1904, N°. 20.
Dinsdag 16 Februari.
91sle jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,2.5=
Afzonderlijke nomniers 5 cent.
Inzending van advectentsên vóoz* 2 uren op den dag der
uitgave-
De prgs der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel moer 10 ct.
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
OPROEPING.
Bij K. B. van 22 Januari 1904 no. 13 is bepaald,
dat zal worden opgeroepen, om in den wapenhandel
te worden geoefend de milicien-verlofganger
lichting 1900
van het 3o Regiment Veldartillerie to Breda,
van 7 Maart tot 2 April 1904
Engelbertus Verbeem.
Hij wordt opgeroepen om des namiddags vóór 4
uren tegenwoordig te zijn bij zijn Korps, worwaarts
hij zich rechtstreeks moet begeven. Bij niet-voldoe-
ning aan de oproeping wordt hij als deserteur be
handeld, on indieu hij niet op dea bestemden tijd
onder de wapens komt of niet voortdurend aan de
oefeningen deelneemt of wel achterlijk blijft in het
aanleeren vau den wapenhandel, wordt hij zooveel
langer onder de wapenen gehouden als de comman
dant noodig acht.
Goes, 13 Februari 1904.
De Burgemeester van Goes,
DE KONING KOOIJ.
Hereeniging?
Wij hebben reeds meermalen de hoop uitge
sproken, dat bij de eerstvolgende verkiezingen eene
vere8nigd liberale partij, aan éen parool gehoor
zamend, zou mogen optrekken naar de stembus,
omdat wij er van overtuigd zijn, dat de kracht,
uitgaande van eene hereenigd liberale party, de
kerkelijke meerderheid van heden zal doen ver
dwijnen.
Ook hebben wij toen doen uitkomen, dat het
eenigo struikelblok voor deze hereeniging is de
kiesrecht-quaestie. Indien het gelukt eene oplossing
te vinden voor doze quaestie, waarmee zoowel de
achterhoede der liberalen, als de vrijzinnig-demo
craten genoegen kunnen nemen, dan is het struikel
blok uit den weg geruimd. Want ander diep gaand
verschil bestaat er niet. Men mag een weinig van
gevoelen verschillen, omtrent sociale hervormingen,
over de richting waarin, en den tijd waarop deze
tot stand moeten worden gebracht, ten slotte zal
men het daaromtrent wel eens worden, elkaar daar
om niet in het haar vliegeu, d&arom niet van
elkaar scheiden. Er is zooveel wat vereenigt, de
denkbeelden omtrent grondwettige rechten en vrij
heden, onderwijs, vrijhandel, enz., dat men zich
alle moeite moest geven, om het over hot punt dat
verdeelt, eens te worden.
Daarom mag men het bejammeren dat in plaats
van naar hereeniging te streven, de strijd onder de
liberalen over deze quaestie voortduurt.
Iu de Tweele Kamer heeft prof. Drucker duide-
lgk verklaard, dat voor hem ui do zijnen geen pro
gram aannemelijk is, *waarop niet voorkomt de grond
wetsherziening om te komen tot toekenning van het
kiesrecht aan allen, die niet om overwegende redenen
van algemeen belang daarvan moeten worden uitgesloten
In het tijdschrift Onze Eeuw heeft mr. v. Houten
deze verklaring aangemerkt, als het geven van »de
geheele hand" aan de sociaal-democraten, die zich
voorstellen, »beter dan door stakingen het gezag
in handen te kunnen krijgen door allemanskiesrecht".
En de schrijver vraagt dan, of Drucker en Borgesiu
welke laatste niet wel reeds, zooals de eerste, de
geheele band aan het »allemanskiesrecht voor rijk,
provincie en gemeente" gezegd wordt gegeven te
hebben, maar toch ook bereids den vinger heeft
toegestoken, zich nu werkeljjk er mede vleien, dat
met dit shibboleth de Kuyperiaansche meerderheid
zal kunnen worden verdreven Indien ja, dan ver-
keeren zij, naar des heeren van Houtens stellig
oordeel, in eene ^groteske dwaling". Zijns inziens
is »de eenige kans op eene liberale meerderheid,
dat eerlijk, zonder voor goed, van verdere uitbrei
ding van kiesrecht bij de maunelijke bevolking
wordt afgezien". »Wie dit", schrijft hg, »niet doet
om de vele goede redenen, die er voor pleiten, moge,,
het doen, omdat hij toch niet met het hoofd door
den muur kan loopen. De liberale vaan kan slechts
overwinnend zijn als allen gezamenlijk gaan strijden
voor de zaken waarover zij het eens zijn of eens
kunnen worden, omdat er overeenstemming is ton
aanzien van het einddoel".
Is dit juist, dan is nu reeds alle kans op een
gemeenschappelijken stembusstrijd links, tegen den
gemeenscbappelgken vijand verkeken.
Maar is zijne voorstelling dus vraagt profes
sor Oppenheim in de Prov. Oron. Ct. in een opstel
getiteld: Onmogelijke Samenwerking? van zaken
onaanvechtbaar Is voor de niet bg de vrijzinnig
democraten of liberale unie aangesloten liberalen
elke verdere" uitbreiding van kiesrecht bij de man
nelijke bevolking uit den booze Is bg hen de
tegenstand tegen, nieuwe grondwetsherziening niet
het oog op het kiesrecht zóó diep geworteld En
wat het voornaamste iswordt door Drucker en
zijne groep, wordt door de commissie, die de liberale
unie omtrent bet kiesrechtvraagstuk beeft voorge
licht, het ^allemanskiesrecht" verlaagd of zelfs
aanbevolen
Om met de laatste vraag te beginnen zoowel
de, in de Kamer afgelegde, verklaring als het vrij
zinnig-democratisch voorstel tot grondwetsherzie
ning zijn daar om van het tegendeel te overtuigen.
Vau toekenning van kiesrecht »aan allen, die niet
om overwegende redenen van algemeen belang daarvan
moeten worden uitgesloten,11 van anders niet, is in
hunne verklaring gesproken. En in hun voorstel
tot grondwetsherziening wordt, behalve van de ver
plichte uitsluitingen, gewaagd van de bevoegdheid,
die do wetgever moet hebben om o. a. ben van
de stombus te wereü, bij wie, hetzij wegens her
haald willekeurig verzuim in de vervulling van
staatsburgerlijke verplichtingen, of wegens volkomen
maatschappelijke onzelfstandigheid het kiesrecht niet
veilig is. Is dat a/femansstemrecht
En de grondwetsherziening, die de vrgzinnig-
democraten eischen Eilieve, zij is in den eigen
gedachtengang van mr. Van Houten oven zeer noodig.
Hij wil van verdere uitbreiding van kiesrecht bij
de mannelijkebevolking niet hooren. Op het ge
cursiveerde woord valt de klem. Ook in verband
met hetgeen in zijne studie over den rechtstoestand
van de vrouw wordt opgemerkt, is geene andere
opvatting mogelijk dan dat haar kiesrecht in be
ginsel zijne sympathie heeft. Welnu aan het binnen
treden daarvan valt zonder grondwetsherziening niet
te denken. Zoodat althans over do noodzakelijkheid
daarvan, met het oog op het kiesrecht, overeen
stemming is zelfs tusschen hem en de groep die
hij bestrijdt. En dat de liberalen »voor goed" van
verdere uitbreiding van kiesrecht voor de mannelijke
bevolking afkeerig zouden zijn, is met de feiten
evenmin in harmonie als met het liberaal beginsel.
Maar dan volgt uit dit alles, dat het, wel verre
van volstrekt noodzakelgk, uiterst bedenkelijk en
voor de tot stand brenging der hereeniging beslist
vernietigend zoude zgn een eisch te stellen, van
welken men op de vingers kan narekenen, dat bg,
na hetgeen is gezegd en verklaard en ingediend,
niet kan worden toegegeven
Het komt ons voor dat de woorden van mr.
Oppenheimals men het groote doel van eene her
eeniging der liberale partij met het oog op den
eerst kom en den stembusstrijd voor oogen houdt,
meer bevorderlijk zijn aan dat doel, dan de strijdlus
tige en alle toenadering afsnijdende zinnen van
mr. Van Houten.
GOES, 15 Fe'or. 1904.
In ons vorig nommer komt een verslag voor
van eene vergadering, gehouden op uitnoodiging
van het bestuur der afd. Vlissingen van den Bond
van Militairen en oud-Militairen dit moet zijn:
van Miliciens en oud-Miliciens.
Donderdag word te Rotterdam eene vergade
ring gehouden van tabaksfabrikanten uit Zuid-
Holland en Zeeland, waarin besloten werd do te
verwachten verhoogde belasting op tabak te be
strijden en de verschillende daartoe dienstige maat
regelen besproken werden. Er werd een bestuur
gekozen, dat zich in verbinding zal stellen met de
reeds bestaande eomité's.
In de maanden Juli en Augustus en zoo noo
dig in de eerste dagen van September zal examen
worden gehouden voor toelating van jongelieden
als cadet bg do Koninklijke Militaire Academie te
Breda.
In de maanden Juli en Augustus e.k. zal een
examen worden gehouden voor toelating van jonge
lieden als cadet bij de Cadettenschool te Alkmaar.
Voor nadere inlichtingen verwijzen wij naar do
St. Ct. van Zaterdag j.l.
Volgens het Hbld. onderhandelen de betrok
ken spoorweg- en stoomvaart-maatschappijen over
wijziging der vrachtprijzen voor reizigers tusschen
Engeland en Duitschland en zou de Great Eastern
Railway een dienst op Zeebruggo willen openen,
zoodra de zeehaven van Brugge gereed is. Men
vermoedt, dat dan het reizigersverkeer tusscben
Engeland en Zuid-Duitschland, dat nu nog grooten-
deels over Vlissingen plaats heeft, wel gedeeltelijk
naar Zeebrugge en Ostende zal worden vorplaatst.
Dan zou aan Vlissingen groot nadeel worden toe
gebracht een nieuwe slag dus voor de Maatschappij
»Zeeland".
Aangedrongen wordt op het nemen hier te lande
van gelijke maatregelen.
Nieuwdopp. Het vereenigingsleven komt hier
meer en meer tot bloei. In den loop van het vorige
jaar werden opgerichteene wenrbaarbeids(scbief)-
vereenigingeene zangvereniging op christeljjken
grondslag; eene christelijkejonge-doebterenvereeïri-
gicg en eene anti-revolutionaire kicsvereeniging.
Bovendien stelden eenige personen pogingen in
het werk, om eene onderlinge varkensverzekering
tot stand te brengen. In de vergadering van Don
derdagavond werd dit doel bereikt en een vijftiental
leden meldden zich aan. Als bestuursleden dezer
dorpsvereeniging »Onderlingo hulp" werden gekozen
do heeren B. de Jager tot voorzitter, A. Baljé tot
secretaris en A. Polderdijk tot penningmeester.
Men schrijft ons uit Hoedekenskerke i
De volgende kwestie is op't oogenblik aanhangig
bij de waterschappen Hoedekenskerke" en »Baar-
land". Door den Hoofd-Ingenieur van den prov.
waterstaat in Zeeland is opgemerkt, dat dijkpaal 0
van Baarland niet op het punt wordt aangetroffen,
waar de kruinen van de zeedijken van de water
schappen Baarland" en »Hoed-'kenskerke" aan
elkander sluiten, doch ongeveer 100 M. verder
voorwaarts op den zeedgk van Hoedekenskerke.
Naar deze schgnbaar abusieve plaatsing der dijk-
palen onderzoek doende, bleek den Ingenieur, dat
deze plaatsing geen vergissing is, doch dat werke
lijk bij dijkpaal 0 aanvaDgt do zeedijk, in onder
houd bg het waterschap Baarland", zoodat dit
waterschap ruim 100 M. lengte zeedijk onderhoudt,
die alleen dient tot beveiliging van het waterschap
^Hoedekenskerke". Deze regeling is het gevolg van
een overeenkomst van 1 Sopt. 1716 tusschen de
waterschappen ^Hoedekenskerke" eh »Baarland",
neerkomende op 't volgende
Het waterschap Baarland" heeft te onderhouden
het gedeelte zeedijk aan bot waterschap Hoede
kenskerke", voor zooverre dit ligt op het gebied
van Baarlands ambacht, d. i. over 26 a 27 roeden
en dat voor dit onderhoud Hoedekenskerke betaalt
aan Baarland jaarlijks 5 ponden Vlaamsch, terwijl
Baarland tevens geschot kan heffen van den Vijf-
zoodijk en do landen daar benoorden in Baarlands
ambacht gelegen, ter oppervlakte van 33 gemeten
27 roeden, doch daarentegen het waterschap Hoede-
kenskerke voor de afwatering dezer landen, tot
Baarlands ambacht behooronde, doch gelegen in het
waterschap Hoedekenskerke, een bedrag ontvangt
van 13 ponden Vlaamsch, zoodat ten slotte het
waterschap Baarland jaarlijks aan het waterschap
Hoedekenskerke heeft uit te keeren f 48.
Deze regeling heeft tot nu toe gegolden en klaar
blijkelijk vindt ze haar aanleiding in de grens
tusschen de ambachtsheerlijkheid Baarland en de
ambachtsheerlijkheid Hoedekenskerkedie gelegen is
op «enigen afstand noordwaarts van den dijk, die,
aansluitend aan den zeedijk, het waterschap Baarland
van dat van Hoedekenskerke scheidt. Tot nu schijnt,
deze regeling tot geen moeilijkheden aanleiding te
hebben gegeven. Te verwachten is echter, dat deze
moeilijkheden Diet zullen uitblijven, wanneer dit
oevergedeelte nabij de aansluiting van de beide
waterschappen, zooals te vreezen is, in de naaste
toekomst schade zal gaan ondervinden van deu stroom
aantal en wellicht kostbare werken noodig worden
en bet gewenscht is en regelmatig moet worden
geacht, dat ieder der waterschappen het beheer
voert en belast is met het onderhoud van den
zoedijk en den daarvcor gelegen oever, voor zooveel
daardoor het waterschap wordt beschermd.
Door Gedeput. Staten van Zeeland zijn de water
schappen Baarland" en ^Hoedekenskerke" hiermede
iu kennis gesteld en zgn de betrokken Besturen
uitgenoodigd om dezo kwestie afdoende te regelen.
Heinkenezand. Met ingang van l Maart 8. s.
is als wagenlichter bij de Staatsspoorwegen te Vlis
singen aangesteld dhr. Joh. Hollestellethans smids
knecht alhier.
Waarde. Vrijdag jl. werd alhier in een der
schoollokalen de algemeene vergadering gehouden
van de werkliedenvereniging ^Onderlinge Hulp",
die bijgewoond werd door 30 leden en begunstigers.
Uit de rekening van don penningmeester bleek, dat
de inkomsten bet afgeloopen kalenderjaar hadden
bodragen f 454,20 en de uitgaven f 51,95, zocdat
bet goed slot bedraagt f 402,25.
Aan 10 zieken was uitgekeerd de som van f51,02 1/3.
flet aan de beurt van aftreden zijnde bestuurslid,
dhr. M. Allewijnwerd herkozen.
Met 17 tegen 13 stemmen werd besloten voortaan
geen gebruik te maken van het schoolgebouw om
te vergaderen, doch zulks te doen in een herberg.
Een voorstel om alsdan 5 cent per persoon uit de
kas te verteren werd verworpen.
De vereeniging telt thans 30 leden en 24 be
gunstigers.
Wolfertsdijk. Zaterdagmiddag jl. werd de ver
gadering gehouden, waarin van gedachten zou ge
wisseld wouden over do oprichting eener onderlinge
werkliedenverzekoring tegen ongelukken in hit land
bouwbedrijf. Opgekomen waren 27 gebruikers van
gronden voor het meereDde«d b^heo.v^nde tot de
grootere landbouwers. Do voorzitter van Land
bouw en VeeteeR," de heer (7. Zuijdweg, opende
met een enkel woord de vergaderingen gaf daarna
hot woord aan den beer J. Koert, om bet rapport
der commissie van onderzoek to bespreken en toe
te lichten. Hij gaf eerst aan, hoe particuliere maat
schappijen verzekeringen sluiten en hoe de onge
vallenwet de zaak der verzekering in andere bedrijven
heeft geregeld. Daarna werd begprokeu, hoe de
commissie meont, dat gevoegelijk onderling kan te
werk worden gegaan. Uit de over de verschillende
onderdeelen gehouden discnssiè'n bleek, dat de aan
wezigen over het geheel instemden mot de betaling
Daar bet aantal H.A. bouwland in gebruik, waarbij
3 H.A. weiland gelijk wordt gesteld met 1 H.A.
bouwland uit te keeren naar een vast bedrag van af
30 ct. tot f 1 naar gelang van den leeftijd, onver
schillig welk loon tijdens het ongeluk wordt ge
noten do verschillende uit keeringen naar denaard
van het ongeval de verdeeling der deelnemers in
4 klassen naar gelang van het gevaar enz.
Na voorloopige vaststelling dezer onderdeelen,
werd aan elk der aanwezigen gcraegd ot hij ork
wenschte toe te treden. 23 gaven een bevestigend
antworrl. Daarna word goedgevonden een com
missie te benoemen van 5 leden om statuten te
ontwerpen. De heeren J. KoertP. Koeman en J.
Lindenberghlid der commissie van voorbereiding,
werden bg acclamatie benoemd, en bg stemming
do heeren K. van der Slikke en J. M. Houterman.
Het laat zich aanzien, dat binnenkort de eerste
Zeeuwsche en misschien wel de eerste Nederlsndscbe
onderlinge verzekering tegen ongelukken in het
landbouwbedrijf is opgericht. De voorloopige deel
nemers brachten 891 H.A. bijeen.
Kolijn&plaat. In de vergadering van ingelanden
van den Nieuw-Noord-Bevelandpolder, Vrijdag 11.
ten gemeentebuize alhier gehouden, werd wegens
periodieke aftreding van den dijkgraaf J. de Loof'
alhier de volgende voordracht opgemaakt lo can-
didaat dhr. J. de Loof, 2e cand. dhr. A D. Snoepf
3e cand. dhr. P. K. Booneallen alhier.
Ciortyene. Vrijdag is tot lid van den gemeente
raad gekozen, bij enkele candidaatstelling, de beer
A. G. C. Danckaerts, zoon van het afgetreden lid
A. V. Danckaerts. (De Zeeuw).
Wissekerke. In dej 1. Vrijdag gehouden raads
vergadering waren alle leden tegenwoordig.
Bij den aanvang werd het nieuwe lid, de heer
Kieuwdorp, beëedigd en door d<n voorzitter geluk
gewenscht.
Naar aanleiding van do voorgelezen notulen dpelde
de voorzitter den klagers in de vorige raadsver
gadering mede, lo dat de te hooge beschoeiing in
den veerweg is weggenomen 2o dat zgn voornemen
is aan de Noordzijde van het wegje van H. v. d.
Haas een voetpad te doen afpalen 3o dat de toe
stand laDgs de huizen te Geeisdijk is verbeterd, en
4o dat voor hot harde rijden op de hoofdpunten
der gemeente waarschuwingsborden geplaatst zijn.
Onder du ingekomen stukken komt 0. a. voor, eene
opgave van L. G. Overbeeke van vervoerde passa-
g ei-s door zgn omnibus-dienst in 1903, waaruit
blijkt, dat tusschen Wolfaartsdijksehe Veer en Goes
met tusschenstations v. v. zijn vervoerd 5841 per
sonen.
Daarna werd aan de orde gesteld de benoe
ming van 12 leden voor de drio Commissien
tot wering van schoolvrr/uim in deze gemeente.
Herkozen werden de beuren A. T. C. Swenne
C. N. v. d. Heijde en P. den Boer voor bet dorp
J. L. Ma>cusseA. Heule en Abr. Abrahamse voor
Kampei land en M C. Mot, P. Willem senJ. J.
VerhulstfC. Heijboer en C. Dekker voor Geersdijk.
In de vacature, wegens het niet meer in aanmerking
willen komen van dhr. Adr. de Nooijer, werd go-
kozen dhr. P. de Pree, voor Kamperland.
Daarna kwaju in behandeling een voorstel van
het raadslid Schippers, om bet aantal armverzorgers
voor het burgerlijk a'tiibestuur te brengen van 2
op 4, n.l. nog 1 te Geersdijk en 1 te Kamperland.
Na toelichting van dit voorstel door deu voor
steller en na inlichting door den voorzitter, dat bij
aanneming van dit voorstel het reglement ge
wijzigd zou moeten worden, terwijl eene aanstaande
wijziging der armenwet zulks weer noodzakelijk
kan maken, werd door den voorsteller ten slotte
zgn voorstel ingetrokken.
(Dat anders eene reglementswijziging voor dezen
tijd niet overbodig zoude zgn, bewijst wel de vol
gende door den voorzitter uit het reglement van
1856 geciteerde bepaling: te benoemen in of
uit den gemeenteraad en van den Hervormden
godsdienst'1. Corr.)
Daarop werd met algemeene stemmen besloten
aan dun onderwijzer A. P. L. Snijder voor bet g"ven
van gymnastiek-lessen aan scbooljong'-ns over 1993
eene gratificatie te verleunen van f 30.
Met algemeene stemmen werden daarna beschik-
