1904. N°. 6.
Donderdag 14 Januari.
91s"' jaargang.
25 FEUILLETON*
Van Verliezen en Vinden.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavond,
uitgezonderd op feestdagon.
Prfjs por kwartaal, zoo binnen als buiten Goe«, 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending van advertentie» vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
BS directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 rogels 1,berekend.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Uitgave van de Naaml. Yennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
GOES, 13 Jan. 1904.
Men meldt uit Vlissingen aan de Tel.
Bij een onderhoud, dat ik had, met een met de
zaken der Maatschappij ^Zeeland" goed bekende,
verkreeg ik enkele inlichtingen, waaruit mij bleek,
dat bet jaar 1903 als een zeer gunstig voor de
Maatschappij kan worden aangeteakend. Er werden
toch 104.060 reizigers vervoerd, terwijl de opbrengst
van bet goederenvervoer zeer is vooruitgegaan. De
zuivere winst, die over 1902 reeds f290,000 be
liep, moet dan ook voor het jaar 1903, in welk
jaar verder doorgevoerde bezuinigingen op de exploi
tatie de extra-uitgaven konden Doutraliseeren, ge
noemd bedrag ruim overtreffen.
Wanneer men dezen toestand vergelijkt bij dien
van slechts enkele jaren geleden, toen de Maat
schappij ♦Zeeland" schier van jaar tot jaar achter
uitging, moet men zich verheugen, dat zoo gunstige
kentering nog bijtijds is ingetreden.
De ontvangsten zullen zeker, door vermeerderd
goederenvervoer, als de afgebrande pier te Queens-
borough zal zijn herbouwd, en verder door het
nemen van doeltreffende maatregelen, nog verbeterd
kunnen worden.
De minister van Waterstaat behoeft dan ook,
wanneer hij de Maatschappij voor het enorme post
vervoer een betere betaling geeft, zooals onlangs
den minister in de Tweede Kamer werd aanbe
volen, niet ongerust te zijn, dat die gelden aan de
obligatiehouders zullen ten goede komen daarvoor
kan de Maatschappij ♦Zeeland" thans gelukkig zelve
ruimschoots zorgen.
Tot 2en klerk ter secretarie te lorseke is
benoemd dhr. J. J. Sipsma aldaar.
Naar Het Volk mededeelt lijdt de heer Van
Kol aan hardnekkige slapeloosheid tengevolge van
oververmoeienis, zoodat hij gedwongen ie eenige
rust te nemen en van alle heel of half beloofde
spreekbeurten af te zien. Brieven enz. bereiken hem
voorloopig niet.
Borsele. In de Maandag gehouden Raadsver
gadering werden do begrootingen van 1903 en 1904
gewijzigd o. a. voor nieuw rijswerk op de scheeps-
gaten der haven en voor de verhoogde jaarwedde
van den veldwachter. Door af- en overschrijving
voorzag do Raad in de noodige credieten.
Daar slechts de helft van het gevraagde rente
loos voorschot voor de begrinding van een deel
van den Jorjane- en Monsterweg, loopende van den
Prov. steiger naar het dorp 's-Heerenhoek, is toe
gestaan, besloot de Raad voor het verschil tusschen
renieloos voorschot en kosten begrinding eene geld-
leening aan te gaan.
De slechte toestand van een deel van den Wol-
faartsweg, leidonde van het dorp Borsele naar het
oude overzetveer, gaf den Raid aanleiding het be
trokken vak afdoende te verbeteren door bezanding,
indien daarvoor goedkouring van heeren Ged. Staten
kan worden verkregen. De kosten zijn geraamd
op f 300.
's-Gravenpolder. In do Maandagavond ge
houden jaarvergadering van net musschengilde deed
de secretaris-penningmeester rekening en verant
woording over 1903. De ontvangsten bedroegen
f39,48 Vb, de uitgaven f22,25; zoodat een goed
slot bleef van f 17,23 Vs- Totaal zijn door de leden
ingeleverd 3475 musschen, waarvan door het lid
L. Hoekman 800, die daarvoor een extra-premie
Roman van Gerhard Stein.
Heydemann beviel het steeds beter bij de *Dag-
bode" en niet dan met schrik dacht hij er aan, dat
mevr. Driessen hem wel gauw eens weer bij zich
zou vragen. Het werk voor deze courant nam hem
zóó in beslag, dat hij niet dan met opoffering van
zijnen rusttijd voor haar zou kunnen werken. Eiken
dag vreesde hij weer werk van haar te zullen krij
gen. Dag na dag verliep echter en mevr. Dries
sen liet niets meer van zich hooren. Zo scheen in
den laatsten tijd niet meer te schrijven. Des te ijve
riger legde hij zich echter op zijn werk toe. Hij
deed alle mogelijke moeite om vooruit te komen.
Langzamerhand leerde hij ook de andere redacteurs
kennen en kreeg weldra meer opdrachten.
Hij dacht nauwelgks meer aan het gestolen geld.
Hij had het niet meer noodig en gaf do mogelijk
heid op het eens terug te krijgen. Bohne alleen
herinnerde hem er aan, maar hij hoorde diens me-
dedeelingen met Ie grootste onverschilligheid, ja
soms pngeduldig aan.
ontving en tot koning van 't gilde werd gepro
clameerd.
't Gilde bestaat nu 15 jaar besloten werd dit
feit in een volgende vergadering eenigszins feeste
lijk te herdenken. In 't bestuur kwam geen ver
andering.
Heinkenszand. Tot het brengen van eene
hulde aan H. M. de Koningin-Moeder bij gelegen
heid van baar 25-jarig zijn in Nederland, heeft
zich alhier eene commissie gevormd, bestaande uit
de heeren burgemeester (voorzitter), J. Braamse
J. SteketeeJ. J. KammersW. van den Dries
en van Iwaar den.
Ontwerp-Arbeidswet.
Bij de Tweede Kamer is ingekomen het ontwerp,
houdende ^bepalingen ter bescherming van den
Arbeid."
Het is een zeer lijvig ontwerp, niet minder dan
444 artikelen bevattende en gaat vergezeld van
eene zeer uitvoerige memorie van toelichting, 92
pagina's folio beslaande. Verder is er bijgevoegd
een overzicht van wettelijke bepalingen in het
buitenland betreffende verschillende onderwerpen,
die bij dit ontwerp zijn geregeld.
Zooals men weet zijn reeds in 1889 hier te lande
bepalingen vastgesteld, ten einde overmatigen en
gevaarlijken arbeid van jeugdige personen en vrou
wen tegen te gaan en in 1895 zijn er regelingen
getroffen ter beveiliging vaD arbeiders in fabrieken
en werkplaatsen.
Het ontwerp, dat thans is ingediend, vat deze
beide wetten Arbeidswet en Veiligheidswet
samen en vult ze aan met nieuwe bepalingen. Het
doel dezer regeling is volgens de memorie van
toelichting het volgende
Daarover, dat het arbeidsvermogen in den boezem
der natie, zonder bescherming van Overheidswege
aan "zichzelve overgelaten, schade lijdt, bestaat thans
weinig verschil van gevoelen meer. De ontwikke
ling der nijverheid door de aanwending van natuur
krachten, do vondsten der scheikunde en de samen
voeging van groote kapitalen, deed baar zoo reus
achtige en gevaarlijke afmetingen aannemen, dat
het arbeidsvermogen van een zeer aanzienlijk deel
dor werklieden voor goede instandhouding en ont
wikkeling geen genoegzainen waarborg meer kan
vinden, noch in eigen voorzichtig beleid, noch in
de voorwaarden bij het beschikbaar stellen van den
arbeid te bedingen. Al moge dit bij geheel normaio
bedrijven voor normale volwassen arbeiders nog
tot op zekere hoogte mogelijk zijn, noch de jongeren
in jaren, noch de vrouwelijke werklieden, noch de
volwassen mannen in abnormaal gevaar met zich
brengende bedrijven, zijn, zonder ruggesteun van
de wet, in staat om de scbade, die dreigt, af te
weren. Het is uit dien hoofde een onloochenbare
eisch, dat de Overheid hier nader tusschenbeiden
trede en zoowel over hen, die subjectief in abnor-
malen toestand verkeeren, als over heD, die in
objectief abnormale bedrijven werkzaam zijn, haar
schild ter bescherming en ter beveiliging opheffe.
Dit is noodzakelijk èn met het oog op de thans
levende arbeiders, èn niet minder met het oog op
de gezonde levenskracht van het opkomend en toe
komstig geslacht."
De stof voor het nieuwe ontwerp is verdeeld iü
negen hoofdstukken.
Hoofdstuk I behelst Algemeene bepalingen", de
omschrijving van hetgeen door »arbeid", ♦arbeiders",
Doe er maar geen moeite meer voor", zeide
fleydemanD, toen Bohne hem eens vertelde hoe goed
hij reeds bevriend was met Krtiger en dat het nu
niet lang meer zou duren, dat de schurk ontmas
kerd zou worden.
»Ik zal de zaak zoo lang mogelijk vervolgen
riep Bohne uit.
»'t Is toch immers alles te vergeefsch", hernam
Heydemann, het geld is weg en ik zal het wel
niet terug krijgen. Er is mij overigens ook niets
meer aan gelegen.
»U niet, mijnheer Heydemann, maar mij des te
meer. Ik wil mijn tienduizend mark verdienen".
»Nu", zei Heydemann spottend, >een man, die
over millioenen kan beschikken, wat geeft die nu
om tienduizend mark
♦Millioenen vroeg Bohne verbaasd, ♦hoe be
doelt ge dat
Dat is u*'nu al weer vergeten", zei Heydemann
lachend, >de groote courant van de miilioenen-ven-
nootschap".
Een courant? Welke courant? Nu ja..." er
kende hij eindelijk, maar die tienduizend mark is
baar geld".
»Ik geloof niet, dat gij dit geld ooit zult krijgen,"
zeide Heydemann schouderophalend.
Hij verdiepte zich weer in zijn werk en vergat
♦fabrieken of werkplaatsen", »winkel", enz. enz.
wordt verstaan (artt. 119).
Hoofdstuk II handelt over »de in leer zijnde per
sonen" en regelt dus de leerling-overeenkomst (artt.
20—61).
Hoofdstuk III regelt den ♦arbeid, die door be
paalde personen niet mag worden verricht", (artt.
62—73) en bestaat dus hoofdzakelijk uit de arti
kelen der bestaande Arbeidswet.
Hoofdstuk IV handelt over ♦beveiliging bij den
arbeid" (artt. 74232) en is dus het uitvoerigste
do artikelen der Veiligheidswet en van de Kon.
Besluiten op die wet berustende, zijn «r al dan niet
gewijzigd of aangevuld in overgenomen, nl. wat
betreft de eerste afdeeling, die op fabrieken en werk
plaatsen betrekking hetft (^bouwwerken" worden
uitgesloten Zij geven eerst de bepalingen ten be
hoeve van eiken arbeider en in par. 2 die ten be
hoeve alleen van jongens, meisjes of vrouwen. De
tweede afdeeling (artt. 224—232) geeft voorschriften
buiten fabrieken en wel lo. ten aanzien van winkels
en apotheken en 2o. ten aanzien van het lossen en
laden van schepen.
Hoofdstuk V bevat ^bepalingen van bijzonderen
aard" o. a. omtrent nadere voorschriften bij be
drijven, beroep tegen voorschriften, vrijstellingen,
het oprichten van fabrieken en4 aangiften van onge
vallen (artt. 233—265).
Hoofdstuk VI regelt de ♦beperking van den ar
beidsduur"lo. voor jongens, meisjes en vrouwen;
2o. voor »mannen bij nachtarbeid en in voor de
gezondheid schadelijke bedrijven", bepaaldelijk voor
bakkerijen 3o. voor mannen in winkels, ♦waarom
trent de Gemeenteraad voorschriften kan vaststel
len" 4o. personen, werkzaam bij een openbaar
middel van vervoer (art. 266—360). De tweede
afdeeling regelt, voorloopig, de Zondagsrust (artt.
361—368).
Hoofdstuk VII regelt het toezicht, hoofdstuk VIII
bevat de strafbepalingen, hoofdstuk IX de slotbe
palingen.
Tweeërlei is in het ontwerp bepaald ten aanzien van
personeel, hetwelk in winkels werkzaam is. In de
eerste plaats wordt voorgeschreven, dat aan het
bedienend personeel gelegenheid om te zitten moot
worden verschaft. Daarnaast zijn voorschriften op
genomen met betrekking tot den werktijd van jon
gens, meisjes en vrouwen, die in een winkel werk
zaam zijn. Eindeljjk is de mogelijkheid geopend,
dat ook ten aanzien van mannen bepalingen van
soortgelijke strekking kunnen worden vastgesteld.
Wat de leerliDg-o vereen komst betreft, verstaat
de wet onder man of vrouw degenen, die boven de
17 jaar zijn, onder jongens en meisjes degenen, die
beneden dien leeftijd zijn. Bij algemeenen maatregel
van bestuur wordt vastgesteld welken arbeid per
sonen beneden 17 jaar niet mogen verrichten. Een
jongen of meisje wordt leerling door het in wer
king treden van een leerovereenkomst, die niet kan
worden gesloten dan met een hoofd of bestuurder
aan wion een vergunning is verleend. Deze ver
gunning wordt telkens voor een jaar verleend door
den burgemeester, na advies van een commissie,
die door Ged. Staten wordt ingesteldkinderen
beneden 13 jaar mogen geen arbeid verrichten. Dit
geldt niet voor kinderen, die aan boord van schepen
wonen.
Wat den arbeidsduur betreft, mogen jongens,
meisjes en vrouwen niet langer dan 10 uur per
etmaal, gehuwde vrouwen 's Zaterdags niet langer
dan 8 uren werken. Voor aan de gezondheid scha
delijke bedrijven kan het aantal werkuren op 7,
het geld, hij gevoelde zich verruimd, nu bij werk
had en in zijn levensonderhoud kon voorzien.
Van tijd tot tijd hield hij echter op met schrij-
von, legde de pen neer en zag naar buiten in do
blauwe lucht, in het onbekende. En dan zag hij in
zijne gedachten de gestalte van een jong meisje
voor zich, een meisje met donker haar, donkere
oogen en een ernstig gezicht de gestalte van
Editb. En altijd en altijd weer dacht hg aan haar
met een steeds grooter wordend verlangen. Hg ver
langde er naar, baar te zien en toch ging hij de
beide zusters niet opzoeken. lederen dag, wanneer
hij van het bureau kwam, wilde bij wel aan de
deur op de eerste verdieping kloppen. Hij mocht
daar immers zoo vaak komen, als hij wilde ja, hg
scheen zelfs ondankbaar, donr nu niet meer te komen.
Maar een vaag gevoel hield hem terug. Onwil
lekeurig bleef hij aan de deur staan, wanneer hij
's morgens wegging.
Eens op een morgen diende het toeval hem.
Juist op het oogenblik, dat hij wilde uitgaan,
ontmoette hij Editb, die ook juist uit wilde.
Hg bloosde van verlegenheid en blijdschap. Ze
groette hem vriendelijk en beiden gingen tegelijk
de trap af
Toon ze op straat waren gekomen, bleef ze een
oogenblik staan.
8 en 9 uren per etmaal worden bepaald ook kan
de vergunning tot 11 uren per etmaal worden vor-
strekt door den minister. Mannen, die nachtar
beid verrichten, mogen niet langer dan 11 uren
per etmaal werken; ia broodb&kke'rijen
eveneens niet moer dan 11 uren per etmaal.
Voor ton hoogste twee etmalen par week, maar
voor niet moer d»n 60 etmalen in een kalenderjaar
mag hot aantal werkuren echter in sommige ge
vallen 131/2 en 16 uur bedragen.
In een broodbakkerij mogen mannen tusschen
9 uur namiddag en 5 uur des voormiddags niet
werkzaam zijn.
's Zondags mag geen arbeid worden verricht.
Voor personen, behooronde tot een kerkgenootschap
of een godsdienstige vereeniging, die den weke-
lijkschen rustdag niet op een ZoDdag vieren, moet
op een daarvoor bepaalden werkdag, een rustdag
worden gegeven.
Bij groote noodzakelijkheid kan door den minister
vergunning tot Zondagsarbeil gegeven worden.
Alvorens het ontwerp in te dien«n, zijngelijk
bekend is daarover de Kamers van Arbeid en
die van Koophandel en Fabrieken gehoord. De
minister deelt mede, dat over het algemeen het
oordeel der Kamers gunstig was en dat het ver
langen werd uitgesproken een regeling, als in het
ontwerp vervat, tot stand te zien komen.
Kunst en Wetenschap.
De Nachtioacht. Onze kunstliefhebbers krijgen
gelegenheid om hun liefde voor de kuDst te toonen
in klinkende munt. Zooals men weet, hangt nog
steeds Rembrandt's beroemde, schilderij ♦de Nacht
wacht" verkeerd op 't licht. Er zijn proeven geno
men, met dit gevolg dat men tot de conclusie kwam,
dat voor de nachtwacht een eigen zaal moest wor
den gebouwd. Het Rijk zal daarvoor f 70.000 geven
onder voorwaarde, dat ook particulieren het hunne
doen. De Haagsche correspondent van het Hbld.
schrijft daarover het volgende
Wij vernemen, dat door den Minister wordt ge
vorderd, dat door particulieren f30J00 wordt bij
eengebracht, dat is dus evenves? als de eerste ter
mijn van hot rijkssubsidie bedraagt, en wel vóór 1
Februari aanstaande. I)it zou de minister als voor
waarde hebben gesteld, nadat hem uit een onder
houd met enkele leden van do commissie gebleken
is, dat bedoeld bedrag wel bijeen zou zija te bren
gen. Het komt ons voor dat, du eenmaal het besluit
tot het verleonen van een rijksbijdrage was genouieD,
het stellen van deze voorwaarde, die alles weer op
losse schroeven zet, te betreuien is. Iatusschen is
het te hopen, dat paiticul'eren, nu de zaak eenmaal
zoo staat, de dertig duizend gulden inderdaad bijeen
zuilen weten te brengen. Vermoedelijk zal bg de
behandeling van hoofdstuk V in de Eerste Kamer
nog inlichting worden gevraagd".
Rechtzaken.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
De rechtbank te Middelburg deed gisteren
uitspraak in de veel besproken zaak tegen A. M. J,,
44 jaar, werkster, geboren te Middelburg, wonende
te VlissiDgen, aan wie wordt ten laste gelegd, dat
zij den 6en November jl., te Vlissingen, in hare
woning, uit een portemonnaie van den Belgischen
loods A. J. van Hemelryckmet het oogmerk van
wederrechtelijke to» ëigenjng, heeft weggenomen een
bankbiljet van 100 francs, toebehoorende aan go-
U gaat zeker naar het bureau vroeg ze.
♦Ja," zeide Heydemann. Hij wist op dat oogen
blik niets anders te zeggen.
Dat treft goed," zeide ze lachend, ♦ik ga ook
dien kant uitMag ik zoover met u mee
voegde ze er schelmsch aan toe.
Met genoegen," stamelde Heydemann.
Ed zoo gingeü ze naast elkander voort. De zon
scheen helderder dan ooit, de gezichten der men-
schen stonden bijzonder vriendelijk vandaag, het
leven rondom hen had iets opgewekts. Alles scheen
de uitdrukking te zijn van den zonnigen,' wolke-
loozen dag.
Edith en Heydemann gingen zwijgend naast el
kaar voort. Hg in die galante houding, welke de
grootste zorg voor do dame verraadt. Zij met een
onwillekeurigen lach op haar mooi gezichtje.
Zoo gingen zo verder, zonder dat er iets ge
sproken werd en kwamen aan het noordelijk uit
einde van de Friedrich6trasse. Het oorverdoovend
leven van het verkeer eener grooto stad klonk hun
in de ooren. Het bellen der electrische trams, bet
ratelen van de zware vrachtwagens, van do omni
bussen en rijtuigeu een chaos van klanke.D.
Ze sloegen nu de Friedrichstrasse in en morsten
over do middenstraat. MenscheD, wagens en trams
schenen zich hier opgehoopt te hebbcD, zoodat hot
