N°. 3,
Donderdag 7 Januari.
91s1" jaargang.
22 FEUILLETON
Van Verliezen en Vinden.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
PrjjB per kwartaal, zoo binnen als bniten Goes,
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending van adveaicntiën vóer 2 uren op den dag des*
uitgave.
Uitgave van de Naaml. Yennootschap „Goesche Courant".
De prjje der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechte tweemaal berekend.
Geboorte-, btiwolgks- en doodberichten en de daarep betrekking hebbend»
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 eent per rogel.
Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
Onttrekking aan den openbaren dienst.
Burgemeester en Wethouders van Goes brengen
ter openbare kennis dat door F. J. BOONE te Goes
een verzoek is ingeditnd om van de gemeente Goes
in eigendom jtoj mogen ontvangen een gedeelte van
perceel sectie D no. 2102 zijnde een gedeelte
van de gang van school B, in ruiling met
een gedeelte van perceel D no. 1015 gelegen aan
de Beestenmarkt.
Bezwaren tegen het onttrekken aan den openbaren
dienst van genoemden grond moeten worden inge
diend vóór 15 Januari a. s.
Goes, 6 Januari 1904.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
DE KONING KOOIJ.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
Een Volksziekte.
In de Tweede Kamer is in de eerste helft van
December eene belangrijke discussie gevoerd, naar
aanleiding van f 10,000, die de Regeering vroeg
voor bijdragen in de kosten van verpleging of
behandeling van behoeftige lijders aan tuberculose".
Van verschillende zijden werden bezwaren ge
opperd tegen het artikel, zooals het daar lag som
migen waren van moening, dat deze post niets anders
was dan Staatszorg voor de armen anderen meen
den, dat by aanneming van dezen post de grenzen
tusschen Staatszorg en gemeentezorg werden uit-
gewischtweer anderen meenden, dat het Rijk,
wanneer het zich ging bezighouden met verpleging
van bepaalde ziekteü, het zich op een onafzienbaar
veld ging begeven; en eindelijk vreesden weer an
deren, dat de minister met zijn voorstel niet zijn
doel zou bereiken.
De minister meende toen, dat, indien er ééne
quaestie was, waarin men niet verdeeld tegenover
elkander moest staan, maar eensgezind moest zijn,
het wel eene quatstie was van dezen aard. En
daarom veranderde hg het artikelhg kwam aan
veler principieel© bezwaren tegemoet en vroeg
f 10,000 voor »subsidiën tot bestrijding van de tu
berculose". Tegen die formule zal, zeide de minister,
wtl niemand bedenking kunnen hebben en ik blijf
vrij die gelden te besteden op de beste wijze, waar
op ik meeD, dat dit kan geschieden. Zal er dit jaar
geen volkssanatorium zijn van dien aard, dan kan
mtn het geld op andere wijze bestedeD, waardoor
het doel toch zal worden bevorderd.
Hiermede bleken de leden het eens t® zijn.
Maar niet het debat, over deze zaak gevoerd, in
de Tweede Kamer, is het doel van dit schrijven,
doch wel om eens in het licht te stellen, dat door
alle leden de tuberculose (in den volksmond tering
geheeten, hoewel de begrippen elkaar niet dekken)
ig erkend als eene volksziekte.
En dat is zij, omdat zij wordt aangetroffen onder
het geheele volk, onder den meest gegoeden, zoowel
als onder den armen stand, maar ook een volksziekte
in den engeren zin, omdat zij pleegt te woeden
met m®er kracht onder de meer behoeftigen, en
daar een voel grooter aantal glachtofFers maakt.
In ons land zijn in de laatste tien jaren gemid
deld 8000 sterfgevallen per jaar voorgekomen aan
longtuberculose en 11000 per jaar aan alle soorten
van tuberculose.
Dat zijn schrikbarend® cijfers, maar we zijn het
met het kamerlid mr. Aalberse eens, dat men zich
door cijfers toch nog de verschrikkelijke beteeke-
Roman van Gebhabd Stein.
De heer Beutler was werkeljjk een charmante,
jonge man. Mevr. Driessen had gelijk. Heydemann
gevoelde zich stijf tegenover zooveel wereldsche
ongedwongenheid.
Hg kuste mevr. Driessen en Edith de hand en
maakte eene zeer elegante buiging voor Heydemann.
»Mjjnheer Heydemann van de »Dagbode"
hernam mevr. Driessen.
»Van de »Dagbode" o," zeide Beutler, »daar
heb ik wel vrienden bij. Onze beste courant. Welke
afdeeling, mijnheer Heydemann
»Ik ben modewerker," zei Heydemann wat ver
legen.
Dus voor alle afdeelingen," zei Beutler lachende.
Men ging aan tafel.
Mevi Driessen luisterde gretig naar elk woord.
Als schrijfster, waarvoor zij zich hield, gevoelde
zij zich aangetrokken tot die kringen en stelde er
levend^fcta^y^in. Het vroolijk gesprek van den
jonge voor haar nieuwe gezichts
nis daarvan Diet kan voorstellen. Dit kan men be
ter, wanneer men de vergelijking leest, door hem
gebezigd in de Tweede Kamer.
De gemiddelde sterfte aan long-tuberculose was
de laatste jaren in Duitschland 120.000 per jaar.
In don Fransch-Duitschen oorlog z\jo aan Duitsche
zijde gesneuveld 43000 manschappen en ieder, die
in dien tijd leefde, weet dat er bijna geen gezin
in Duitschland was, dat niet in rouw was gedom
peld, omdat er een sterfgeval door dien oorlog te
betreuren viel. Welnu, niettegenstaande de krachtige
bestrijding in Duitschland, is de sterfte aan tuber
culose per jaar nog driemaal zooveel, nl. 120.000.
Vroeger meende men dat de tuberculose ongeneeslijk
zou zijn, doch van dit denkbeeld is men terug ge
komen en tegenwoordig weet men wel anders. Met
ernst is men er zich op gaan toeleggen om door
sanatoria, door het voorschrijven van gepaste leef
regels, door bet verplaatsen van do lijders naar
hoogere luchtstreken, of naar andere landen, deze
vreeselijke ziekte te bestrijden en meestal met goed
gevolg. Dat echter het verhuizon naar andere landen
niet strikt noodzakelijk is, wordt bewezen door het
sanatorium, door den heer Ilaentjens gesticht te
Putten op de Veluwe. Het tweede jaarverslag toch
omtrent die instelling doet zien, dat van 32 daarin
opgenomen Ijjders, die in het eerste stadium der
ziekte verkeerden, 26 het sanatorium geheel genezen
verlieten, terwijl 3 hun arbeidskracht terugkregen,
hoewel zij niet geheel vrij van tuberculose waren.
Wil men zien hoe zegenrijk de gevolgen van het
bestrijden der tuberculose kunnen zijn, dan richte
men zijn blik eens naar een viertal landen, naar
Duitschland en Engeland aan de eene zijde en naar
Frankrijk en Denemarken aan do andere zgde.
In Frankrijk had men in 1887 op de 10000 in
woners 28.2 sterfgevallen aan tuberculosemen
heeft daar zoo goed als niets gedaan ter bestrijding
dezer ziekte, en in 1897 was dat cijfer, 33.7, dus
gestegen met 30 procent.
In Denemarken ovenzoo. Daar steeg het getal
sterfgevallen aan tuberculose van 24 per 10.000 in
1880 tot 33 7 in 1897.
In Duitschland en Engeland, waar men middelen
aanwendt ter bestrijding der ziekte, ziet men het
omgekeerde.
In Duitschland had men in 1880 34.3 sterfgo-
vallen aan tuberculose per 10 000 inwonors en in
1897 was dat cijfer 23, dus 80 procent minder.
In Engeland bedroeg het sterftecijfer aan die
ziekte in 1860 25, en in 1897 13 procent. Dus
eene vermindering van 40 procent.
Hieruit kan men duidelijk zien welke gelukkige
resultaten eene krachtig® bestrijding der tuberculose
heeft.
Over verschillende wijzen, waarop deze volksziekte
kan worden bestreden, iets in een volgend hommer.
GOES, 6 Jan. 1904.
Het is den minister van Binn. Zaken geble
ken, dat in sommige gemeenten van ons land, met
goedvinden van Ged. Staten, geen herhalingsonder-
wijs wordt gegeven, wanneer zich niet minstens
vijf leerlingen voor dat onderwijs hebben aange
meld.
In verband daarmede heeft Z.Exc. bepaald, dat
het herhalingsonderwijs moet worden gegeven, ook
indien slechts één of twee leerlingen zich voor dat
onderwijs hebben aangemeld.
Naar de Tel. verneemt, wordt er door de
regeering ernstig over gedacht om voor de verdedi-
punten en denkbeeldig leefde z® reeds in den tijd,
wanneer ze door bemiddeling van Beutler in deze
kringen zou komen en een bekende persoonlijkheid
zou zijn in de letterkundige wereld.
Maar ook Edith scheen hij te boeien. Ze was
buitengewoon levendig en druk. Heydemann wierp
van tijd tot tjjd een blik op de jonge onder wij ze
ros, hij kon zich maar niet gonoeg over haar ver
wonderen. Wat was dit meisje sedert de dagen,
dat hij haar niet gezien had, veranderd. De ernstige
Edith, die zich altijd terugtrok, was een en al
dartelheid. En wat zag ze er aardig uitJ», ze
was werkelijk eene schoonheid Heydemann was
dit nog nooit zoo opgevallen als nu. Tot nu toe
toch had hg, niettegenstaande de betoovering, welke
er van haar uitging, nooit den moed gehad haar
goed aan t® zien. Hij had altijd zoo'n gevoel van
afhankelijkheid gehad tegenover deze dames. Maar
nu zag en gevoelde hjj meer dan ooit de vrouwe
lijkheid van dit meisje, de charme van hare jeugd.
Het was hem te moede, alsof een droom, waarvan
hij zich zelf niet bewust was geweest, hem plot
seling duidelijk voor den geest stond.
Het was pijnlijk vo^r hem, t« moeten aanzien,
dat al deze schoonheid, deze blijmoedigheid, dit
verrukkelijk lachen den jongen man gold, die zoo
amusant wist te vertollen. Alles voor dien vreemde
ging der Tarief herzieningswetten in de Kamers een
regeeringscommissaris naast den minister van Fi
nanciën to benoemen.
De directeur-generaal van landbouw, de heer
Lovinfcbrengt in d® Staatsct. tor kennis van belang
hebbenden
lo. dat de behandeling der landbouwstatistiok is
overgegaan van het »Nederlandsch Landboaw-co-
mité" naar de afdeeling Landbouw en dat in ver
band daarmede de correspondentie, genoemde statis
tiek betreffende, voortaan is te voeren met den heer
Lovink
2o. dat voorts door bedoelde afdeeling zooveel
mogelijk aan landbouwvereenigitigen en andere cor-
poratiën desgevraagd, schriftelijk of mondeling in
lichtingen zullen worden verstrekt, omtrent aange
legenheden, met genoemde statistiek in verband
staande.
De medische medewerker van het Hbld. deelt
in dat blad mede, dat er een eentraal-comité in oas
land is gesticht, ter bestrijding der tuberculose,
waarin de verschillende stichtingen en vereenigin-
gen vertegenwoordigd zjjn. In het bestuur zullen
zitting nemen de heeren jhr. S. M. S. de Ranitz
prof. Pel, dr Al. W. Pijnappel en dr. C. Nolen.
Het comité zal eerlang een beroep doen op de
medewerking van allen, die de treurige ziekte
willen helpen bestrijden, op welke wjjze ook, en
waartoe ieder kan bijdragen, daar een geringe con
tributie voor het lidmaatschap zal vastgesteld wor
den.
Rilland-Bath. De pas ingedijkte Völker-polder
in het Kreek rak zal, naar men zegt, in dit jaar
voorzien worden van een hofstede, benevens van
een twintigtal woningen voor arbeiders.
De crisis in het Oosten.
Er bestaat belaas alle kans, dat wg genoodzaakt
zullen worden binnen kort eene rubriek met h»t
opschrift »de oorlog in Oost-Azië" in ons blad te
openen. Die vrees heeft reeds sedert lang bij ons
bestaan, omdat, zooals we reads in ons nommer
van 27 Oct. 11. schreven, door het voortdurend
voortdringtn van Rusland in Oost-Azië de levens
belangen van Japan in botsing waren gekomen
met die van Rusland.
De Köln. Zeitung schetst den toestand o. i. zeer
juist als zij schrijft
Het wisselspel van stemmingen, dat in de moer
of minder betrouwbare vredeiberichten uit Peters
burg en in de tijdingen over toenemende vrees voor
oorlog uit Tokio valt waar te nemen, duurt ook
nu nog voort. Het kan ongedwongen verklaard
worden uit de omstandigheid, dat aan weerszijden
de goede wil om een overeenstemming te bereiken,
aanwezig is, mear dat de staatkundige levensbe
langen, die zoowel voor Rusland als voor Japan
gewicht in de schaal leggen, zoo dicht tot elkander
genaderd schijnen, dat een terugwijken van een
van beide partijen gelijk zou staan met een prijs
geven van die belangei. Dat is de mooielijkheid
in den toestand, waarbij natuurlijk elk van beido
partijen voor zichzelf aanspraak maakt op grootere
vredelievendheid en geen van beiden het verwijt,
dat zij het tot een breuk heeft laten komen, op
zich wil laden. Dit streven is ook bij de uitwisse
ling van nota's en tegennota's duidelijk aan den dag
gekomen, en zoodoende laat men thans, nu het
nieuwe antwoord van Rusland in zee is gegaan,
voor hem voor Heydemann, had ze slechts een
ernstig gezicht Wat was hjj eigenlijk ook De
schrijver van hare zuster, een menseb zonder doel,
een man, die van de genade van eene dame had
geleefd. Maar Beutler, de uitgever, de man, die
in kunstenaarskringen verkeerde dat was wat
anders.
Vervuld als hij was van deze kwellende gedach
ten, nam hjj bjjna in hot geheel geen deel aan het
gesprek.
Beutler wendde zich nu tot He-ydemann en vroeg
Kent u mgnbeer Bohne Den verslaggever
Bohne hjj werkt ook aan de •Dagbode."
•Ja wel," antwoordde HeydemanD, nog wat ver
strooid.
Hg is een vriend van me," hernam Beutler.
Hij is een geroutineerd journalist. Hij steekt overal
zijnen neus in, weet. alles en kent iedereen, 't Is
een geboren d itective. Werkelijk, een interessant
mensch."
•Och riep mevr. Driessen bewonderend.
»Ja, ik verzeker u, mevrouw," vervolgde Beutler,
•d ze Bohne is geslepener dan alle commissarissen
van politie. Wat die niet aan bet licht kunnen
brengen, weet hij op te sporen. Nu bemoeit hjj
zich weer met een zaakje. Voor eenigen tijd heeft
men een heer, het was iemand uit de provincie,
te Petersburg niet na, in het licht te stellen, dat
thans de beslissing over oorlog en vrede in de
hand van Japan ligt. Antwoordt de Japansche re
geering nog eens op de Russiscb© nota, dan zal
men bet omgekeerde spelletje zien en de beslissing
Rusland op den balt schuiven. Men heeft echter
dan indruk alsof dit spel niet lang meer kan du
ren en de teerliDg spoedig geworpen zal worden."
De berichten, die er thans over en uit Oost-
Azië komen, luiden niet meer zoo verschillend,
meest alle spreken van een dreigend oorlogsgevaa
In een buitengewoon Japansch Btaatsblad wordt
het openbaar maken van alle nieuws over bewe
gingen van troepen en oorlogsschepen van stonde
aan verbodeD.
Van vertrouwbare zyde verneemt men uit Wladi-
wostok, dat het Russische smaldeel daar zich slag
vaardig maakt.
Volgens een ander bericht is een Russische krui
ser, met een kleinen landingstroep aaD boord, van
Port Arthur vertrokken; men weet nut waarheen,
waarschijnlijk naar Tsjemoelpo.
De eischen Tan Japan, waarop het antwoord van
Rusland nog altijd niet is verschenen, of ten minste
niet openbaar gemaakt, zijn
lo. dat Rusland, evenals Japan, de onafhanke
lijkheid van Korea on China erkenne en zich ont
houden zal van daden, die in strijd zijn met de
onschendbaarheid van het grondgebied dier beido
landen
2o. dat beido landen (Rusland en Japan) zullen
erkennen, dat Japan bijzondere rechten in Korea,
Rusland in Mantsjoerjjo heeft
3o dat beide landen het beginsel van de open
deur in Korea en Mantsjoerjje zullen handhaven,
en geen van die twee de commercieele rechter, die
zij vroeger in die landen verworven hebben, zal
aanwendon, om elkaar'» handel en verkeer te be-
moeielgken.
Rechtzaken.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg
Voor de rechtbank te Middelburg werd
gisteren behandeld de veelbesproken zaak tegen
M. A. J., 44 jaar. werkster te Vüssingen, aan wie,
zooals vroeger werd gemeld, werd ten laste gelegd,
dat zij den 6en November 1903 te Vüssingen, in
hare woning, uit eene portemonnee van den Bel
gischen loods A. J. van flemehijck, heeft wegge
nomen een bankbiljet van 100 francs.
De loods is, men zal het zich herinneren, in de
woning der beklaagde bewusteloos gevonden, en is
daar van Donderdag- tot Zaterdagavond geweest,
toen een inspecteur van politie bem vond. Hij is
toen naar het ziekenhuis gebracht en daar den 13en
November overleden.
De beklaagde bekende het haar ten laste gelegd».
Terwijl zij met den loods in haar kamer was, is
deze ongesteld geworden. Eerst viel bij op een stoel
sn later op den grond. Beklaagde heeft haar best
gedaan om den man bjj te brengen, doch dat is
haar niet gelukt. Bij heeft haar nog vijf frank ge
geven, toen hij gevallen was. Zij heeft uit de porte-
monnaie van bekl. een bankbiljet van 100 francs
gehaald. De getuige Horrevoets was, toen zg dit
deed, in de kamer, doch deze beeft niet gezien,
dat beklaagde het geld uit de portemonnaie nam.
Van het geld heeft zij eenige goederen gekocht en
een deel aan getuige gegeven. Uit de bank van
leening te Vlissingen heeft zij voorts eenige panden
gelostook heeft zg van het geld haar huishuur
die geloof ik in »De Roode Leeu,w" logeerde, op
geheimzinnige wijze veertig duizend mark ont
stolen
De dames begonnen beiden te lachen.
Maar dat is immers onze mgnheer Heydemann 1"
riep mevr. Driessen vroolgk.
Wat?" vroeg Beutler.
Hier aan deze tafel, tegenover u zit die heer
uit de provincie verklaarde Edith vroolgk.
Hoe? Is u dat? De veertig duizend mark
vroeg Beutler verbaasd.
•Ja, de heer met de veertig duizend mark is
dezelfde als mgnheer HeydemanD, nu medewerker
aan de Dagbode", zei Edith met komischen ernst.
•Och zonderling merkwaardig", zeide
Beutler, met de grootste verwondering. •Werkelijk
interessant, dat u dat is. Nu, mjjn vriend Bohne
heeft de zaak op zich genomen. Hij vertelde het
me juist, toen ik bier been ging En ik twijfel niet,
of hg zal er aebter komen. U kunt op hem rekenen I
•Wat zegt u dat met overtuiging", merkte mevr.
Driessen verwonderd op.
«Daar heb ik ook allen grond voor", antwoordde
Beutler.
Mevr. Driessen werd nieuwsgierig en begon veel
belang te stellen in zoo'n interessant mensch.
•Ik kan hom wel eens aan u voorstellen, dames".
