Donderdag 19 November,
90le jaargang.
Do uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes,
Afzonderlijke nommerB 5 cent.
Inzending wan advertentsën vóoe* 2 uren ep den dag der
uitgave.
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
B$ directe opgaaf van driemaal plaatsing derzclfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,-— berekend.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rn kens.
Het kohier no. 4 der
Personeele Belasting
voor deze gemeente, over het dienstjaar 1903 is op
heden ter invordering gesteld in handen van den
ontvanger dier belasting binnen deze gemeente.
Goos, den 18 November 1903.
De Burgemeester van Goes,
DE KONING KOOIJ.
De Vrouwenbeweging,
Als iemand vijftig jaar geleden de wenschelijk-
heid zou hebben uitgesproken, dat de vrouw, zelf
standig en vrij, hare stoffelijke en geestelijke ver
mogens zou mogen aanwenden in don strijd om
het beslaau, dat door haar ambten en beroepen
zouden mogen worden uitgeoefend, hij zou zijn
uitgekreten voor iemand, die de pilaren, waarop
de geheele maatschappij rust, aan het wankelen
wilde brengen en zoodoende die maatschappij zelve
op hare grondvesten doen wankelen. Vergelijken
wij dien toestand met den tegenwoordigen, dan is
er reden om aan te nemen, dat na nogmaals vijftig
jaren de volkomen gelijkheid tusschen man eu
vrouw zal zijn verkregen, want die sprong zal
minder groot zijn dan door de vrouwenbeweging
in de vijftig jaren, die voorbjj zijn, is gemaakt.
Reeds heeft de vrouw wij hebben het dezer
dagen gemeld haar intrede gedaan als advocaat
in de rechtszaal. Wel klonk haar voor het Haag-
sche Gerechtshof nog een grauw uit dien voortjjd
tegemoet, maar toen zij dezer dagen voor de recht
bank als de verdedigster van een kind optrad,
heette de substituut-officier van justitie haar harte
lijk welkom. Er is gewoonlijk een heele afstand
in jaren tusschen een substituut-officier van justitie
en een procureur-generaal en wanneer de eerst
genoemde de sport van de maatschappelijke ladder
zal hebben bereikt, waarop thans laatstgenoemde
zich bevindt, dan zal vermoedelijk de vrouwelijke
advocaat ook wel een vriendelijk woord togemoet
klinken in de zalen van een gerechtshof.
Men moet het overigens oude menschen niet al
te kwalijk nemen, dat ae zich niet spoedig vertrouwd
kunnen maken mat ideeën en toestanden, waarbij
zij niet zijn groot gebracht.
Ook in 's lands vergaderzaal is in een der vorige
weken de vrouwenquaestie ter sprake geweest. Dat
zal de wetgever van de Gemeentewetook onge
veer vijftig jaar oud, de wet namelijk ook niet
hebben kunnen denken, dat in 1903 door ministers
en leden der Staten-Generaal van gedachten zou
worden gewisseld over do vraag of door eene vrouw
al of niet het ambt van burgemeester en secretaris
eener gemeente zou kunnen worden vervuld.
De wijze waarop deze debatten hebben plaats
gehad het vuur waarmede sommige sprekers voor
de vrouw in het krijt traden, de lauwheid en
schuchterheid, waarmede andoren het oude régime
verdedigden, de angstvallige wijze, waarop m«n het
principe wilde verwijden, toonen aan dat over vijf
tig jaren die quaestie vermoedelijk geen quaestie
meer zijn zal.
Dat het der maatschappij ten goede moet komen,
wanneer ook de vrouw wordt toegelaten in open
bare ambten en betrekkingen, daarvan zijn wij vast
overtuigd.
Maar toch zijn or o. i. nog eerst andere, noodi-
ger dingen te bewerken in de vrouwenquaestie.
Er komen in ons Burgerlijk Wetbook nog artikelen
2 FEUILIITW
Van Verliezen en Vinden.
Roman van Gerhard Stein.
Heydemann vertelde, dat hij voor den eersten
keer te Berlijn was. Daar in de kleine stad, van
waar hij kwam, had men hem vele wonderen ver
teld van al het schoons in de hoofdstad. Hij had
echter niet veel kunnen zien op den korten weg
van het station naar het hötel. Hij hoopte echter
nog goed te kunnen profiteeren en geruimen tijd
te blijven, daar men zich in Berlijn zoo goed kon
amuseeren. De jonge man hoorde hem beleefd aan.
Toen Heydemann echter over amusementen begon
te spreken, wierp hij onwillekeurig een critischen
blik op zijn verschijning en kon daarbij nauwelijks
zijn lachlust onderdrukken.
»De amusementen te Berlijn kosten geld," ant
woordde hij.
>0, dat doet er niet toe," zeide Heydemann. En
daarbij lachte hij zoo luid en zoo hartelijk, dat de
ander geheel uit hei veld was geslagen.
Op dit oogenblik werd het gesprek afgebroken.
Aan hot buffet verscheen eene vrouwelijke gestalte,
een jong, slank meisje, in lichte zomerkleeding,
voor, die weinig te rijmen zijn met ons roemen op
beschaving.
Als oen minderjarig kind in het huweljjk wenscht
te treden, moot de ambtenaar van den burgerlijken
stand do toestemming hebben van den vader, om
het huweljjk te mogen sluiten. En van de moeder
Do ambtenaar is verplicht te vragen aan don man
of hij zijn vrouw gevraagd hoeft of ook zij dit hu
welijk goedvindt. Over het antwoord behoeft bij
zich niet te bekommeren.
En als een verkwistend echtgenoot de goedereD
zijner vrouw, hetzij deze verkregen zijn door erving
of wel door noeste vlijt en met veel moeite zijn
bijeengebracht, eenvoudig verbrast, zoodat vrouw
en kinderen met materieelen ondergang worden be
dreigd, dan is het voel moeilijker dan menigeen
denkt om aan deze verkwisting paal en perk te
stellen.
En zoo zijn de voorbeelden vele.
»Minderwaardig, hulpeloos wezen," dat is het
idee dat men, het Burgerlijk Wetboek doorblade
rend, van de vrouw krijgt. Dat is droevig voor de
vrouw, maar tegelijkertijd beschamend voor de
mannen.
Mee te werken tot het wegnemen dozer onmon
digheid van de vrouw, daarin moesten de mannen
hun eer stellen niet wachten tot het hun ont
wrongen wordt, want dat wordt in het eind toch
het geval, maar zelf geven in de heilige overtui
ging, dat de vrouw thans onrecht wordt aangedaan.
Men begrijpe ons goed. Wij zijn geen bewonde
raars van die schreeuwende, overprikkelde wezentjes,
die een geheelen avond in eene zaal het publiek
weten te amuseeren met schimpen op de mannen
en die liefst ons genus zouden zien ondergaan tot
straf voor onze zonden, en ook weten wij zeer
goed, dat lang niet alle ambten en betrekkingen
voor vrouwen geschikt zijn.
Maar bij elke beweging, ook bij d© edelste,
vindt men doordrijvers en ij veraars, die de goede
zaak schaden doch dat luwt wel.
Wat wij zouden willen, is gelijkstelling van den
man en de vrouw in het Burgerlijk Wetboek en
voor de vrouwen, die geen plaats in het huisge
zin kunnen of willen erlangen, de mogelijkheid om
zich door een ambt barer keuze staande te kunnen
houden in den strijd om het bestaan.
GOES, 18 Nov. 1903.
Men schrijft ons
In vervolg op mijn bericht van 10 dezer mag
thans geconstateerd worden, dat het gemeentelijk
landbouwverslag, dat jaren lang de ergernis van
alle gemeentebesturen geweest is, tot het verleden
behoort. Het boek van 80 bladzijden met zijn 2000
vragen is overleden en gaarne leggen de elfhonderd
burgemeesters een krans op zijn graf, een krans
in grootte evenredig aan den lachlust en aan de
verveling, die het verslag opwekte.
De Directeur-generaal, chef der afdeeling land
bouw, zond gisteren een vragen-lijst ten behoeve van
het verslag over den landbouw over 1903, met eene
begeleidende missieve, die het lezen overwaard is.
De Directeur-generaal schrijft, dat er ten zeerste
naar gestreefd is het aantal vragen te beperken,
hetgeen, naar hij vertrouwt, bevorderlijk zal zijn
aan de nauwgezetheid der beantwoording.
Het is de bedoeling het verslag reeds vóór het
midden van 1904 gereed te hebben, zoodat er geen
tijd zal overschieten de ingezonden lijsten ter nadere
dat haar donker-blond hoofd even naar voren stak
en daarna weer verdween.
De Berlijner stond haastig op, mompelde iets
van eene verontschuldiging en ging vlug naar het
buffet, waar hij in een hoek verdween.
Heydemaün had het meisje gezien en niettegen
staande de schemering waargenomen, dat het er
aardig uitzag. Lachend zag -hij den jongen man
na, en de yroolijke uitdrukking bleef ook op zijn
gezicht, terwijl hij alleen zat en naar de eentonige
melodie der regendroppels luisterde.
Plotseling hoorde Heydemann een zacht gefluister,
daarop een onderdrukt lachen van een vrouwen
stem en een geluid, dat niets anders kon zijn dan
een kus.
Eveü later hoorde hij voetstappen, de jonge man
trad weer te voorschijn en ging weer op zijne
plaats zitten.
Maar hij geneerde zich eonigszins en geloofde
op het gezicht van den vreemdeling een ironischen
trek te zien, wat hem half geërgerd en half ver
ontschuldigend deed zeggen
^Juffrouw Weigel is mijn meisje."
>0," zei Heydemann welwillend. »U is immers
jong heel natuurlijk De dochter van den
waard dus, ja Nu nu jonge menschen
zijn altijd verliefd."
Hij zag weer naar buiten in de schemering, die
verbetering terug te zenden.
En dan zal overwogen worden omtrent welke
onderdeelen om de 5 jaren vragen gesteld zullen
orden. Mocht dit besloten worden dan moet eene
nauwkeurige beantwoording dit jaar van bij zonder
belang worden geacht.
Even waag ik twee kleine bemerkingen. Als de
vragenlijst onvolledig en slecht wordt ingevuld, zou
er dun geen tijd gevonden moeten worden voor
verbeteringen
Wordt er dit jaar goed geantwoord, met andere
woorden, doen de gemeentebesturen hun best, worden
zij dan niet al te roijaal beloond door het vooruit
zicht, dat zij sommige vragen maar ééns in de 5
jaren ter beantwoording krijgen
Dat lijkt op het geval van den jongen, die een
thema moet maken en als hij deze goed vertaalt,
dergelijk soort thema's voortaan niet elke week,
maar elke maand mag maken. De beloofde koek toch
hangt verleidelijk voor hom.
Eene aardige belooning voor de sedert tientallen
jaren gekwelde gemeentebesturen.
De Directeur-Generaal deelt verder mede dat, als
er soms vragen zijn in de lijst van 14 bladzijden,
die onvoldoende geformuleerd zijn, of ter ©enigszins
nauwkeurige beantwoording ongeschikt (hoorhoor!)
daa mogen de besturen zulks gerust zeggen. Dat
is gewoon weg joviaal en gezellig.
En ten slotte meent de Directeur-Generaal, dat
over het algemeen do landbouwende bevolking wei
nig bekend is met het doel, waarmede de gegevens
voor het Landbouwverslag worden verzameld.
Deze meening is eene treffende waarheid. Het
verslag, zooals het nu is, is onleesbaar en onbekend.
Naar het doel vragen de landbouwers evenmin als
naar het verslag zelf. Doch misschien krijgen we
voortaan een beredeneerd verslag en zal de belang
stelling in een leesbaar boekje bij de landbouwers
groot worden. Als de cijfersmassa maar wijkt voor
woorden
De Minister van Landbouw, negende parel aan
de Kroon, geeft den burgemeesters in overweging
de landbouwers, veehouders en tuinbouwers met.
dat doel bekend te maken, waartoe een model van
eene publicat-o bij het schrijven gevoegd is.
In dit model staat, dat in de maand December
langs de huizen eene collecte zal gehouden worden,
ik bedoel, gegevens zullen worden verzameld voor
de samenstelling van het Landbouwverslag.
Het is voor de afdeeling Landbouw van het hoogste
belang voldoende kennis te hebben van den werke-
lgken toestand in de verschillende deelen des lands.
Daarom moet er zoo getrouw mogelijk van alles
worden opgegeven.
De vraag komt bij me op wat heeft de Directeur-
Generaal bedoeld met het doel Wenscht hij door
het landbouwverslag te komen tot wettelijke maat
regelen ter bevordering van landbouw, of geeft het
verslag hem aanleiding om te trachten den afzet
van de landbouwproducten in het buitenland te
behouden of uit te breiden, dan heeft hij een doel
voor oogen, dat nooit in een tusschen zin netje uit
gedrukt mocht worden.
Doch dit doet weinig ter zake. De hoofden der
gemeenten mogen de modellen inrichten, zooals zij
willen en zij zuilen mogelijk het model verbeteren
en do landbouwers wijzen op het wezenlijk doel van
het verslag. Uit dankbaarheid, dat de vragenlijst
van 80 bladzijden op 14 gebracht is, mag er wel
eene mooie publicatie aan het plakbord.
Over de vragenlijst zelf in vergelijking met het
reeds in den nacht overging en keek naar de ruiten,
waar langs het water sijpelde.
»Aan uitgaan valt heden wel niet meer 'te den
ken", vorvolgde hij. »Van avond dus maar thuis
blijven, niet? en nog maar een glas bier, als de
waard komt. Of neen, een flesch wijn mag ik
u uitnoodigen
»Maar
»Neemt u het maar gerust aan", zei hy hartelijk.
»Komt u hier tegenover me zitten ik zou
graag wat van Berlijn hooren en bij een glas wijn
praat msn beter."
De jonge man stond aarzelend op, ging naar het
buffet, drukte tweemaal op den knop van een tafel
bel en kwam langzaam terug. Hij nam tegenover
Heydemann plaats.
De waard verscheen, hoorde de bestelling ver
baasd aan en stak een paar lampen meer op.
Daarna bracht hij den wijn met twee glazen en
trok zich terug, maar niet zonder eerst een wan
trouwenden blik op zijnen gast te hebben geworpen.
Heydeman schonk in, nam zijn glas en klonk
met den ander.
»Prosit de toekomst 1" riep hij.
De jonge man stelde zich nu voor.
»Heinrieh Krüger, ingenieur in een electrotech-
nische fabriek,
^Ingenieur", zeide Heydemann, »dus een man
verafschuwde gemeente-verslag in een volgend num
mer. Wij leven midden in eene landbouwstreek
en wenschen do landbouwende bevolking te wijzen
op de verwachting, die gekoesterd mag worden van
het verslag over 1903, in verband met de vragen,
die de Directeur van Landbouw ons stelt.
R.
Op verzoek van den Heer Hollmann, Arr.-
Deurwaarder to Goes, is eene vacature als deur
waarder bij hot Kantongerecht te Goes ontstaan,
en is ter voorziening daarin als zoodanig bonoemd
de heer J. K. Verhoekklerk ten kantore van voor
noemden deurwaarder.
Benoemd tot tijdelijk commies te water bij de
ambulante recherche, de varensgezel J. Fenijn te
Rotterdam hij wordt geplaatst aan boord van het
recherchevaartuig no. 3 te Hansweerd.
De oestercultuur van de firma Wed. J. H. C.
Kakebeeke te Bergen-op-Zoom is, naar men aan de
N. Ct. meldt, verplaatst naar Ierseke.
Tot lid van de Eerste Kamer der Staten-
Generaal is .door de Prov. Staten van Friesland
herkozen mr. J. Sickenga met 30 van de 31 gel
dige stemmen.
De leden van de Eerste Kamer der Staten-
Generaal zijn ter vergadering bijeengeroepen tegen
Maandag 23 November 1903, des avonds te half
negen uur.
Door den j>Volksbond", Vereeniging tegen
drankmisbruik, is jl. Maandag een adres ingediend
aan de Tweede Kamer met verzoek het wetsontwerp
tot wgziging vaD de Drankwet ten spoedigste aan
te nemen. In dit adres zijn eenige wijzigingen op
het ontwerp in overweging gegeven, zooals zij door
de Commissie voor Drankwet-actie uit den Volksbond
zijn voorgesteld.
De N. Ct. verneomt een haar betrouwbaar
voorkomend gerucht, volgens hetwelk de Regeering
zou afgezien hebben van haar aanvankelijk voor
nemen om bij het nieuwe tarief invoerrechten te
heffen van koffie en die op tabak te verhoogen.
Het plan bestond van koffie-surrogaten, thans vrij,
een recht te heffen van f5 per kil gram, en het
invoerrecht op tabak (in rollen of bladen), thans
f 0,70 per 100 kilogram, te verhoogen tot niet
minder dan f 20.
Nederlandsch-Indië.
Een regeeringstelegram heeft bevestigd, dat
in Atjeh Toekoe Radja Lho van Lho Seumawé zich
met 120 volgelingen heeft onderworpen.
Kerknieuws.
Ned. Hervormde kerk.
Bedankt voor het beroep naar Oud- en Nieuw-
Gastel door ds. W. A. Eerdbeek, te Schorovoor
Zoatelande door den heer P. Vermeulen, cand.
Baarland. Tot notabel bij de Ned. Herv. kerk
alhier is herkozen de heer A. Nijsseterwijl eene
herstemming moet plaats hebben tusschen de heoren
G. Steketeeaftr. lid, en Chr. Ruysaard.
Gereformeerde kerken in Nedei'land.
De heer B. G. Herijcand. te Heinenoord,
die het beroep te Toleo (kerk B) heeft aangenomen,
van het heden en de toekomstIk wou, dat ik het
ook was Ik ik behoor nog tot den
ouden tijd."
»U is toch nog niet oud," zei Krüger beleefd.
»U meent in jaren Nu, drie-en-dertig. Dat is
niet oud, maar wanneer men zooveel beleefd en
doorgemaakt heeft Hoe oud is u Vijf- of
zes-en-twintig. Ja? Nu ziet u, u is watuwenschte
te zijn, een zelfstandig man. Maar ik onder
andere omstandigheden zou ik weer van voren af
aan moeten beginnen."
Krüger zag hem vragend aan.
»Ja, ja weet u, wat het leven in eene kleine
stad is In een stadje, waar men iedereen kent
»Daar is het toch heel gemoedelijk."
»Ja wel, gemoedelijkWanneer men eene schit
terende positie heeft misschien, maar wanneer men
die niet heeft och hemelIeder, die een paar -
stuivers verdient, doet dan, als wilde hij zeggen
Nu, poets me mijne schoenen eens even."
>Men behoeft in eene kleine stad toch minder
hard te werken."
»Denkt u dat Neen hoor, 't is niet alles voor
eenige marken den geheelen dag te moeten werken.
Ik heb dat elf jaar lang doorgemaakt
»Nu, dan behoeft u niet meer opnieuw te be
ginnen," autwoordde Krüger, >lui, die zoo lang in
de provincie gewerkt hebben» worden hier zeer ge-
