1903. N°. 66.
Zaterdag 6 Juni.
90sle jaargang.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
FEUILLETON
De Boekhouder.
GOESC
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prgs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, jT Ip25«
Afzoaderlgke nommers 5 cent.
vmss «uSveHtemftiSn 2 ®g> «Sagi
De prjjs der gewone advertentiCn is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bp directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
GOES, 5 Juni 1903.
De heer JSturm, geslaagd voor het examen
voor klerk der posterijen en telegrafie, is met ingang
van 8 Juni a.s. geplaatst aan net telegraafkantoor
te Amsterdam.
Qorsele. In de Woensdag gehouden vergade
ring van den djjkraad voor de waterkeering van
het ealamiteuse waterschap EllowoudsdijkBorsele
deelde de voorzitter mede, dat de uitkomsten der
voorjaarspeilingen zoo bevredigend waren, dat dit
jaar geene andere oeverwerken noodig zijn dan die
tol verdediging van de Noordnol, ten bedrage van
ruim f 41000.
Daar Gedep. Staten bezwaar maken tegen schuld
aflossing, omdat het op 't Grootboek staande kapi
taal noodig wordt geacht voor werken tot oever
verdediging, besloot de dijkraad de raming van
f 3000 voor schulddelging in 1903/04 in te trekken.
Voor meer kosten van aanbesteding in 1902/03
werd de betrokken raming verhoogd met f 33,57 V»-
CONGRESSEN.
Op de afgeloopen Pinksterdagen hebben op ver
schillende plaatsen in ons land congressen plaats
gehad, van een paar waarvan wij nog melding
hebben te maken. Daar is in de eerste plaats het
congres der
Sociaal-Democratische Arbeiderspartij,
te Enschedé gehouden, onder voorzitterschap van
Benry Polakdie in zijn openingswoord do afge
storven partijleden herdacht en de houding van
hot partijbestuur ten opzichte van de algemeene
werkstaking besprak. Hij verklaarde, dat noch bet
bestuur, uoch Troelatra aan de voorbereiding der
staking heeft deelgenomen.
»Als er verraad gepleegd is, dan is het niet van
onze zijde, maar dit wil spr. wel verklaren, dat
het voorgevallene heeft geleerd, dat er heel wat
moet gebeuren, voor spr. en de zijnen weer met
die anarchistische bedriegers en verraders zullen
samenwerken. Er ligt in het gebeurde voor de
S. D. A. P. een homoeopatisch genezingsproces".
23
Roman van O. Kladssmann.
De indruk der mededeeling op den ervaren
politieman was lang niet zoo groot als de rechter
van instructie had verwacht. Hij had slechts een
paar keer geknikt en zeide toen ?Ja wel, het is
de spreekwoordelijke domheid van de al tesluwen.
Maar ik weet Diet, of wjj ons van het bezit van
die nummers een groot resultaat mogen voorstellen.
Wij kunnen de lijst wel verveelvoudigen en aan
alle ons bekende bankinstellingen zenden. Maar
niet eens de kassiers van die banken zullen zich
de moeite geven de nummers van de bij hen in
komende biljetten van duizend en honderd mark,
met de lijst te vergelijken. Dat zou trouwens voor
de meesten een ondoenlijk werk zijn. Bovendien
zal de slimme kassier er niet aan denken, met elke
banknoot, die hij wil wisselen, naar een bank te
gaan. Dat kan hij zoowel in als buiten Duitschland
veel gemakkelijker on zonder eenig gevaar in het
hotel of in elk willekeurig magazijn doen."
De rechter van instructie, die het steekhoudende
van deze argumenten niet kon ontkennen, zette
een recht verdrietig en teleurgesteld gezicht.
»Nu ja, het toeval zou ons een weinig te hulp
moeten komen, dat geef ik toe. Maar het is toch
in elk geval beter dan niets, en ik heb daarom
onmiddellijk last gegeven, de lijst der nummers te
laten drukken en te verspreiden."
*Mag ik daar nog een opmerking over maken,
meneer
»Zeker
»Ik zou u dringend willen raden, de zaak van
het notitieboekje voor iedereen hier in huis streng
geheim te houden. Zelfs den directeur-generaal,
die, als hij opgewonden is, licht den mond voorbij
praat, zou ik er niets van zeggen".
»Ik heb geen reden, er met hem of iemand an
ders over te spreken. Maar ik begrgp uw motieven
niet recht. Als u toch aan die nummers zoo weinig
beteekenis toekent
»Pardon ik heb gezegd, dat zij ons wel niet
zouden helpen bij het aanhouden van den voort
vluchtige. Maar zij kunnen ons mogelijk ook zeer
goede diensten bewijzen, voor zooveel het de op
sporing en overtuiging zjjner medeplichtigen geldt".
Aan de orde kwam de houding van het partij
bestuur en van Troelatra in zake de werkstaking.
Br werden verschillende moties ingediend zoo had
de afd. Bussum er een voorgesteld, waarvan de
conclusie was, dat de S. D. A. P. krachtens haar
beginsel als revolutionaire partij verplicht was
eene beweging te ondersteunen, die in ieder geval
aan de gemeenschappelijke zaak ten goede moest
komen. Van Amsterdam 111 was er een, luidende
dat het congres van oordeel is, dat in Nederland
voorloopig de bevordering der alg. werkstaking
door de S. D. A. P. moet worden vermeden. Na
eenige discussie kreeg Troelstra het woord om zijn
houding te verdedigen. Hij begon te zeggen, dat
de partg geen publiciteit vreest, dat 't wel gemak-
kelgk is de besluiten te critiseeren, maar dat men
niet vergeten moet, dat onthouding bij den strijd
in deze geweest was zich verklaren vóór de wetten
en meegaan met KuyperEn dat mag nooit. Wat
zijn gevolgde gedragslijn betreft, zeide spr. dat dat
gebeurd is onder den drang dor omstandigheden.
Nadat SchaperOudegeestWibaut, mevr. Roland
Holst de houding van Troelstra hadden besproken,
werd door Tak namens Amsterdam 111 een motie
voorgesteld, waarvan het slot luidde, dat het con
gres de houding van het partijbestuur goedkeurt,
dat zich in dezen strijd der vakorganisatie tot hand
having harer rechten met deze solidair heeft ge
toond en daardoor aan de arbeiders het bewijs heeft
geleverd, dat zij ook in de hacbelijkste oogenblik-
ken op de S. D. A. P. kunnen rekenen
Deze motie wordt met algemeene stemmen, be
halve die van Amsterdam VI, aangenomen.
Vervolgens kwamen aan de orde verschillende
huishoudelijke aangelegenheden. Tot hoofdredacteur
van Bet Volk werd herbenoemd mr. P. J. Troelstra,
tot leden van het Partijbestuur herkozen mr. P. J.
Troelstra, Helsdingenmevr. Roland Holst en Spiekman,
Door mr. Troelstra werd medegedeeld, dat de Ka
merfractie der partij een voorstel zal indienen tot
grondwetsherziening, brengende tot algemeen recht
streeks kiesrecht, voor Nederlanders en ingezetenen
zoowel mannen als vrouwen.
Het congres werd bijgewoond door 103 afgevaar
digden, vertegenwoordigende 75 afdeelingen.
Van den beschrijvingsbrief was weinig behandeld.
Te Utreebt werd gehouden de 5e algemeene
vergadering van de vereeniging
»U meent, dat hij hier in huis medeplichtigen
heeft gehad
>Ik acht bet althans niet voor uitgesloten. Mijne
nasporingen hebben mij telkens meer versterkt in
de overtuiging, dat Winter een zwakke en laf
hartige natuur is, die uit eigen beweging tot eene
daad als hier gepleegd is, wel niet heeft besloten.
Ik vermoed, dat hij daartoe door iemand overreed
en opgestookt is, en dat wij hier niet met de in
geving van een oogenblik, maar met een welover-
legd en voorbereid plan te doen hebben. Juist
de brief aan den directeur-generaal heeft mg i*
dit opzieht veel te denken gegeven. De schijnbare
overhaasting, waarmede hg gevlucht is, zou dan
een handig uitgedachte truc geweest zijn. Ik ben
trouwens ook van meening, dat hij de dokter heeft
weten te misleiden omtrent den ernst van zijne
ziekte, om zich het verlof juist op den voor de
uitvoering van zijn plan meest gesobikten tijd te
verzekeren."
»Dat is mij niet recht duidelijk. Om er met de
kas van door te gaan, had hg toch niet eerst ver
lof noodig."
»Neen. Maar het was noodig, dat zijne vrouw
en zijne zuster vooraf zonder opzien het huis ont
ruimden. Want haar afwezigheid bij de vlucht van
den kassier was een onvermijdelijke voorwaarde,
indien zij onverdacht zou blijven."
»Met andere woorden u gelooft, dat de dames
met hem in 't komplot zijn en dat zij dientenge
volge ook omtrent zijne tegenwoordige verblijf
plaats onderricht zijn
»Ja. Ik vind, dat alle omstandigheden voor deze
onderstelling spreken."
»Gisteren nog was n een andere meening toe
gedaan, meneer Neuburger. Ik beken, dat ik u
niet zoo maar volgen kan. De vrouw zou een ac
trice van den eersten rang moeten zijn, als haar
bezwijming, haar ziekte en haar ontroostbare ver
twijfeling niets dan comedie waren geweest."
»Ik heb van de handigheid der vrouwen bij
zulke vermommingskunsten inderdaad een zeer
boogen dunk. En dan is er nog eene omstandig
heid, die tot nu toe aan onze aandacht is ont
gaan. Winter was 'eerst sedert weinige jaren
getrouwd en had volgens het getuigenis van allen,
die ik er naar gevraagd heb, een volmaakt ge
lukkig huwelijk. Ook de verhouding tot zgne
zuster moet zoo innig geweest zijn als maar heel
zelden tusschen volwassen broers en zusters be
staat. Nochtans heeft hg het niet noodig geacht,
Hoofden van Scholen
in Nederland. Vertegenwoordigd waren 29 afdee
lingen.
Aangenomen word o ra. ©ene motie, bedoelende
uit te spreken, dat het ambt van den onderwijzer
hem ook verplichtingen oplegt buiten de school
en hij bij een voorkomend geval zich hééft af te
vragen of het belang van het onderwgs niet door
zijn optreden wordt geschaad.
Eveneens te Utrecht werd gehouden de alg. ver
gadering van den
Oranjebond van Orde.
Uit de verschillende verslagen omtrent de on
dernemingen van den Bond bleek, dat deze in de
toekomst zijn voornaamsten arbeid zal vinden in
ontginning van heide en zandverstuiving op groote
schaal. In die richting wordt dan ook gestuurd.
Reeds bezit de Bond uitgestrekt© terreinen. Krach
tig is daarbg de hulp van de Kwart-gulden ver
eeniging voor heide-ontginning, die in het geheel
den Bond nu reeds f 36,650,89 schonk, makende
met de daarvan gekweekte rente, ten bedrage van
f 1766,23, de som van f38,416,67.
Te Rotterdam kwam bet
Alg. Ned. Werkliedenverbond
bgeen.
De heer B, H. Heldt opende de vergadering met
een rede, waarin hij de leiders der beweging inzake
de staking scherp kritiseerde en sprekende over
politiek in vakvereenigingen tegenover de S. D. A.
P. en de christelijke vakorganisatie aanbeveelt het
verbond zich te doen uitspreken voor de vrijzinnig-
democratische richting. Ten slotte herinnerde hij,
dat hij het presidium moet neerleggen uit hoofde
van veranderde maatschappelijke positie.
Uit het verslag big kt, dat het aantal leden 5000
bedraagt, dat de Werkmansbode niet vooruitgaat en
in de afdeelingen steeds allerlei wrijving is met
het oog op de politieke richting der leden.
Aan de orde kwamen toen de beginselverklaring
der commissie ad hoe. Het voorstel was als volgt
1. Het Alg. Ned. Werkliedenverbond verklaart
voor te staan do handhaving van onze grondwettelijke
instellingen, met dien verstande, dat de bevolking
zooveel mogelijk in haar geheel den grootst moge-
lijken invloed moet bunnen uitoefenen op den wet-
ook maar een enkelen regel voor de beide vrou
wen achter te laten of van Hamburg uit aan haar
te schrgven, terwijl hg zich wel gedrongen ge
voelde, den directeur-generaal schriftelijk vergif
fenis te vragen. Indien hij zonder haar voorkennis
en achter haar rug gehandeld had, dan zou hg
naar mijne overtuiging ongetwijfeld behoefte ge
voeld hebben, zich in de eerste plaats juist tegen
over haar te rechtvaardigen en haar een woord
van afscheid te zeggen."
De rechter van instructie, die juist van zgne
menschenkennis en van zijne psychologische scherp
zinnigheid een vrij hoogen dunk had, wilde het
niet reebt bevallen, dat de commissaris voortdurend
wijzer wilde zijn dan bij. Eenigszins uit de hoogte
zeide hij»Zoolang de verdenking tegen de beide
dames geen boteren grondslag heeft, moet ik elk
optreden togen haar weigeren. Ik ben lang genoeg
in de praktijk, om over de echtheid of de veinzerij
van gevoelens, die men tegenover mij aan den dag
legt, een oordeel te vormen."
wenscht dus niet, dat de beide dames door
de politie bespied worden
*Als u het noodig of doelmatig acht ik heb
er niet tegenAlleen zou ik wenschen, dat het
zoo delicaat en onopgemerkt mogelijk geschiedt.
Als zij niet bij de zaak betrokken zijn, zijn zij
waarlijk al zwaar genoeg bezocht."
>Men zal natuurlijk met alle consideratie en
discretie te werk gaan. Is voor 't overige de lijst
van de nummers dor bankbiljetten al gedrukt
»Ja. Ik heb mij zoo juist een aantal afdrukken
laten geven. Hier ^zgn ze u kunt er over be
schikken."
Do commissaris keek met, een snellen blik de
lijst in. »De Dummering der baakbiljetten van
honderd mark is met betrekkelijk weinig uitzonde
ringen eene doorloopende", zeide hij. »Het moeten
dus nieuwe, direct van de Rijksbank gekomen bank
biljetten zijn, die nog ni«t in het verkeer geweest
zijn. Dat zou ons misschien van groot nut kunnen
zijn."
j>Laten wij het hopen Maar nu kunnen wij,
naar ik meen," van een verder gebruik van deze
kamer afzien. Mijne aanwezigheid hier in huis
heeft geen doel meer, en ik zal allo verdere ver-
hooren in deze zaak in het gerechtsgebouw houden.
Hebt u nog iets te zeggen, meneer Neuburger?"
»Neen behalve eene vraag. Dat de portier
Nit8cbke onder bewaking wordt gesteld, hebt u
reeds bepaald. Ik zou echter ook gaarne willen
gevonden arbeid. Het Verbond verklaart zich der
halve voor algemeen kiesrecht voor mannen en
vrouwen met evenredige vertegenwoordiging.
2. Hoewel het Verbond, naast de zedelijke en
verstandelijke verheffing van het volk, de vrge ont
wikkeling van den aanleg en de krachten van den
Staatsburger noodzakelijk acht voor de vooruit
gaande ontwikkeling van de maatschappij, erkent
het toch, dat de gewgzigae voortbrenging van den
maatsehappelijken rijkdom den staat het recht g9effc
en den plicht oplegt maatregelen te nemen, om de
maatschappelijk zwakken te steunen.
Mitsdien acht het verbond den Staat bevoegd en
verplicht, voor zooverre bet in de macht van den
Staat ligt, den maatsehappelijken toestand van de
arbeiders te verbeteren, zonder daarbg den persoon
lijken eigendom op te heffen.
Daar deze beginsel-verklaring tot veel discussie
aanleiding gaf en Rotterdam I een voorstel indiende
van den volgenden inhoud: De vrijzinnig-vooruit
strevende richting op staatkundig en maatschappe
lijk gebied is de grondslag van het Ned. Werkl.
verbond", werd besloten geen bestuursverkiezing
te doen plaats hebben, voor hierover een beslissing
is gevallen.
Na veel disenssie werd aangenomen een voorstel-
Utrecht>Het verbond plaatst zich op Vrijzinnig-
democratiBch standpunt." Hier waren 83 stemmen
voor en 31 tegen. Hierop verliet de commissie de
vergadering. Ook Rotterdam en enkele andere af-
deeliögen volgden dit voorbeeld.
Hierna werd de verklaring van de commissie en
bloc aangenomen. De heer Heldt werd hierop tot
eerelid benoemd. Een opvolger is nog niet gekozen.
Ten slotte zij nog melding gemaakt van het derde
congres van den
Bond van Gemeente-Werklieden,
te Zwolle gehouden.
Door bet H.-B. werd besloten om bij de a. s.
wijziging van de Gemeentewet te trachten hierbij
ook de rechtspositie der gem.-werklieden te ver
zekeren.
Het H.-B. besloot zich aan te sluiten bjj het Ned.
comité voor algemeen kiesrecht.
De voorzitter, de heer J. G. van Zelm, deed eenige
mededeelingen omtrent het voorgevallene der laatste
vijf maanden. Het hoofdbestuur achtte het niet
weten, of tegen den boekhouder Bartel nog eene
verdenkiög bestaat, die zijne bewaking noodzakelijk
doet schijnen. Ik heb op 't oogenblik slechts weinig
ambtenaren beschikbaar en zou niet gaarne hunne
krachten aan een doellooze opdracht verspild zien."
»Laat den boekhouder in 's hemels naam onge
stoord zyns weegs gaan. Sedert wij de combinatie
met den moord hebben laten varen, is elke ver
denking tegen den man weggenomen."
»Dat was ook myne meening. De Hamburgsche
brief van den kassier heeft ons er ten minste voor
bewaard, onzen tyd nog langer op een valsch spoor
te verliezen."
XII.
Het was op den vierdon dag na het raadselachtig
verdwgnen van haar man, toen mevrouw Hermine
Winter vlijtig in haar kamér zat te schrgven. De
ijver, waarmede zij het deed, had haar wangen rood
gekleurd, en zij zag er weer even lief uit alsof de
vreeselgke gebeurtenis en de aanvankolyk zoo be
denkelijk sebguende ziekteaanval aan haar geheel
spoorloos waren voorbij gegaan.
In haar benarden toestand had zij in do eerste
plaats aan don uit Amerika teruggekeerden broer
gedacht. Reeds des morgens na haar aankomst uit
Spindelmühlo had zij aan George Millers adres te
Berlijn een telegram gezonden met het dringende
verzoek, onmiddellijk naar Breslau te komen, om
dat zij in een wanhopige zaak zgn bystand noodig
bad.
Maar eerst na verloop van vierentwintig uur
was zgn telegrafisch antwoord ontvangen. Het had
Hermine eene groote teleurstelling bereid, want het
luidde: »Was op reis. Kan oogenblikkelgk helaas
niet komen. Brief volgt."
»Hy wil niets met mij te maken hebben, omdat
hg bang is, dat ik hem tot last kan worden," had
Hermine met toornige bitterheid bij de ontvangst
van dit antwoord gedacht. Zij herinnerde zich, wat
hjj haar, van het station rijdende, over de liefde
tusschen broer en zuster gezegd bad, en zij twijfelde
er niet aan, dat de beloofde brief van denzelfden
aard zoude zijn als het telegram, met. welks af
zending hij zeker opzettelijk zoo lang gedraaid had.
Des te aangenamer was hare verrassing geweest,
toen zij den volgenden morgen een in warme en
hartelijke bewoordingen gestelden brief ontving, die
wel geschikt was, baar meeniDg over het karakter
van haar broer geheel omver te werpen.
(Wordt vervolgd.)
