rusland voor te stellen als voerend
een oorlog uit wettige zelfverdediging.
Roman van Ludwich Habicht.
Het was den houtvester er alleen maar om te
doen om den groeten mijnheer te spelen en zijne
schitterende positie met de indringerigheid van een
parvenu te doen uitkomen. De gasten werden in
een andere en grootere kamer gelaten woldra was
de tafel met al het zilveren tafelgerei bedekt, waarop
Meinhardt hem met een zelfingenomen glimlachje
den prijs van eiken zilveren lepel meedeelde. Hij
nam de bewonderende attenties van zijn toekomstigen
zwager met welgevallen aan en hoe meer deze
zich verbaasde over zijn geluk, des te minder stijf
en teruggetrokken werd zijne houding, zoodat hij
bijna weer den ouden vervrouwelijken toon tegen
Herman aansloeg.
Het avondeten was zeer royaal en had zelfs een
fijnproever kunnen bevredigen. Een uitstekende
Hongaarsche wijn ontbrak zelfs niet aan het menu
en de ex-kameraden grepen vlijtig naar de fleseh.
Wanda sprak in den beginne bijna in het geheel
niet, maar toen haar broer heel luid en druk met
haar aanstaande ging zitten praten en de beide
vrienden uitstekende bewijzen leverden voor de
kracht hunner longen, wendde zij zich tot Rudolf
en praatte levendig tegen hem. Ten gevolge van
dat gesprek raakte Rudolf er hoe langer hoe meer
GOES, 24 Febr. 1904.
Volgens het eerste ontwerp dor zomerdienst
regeling op de staatsspoorwegen, die 1 Mei a. s.
in werking treedt, zullen er in den treinenloop op
de Zeeuwscbe lijn een paar wijzigingen worden
gebracht, namelijk
do trein, welke thans 's namiddags om 1.7 uit
Vlissingen vertrekt, zal dan om 12.35 vertrekken,
dus 32 min. vroeger
de trein, welke thans 's namiddags om 4.30 uit
Vlissingen vertrekt, zal dan om 5 uur vertrekken,
dus 30 min. later.
In omgekeerde richting zal de trein, welke nu
's namiddags om 3.35 uit Roosendaal vertrekt, dan
te 4 uur vertrekken,, dus 25 min. later.
Alle opgaven zijn in Greenwichtijd.
Men meldt uit Zeeland aan de N. R. Ct.
Klacht op klacht hoort men over den handel in
oesters en hoewel volgens sommigen wel wat al te
hard geschreeuwd wordt, kan niet ontkend worden,
dat de toestand niet rooskleurig is. Aan wien de
schuld daarvan Zou nog letterlijk niet van toepas
sing zijn, wat voorkomt in oen verslag van de Bcr-
lijnscbe Kaufmanschaft over den omvang van handel
en* ny verheid te Berlijn over 1901, waarin o. m.
wordt gezegd »De hoedanigheid van de Nederland-
scbe oesters was van den beginne af uitstekend,
en daar de vorige jaren ook goed zijn geweest voor
de jarige oesters, zoo was ook de hoeveelheid van
de als prima aangeboden oesters tamelijk groot.
Ten deele om deze reden, ten deele omdat in
Nederland op onreeële wijze onder de markt gewerkt
wordt, daalde de gemiddelde prijs van f 55 zeer snel
tot f 45 en soms nog lager. Slechts voor enkele
buitengewoon gunstig gelegen perceelen werden de
verlangde hooge prijzen bewilligd."
»Soms nog van toepassing wenschen wij te
vragen.
Naar het Vad. verneemt is door het departe
ment van marine telegraphisch order verstrekt aan
de marine-commandanten in de verschillende haven
plaatsen om hun vaartuigen onmiddellijk onder
stoom te brengen, zich van ammunitie te voorzien
en zich voorts ter reede beschikbaar te houden van
de civiele autoriteiten, voor het geval, dat bij het
plegen van contrabande de hulp der marine mocht
worden ingeroepen. Ook de fiscale ambtenaren heb
ben order gekregon nauwlettend toe te zien bij de
inschrijving van overlading van goederen uit Neder-
landsche of vreemde schepen, bestemd vooroorlog-
voerende mogendheden.
In geval van schending der neutraliteit moet
onmiddellijk de procureur-generaal bij het gerechts
hof verwittigd worden.
De Provinciale Staten van Noord-Holland heb
ben gekozen tot lid der Eerste Kamer jhr. C. H.
A. van der Wyck, oud-gouverneur-generaal van
Nederlandsch-Indië, met 43 van 71 stemmen. De
overige stemmen waren verdeeld.
^fo&fertsdi|k. In de Maandagnamiddag jl. ge
houden raadszitting, waarin de leden G. de Jager
en P. van de Linde afwezig wareö, geschiedde de
reeds gemelde benoeming van een onderwijzer aan
de school te Oud-Sabbinge bij herstemming tus
schen de heeren Bortel en Butlerwaarbij laatst-
van overtuigd, dat in Wanda's gemoed een heel
ander ideaal leefde en dat zij nooit gelukkig zon
worden met zijn vriend.
»De vrouw moet tot den man kunnen opzien,"
op dat punt kwam zij steeds weer terug. Haar ge-
beele optreden verried nu een zekere droomerigo
haasthare oogen werden meer dan eens vochtig
en zij streek met haar hand over baar voorhoofd.
Rudolf begon per slot te vermoeden, dat er voor
hare zwaarmoedigheid nog een andere, eeD dieper-
gaande reden bestond dan hare overijlde verbin
tenis met een man, die haar onverschillig was
geworden.
Rudolf gaf meer dan eens het sein tot het ver
trek en eindelijk liet Herman zich er ook toe be
wegen. Hij waggelde een beetje, toen bij opstond,
waarop de opperhoutvester verrukt uitriep»Je
bent heusch dronken 1"
»Wel nee, ik ben heelemaal nuchter," antwoordde
Herman en zijn tong sloeg dubbel. By liep naar
het raam, liet den koelen avondwind langs zyn
voorhoofd strijken en tuurde naar het bosch, dat
aan dien kant tot dicht bij de houtvesterij kwam.
Het was Herman alsof het bosch in een nevel ge
huld was en alsof er allerlei gestalten voor hem
opdoken. Hij zag den graaf om de hut heen sluipen
en een jong meisje door het struikgewas heendrin
gen. De joDge man streek met zijne ruwe hand
over zijne oogenhij begreep nu zelf ook, dat
hij te veel gedronken had en stak zyn hand in
zyn zak om zijn voorhoofd af te vegen. Bij die
gelegenheid viel de handschoen, die hy voor de
genoemde 3 en eerstgenoemde 2 stemmen bekwam.
Voorts werden benoemd tot ledeD der commissie
tot wering van schoolverzuim de hh. A. van de Linde
D. Vleugel en P. Koemanaftredende leden, en als
nieuwe leden de beeren C. A. Leempoel en J. M.
BoldermaniD plaats van de heeren J. W. ran de
Linde en A. Pot. Ook had nog eene korte bespre
king plaats van een nieuwe bouwverordening. Later
zal deze in comité worden voortgezet.
leraeke. De Groene Krnis-vereeniging >Zieken-
zorg" alhier, die Dinsdagavond baar eerste jaar
vergadering hield, telde in 1903 van 226—217
leden. De inkomsten beliepen f 439,50, de uitgaven
f 227,34, waarvan f 106,84 voor verplegingsartikelen
en f73,82 voor versterkend voedsel, hoofdzakelijk
melk od eieren. O. a. werden aan één parsoon 35
eieren en aan een ander 249 L. melk verstrekt.
De gezondheidstoestand was gunstig en 't getal
zieken, die voor begunstiging in aanmerking kon
den komen, gering.
Kolijnsplaat. Dinsdagavond werd de gewone
jaarvergadering der afdeeling Kolijnsplaat van de
vereeniging Volksweerbaarheid" in een dor school
lokalen alhier gehouden. Slechts 7 van de 50 leden
waren opgekomen.
Uit de rekening en verantwoording van den pen
ningmeester bleek, dat de ontvangsten in het afge-
loopen jaar f22,27 en de uitgaven 22,851/3 be
dragen hadden, zoodat het nadeelig saldo f 0,58 i/s
bedraagt.
Tot bode der afdeeling werd dhr. G. Bouwense
benoemd.
Nog werd besloten de subsidie aan de schiet-
vereeniging >Wilhelmina" alhier voor dit jaar te
bepalen op f7,50.
WSssekerke. J.l. Dinsdagavond werd in de
openbare school alhier vergadering gehouden van
de afdeeling >Volksweerbaarheid". Uit de door den
penningmeester gedane rekening bleek, dat in 1903
was ontvangen f84,72 en uitgegeven f52,38 w.o.
eene subsidie aan de scbietvereeniging van f 25 en
aan de gymnastiek-vereeniging f 10. 't Goed slot
bedroeg f32,34. Met aigemeene stemmen werd be
sloten uit dat goed slot weer eene subsidie te ver-
leenen aan de schietv. van f15 en aan de gymnas-
tiekv. van f 10. Met bijna alg. stemmen werden her
kozen de aftredende bestuursleden dhrn. D. J.
Beider man, P. den BoerC. N. v. d. tieijde en
A. A. v. d. Maas Ez.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMEK.
Bij de gisteren voortgozette behandeling van het
ontwerp tot wijziging van de wet op het H. O.
was de heer De Savornin Lohman aan het woord.
De groote belangstelling, die het betoog van den
christelijk-hisfcorischen leider wekte, was niet alleen
te danken aan de nieuwsgierigheid hoe hij tegen
over het aanhangig wetsontwerp zou gaan staan.
Want dadelijk aan den aanvang stelde de afgevaar
digde uit Goes de nieuwsgierigen tevreden met de
verklaring, dat hij vóór zou stemmen.
Dat moet eene geruststelling voor dr. Kuyper
zyn geweest, maar in het volgende van de rede
hut had gevonden, op den grond. Hij raapte hem
snel op en mompelde: »Hé, dat zou ik by na ver
geten hebben Hij scheen op eens geheel nuchter
te zijn geworden en maakte aanstalten om afscheid
te nemen van den houtvester. Meinhardt had de
bewegingen van den jongen man aandachtig ge
volgd zyn gezicht drukte heel duidelijk de minach
ting uit, die hij voor Herman gevoelde, maar
niettegenstaande dat drukte hij hem nu de hand
en zei bijna vriendelijk^Goeden nacht, zwager
Wanda had intusschen druk doorgepraat met
Rudolftoen Herman zich tot haar wendde, nam
haar gezicht weer een mismoedige uitdrukking aan.
»Hebt gij misschien dien handschoen verloren
vroeg de jonge man snel en hield haar den hand
schoen voor, terwijl zyn blik onderzoekend en door
dringend op het gezicht van het jonge meisje rustte.
Ondanks de schemering zou hij eiken blos, ook den
lichtsten opgemerkt hebbeD.
Wanda wierp slechts een vluchtigen blik op den
handschoen zij vertrok geen spier en antwoordde
zeer kalm »Je weet wel, dat ik nooit iets verlies,
Herman".
»Maar ik heb je toch kort geleden zulke grijs
groene handschoenen zien dragen", zei Herman snel
de wijn scheen hem in eene moedige stemming ge
bracht te hebben. Zyn blik werd zoo mogelijk nog
doordringender.
Maar Wanda's gezicht verried niet de geringste
aandoening. Zij schudde alleen maar het hoofd en
wendde zich af, alsof zij niet van plan was om
verder door te praten. Bij elke andere gelegenheid
kreeg de premier zulke bittere pillen te slikken,
dut het genoegen aan het begin van de rede des
heeren Lohman beleefd, den premier wel vergald
zal zijn.
De beer Lohman begon mot te ontkennen, dat
dit ontwerp iets te maken had met de vrijmaking
van het onderwys. De bjjzondere universiteit, die
van de wet zal gebruik maken, legt zich juist
banden aan, en boet een goed gedeelte in van de
vrijheid, die zij nu onbelemmerd geniet.
Een vergelijking van de Vrije Universiteit met
de Openbare, viel in het voordeel van de laatste
uit. Eene universiteit, zeide dhr. Lohman, behoort
niet te hebben eene bepaalde richting. Het doel
eener universiteit is slechts wetenschappelijk onder
zoek, het constateeren en ordenen van feiten en
verschijnselen. Eene universiteit kan niet zyn een
opvoedingsgesticht, een school om de jongelui te
bevestigen in een bepaalde leer. Neen, haar strek
king is slechts den studenten te leeren, zich zeiven
een grondslag voor hun heele leven langs methodi-
seken weg te zoeken. Het is slechts om een stelsel
matige opleiding der jongelui te doen, nooit om
hun een bepaalde belydenis of overtuiging op te
dringen. Daarom kaD het onderwys in bet algemeen
aan eene universiteit nooit berusten op een bepaald
dogma. Wenechfe een bepaald hoogleeraar zich bij
zyn onderwys op positief christelijke grondslagen
te b&seeren, niets is daar teger, mits hij alleen
steeds indachtig zij, dat hot hem niet te doen moet
zijn om die beginselen in zyn leerlingen over te
plauteD, doch om hon uit eigen, vrij, methodisch
onderzoek een steunpunt voor hun wetenschappe
lijke ontwikkeling te laten verwerven. De school,
die zich aan een bepaald dogma zou willen vast
klampen, kan daarom nooit in waarheid zyn een
universiteit. Zy doet aan de vryheid der wetenschap
te kort.
Daarna hield dhr. L hman eene lofrede op de
heilzame werking van onze openbare universiteit.
Als het modernisme, zeide by, kracht had gekregen,
dan was dit niet zoozeer door de werking der uni
versiteit, als wel door invloeden van buiten af. Spre
kend over de Vrye Universiteit, zeide dhr. Lohman,
dat toestanden, daar heerschend, hebben meêgebracbt,
dat het levensbeginsel der openbare universiteit,
de vrijheid van overtuiging naar eigen geweten,
aan de Vrije Universiteit is gefnuikt, en dat alle
kwade gevolgen daarvan meteen zijn binnengehaald.
Het onderwijs aan de Vrye Universiteit, op deze
wijze gebonden, moet leiden tot. onoprechtheid.
Wiens brood men eet, diens woord men spreekt.
De moeilijkheden j-ijn niet te ontzeilen, zelfs niet
door een recht op pensioen, als bet ontwerp toe
kent. Wie zal het genadebrood, op deze wijze toe
gekend, willen eten En dan, er komen nog zoo
veel andere motieven in het Bpelhet verbreken
van een vriendschapsband, het vaarwel zeggen van
een vriendenkring. Hoe weinigen zyn er togen op
gewassen. Zoo leidt bet stelsel er toe, dat de
moeilijke punten worden doodgezwegen bij het
onderwys. De Vrye Universiteit wordt verlaagd
tot een propagand&school. Zij leert slechts het partij
dogma en verschilt niets van een sociaal-democrs-
lische propaganda, dan alleen, dat de eerste aan
den staat om geld vraagt, de laatste niet. Van
gelijkstelling tusschen de openbare universiteit en
do Vrije Universiteit kan daarom voor hem, die
zou Herman zich door baar fier zwijgen van zyn
stuk hebben laten brenger, maar nu waagde hij het
uiterste en vervolgde hardnekkig: »Je moet me de
waarheid zeggeD, ik eisch bet van je, mijn levens
geluk bangt er van af." In grot te spanning rustte
zyn blik op haar gezicht.
Het was alsof hare oogen grooter werden zy keek
hem verbaasd aan en er speelde een somber glim
lachje om bare lippen. ^Herman," riep zy veront
waardigd uit, >hoe durft ge
Hij wilde iets antwoorden, maar de houtvester
riep nu lachend uit: »Neem me niet, kwalijk, beste
jongen, je bent een dwaas, dat je zob'n spektakel
maakt om zoo'n kleinigheid. Kijk in laar hand
schoenendoos, dan. zult ge zien, dat er geen een
ontbreekt." Hij sprong op, ging de doos halen en
wierp de handschoenen paarsgewijs op de tafel.
Herman had de handschoenen weldra alle be
keken er ontbrak er geen een, maar er was wel
een paar bjj, dat dezelfde grijs-groene kleur bad.
»Zyt ge nu gerust gesteld vroeg do houtvester
spotachtig. »Boe komt ge eigenlijk op het idee om
zoo'n drukte te maken over zoo'n kleinigheid
Onthoud het maar goed Wanda is veel te trotsch
om zich ooit tegenover jou te rechtvaardigen, zoodra
ge haar begint te dreigen."
»Kunt ge het mij vergeven, Wanda vroeg Her
man smeekend. Zyn achterdocht was geheel ge
weken en hij wendde nu alle mogelijke middelen
aan om zijne aanstaande weer in haar humeur te
brengon.
(Wordt vervolgd
