1903, N". 80.
Donderdag 9 Juli
9Ösle jaargang.
FSUILLETOK,
De Boekhouder.
Da uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,25.
Afzonderlijke nommern 9 cent.
waas adveH*»Mtü$n wéos* op gfaa *3®$
uifgavoa
De prjjs der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfd© advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 et.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel
GOBS, 8 Juli 1903.
Bjj de examons aan de Polytechnische school
is 0. a. geslaagd voor examen B art. 60 le ged.
de heer W. A. Oohtman van Goes.
De Minister van Waterstaat, Handel en Nijver
heid beeft bepaald, dat do gewone Rijkanajaars-
keuringen van tot dekking bestemde hengsten in
1903 gehouden zullen worden voor Zeelandop
1 September te Middelburgop 2 September te
Oostburgop 3 September v.m. to K&ttendijke,
n.ra. te Kortgeneop 4 September te Zierikzee
op 5 September te St. Maartensdijkop 7 Sep
tember te Hulst.
imraieke* Bij de gisteren gehouden stemming
voor vier leden van den gemeenteraad (Aantal
kiezers 510), waren uitgebracht 372 geldige stemmen
daarvan verkregen de h.b. C. Hartoog (aftr.) 235,
S. Muller (aftr.) 207, T. Cupéry 196 stommen, welke
all« drie gekoxen zjjn.
Herstemming moot plaats hebben tusschen de
h.h. M. Wesdorp (aftr.) 168 en J. M. van Otveren
150 stemmen.
Verder kregen de h.h. M. van Stee Fz. 108,
T. Hovestadt 82 en O. G. Gijben 81 stommen.
Wissenkerke. Uit de door den peDuingraeester
der werkmanBvereeniging »Hulp iu uood" alhier
gedane eerste driomaandelpkscho verantwoording
bleek, dat was ontvangen aan contributie f 57,50,
van donateurs f 44,50 en van begunstigers f 3.
samen f105.terwijl de uitgaven bedroegen f 19,62,
zoodat het saldo op 1 Juli bedroeg f 85,88, dat
op do Rijkspostspaarbank bleek gedeponeerd.
Op een verzoek van ds. Smelt alhier om van deze
vereeoiging te maken een afdeeling vau den >Chr.
Nat. Werkmansbond" werd, na ampele bespreking,
besloten afwijzend te beschikken, voornamoljjk uit
overweging, dat met. het denkbeeld van uitsluiting
om verschil in kerkelijke richting niet kan worden
gesymphatiseerd. Dat besluit werd met algemeene
stemmen, 33 leden waren tegenwoordig, genomen.
Nederlandsch-Indië.
De correspondent te Batavia der N. R. Ct. seinde
gisteren, dat de pakhuismeester van de firma Wellen-
stein Krause en Co. te Soerabuja door koelies ver
moord is. De naam van deD vermoorde is Van Hien.
Gemeenteraad van Goes.
SpoecHscbende vergadering op Dinsdag 7 Juli,
des avonds te 8 uren.
Voorzitterde Burgemeester.
Aanwezig alle leden.
Aan do orde is de benoeming van een lid der
Gascommis8ie in de plaats van dhr. v. d. Leeuiv
die door zjjn bedanken als raadslid opgehouden
had lid dier commissie te zijn.
Uitgebracht worden 11 stemmen op den heer
v. d. Leeuw en 2 in blanco, zoodat dhr. v. d. Leeuw
opnieuw is benoemd.
Burg. en Weth. doen nu mededeeling van een
aan hen gericht schrjjven der Gascommissie, waar
uit bljjkt, dat terwijl bjj de uitvoering van de
Roman van O. Klau»smann.
Ofschoon Herman Schröder van den rechter van
instructie verlof gekregen had, Martha ten alleD
tjjde zonder getuigen te spreken, zocht hjj haar
di >n dag toch niet op. Des morgens van den negen
tienden Augustus eerst begaf hij zich weer naar
het gerechtsgebouw, en bet toeval wilde, dat hij
op een der corridors den commissaris van politie
Neubarger ontmoette.
Reeds van verre wenkte de heer Neuburger hem
en naai hem apart. »U is, naar ik gehoord heb, de
verdediger van Martha Winter, meneer Schröder.
Ik zou u willen verzoeken, zoo spoedig mogelijk
uaar den rechter van instructie te gaan. Er hebben
in deze geheimzinnige zaak weer merkwaardige
dingen plaats gehad, en u zult een groote verras
sing beleven".
Herman Scböder talmde natuurlijk niet zjjn raad
op te volgen. Hjj zag, dat zijne komst den rechter
van instructie volstrekt niet ongewenicht was, want
met een levendigheid, die hem anders niet eigen
was, riep hij den advocaat toe»Als u niet van
zelf gekomen waart, zou ik u nog in den loop van
den voormiddag om een bezoek gevraagd hebben.
Kr geb"uren wondden, en u hadt vandaag plezier
kunne, hebban, ais wij helaas niet t.e veel van het
goede op eens gekregen hadden. Er hebben zich
werken tot uitbreiding der gasfabriek alle overige
gedeelten de begrootingsposten niet te boven gaan,
op een belangrijk punt de raming te laag is ge
weest, waartoe ook bjjzondere omstandigheden heb
ben meegewerkt. Er is voor het nieuwe stokerij-
gebouw door den adviseur eene ronde som in het
plan opgenomen. Het gebouw moest echter, ten einde
de ovens, die het doelmatigste bleken, behoorlijk
te kunnen bergen, eenigszins grooter worden dan
aanvankelijk was geschetst en vóór het opmaken
van het uitvoerig bestek door den afgetreden ge
meente-bouwmeester is eene grondboring gedaan
waarbij op zekere diepte in den bodem zachte
specie, vermoedeljjk zelkasch, werd aangeboord.
Dit laatste beeft aanleiding gegeven het fondament
breeder te ontwerpen dan anders noodig zou zijn.
De raming werd toen pl. f1900 hooger. Bij de
aanbesteding was de laagste inschrijver echter nog
f 900 booger dan deze raming, zoodat de kosten
van dit gedeelte der uitbreiding plm. f 2800 hoo
ger zullen komen dan de gestelde post.
Een tweede punt, waaraan de Commissie het ge
raden aehtte eenige uitbreiding te geven, betreft
de verbetering van het buizennet. Dit was begroot
op f 6500 zonder de Laurens Pieter van de Spiegel
straat. Vanwege het Proefstation, dat een voornaam
verbruiker is, wordt echter geklaagd over onvol
doende drukking en aangezien in den omtrek aldaar
de drukking het geringste was, meonde de Com
missie het beter ook dit gedeelte der leiding thans
in de verruiming op te nemen, te meer nu aan die
zjjde der gemeente veel gebouwd wordt, en bet niet
wenscheljjk is den nu reeds onvoldoenden toevoer
onverbeterd te laten.
Door een en ander zal boven de aangegane lee-
ning eene som van f 4000 noodig zijn. De Com
missie verzocht daarom aan den Raad te willen
voorstellen haar tot dat bedrag een crediet te ver
kenen, terwjjl zjj tevens voorstelt met de nadere
regularisatie dezer som te wachten, tot de kosten
juist bekend zjjn, om dan, tegelijk met hot voorde
stokerswoningen benoodigde bedrag eene leening
te sluiten voor zoover dit niet uit den gewonen
dienst te vinden is.
Aangezien de tjjd dringt, voldoen B. en W. aan
hot verzoek om deze zaak bjj spoedeischende ver
gadering aan de orde te stellen, ten einde tot de
gunning der aanbesteding te kunn8n overgaan,
terwjjl B. en W., onder opmerking, dat de tjjd
ontbrak om vooraf de financ. comm. te raadplegen,
den Raad adviseeren het gevraagde crediet te
verleenen.
Dhr. Ocütman deelt namens de financieele com
missie mede, dat deze, na kennis van de toelichting
te hebben genomen, zich gaarne met het voorstel
van B. en W. vereenigt.
Het voorstel wordt daarop zonder hoofdelijke
stemming aangenomen.
Bij de rondvraag, vraagt dhr. v. u. Leeuw, of er
ook inlichtingen kunnen worden gegeven omtrent
een plan van beplanting van de Groote Markt met
boomen.
De Voorzitter antwoordt, dat dit plan bjj de
begrooting ter sprake zal worden gebracht.
De heer Temperman vestigt de aandacht op den
namelijk gelijktjjdig twee personen aangemeld, die
het bankbiljet van duizend mark heimelijk in de
8chrjjftafel van Martha Winter willen hebben ge
legd".
»Ik begrijp u niet twee personen, zegt u
»JaEen, die er verstandeljjk de voorkeur aan
geeft, zich in den sluier der anonimiteit te hullen
en een, die zelfs met vollen naam voor de waar
heid der zelfbeschuldiging instaat. Hier om met
den eersten te beginnen kent u misschien toe
vallig ook dit handschrift
Hjj overhandigde Herman Schröder een twee
keer gevouwen brief, die, naar de qualiteit van
het papier te oordeolen, waarschijnlijk de onbe
drukte helft van een circulaire was, en waarop in
zeer onbeholpen, ongeljjkmatige letters, te lezen
stond
»Aan don officier van justitie te Breslau.
Mjjn geweten noodzaakt mjj, mede tedeelen,dat
de gearresteerde juffrouw Martha Winter onschul
dig in de gevangenis smacht. Zjj kan niet weten,
hoe het bankbiljet in haar scbrjjftafel gekomen is.
Want ik ben, terwjjl zjj afwezig was, in haar
kamer geslopen en heb het tusschen de brieven
in de schuiflade rechts gestoken, zoodat het met
een tipje uitstak. Ik heb bet gedaan, omdat ik
toevallig gehoord had, dat zjj door de vlucht van
den kaBsier Winter haar klein vermogen verloren
had, en omdat ik zoo innig medeljjden met haar
had. Ik dacht, dat zjj het biljet later, wanneer zjj
zich in groote verlegenheid mocht bevinden, zou
vinden.
Ik zie in, dat dit «en groote dwaasheid geweest
stank, dien het havenwater verspreidt, als het water
er uit en daarna weer in is gelaten. Hjj vraagt of
daar niets aan gedaan kan worden en of het Da-
gelijksch Bestuur of de Gezondheidscommissie ook
soms van plan zjjn maatregelen te nemen. Hom
duükt, als men hft water er een paar keeren uit en
in liet, dat de stank zou zjjn verdwenen.
De heer Ociitman zegt, dat de ervaring geleerd
heeft, dat herhaalde verversching niets geeft. De
Btank duurt ook slechts korten tjjd. Het is een
eigenaardigheid van het water dat het bacteriën
bevat, die zwavelwaterstof ontwikkelen.
De heer Ramondt kan er nog bjjvoegen, dat,
zooals dhr. Oclitman zich ook nog wel zal herinneren,
toon de heer Adam (apotheker) lid van den Raad
was, de quaestie ook ter sprake is gebracht. Deze
heeft toen een onderzoek ingesteld en gerapporteerd,
dat er niets aan te doen wasde stank was, volgens
dat lid, een proces, dat telken jaro onder sommige
omstandigheden in het water voorkomt.
Dhr. Temperman vraagt of het dan niet beter
zou zjjn de haven in het najaar leeg te laten loo-
pen, in plaats van in den warmsten tjjd.
Mr. De Witt Hamer meent, dat dit niet zou
strooken met de belangen der scheepvaart. In het
najaar is er juist de drukte met het vervoer van
aardappelen, bieten, graan, enz. Men heeft juist
den slappen tjjd uitgekozen voor het herstellen der
havenwerken. Ook meent hjj, dat de ergste tjjd van
den stank reeds weer voorbjj is; mogelijk nog een
paar dagen en dan zal het weer uit zjjn. Ook toen
het water uit de haven was is de stank dit jaar
minder geweest dan andere jaren, doordat men het
Achterhaventje heeft dicht gelaten.
Hierna wordt de vergadering door den Voorzitter
gesloten.
Provinciale Staten van Zeeland.
De zomervergadering der Provinciale Staten werd
gist erena vond op de gewone wijze door den Com
missaris in naam der Koningin geopend. Tegen
woordig waren 35 leden. Afwezig de heeren Eras
mus, De SmidtVan der Lek de ClercqHeijse
Hammacher en Moerdijk.
Na mededeeling van verschillende ingekomen
stukken, hoofdzakelijk Kon. besluiten, houdende
goedkeuring van besluiten in de vorige Staten
vergadering genomen, welke alle, evenals eenige
trouw wederkeerende mededeelingen van Ged. Staten
voor kennisneming werden aangenomen, kwamen de
voorstellen van Ged. Staten aan de orde.
Alvorens hiertoe over te gaan, werd nog mede
deeling gedaan van ingekomen adressen van a. W.
Moelker c. 8. te Tolen, om verlenging van subsidie
voor den wagendiönst Tolen—St. Maarten6djjk
b. den gemeenteraad van St. Philipsland om sub
sidie in de kosten van aanleg en onderhoud van
een vaargeul naar de haven aldaar.
Beide adressen werden in handen gesteld van
Ged. Staten.
Overeenkomstig hunne voorstellen, werden Ged.
Staten diligent verklaard ten aanzien vanle het
verzoek van H. Nieveen om subsidie voor het aan-
leggen en exploiteeren van een stoomtramweg
Borssele—GoesWolphaartsdijk. 2e het verzoek van
ismaar ik kan het nu helaas niet meer onge
daan maken. Mijn naam mag ik niet noemen,
omdat men mij anders zou kunnen verdenken,
dat ik het geld uit de brandkluis der Glückauf-
maatschappij gestolen heb, maar ik zweer bjj God
en alle heiligen, dat ik in dezen brief slechts de
zuivere waarheid gezegd heb, en dat juffrouw
Winter zoo rein is als pas gevallen sneeuw. Ik
verzoek u daarom haar uit de gevangenis te ont
slaan, opdat zjj niet langer voor de schuld van een
ander moet booten. ttt"*
Nu, meneer Schröder, wat zegt u van deze mede
deeling? Kunt u mjj zeggen, wie zich achter
deze geheimzinnige drie kruisjes verbergt
»Niet op grond van het handschrift, want dat
is bljjkbaar verdraaid. Het scbjjnt, dat de schrijver
zich voor dat doel van de linkerhand bediend beeft.
»Ja, dat schijnt zoo. De brief zat overigens in
een gewoon grjjs hennepcouvert en is gisteravond
hier te Breslau gepost. Hebt u eenig vermoeden
ten opzichte van den schrjjver
>Een vermoeden inderdaad, maar het hangt voor-
ioopig nog geheel in de lucht, en ik zou het daar
om eerst na ruggespraak met mjjn cliënte willen
uiten. Mag ik nu ook vernemen, van wien de
tweede mededeeling afkomstig is?"
>Van niemand anderB dan van onzen kassier
zelf. U zet een ongeloovig gezicht Welnu, u kunt
u daarvan door eigen aanschouwing overtuigen."
»Het papier, dat Herman Schröder, nu in de
hand hield, vertoonde onmiskenbaar het handschrift
van zijn vriend Gerhard Winter met al zjjn accu
ratesse en zjjn ouder wetsche krullen. Aan het 1
den gemeenteraad van Oudelando om rentelooB
voorschot voor wegsverbetering
Het voorstel tot diligentverklaring in zake het
veTzoek der vereen. »Uit bet Volk—Voor het Volk"
te Middelburg, om eene subsidie voor eeie in 1904
te houden Zeeuwsche Tentoonstelling van Njjverheid,
wtlke vereen, andermaal een adres had ingediend,
werd, op voorstel van den heer v. Deinst, naar de
afdeelingen verwezen.
Door den voorstelier werd gezegd, dat Ged. Staten
verklaren in beginsel genegen te zjjn een gunstig
voorstel aan de vergadering te doen, doch dat zjj
ten aanzien van dit verzoek verklaren, wegens het
ontbreken van de noodige gegevens, nog niet in
staat ta zjjn een bepaald cjjfer te noemen. Da
voorsteller meende toch, dat dit een zauk is die
dadeljjk behandeld dient te worden, met bet oog
op de vele moeilijkheden, die er verbonden zjjn,
aan het vormen van een tentoonstelling. Hij acht
het te laat, indien eerst in de najaarsvergadering
op het verzoek kan worden teslist. Met erkente
lijkheid voor hetgeen Ged. Staten daarvoor reeds
hebben gedaan, deed hjj bovengenoemd voorstel.
Naar de afdeelingen werden daarna verwezen
een 27-tal voorstellen van Ged. Staten.
Verder werd nog mededeeling gedaan betrekkelijk
den staat van de Prov. ambtenaren en bedienden
en betrekkeljjk den staat van alle Provinciale
eigendommen en bezittingen en betrekkelijk dit
welke verhuurd of verpacht zjjn, welke mededee-
lingon voor kennisneming werden aangenomen.
Daarna werd overgegaan tot splitsing der ver
gadering in afdeelingen.
Bjj trekking werd bepaald dat zullen behooren
Tot de le afd. de h.h.Den Boer, v. d Meer,
Bolle, v. Teijlingen, Bolier, Bejjs«, Moerdjjk, Henne-
quin, Wisboom Verstegen, Oggel, Hom bach en
Hoeke Hoogenboom, benevens de h.h. De Jonge en
v. Rompu als leden van Ged. Staten.
Tot de 2e afd. de h.h.Lucasse, IJsebaert,
Erasmus, De Veer, v. d. L. de Clercq, BoUestelle,
Dieleman, v. Deinse, Fokker, v. Dam, v. d. Have
en De Bat, benevens do h.h. Siegers en De Casembroot
als leden van Ged. Staten.
Tot de Se afd. de h.h.Kabebeeke, Noordjjke,
Loois, Moes, Bos, Houterman, Maas, Vader van
'b-Gravenpolder, Fruijtier, De Smidt en Hammacher,
benevens de h.h. v. Waesberghe Jaassens en v. Lijnden
als leden van Gtd. Staten.
De Voorzitter deed daarna het voorstel om de
eerstvolgende openbare bijeenkomst te houden op
Dinsdag 14 Juli, des v.m. 10 uur en dan de be
noeming te doen plaats hebben van een lid der
Staten, bedoeld bij art. 89 van de Provinciale Wet.
Dienovereenkomstig werd besloten. Daarna sloot de
Voorzitter de bijeenkomst.
Land- en Tuinbouw en Veeteelt.
Bjj de Premiekeuringen, in Juni 1903 gehou
den, zjjn aanhoudingsbjjdragen van f150 voor mer-
riën van 38 jaar 0. a. toegekend aan »Nelly" van
de Wed. Ed. van Bootegem te Kruiningen, »Mergo"
van dhr. H. A. Hanken te Wilhelminadorp, »Mirza"
en »Marie" van dhr. L. Bierens te Kamperland.
Aanhoudingsbjjdragen van f100 voor tweejarige
hoofd stond; »Hamburg den 18 Aug. 1877" en daar
onder ^Dierbare Martha! Je ongelukkige broer
zendt je zijn laatste groeten een vaarwel voor
eeuwig. Ik heb het vermetele spel verloren, en
het stuk is uit. Misschien zou het mij gelukt
zijn over den oceaan te ontkomen, .indien ik di
rect na mijn aankomst den moed gehad had, een
passagebiljet voor de eerste de beste stoomboot
te koopen. Doch ik had dien moed niet, omdat ik
bang was, dat men mij óf reeds bij her t <1 n
van het schip öf bij zjjne landing zou an s'eeren.
Daarom hield ik mjj hier een paar dag^n lang
onder een vreemden naam in een logement ver
borgen en ging toen vérder naar Nederland, om
dat ik hoopte, vandaar uit gemakkelijker den weg
over de wereldzee te vinden. Maar de vreeselijke
angst, die mjj dadeljjk na het vertrek van Breslau
aangegrepen had, nam steeds toe, en de telkens
terugkeerende aanvallen vaD mjjn hartkwaal braken
ook de laatste rest van mijne energie. Ik waagde
den beslissenden stap in eene Nederlandsehe haven
evenmin ali ik hem in Hamburg gewaagd had.
Eu ik gevoelde mij in de vreemde omgeving, waar
alle menschen mij zoo wantrouwig aankekon, als
ik mjj voor hen verstaanbaar trachtte te maken,
nog onveiliger dan op Dnitschen bodem. Dikwijls
dacht ik er aan, aan al deze ellende een einde te
maken door mjj ter beschikking der autoriteiten te
stellen. Doch de vrees voor al het ontzettende,
dat dan noodzakeljjk moest volgen, weerhield mij
er telkens van. Voor drie dagen na een verschrik-
kelijken nacht, waarin ik mij den dood nabjj
gevoeld had, besloot ik, op elk gevaar af naar
