1903. N°. 89.
Donderdag 30 Juli.
90sle jaargang.
OPROEPING.
De Boekhouder.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrgdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Gloei, 1,25.
Afzonderlijke nommeri 5 cent.
Inxandino wan adwartentiSn «tor 2 «ren op doa dap dor
Mitgava.
COURANT.
De prjjs der gewone advertentiiin is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetnigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regelB beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Bij K. B. van 24 Januari 1903 no. 13 is bepaald
dat zal worden opgeroepen, om in den wapenhandel
te worden geoefend, de
Milicien-Verlofganger
der lichting 1898.
Van liet 3de Begiuient Infanterie te Middelbarg,
van 3 September tot en met 30 September 1903
Pieter de Korte.
Hij wordt opgeroepen om des namiddags vóór
4 uren tegenwoordig to zijn bij zijn korps, werwaarts
hjj zich rechtstreeks moet begeven. Bij niet vol
doening aan die oproeping, wordt hij als deserteur
behandeld, en komt hij niet op den bestemden tijd
onder do wapens, of neemt hij niet voortdurend aan
do oefening deel, of blyft hij achterlyk in het aan-
leeren van den wapenhandel, dan wordt hij zooveel
langer onder de wapenen gehouden als de com
mandant noodig acht.
Goes, 29 Juli 1903.
De Burgemeester van Goes,
DE KONING KOOIJ.
Een Protectiebode.
De protectionisten hier te lande geven het nog
maar niet op. Wol blijkt hun, dat de Regeering,
die, dit moet gezegd worden, bij de stembus en in
de eerste troonrede hun veel hoop op het vervullen
hunner verwachtingen had gegeven, thans anders
spreekt dan vóór den verkiezingsstrijd, en bij de
onlangs gehouden besprekingen in de Eerste Kamer
over het suikerwet-ontwerp heeft de heer v. d. Biesen
het weer knnnen ervaren maar nog niet alle mid
delen zijn beproefd.
Als er eene partij of groep bestaat, die vindt
dat hare eigen belangen niet of op niet voldoende
wgze worden behartigd of gepropageerd, dan, wij
hebben het gezien bij de behandeling der ongeval
lenwet, richten zjj een eigen orgaan op.
Ardus heeft ook de ïNederlandscbe Vereeniging
tot bevordering van Nationalen Arbeid" gedaan.
Zij heeft een maandblad uitgegeven, getiteld De
Protectiebode.
Nu geloDVea wjj nog wel niet, dat deze Protectie-
bode ook maar één vrij handelaar zal bekeeren, maar
het kan toch ook geen kwaad om bij het verschij
nen van het eerste nommer even protest aan te
teekanen tegen de argumanten die deze bode aan
voert en tegen de wjjze, waarop zij dit doet. Er mocht
anders nog eens een protectionist bestaan, die zou
denken, dat van het geschrijf der redactie der Protec
tiebode niets te weerleggen viel.
De Protectiebode dan zegt, dat door het vrijhan
delsstelsel jiarlijks millioenen guldens aan onze
werklieden aan arbeidsloon worden onttrokken, om
dat goederen, die onze werklieden even goed zouden
kunnen vervaardigen, hier te lande gebeeL vrij, of
tegen een laag tarief worden ingevoerd. Dit nu is
beslist onjuist.
De inkomende rechten, die de protectionisten
wenschen, zouden moeten worden toegepast op
zaken, waarvan hier te lande veel verbruikt worden.
Het zon niet veel baten of men die al toepaste op
enkele luxe-artikelen, daar de afzet daarvan in ons
45 FEUILLETON
Roman van O. Klaussmann.
Dat ik bjj mijn vertrek naar Berlijn den sleutel
meenam van de dour van de promenade, geschiedde
louter toevallig, en zonder eenige bedoeling. Mgn
zwager had hem mg gegeven, om mij een onge
geneerde thuiskomst des nachts te verzekeren, zoo
lang ik bjj hem logeerde. Ik had hem in den zak
gedragen en bjj het vertrek eenvoudig vergeten,
hem terug te geven. Te Berlijn leed ik steeds ge
voeliger onder het gebrek aan geld, dat mij binnen
kort aan de ellende zou prjjsgeven, en daar ik
feitelijk geen andere uitkomst meer zag, gebruikte
ik den 30sten Juli bijna het laatste wat ik bezat,
voor een tweede reis naar Breslau, waarvan ik
ditmaal een beter resultaat mocht verwachten, om
dat ik wi»t, dat mijne zuster toen al naar buiten
was gegaan, en ik dus haar vijandeljjken invloed
niet meer had te vreezen. Doordat ik te Guben
den trein verliet en door een toeval het vertrek
verzuimde, kwam ik te Breslau niet, zooals ik mij
voorgenomen had, des avonds, maar eerst tusschen
twee en drie uur des morgens aan.
Nochtans besloot ik, mijn zwager wakker te
schellen, want ik had geen bagage en bezat nog
kleine land betrekkelijk gering is.
In de eerste plaats zouden dan ook juist de
werklieden voor wie de Protectiebode het air
aanneemt in het krijt te treden hiervan het
meeste nadeel ondervinden.
Wanneer men door inkomende rechten de arti
kelen, waarvan veel wordt verbruikt, duurder maakt,
dan zullen de fabrikanten dier artikelen, de oprich
ters der Protectiebode c. s. daarvan vermoedelijk wel
eenig voordeel hebben, maar wat is hnn getal, ver
geleken bg het aantal werklieden, die daarvan de
schadelijke gevolgen zullen ondervinden Juist
dezen vormen het grootste deel der verbruikers en
bp hen vermindert men de welvaart door de levens
behoeften duurder te maken.
Een theoretisch middel hiertegen zou zijn het
verhoogen der werkloonen, maar in de practgk zou
dan al heel spoedig blgken, dat door hooger werk
loon het fabriceeren tegen concurreerende pryzen
met het buitenland ook weer moeilyker wordt. En
bet doel van die inkomende rechten is juist het
den fabrikanten hier te lande mogelgk te maken,
iets voort te brengen, dat zy vroeger niet konden,
omdat het buitenland goedkooper produceerde. Per
slot van rekening is dus noch voor fabrikanten,
noch voor werklieden dergelgke protectiegewenscht.
Heeft men geen protectie, dan bestaat er alle
kans, dat onze industrieel en, die op eigen risico
zullen moeten zoeken, welk soort industrie het
meest winstgevend is, dat meest winstgevende werk
zullen vinden. En als zy dat hebben gevonden, zul
len daarvan de werklieden profiteeren, dan zullen
zg daardoor meer werk te doen krjjgen, dan wan
neer men op kunstmatige wyze, door protectie, het
verbruik van artikelen hier te lande bevordert. Dan
zullen »jaarlgks geen millioenen guldens aan ar
beidsloon aan onze werklieden worden onttrokken,"
maar de werklieden zullen hoogere loonen kunnen
bedingen, omdat een fabrikant, in wien door pro
tectie niet de energie gedood is, zal vinden welke
industrie voor hem het meest winstgevend is, en
hoe grooter zyn winst is, hoe hooger de loonen
van de arbeiders kunnen zjjn.
Neen, als de Protectiebode begint met te coquet-
teeren met de werklieden, alsof beschermende rech
ten vooral in het voordeel van dezen zouden zgn,
dan zgn wg zoo vrij de woorden van mr. M. Mees
tot de onze te maken, dat »het voor iedereen mo
gelijk is te zien, hoe de belangen van den werk
man benadeeld worden door hetgeen in den vorm
van protectie gevraagd wordt, door het eigenbelang
van enkelen, die zich combineeren om te hunnen
behoeve door wetteljjke maatregelen een schatting
te laten opleggen aan het publiek."
En dan, men moet niet vergeten, »dat een volk
en wel by voorkeur de mingegoede klasse, zelf
betaalt, wat een deel daarvan in den vorm van
bescherming ontvangtdat de geldelgke schade
voor de consumenten verre overtreft hetgeen de
beschermden ontvangen en dat de verdeeling van
den buit niet gaat naar een juiste evenredigheid,
maar naar mate sommige bedrijven er in slagen
meer rumoer te maken of politieke invloeden te
doen gelden."
Zoo is het, en als een protectionist schermt met
de belangen van de werklieden, zoekt hg in werke-
lgkheid slechts zich zelf en eigen voordeel.
Dit mogen de lezers bedenken onder wier oogen
dit blad komt.
slechts een paar mark, zoodat ik er tegen opzag,
op dat uur een hotel op te zoeken. Ook herinnerde
ik mg den sleutel van de deur aan de promenade,
dien ik nog altgd in den zak had en die mij ont
hief van de moeite, den portier te wekken. Met
de plaatselgke verhoudingen was ik van mgn vorig
bezoek nauwkeurig bekend. En toen ik nu bjj het
betreden der binnenplaats een paar vensters op de
benedenverdieping nog helder verlicht zag, twjj-
felde ik niet, mgn onvermoeid vlytigen zwager nog
aan het werk te vinden. Ik ging door de geopende j
deur der binnenplaats naar het kassierskantoor, en j
nadat ik tot myne verwondering op mgn herhaald
kloppen geen antwoord kreeg, trad ik binnen. Mgn
zwager zat voor zgn schrgftafel, maar hg had het j
hoofd op de armen gelegd en verroerde zich even-
min op mijn roepen als op mijn pogen om hem
wakker te schudden. Een nadere beschouwing over
tuigde mg, dat hg dood was. En daar ik wist, dat
de dokter bg zgne ernstige hartziekte bet spoedig
intreden eener catastrophe voorspeld had, werd het
mg terstond duidelgk, dat hg hier midden in zgn
eenzamen nachtelgken arbeid een beroerte gekregen
had. Ik was hevig ontsteld en stond op het, punt,
alarm te slaan, toen mgn blik op de openstaande
brandkluis viel, en toen eensklaps de gedachte bg
mg opkwam, de gelegenheid, die zich nooit weer
zoo gunstig zou aanbieden, te benutten. Ik weet.
ter nauwernood, hoe ik aan de kalmte gekomen ben,
om deze gedachte met zoo veel beleid en voorzich-
GOES, 29 Juli 1903.
Gisteravond bad de halfjaarljjksche vergadering
plaats van de Bouwvereeniging »Help u zeiven"
alhier, waarin verslag werd uitgebracht van het
beheer over het le halfjaar 1903.
Voorts werd voorzien in de vacature van voor
zitter, ontstaan door het vertrek van den heer
M. J. van Houten. In diens plaats werd benoemd
dhr. P. Nonnekes Az., thans vice-voorzitter, en tot
vice-voorzitter dhr. P. L. den Boer Bz., die beiden
de benoeming aannamen.
Volgens de rekening van het calamiteuse
waterschap EllewoudsdgkBorsele is over het
dienstjaar 19023 ontvangen f 54962.50 Vs en uit
gegeven f 51319.58 i/i- De ontvangsten bestaan in
goed slot van het vorige dienstjaar f 2473.97, dgk-
geschot f 49616.20 i/s en inkomsten uit bezittingen
enz. f 2872.33. Voor kosten van beheer is uitgegeven
f 6404.56, voor zeewering en oeververdediging
f 15266.29 Va, voor renten van kapitalen f 4018.19,
voor lasten enz. f 270.73 i/a, voor geldbelegging
f 24670.72 en voor onvoorziene uitgaven f 689.08 Va-
De Minister van binnenlandsche zaken heeft
de gemeentebesturen door tusschenkomst van de
Gedep. Staten doen uitnoodigen, om de gemeente
ontvangers te verzoeken, geen gebruik meer te
maken van de bevoegdheid tot invordering van
achterstallige belasting door inlegering van mili
tairen, in afwachting van de afschaffing van dat
gebrekkige en verouderde stelsel.
Ten einde tegemoet te komen in het gebrek
aan geldmiddelen der gezondheidscommissiën zgn,
althans in sommige provinciën, de gemeentebesturen
door de Commissarissen der Koningin uitgenoodigd,
om de gelden voor dit doel op de begrootingen
uitgetrokken, dit jaar voor deze commissiën reeds
ter beschikking te stellen op 1 Augustus en 1 No
vember, telkens voor de helft, en in het vervolg
op 1 April en 1 September van ieder jaar.
Zaterdag beeft de Burgemeester van Breda
in den Raad over de destgds ook in ons blad be
sproken pokken-examenzaak medegedeeld, dat het
gemeentebestuur zich tot den Minister gewend had,
Z. Exc. verzoekende om toelichting van het mi
nisterieel besluit, waarbg bepaald was, dat de exa
mens niet te Breda zouden gehouden worden we
gens het heerschen der pokken. De Minister had
hierop geantwoord, dat in zgn schryven met geen
woord was melding gemaakt over het heerBchen
van pokken in eenige gemeente.
Toen hebben B. en W. een tweeden brief gezon
den aan den Minister en daarbg gevoegd een afschrift
van het document, dat de heer van Neck, (voor
zitter der examen-commissie Engelsche taal) ge
zonden bad aan het bestuur van »Concordia".
Daarin zegt de heer van Neckdat hg op last van
den Minister van Binnenlandsche Zaken dit bestuur
moet mededeelen, dat van de zaal in »Concordia"
geen gebruik zal worden gemaakt tot het afnemen
der examens, daar deze elders zullen worden ge
houden wegens de te Breda voorgekomen gevallen
van pokken.
De Minister antwoordde in een volgende missive,
dat hg onderzoek zou doen wie, zonder last, van
zgn naam gebruik gemaakt had en dat hg de re-
tigheid ten uitvoer te brengen. Maar genoeg, dat
ik het deedIk nam al het contant geld uit de
geldkluis en liet alleen do papieren van waarde
liggen, wier bezit licht gevaarlgk voor mg had
kunnen worden.
Eerst toen ik op het punt stond, mg met dezen
buit te verwgderen, kwam de gedachte bg mg
op, dat ik waarschgnlgk slechts het Ijjk behoefde
te verwgderen, om de verdenking van den diefstal
op mgn zwager te vestigen en mg voor elke ver
volging te vrg waren. Tegelykertgd herinnerde ik
mij de groote oude brandkast op den corridor,
die mgn zwager mg eenigen tgd geleden te koop
aangeboden had, en die ruimte genoeg bevatte
om een lijk te verbergen. Ik wist, dat de sleutel
zich in deu aan de brandkluis hangenden sleutel
bos bevond en dus sleepte ik het lgk weg en
bracht het in de brandkast, die ik zorgvuldig
weer sloot. Toen ik den doode niet meer voor
oogen had, viel het mg gemakkelgker, koelbloedig
en met kalm overleg mgn werk te voltooien. Ik
meende niets verzuimd te hebben, om dón schijn
te bewaren, dat mgn zwager zich met het geld
uit de brandkluis verwijderd had. Toen echter
begaf ik mg naar de woning van injjn zwager,
in de eerste plaats, om den scbyn te wekken, dat
hij zich daar in alle haast voor het vertrek ge
reed maakte, en in de tweede plaats, omdat ik
iets voor het vervoer vau den buit, dien ik niet
in de zakken van mgn jas kon bergen, noodig
sultaten van dit onderzoek aan het gemeentebestuur
zou mededeelen.
Zeor terecht merkte de heer Ingenhousz op, nadat
de voorzitter deze inlichtingen gegeven had, dat
't wel jammer was, dat B. en W. niet tevens aan
den Minister gevraagd hadden wat dan wél de
oorzaak was geweest, dat Z. Exc. de examens in
een andere stad liet plaats hebben.
Het Centraal Bestuur van den Nederl. R. K.
Volksbond heeft aan de katholieke werkgevers in
't bgzonder en aan de andere werkgevers in 't al
gemeen, het verzoek gericht, om de katholieke
ondergeschikten, op den dag, waarop de nitvaart
van Paus Leo Kill in hunne respectieve parochie
gevierd wordt, zooveel mogelgk in de gelegenheid
te stellen de godsdienstplechtigheid zonder gelde
lijk verzuim bij te wonen.
De N. Ct. heeft van dr. Hendrik Mullerdie
te Reichenhall bg president Steijn op bezoek is ge-
weest, een en ander vernomen over den zieke. De
J president gaat steeds vooruit, al is 't langzaam.
I Hg loopt een paar malen per dag honderd stappen,
soms zonder ondersteuning. Stem en spraakvermogen
zgn weder geheel in ordede oogleden nog niet
geheel. De vingers kan de president nog niet be
wegen en deze zullen waarschgnlgk het laatst aan
de beurt van genezing komen. De president is zeer
ingenomen met zgn verblgf te Reichenhall. Hg is
op dit oogenblik omgeven door zgn echtgenoote en
al zgn vgf kinderen, waarvan de drie oudstén nn
vacantie hebben. Allen bezoeken de schoolde zoon
te Utrecht, de beide oudste dochters te Lausanna
en de twee kleinsten te Reichenhall. De president
zal nog minstens een jaar in Europa moeten ver
toeven. In het najaar zal hjj een zuidelgker klimaat
dan te Reichenhall opzoeken. De geneeskundige
behandeling van den president blyft onder het op
perbeheer van prof. Winkler, in wien de president
onbeperkt vertrouwen stelt.
Waarde. In de Maandagavond gehouden raads
vergadering werd de rekening der gemeente, dienst
1902, voorloopig vastgesteld in ontvang op
f 8586.941/2, in uitgaaf op f 8186.28 i/j, dus het
goed slot op f 400.66.
Vervolgens werd door den Raad goedgekeurd
een reglement van orde voor de vergaderingen van
bet college van Burgemeester en Wethouders.
Daar met 1 Januari a. s. de .verordening op de
havengelden vervalt, werd eene nieuwe verordening
op de invordering en heffing dier rechten vastgesteld.
Eindelijk werden de geloofsbrieven der bij can-
didaatstelling gekozen raadsleden Blok en Overbeeke
onderzocht en werd tot hunDe toelating besloten.
Naar aanleiding eener discussie over het al of
niet drinkbaar zgn van het water uit de Norton-
pomp in het dorp, werd besloten dit water te laten
onderzoeken, om uit te maken of het soms ook
voor de gezondheid schadelgke bestanddeelen bevat.
Onderwijs.
Iflisse. Te Deventer is voor de hoofd-acte ge
slaagd Mej. B. D. G. Mulderonderwjjzeres alhier.
Voor het examen hoofd-acte zijn o. a. ge
slaagd de h.b. P. v. d. Weele van Colgnsplaat en
Chr. van der Linde te Wemeldinge.
had. Het tydverlies beteekende voor mg niets,
daar ik toch eerst met den eerst met eenige uren
verfcrekkenden trein kon gaan, en het waagstuk
was niet groot, omdat ik wist, dat mgn zuster
haar dienstmeisje meegenomen had naar Spindel-
mühle, en de eene of andere onaangename ont
moeting dus niet te vreezen stond. Nadat ik met
den sleutel in den sleutelbos de corridordeur ge
opend had, ging ik door alle kamers, om mij te
overtuigen, dat er werkelgk niemand was, wiens
getuigenis later noodlottig vooor mg had knDnen
worden, haalde den boel toeu een weinig door
elkaar, zooals iemand, die haastig vertrekt, pleegt
te doen, haalde een kleinen handkoffer, vulde hem
met mgn buit en met eenige kleedingstukken en
eenig linnengoed van mjjn zwager, zooals hjj ver-
moedelgk zou hebben meegenomen. Toen trok ik
zgne in de kast hangende overjas over mgn een
voudig wandelcostuum en verliet het huis en het
erf langs denzelfden weg, dien ik gekomen was.
Daar er om dien tgd geen mensch op straat was,
dacht ik niet door iemand gezien te zgn. Ook uw
nachtwacht, wiens getuigenis later zoo voortreffeljjk
1 in mgn plan paste, had ik niet gezien. Ik sloeg
eerst de richting naar het Zanderland in, en toen
ik de brug overging, wierp ik alle sleutels, den
grooten bos zoowel als den sleutel van de deur
van de promenade, in de Oder. Daarop keerde ik
doodbedaard naar het centraal station terug, kocht
een kaartje naar Berlgn en ging vandaar na eea
