1904, N'.23.
Dinsdag 23 Februari.
91sle jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 2,£Se
Afzonderlijke nominers 3 eent.
Inzending van advertenties) vóon* 2 &iu«en op den dag der
uitgave.
De prjjs der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prys
slechts tweemaal berekend
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Atnvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regol.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
II, 11| 11 lOTTmiTT'— 1
GOES, 22 Febr. 1904.
Op uitnoodiging van het bestuur der Ver-
eeniging Handelsbelangen'' alhier trad jl. Vrijdag
avond in de »Prins van OraDje" op mr. P. Dieleman
van Middelburg, om een voordracht te houden over
Oneerlijke concurrentie". Een vijftigtal personen,
voornamelijk behooronde tot den handeldrijvenden
middenstand, tot wie de oproeping dan ook in de
eerste plaats was goricht, waren tegenwoordig en
volgden met gespannen aandacht de rede van den
spreker.
Na door den voorzitter van ©Handelsbelangen",
dhr, F. Q. C. den Hollanderte zijn ingeleid, ving
spr. zijn voordracht aan met do opmerking, dat
in vroegere tijden in de maatschappij wettelijk er
kende standen bestonden, die als zoodanig rechten
bezaten. Ofschoon sedert 1848 die standen zijn afge
schaft, bleven zij feitelijk toch bestaan in dien zin,
dat de meuschen verdeeld bleven in groepen, wegens
verschil van ontwikkeling, vermogen, aanleg, ge
boorte, ondernemingsgeest, meerderen of minderen
maatscbappelijken invloed en dergelijke. Van al
die groepeeringen bleef de middenstand de kern
dor maatschappijvan daar dat de huidige sociale
quaestie voornamelijk dierr stand geldt, al schijnt
zij zich in de eerste plaats te bepalen tot een
stand daar beneden, den arbeidenden. De midden
stand is en blijft de meest gedrukteop de schou
ders daarvan worden do zwaarste lasten gelegd,
waarom de strijd om het bestaan daarvoor het
moeilijkst is. Die heeft te kampen met vijandon,
die niet gemakkelijk zijn te overwinnen. Daartegen
moet iets gedaan worden de geest van idealisme
geldt niet meer. Reeds in de vorige eeuw ontstond
een streven, naar het vereenigiugsleven, dat zich
in onze dagen vooral sterk ontwikkelt en waaraan
de vereeuiging, waarvoor spr. is opgetreden, kaar
ontstaan te danken heeft. Na deze inleiding be
handelde Mr. D. vrij uitvoerig de twee factoren,
die voor den handeldrij venden middenstand van het
hoogste belang zijn, nl. de oneerlijke concurrentie
en het credietwezen.
Concurrentie achtte spr. goed, omdat zij bevorder
lijk is aan ontwikkeling in het uitgeoefende vak, en
aan den yver, waarmede men zijn zaken behartigt.
Het woord concurrentie heeft dan oorspronkelijk
ook een goede betoekenis, dpch deze is door de
tijdsomstandigheden gewijzigd en beteekent tegen
woordig meer naijver. Men strijdt niet meer met
maar tegen elkander. De zucht naar goud vorstoffelijkt
alles, ook het hart, en dit geeft aanleiding tot eene
oneerlijke concurrentie, die in strijd is met de goede
trouw. Oneerlijke concurrentie openbaart zich op
allerlei wijzen zij vertoont zich in opgeschroefde
reclame, in de rubriek advertentiön in de pers, in bot
misbruik van den naam van gerenommeerde firma's,
in bet bekladden van den naam van concurrenten,
in valscho prijsopgaven ©wegens opruiming, uitver
koop, sterfgeval, verbouwing, huwelijk, hoogen leef
tijd enz. enz." Men wil voordeelen behalen met
oneerlijke middelen, waardoor het publiek wordt
misleid. In dit opzicht is oneerlijke concurrentie
bovendien onzedelijk, als in strijd met de goede
trouw. Hiertegpn valt weinig te doen. Wei bevat
ons Strafwetboek eenige artikelen, die straf be
dreigen tegen oplichting, doch slechts zelden
zijn oneerlijko praktijken daartoe te brengen, nog
daargelaten, dat de opvatting van eenig feit soms
zeer verschilt. Daar dus de wet niet voldoende
het hoofd kan bieden aan oneerlijke concurrentie,
moeten de neringdoenden zeiveu daartegen optreden
ii FEUILLEÏ9!
De Grouverneur.
Roman van Ludwich Habicht.
Zoodra Rudolf Wanda's kamer was binnengeko
men, was Herman geheel veranderd. Hij had al de
zekerheid, waarmee hij anders zoo vrijmoedig te
koop liep, verloren.
Niet wetende wat te doen, keek hij nu eens naar
zjjn vriend, dan weer naar Wanda en verwachtte
sckjjnbaar, dat zijn meisje eindelijk hare oogen zou
opslaan en het boek wegleggen. Maar zij ging kalm
voort met lezen misschien was zij zoo verdiept in
hare lectuur, dat zij geheel vergeten had, dat hij
er was. Toen hij nu echter een glimlach om de
lippen van zijn vriend zag spelen, verzamelde hij
al zjjn moed©Lieve Wanda, ik heb den bezoeker
meegebracht naar wien ge mij gevraagd hebthet
zal je zeker pleizier doen," zei hij, wel is waar op
luiden, doch ietwat schuchteren toon.
Wanda sloeg nu hare oogon op, een paar bijzonder
mooie, vochtig schitterende, blauwe oogen Er sprak
zooveel onschuldige dweeperij en aan den anderen
kant ook zooveel hartstocht uit die blauwe oogen,
die gewoon schenen te zijn in, on bereikbare sfeeren
door zich te vereenigen, door de oneerlijken te
ontmaskeren in woord en geschrift en waar dit alles
vruchteloos bljjffe, dient de staat te helpen om
oneerlijke concurrentie te weren.
Een tweede struikelblok voor den handeldrij venden
middenstand is het credietwezen, waartegen ook
alleen door coöperatie is op te treden. En daarin
ligt niets onzedelijks samenwerking in dezen geeft
voor den neringdoende een betere positie en is als
het waro eene noodzakelijkheid geworden klagen
en kermen helpt niet, men moet zelf de handen uit
de mouw steken. Het crediet der noringdoeuden
wordt onderdrukt door niet contante betaling, en
maakt do koopers slechter, daar zij aanleiding geeft
tot nooit betalen of tot koopen boven zijn finaneiëele
krachten, terwijl niet zelden de goede betalers het
slachtoffer worden van de slechte. In Duitschland
en België zijn meermalen congressen gehouden,
waarop over crediet van gedachten is gewisseld en
als een der doeltreffendste maatregelen werd daar
geacht degenen, die misbruik maken van crediet,
te plaatsen op een te publiceeren lijst van slechte
betalers. Dit is wel een ingrijpende maatregel te
noemen voor de neringdoenden, doch als allen
samenwerkten, zouden de gevolgen daarvan voor
hen minder te vreezen zijn.
Coöperatie of samenwerking, die een nieuwe vorm
van bedrijf is geworden, leidt in dezen nog tot an
dere voordooien. Gezamenlijke inkoop geeft lagere
inkoopsprijzen, minder onkosten en meer zekerheid
voor goede waar. In België, waar groote magazijnen
zijn met afdeelingen voor verschillende artikelen,
leert de praktijk, dat in samenwerking heel wat
kracht schuilt.
Een overwegende vraag voor den neringdoende is
ook Hoe komt men aan bedrijfskapitaal
Wie geen waarborg kan geven uit zich zelf, en
daarom geen geld kan verkrijgen, zoeke weer hulp
in samenwerking. Veelheid van personen geeft cre
diet. Men richte daarom crediet-vereenigingen voor
neringdoenden en kleine producenten op, gelijk die
in Duitschland ree'ds in groot aantal bestaan en gelijk
de Faiffeissensche banken op landbouwgebied in ons
land al in menigte worden gevonden. Hot gaat Diet
aan, dat de leerlooier eerst betaald wordt, als de
schoenen zijn voldaan, die van zijn leder zijn ge
maakt, en toch gebeurt dit, waardoor kleine pro
ducenten in moeilijkheid geraken. Do econo
misch zwakken moeten daarom geholpen worden,
daar hun positie tegenwoordig ernstig wordt be
dreigd en kunnen zij zich zeiven niet helpen, dan
tredo de staat op om hen op weg te brengen en
zoolang te steunen, tot zij sterk genoeg zijn ge
worden om op eigen wieken te drijven.
Ten slotte spoorde Mr. D. zijn hoorders aan te
trachten een zelfstandige positie te verkrijgen, door
den Jan-Salie geest te laten varen en te worden man
nen van karakter, die bandelen zonder vrees, en
geestdrift voor hunne zaak aan den dag leggen.
De middenstand toch moet de kern der maatschap
pij zijn en blijven. Van den welstand daarvan hangt
de goede gang van de geheele samenleving af.
Na afloop dor voordracht word gelegenheid ge
geven den spreker nadere inlichtingen te vragen
of bemerkingen op het gesprokene in te brengen,
waarvan door enkelen werd gebruik gemaakt, in
hoofdzaak over de quaestie der borgstelling bij
leening van een coöperatieve crediet-vereeniging.
Het antwoord van spr. daarop was, zooals hij reeds
bad aangegeven, dat het moeilijk zal zijn voor een
aanvrager, om voor zijn persoon crediet te ver
te zweven en werd haar gezicht ontsierd door een
ietwat gepikeerde uitdrukking over het feit, dat
men haar gestoord had, maar dan deed zij haar
best om te glimlachen, stond op, maakte eene
bevallige buiging voor Rudolf en stak Herman
bare hand toe.
Voordat Herman zyn vriend aan haar kon voor
stellen, zei zij levendig©Ik vind het erg aardig,
dat u gekomen is In haar blik kon men duidelijk
lezen dus zoo ziet een dichter er nu uit.
©Hebt ge hot al geraden wien ik meegebracht
heb?" vroeg Herman.
©Ja zeker, den dichter der Veilcbenblütter,"
antwoordde zij snel en nam den vreemde aandachtig
op. Plotseling echter scheen zij het ongepaste van
haar gedrag te gevoelen.
©Neem me niet kwalijk, dat ik zoo onbeleefd
ben," zei zij, terwijl zij een kleur kreeg, ©maar ik
ben nog nooit in de gelegenheid geweest om een
dichter te leeren kennen en heb er tocb altijd zoo
naar verlangd. Poëzie is zoo iets heerlijks ik heb
altijd gedacht, dat een dichter er heel anders moest
uitzien dan alle andere meDSchen
©Ofschoon ik mezelf zeker niet als een dichter
mag beschouwen, is het toch een algemeen voor
komende opmerking, dat een persoonlijke kennis
making met dichters gewoonlijk erg tegenvalt en
vroegere bewonderaars tot het tegenovergestelde
krijgen, doch men leent ook niet aan een persoon,
maar aan de vereeniging, die blijft bestaan, terwyl
een tweede waarborg voor den leener gelegen is
in het aandeel, dat hij reeds ia de vereeniging heeft
iogebracht.
Een der tegenwoordigen verklaarde niet in te
stemmen met hetgeen door Mr. D. was gezegd
omtrent coöperatieve leenbanken, daar by deze te
hooge ronto moet worden betaald en toch nog
borgen worden gevraagd, en moeten die banken
bestaan door staatsinmenging, dan verliezen zij
bunne zelfstandigheid.
De voorzitter dankte Mr. D. voor zijne impo-
neerende rede en sprak den wensch uit, dat hjj
bereid zou zyn nogmaals voor de vereeniging op te
treden, ten einde nog andere punten, de handels
belangen betreffende, te bespreken.
Jl. Zaterdag werd alhier eene vergadering
gehouden van afgevaardigden der aangesloten ver-
eenigingen aan de Centrale vrijzinnige kiesvereeni-
ging in Noord- en Zuid-Beveland. Vertegenwoordigd
waren acht afdeelingen, waarvan die te Goes door
de heeren A. G. van Dijk en T. Joustra. De ver
gadering was belegd ter benoeming van drie be
stuursleden, in plaats van de beeron J. iV. Elenhaas,
D. J. v. d. Have on dr. Aaltszdie voor bunne
benoeming hebben bedankt. In bunne plaats werden
gekozen do heeren J. Welleman te Krabbendyke,
J Noteboom to 's-Heer Arendskerke en A. IV. van
Langeraad te Kolynsplaat.
Het reglement dor vereonigiDg, waarvan een
concept aan de afdeelingen ter beoordeeling was
toegezonden, werd in deze vergadering definitief
vastgesteld.
In ons nommer van den 13en dezer hebben
wij melding gemaakt van het adres van het bestuur
der Pensioanvereeniging van burgerlijke rijksambte-
naren aan de Tweede Kamer in zake do wetsont
werpen, ingediend bij Kon. boodschap van 22 Sept.
1903 no. 1.
Door de bemoeiingen van don heer H. J. van Lisin
specteur der Registratie en Domeinen alhier, beeft
een adres van adhaesie hier ter stede gecirculeerd
en is thans, geteekeud door 36 rijksambtenaren,
verzonden.
De heer M. Wagthovolontair ter secretarie
van Arnemuiden, wonende te Kloetinge, is benoemd
tot ambtenaar ter gemeente-secretarie van Amster
dam, met ingang van 1 April a. s.
Ovezand. Daar de lessen van het voorbereidend
Militair Onderricht met 1 Maart a. s. eindigen,
werd in de voorlaatste bijeenkomst van de aan dien
cursus deelnemende jongelieden, een schietwedstrijd
gehouden om een 10 tal prijzen, door den burge
meester en het gemeentebestuur van Ovezand daar
voor beschikbaar gesteld. Die prijzen werden toe
gewezen als volgt
le prijs inktstel Jan Vermue Jz. met 83 punten,
2e prijs Jan Vermue Mz., tabaksdoos met 82 pun
ten, 3e prijs Jan Maat, 50 sigaren met 81 punten,
4ï prijs P. de Jonge Wz., portemonnaie met 79
punten, 5e prijs J. Raas, pijpje met, 76 punten,
6e prijs M. Rijk, sigarenkoker met 72 punten, 7o
prys A. Kopmels, lucifersdoosje met 68 punten,
8e prys C. Kribbe, knipmes met 68 punten, 9e prijs
P. Raas, tabakspijp met 63 punten en 10e prijs
C. Boeij, tabakspijp met 62 punten.
Bij de uitreiking dier prijzen werd door den
burgemeester een korte toespraak gehouden.
doet overhellen."
©Neen, neen, er mogen op dat punt teleurstel
lingen voorkomen, maar dichters hebben toch heel
bizondere oogen" en zij keek hem niet zonder
bewondering in zijn schitterende bruine oogen.
©Je hebt gelijk, Wanda, het zyn bizondere
tnenschen," zei Herman, die toch ook een duit in
het zakje wilde doen, ©Rudolf ging ook als jongen
al zijn eigen weg en maakte op de schoolbanken
al gedichten."
©Beste Herman Een echte dichter maakt geene
gedichten," zei Wanda en er speelde een fijn glim
lachje om bare lippen.
©Waarom niet?" vroeg Herman en zijn eerlijk
breed gezicht nam een hoogst verbaasde uitdruk
king aan.
©Een dichter maakt geen gedichten, zij ontstaan
in zijne ziel," antwoordde Wanda aan haren aan
staande.
©Je weet wel, dat ik me met dergelijke spits
vondigheden niet inlaat," zei Herman, ©en dat
vele lezen zal je nog je hoofd op hol brengen",
voegde hjj er bijmaar die waarschuwing kwam
er aarzelend uit en hij waagde het niet zijne aan
staande aan te kijken. Dit was ook heel verstandig
van hem, want de minachtende blik, dien zij hem
toewierp, zou hem pijnlijk hebben aangedaan.
©We hebben u zeker op een zoor onzachte wijze
Kerknieuws.
Gereformeerde kerken in Nederland.
Bedankt voor Harlingen door ds. J. H. Donner
te Nieuwdorp.
Onderwijs.
De voordracht voor een onderwijzer aan do
school te Oud-Sabbinge bestaat uit de heeren
Van Bo sele te Zierikzee, De Jonge te Kruiningon
en Butler te Schoondijke.
Er waren 7 sollicitanten.
Ellewoudsdijk* Voor de vacante betrekking
van hoofd der school alhier hebben zich thans 13
sollicitanten aangemeld.
De minister van Binnenlandsebe Zaken brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat op 1 Mei 1904
by de Rijkskweekscholen voor onderwjjzera te
Nijmegen, Haarlem,Middelburg, Deventer, Groningen
en Maastricht en bij de Rijkskweekschool voor onder
wijzeressen te Apeldoorn 20 kweekelingen kunnen
worden geplaatst.
Nadere bijzonderheden vermeldt Staats-Ct. no. 43.
Rechtzaken.
Kantongerecht te Goes
In de zitting van 22 Februari 1904 zijn ver
oordeeld wegens
Ovevtred. leerplichtwet: M. K., K. H., te Rilland-
Bath, A. de S., J. W. F., J. H., te Wissenkerke,
P. v. H., J. A., te Krabbendijke, ieder tot f 1 b.
s. 1 d. b.P. M., M. v. d. H., G. v. K., te Waarde,
M. R., te Rilland-Bath, A. do B., J. F. N., A. V.,
te Krabbendyke, A. v. d. W., J. Z P. G., J. v. d. M.,
te Wissenkerke, ieder tot f 2 b. e. 2 d. h.A. M.,
VV. J. S., C. W. S., te Wissenkerke, M. v. H., te
Waarde, P. v. d. B., L. K., W. B., J. v. B., H.
v. N., P. H., M. v. H., te Kruiningen, ieder tot f 3 b.
s. 3. d. h.M. K. en L. H., te Wissenkerke, ieder
tot 2 m. f3 b. s. 2 m. 3 d. h.J. S., te Goes,
tot f 4 b. s. 3 d. h.P. M. Z., te Goes, tot f 5 b.
s. 4 d. h.Ph. Ph., te 's-Heer Arendskerke, J. W.,
te Ellewoutsdyk, ieder tot f 4 b. s. 3 d. b.M. V.,
te Goes, H. L., te 's-Heerenhoek, M. A., te Baar
land, P. M. D., te Ellewoutsdyk, ieder tot f 5 b.
s. 4 d. h.J. v. d. D., te Heinkenszand, tot f8 b.
s. 4 d. h.
Jagen zonder acte en verg.G. D., te Terneuzen,
tot 2 m. f 1 b. s. 2 m. ld, h., verb, verkl. bevel
uitl. geweer of f 1 s. d. h., verb, verkl. wulp.
Jajen zonder verg.: C. J. B. te Rilland-Bath,
tot 3 maal f 10 b. s. 3 maal 3 d. h. met toew.
beleed, partij f7 en fl b. s. 1 d. b.
In veld wild vervoeren zonder acte: C. J. B. te
Rilland-Bath, tot f10 b. s. 8 d. h., verb, verkl.
bevel uiti. 8 ha?,en of 8 maal f 1,30 s. 8 maal 1
d. b.W. B. te Rilland-Bath, tot f10 b. s. 3 d. h.,
verb, verkl. bevel uitl. 17 hazen of 17 maal f 1,30
s. 17 maal 1 d. h.
Met strik wild bemachtW. B. te Rilland Bath,
tot f5 b. s. 3 d. h., bevel verniet, strik.
Niet uit»l. pluimg-dierte in eens anders tuin laten
loopenM. Z. te Hansweerd, tot f2 b. s. 2 d. h.
Loopen over grond met verb toegangP. v. P.,
P. M., E. M., te Ierseke, ieder tot f i b. s. 1 d. h.
Sterkedrank verk. zond. verg.J. K. te Kruinin
gen, tot f 15 b. s. 5 d. h.
Schelpvisch rapen voet zeedijkN. H. te Krui-
uit de wereld uwer idealen opgeschrikt", zei Rudolf
om een andere wending te geven aan het gesprek.
©Ik lees Auerbacht's ©Frau Professorin", ant
woordde zij, ©en ik maak daar alweer uit op, dat
het in onzen tijd niet hot verschil in stand is, maar
het verschil in beschaving, waardoor de gevaarlijkste
mésalliances ontstaan. Een eenvoudig ontwikkeld
meisje zal aan de zijde van een buitengewoon ont
wikkeld man zelf niet gelukkig zjjn en haar echt
genoot niet gelukkig maken".
Zij had die woorden kalm en onverschillig uit
gesproken en haar blik rustte op den kastanjeboom
in welks licht groene bladeren de avonözm hare
gouden stralen deed spelen. Hinderde dat zonlicht
haar of had die gedachte haar zwaarmoedig go-
maakt Hare oogen werden vochtig.
Rudolf had die slechts al te duidelijke verklaring
niet noodig gehad het was onmiddellijk tot heiu
doorgedrongen, dat er tusschen die twee menschen
een kloof was, die niet meer gedempt zou kunnen
worden.
Horman had er geen flauw begrip van, dat Wanda
met hare woorden eene toespeling had gemaakt op
de groote vorwydering, die er tusschen zyne aan
staande en hem bestond. Hij was veel te ydel en
te zeer met zichzelf ingenomen om een verschil
in beschaving op te merken en haar bewondering
voor romans, haar buitengewone voorliefde voor
