1903. N". 57. Donderdag 14 Mei. 90sle jaargang.
FEUILLETON.
De Boekhouder,
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten doei, 1,25.
ifzonderljjke nommers S cent.
iueadigg van advartentiên vóór 2 uran op dan dag dar
uitgav*.
COURANT.
De prjjs der gewone advertentiSn is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald. 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel
De Staat en de Nederlandsche Bank.
Onder de wetsontwerpen, die waarschijnlijk deze
week in de afdeelingon der Tweede Kamer zullen
worden onderzocht, is o. a. ook een tot verlenging
ran het octrooi der Nederlandsche Bank.
De Nedorlandsche Bank werd, zooals men zal
weten, bjj octrooi van 1814 voor yijf-en-twintig
jaren opgericht met een kapitaal van vyf millioen
gulden. Bij de wet van 22 December 1863 werd
zjj als naamlooze vennootschap voor vijf-en-twintig
jaren gerechtigd om als circulatiebank werkzaam
te zijn met een maatschappelijk kapitaal van min
stens zestien millioen galden. In 1888 werd haar
octrooi weder verlengd, dat nu den 31 Maart
1904 is afgeloopen en niet stilzwijgend met tien
jaren wordt verlengd, omdat één van beide par
tijen, in deze de Staat, opzegging heeft gedaan.
De Staat heeft namelijk gemeend, dat door hem
niet genoeg wordt getrokken ait de winst, die de
Bank maakt, en dat hjj meer dan tot dusverre zal
kunnen profitoeren van de Bank als bewaarster van
geldswaarden van instellingen van het Rijk.
Hierover zijn door het Rijk en de Directie van
de Bank onderhandelingen gevoerd, die hebben ge
leid tot het samenstellen van het ontwerp, zooals
het thans door de Regeer!ng is ingediend en waarin
de voorwaarden zjju opgenomen, waarop de Regee
ring geneigd is het octrooi der Bank voor den tijd
van vijftien jaren de Bank had eerst dertig go-
eischt te verlengen.
Tot nu toe heeft de Nederlandsche Bank koste
loos het kassierschap op zich genomen van de
Rijkspostspaarbank, maar wanneer dit ontwerp wet
wordt, zal zij eveneens dat van andere Rijksinstel
lingen, o. a. van de Rijksverzekeringsbank, op zich
moeten nemen.
Het was tot nu toe aan de Nederlandsche Bank
niet veroorloofd biljetten tot een geringer bedrag
dan van f 25 uit te geven, doch voortaan zal zjj
ook biljetten van f 10 in omloop mogen brengen.
Wij krijgen dus in 't vervolg ook óawfcbiljeiten
van f 10 en de muntbiljetten zullen dan ophouden
te bestaan Deze muntbiljetten, die destijds als
tijdelijk ruilmiddel werden-ingevoerd, verschaften
den Staat een voordeeltje van 15 millioen, dat
renteloos werd genomen. Ten einde nu dit voordeel,
dat men eenmaal bad, niet verloren te doen gaan,
wordt bij het nieuwe octrooi de Bank verplicht
den Staat een renteloos voorschot te doen tot een
maximum van vijftien millioen. Het crediet, dat de
Staat genoot, zal dan ook met die vijftien millioen
worden verhoogd, want nu is die papiercirculatie
gedekt door de Nedorlandsche Bank.
Het spreekt vanzelf, dat de winsten der aandeel
houders van de Nederlandsche Bank door dit
nieuwe octrooi niet zullen stijgen, maar daar staat
tegenover dat de Staat er een aardig muntje uit
zal slaan. Immers, indien, wat veilig mag worden
aangenomen, de winsten blijven, zooals ze de laatste
vjjftien jaren zijn geweest, dan zal de Staat aan
de Bank ongeveer drie ton per jaar meer verdienen
dan tot nu toe. Heel slecht zullen trouwens de
aandeelhouders er ook nog niet bjj varen, want
zjj zullen bij gelijke winstafwerping der Bank als
de laatste vjjftien jaar, nog op eene jaarlijksche
rente kunnen rekenen van 5.87 procent.
14
Roman van O. Kljlussmjlnn.
Het kleine venster onmiddelljjk boven den vloer,
die tot de kelderwoning van den portier behoorde,
was nog verlicht en de boekhouder klopte aan het
glas. Het van binnen aangebrachte gordjjn werd
teruggeschoven, en het grjjsgebaarde gezicht van
den ouden Nitschke doemde achter het venster op.
«U ie het, meneer Bartel Een oogenblik
ik kom dadeljjk boven, om u de deur open te doen."
Daar de boekhouder geen sleutel van de huisdeur
had, moest hij, wanneer hjj tot na tien uur op het
bureau bleef, steeds op deze wjjze gebruik maken
van de diensten van den portier. Hij was dikwjjls
verdrietig geweest over deze omslachtige manier van
doenmaar vandaag kwam zjj hem zeer gelegen.
>U gaat van avond heel laat, meneer Bartel",
zeide Nitschke, toen hjj met den rammelenden sleutel-
bo» uit zjjn kelderdeur te voorschjjn trad. ♦Er is j
zeker weer verbazend veel te doen
De aangesprokene keek op zjjn horloge en hield
dit zoo, dat ook de portier de wijzerplaat bon zien. j
»Het is vijf-en-twintig minuten over een. Je
weet toch wel, Nitschke, dot ik kort voor ultimo
nooit vroeger naar huis ga."
♦Ja, ja 1 En onze arme meneer Winter hij
zit zeker nog te werken."
Van de door deze Regeering ingediende wets
ontwerpen is dit een, die naar onze meening het
meest sympathiek is, het meest in 's lands belang
en het is dan ook te hopen, dat de Kamers er zich
mede zullen vereenigen en het ontwerp spoedig
als wet in het Staatsblad moge prjjken.
Kosten der Gezondheidscommissies.
Eene quaestie, die zich reeds in verschillende
gemeenteraden heeft voorgedaan, ia de vraag tot
hoever eene gezondheidscommissie kan gaan in het
doen van uitgaven. De wetgever heeft wel bepaald,
dat de verschillende gemeenten gezamenlijk in de
kosten hunner commissie moeten voorzien, behalve
in bet honorarium van den secretaris, waarin ook
het Rijk bjjdraagt, maar juist afgebakend is dit
bedrag niet.
In de eene plaats ontstaat er geschil over de
presentiegelden en in eene andere plaats weer over
het honorarium voor bewezen diensten door de leden
der commissies zelf. Eenstemmigheid heerscht in
deze nog niet.
Mr. Goeman Borgesius, de vader der wet, heeft nu
in het Tijdschrift voor sociale hygiene zijne meening
over het een en ander gezegd.
Hij beweert, dat presentiegelden wel degelijk
mogen worden toegekend en is ook van oordeel, dat
eene commissie niet alleen aan deskundigen, wier
hulp zij inroept, een honorarium kan toekennen
voor gedane onderzoekingen, maar dat de wet niet
verbiedt ook de leden zelf, wanneer hun bijstand
als deskundigen wordt ingeroepen, daarvoor te
betalen.
Als voorbeeld wijst hij op een scheikundig onderzoek
van melk en drinkwater en vraagt dan maar is het
onderzoek naar de afmetingen van woningen en ver
trekken, hun ligging ten opzichte der omgeving,
hun afwatering enz. niet eveneens een deskundig
onderzoek, en raag dan het lid architect, bouwmeester,
timmorman, wien het wordt opgedragen^daarvoorniet
eveneens een declaratie indienen en zóó ten slotte
eveneens de voorzitter en elk ander lid, dat belast
wordt met het onderzoek van een stadswjjk, van
de rioleering, van het afvalwater eener fabriek, van
de herkomst eener besmettelijke ziekte, enz. enz.
Zjjn dit niet alle, of moeten het althans niet zjjn,
deskundige onderzoekingen, zekor van niet minder
omvang en gewicht dan b. v. het onderzoek naar
ijzer, kalk of lood in een monster drinkwaterzoo
als ook nu het door den gezondheidsraad aan de
orde gestelde onderzoek naar toestand en inrichting
van alle openbare en bjjzondere inrichtingen tot
verpleging van zieken
GOES, 13 Mei 1903.
Met ingang van 16 dezer wordt mej. G. A.
van BorrendamRijks-telefoniste alhier, als zoodanig
verplaatst naar Rotterdam en vei vangen door mej.
J. W. Eichholtz, thans leerling-telefoniste te Leiden.
De Zaandamsche correspondent van het Bbld.
schrijft
De heer P. Eijer is als raadslid geschorst, op
grond van leveriDg aan de gemeente. Het geval
heeft zich, naar ik vernam, als volgt toegedragen
Te Zaandam ontvangen do agenten behalve hun
bezoldiging, ook ongeveer 75 gulden per jaar
♦Inderdaad. Voor bet aanbreken van den dag zal
zal hij wel niet ophouden. Er ii trouwens anders
geen doorkomen aan."
Bartel trad in de deuropening, maar nog op
hetzelfde oogenblik keerde hg met een snelle be
weging in het portaal terug.
♦Hè, daar had ik bijna iets belangrijks vergeten.
Waeht hier even op mij, NitschkeIk moet nog
een paar woorden met den kassier spreken."
Hjj ging tot de deur van het bureau van den
kassier, opende deze na te hebben aangeklopt en
zeide, zonder het vertrek binnen te treden, zoo
luid, dat de portier elk woord moest hooren♦De
stukken betreffende de Traugottmijn heb ik nog
in mjjn lessenaar. Zal ik ze u geven, meneer
Winter of kan dat wachten tot morgen vroeg
Van binnen kwam natuurlijk geen antwoord
want de kassier lag nog altijd precies, zooals
Bartel hem verlaten had, onbewegeljjk over de
tafel. Maar dt boekhouder was een man met bij
zonder dramatisch talent. Hjj maakte herhaaldelijk
eene toestemmende beweging met het hoofd en
zeide twee of drie keer♦Jawel, meneer Winter
net alsof de doode daar binnen hem een uit
voerig antwoord had gegeven. Daarop nam hjj
beleefd den hoed af en zeide: ♦Om negen uur
dus Nu ja, hoe beter ik uitgeslapen ben, des
te frisscher zal ik zjjn. Goeden nacht, meneer
Hjj sloot de deur weer en verliet, na met een
vriendelijken avondgroet den wachtenden portier
gepasseerd te zijn, het huis.
Toen bij achter zich het knarsen van den sleutel
kleedinggeld. Wat na afloop van een jaar minder
dan dit bedrag te hunnen behoeve is uitgegeven,
ontvangen zij in handen. Nu zjjn er twee agenten,
die geregeld recherchedienst verrichten en daardoor
steeds in burgerkleeding loopen. Voor dezen wordt
dus weinig voor kleeding uitgegeven. Deze agenten
kochten eenigen tijd geleden bjj den heer E. elk
een burgerkostuum. Hoewel ze oorspronkelijk voor
nemens waren dit uit eigen middelen te betalen,
vroegen en kregen ze verlof van den commissaris
van politie dit te doen van het kleedinggeld, dat
zjj van de gemeente te goed hadden. De heer Eijer,
wien zij dat mededeelden, verklaarde hiertegen
geen bezwaar te hebben en bereid te zjjn voor dit
doel een bon, door den commissaris afgegeven, te
teekenen. De heer E., dezen bon teekenende, heeft
er echter niet op gelet, dat bg, volgens de redactie
van den bon, daarmede aan de gemeente heeft
geleverd, in het vertrouwen ook, dat het geld,
waarmede de kostuums zouden worden betaald, in
eigendom behoorde aan de agenten in plaats van
aan de gemeente.
De heer Eijer echter heoft, hangende de schorsing,
zjjn ontslag als raadslid ingediend.
De voorzitter van het ♦Nederlandsch Gym-
nastiek-Verbond", dhr. Karei Mulleris tijdens zjjn
bezoek aan het Fransehe Bondsfeest te Marseille
door den President der Fransehe Republiek be
noemd tot »officier de rAcadémie". Een onderschei
ding voor den voorzitter, het Verbond en de Neder
landsche gymnastiek in het algemeen.
Op 10 Juni houdt de weesinrichting te Neer
bosch haar 40e jaarfeest. Bij die gelegenheid treedt
de heer van H Lindenhout als directeur af en
aanvaardt de beer Schrijver, predikant te Schiedam,
die betrokking. Ook de familieleden van den heer
Van t Lindenhoutvoor zoover zjj nog aan de in
richting verbonden zjjn, leggen hun taak neer.
In Rotterdam is onder leiding van den bur
gemeester eene vereeniging tot bestrjjding van de
gevolgen der tuberculose en ook tot bestrijding der
ziekte zelf opgericht.
Het nuttige doel dezer vereeniging iB als volgt
geformuleerd
1. Een zoo nauwkeurig mogelijke registratie
van de, binnen de gemeente Rotterdam voorkomende
ziektegevallen van tuberculose, speciaal die van long-
tuberculose.
2. De oprichting en instandhouding van een con
sultatie-bureau voor behoeftige tuberculose-ljjders.
Dit consultatie-bureau zal dienen
a. tot onderzoek en herkenning van ziektege
vallen.
btot het nemen en verkrjjgen van alle maat
regelen, die dienstig kunnen zjjn om de versprei
ding der tuberculose in het huisgezin, in werk
plaatsen, als anderszins tegen te gaan.
c. om controle uit te oefenen op de goede uit
voering van de voorgeschrevene prophylactische en
hygiënische maatregelen.
d. om voorzoover de financiëele krachten der
vereeniging dit toelaten, tuberculose-ljjders in staat
te stellen zich te onderwerpen aan een doelmatige
behandeling.
3. Het streven der medici-leden van de Vereeni
ging, om door gemeenschappelijk overleg de behan-
hoorde, herademde hg nog eenmaal. Nu moesten
de dingen haar loop nemen. De brug achter hem
was afgebroken, en zelfs indien hij nu berouw ge
kregen had, zou hot niet meer mogelijk geweest
zjjn, het gebeurde ongedaan te maken.
VII.
Zoolang hij door den halfdonkeren zomernacht
liep, bewaarde de boekhouder nog altjjd die merk
waardige kalmte, die hem alleen in staat gesteld
had, zjjne daad te volbrengen. Op het oogenblik
echter, waarop hij zijne huisdeur achter zich ge
sloten had en zich in eene ondoordringbare duis
ternis bevond, had eene plotselinge verandering in
zjjne gemoedsstemming plaats. De onoverwinneljjke
neiging voor het meeBt krasse bjjgeloof, die hem
als een erfdeel van zjjn afstamming in het bloed
zat, kwam in de duisternis eensklaps tot haar recht
en deed de zonderlinge kalmte, die feiteljjk niets
anders geweest was dan een gevolg van de onnatuur
lijke inspanning der zenuwen, met de snelheid der
gedachte in de vrecseljjkste, angstigste opgewonden
heid veranderen.
Zoo pikzwart was het om hem heen, dat hjj niet
dan tastend dé trapleuning vond, en toch zag hij
heel duideljjk en in schrikwekkende nabijheid het
vaal-bleeke gezicht van den dooden kassier, zooals
hjj het zooeven een paar seconden lang tusschen
zjjne handen had gehouden.
Hij wist wel, dat het Blechts een zinsbedrog
een hallucinatie was, en toch liep er een ijskoude
rilling over zjjn rug. Hij begreep nauwelijks, hoe
deling der tuberculose-lijderg in hun woonplaats
te regelen, zooveel mogeljjk te steunen en te be
vorderen, en de resultaten dier behandeling nauw
keurig te registreeren.
In het bestuur hebben o. a. zes doctoren zitting.
Kolijnsplaat. Maandag 11. hielden de inge
landen van den Oud-Noord-Bevelandpolder hunne
gewone jaarvergadering alhier ten gemeentehuize,
die vermoedelijk om 't vele gewichtige, dat te be
handelen was, zoo goed was bezocht, dat 42 van
de 43 ingelanden vertegenwoordigd waren.
Na de ingekomen stukken kwam de rekening
over het dienstjaar 1902/1903, die goedgekeurd
werd de ontvangsten bedroegen f 30397,97 V»i de
uitgaven f22362,90 Va, zoodat het goed slot f 8035,07
bedroeg. Later werd de begrooting voor het dienst
jaar 1903/1904 in ontvang en uitgaaf vastgesteld
op f 33460,60, met een post voor onvoorziene uit
gaven van f2096,88.
Uit het verslag van den toestand des polders
bleek, dat deze over 't geheel goed te noemen is.
In plaats van den heer D. R. \Vijckcrheld Bisdom
die wegens vertrek uit deze gemeente als ontvanger
griffier des polders zijn ontslag gevraagd en onder
dankbetuiging van den dijkgraaf eervol verkregen
had, werd zooals reeds in ons vorig nommer werd
vermeld, als zoodanig gekozen de heer P. Tazelaar
Nz., djjkgraaf des polders met 22 stemmen, terwjjl
de heer R. van Ham, burgemeester alhier 20 stem
men verkreeg.
Tot waterbouwkundig ambtenaar van den polder
werd, zooals ook reeds is gemeld, de heer Af. J.
Krijger van Wissekerke met 22 stemmen gekozen,
terwjjl de heer P. J. Visser te Terneuzen 6, de heer
M. P. de Looff to Scharendijke 14 stemmen kreeg.
Nog werden eecige bestuursvoorstellen behandeld.
Omtrent de oude schuld van 1749 en 1799, samen
groot 1400 pond Vlaamsch, rentende 3 percent, werd
met algemeene stemmen besloten de helft dit jaar
en de rast in Februari 1904, of zooveel vroeger
alg de kas dit toelaat, k pari af te lossen.
Zoo werd ook het voorstel tot het verstrekken
van eene jaarlijksche toelage groot f 200 aan de
weduwe van den onlangs overleden waterbouw
kundigen ambtenaar met algemeene stemmen goed
gekeurd.
Aan den calamiteuzen Leendert-Abrahampolder
werd tot wederopzeggens met 22 tegen 17 stemmen
40 gulden 's jaars verleend als bijdrage in het onder
houd van den grindweg Daar de Katsche haven.
Ook werd nog besloten het pensioen van den
waterbouwkundigen ambtenaar op 65-jarigen ouder
dom op 650 gld. te bepalens/4 der jaarpremie
zal dan door den polder, 1/4 door den ambtenaar
betaald worden. Zoo ook zal zijne vrouw verzekerd
wordeD bjj eene levensverzekering-maatschappjj, met
een weduwepensioen van f 300 's jaars tij voor
overlijden haars mans. De helft dezer jaarpremie
zal door den polder, de andere helft door den amb
tenaar betaald worden.
Het djjkgeschofc bleef op 14 gld. per H.A. bepaald.
Nederiaedsch-Indië.
Atjeh. De correspondent der N. R. Ct. te
BBtavia seinde ZondagDe kapitein der infanterie
A. B. B. Jansen ig zwaar gewond te Lam Meulo.
hij in dezen toestaud naar boven en in zijne kamer
gekomen was. Zijne knieön knikten en zjjne borst
werkte geweldig. Lang moest bjj rondtasten, voor
dat hg den lucifersstander vond, hoewel deze
op de gewone plaats stond. En toen hij bg het
opvlammen van de lucifer zijn eigen, vaalbleek
gezicht in den kleinen wandspiegel zag, deinsde hjj
met een doffen schreeuw terug, want hjj meende
wederom do verwrongen trekken van den doode ge
zien te hebben.
Maar hij bracht het toch eindeljjk zoo ver, de
lamp aan te gteken, en haar zacht licht, dat in alle
hoeken van het kamertje doordrong, oefende een
eenig8zins geruststellenden invloed op zjjne zenuwen
uit. Wel keek hjj nog altjjd schuw in 't rond en
schrok bg bet geringste gedruisch. Maar hjj was
toch weer in itaat, zjjn toestand te overdenken, en
het besef, dat hjj naar alle waarschijnlijkheid geene
ontdekking to duchten had, gaf hem althans een
deel van zjjn vroeger vertrouwen terug.
Inderdaad bestond er voor hem slechts één gevaar
het gevaar namelijk, dat het reeds koud geworden
ljjk dadelijk na zjjn vertrek gevonden was, en dat
de dokter, dien men in dat geval stellig dadelijk
zou hebben geroepen, geconstateerd bad, dat de
dood reeds voor eenige ureD ingetreden was. Want
dan was het bewezen, dat hij den portier bij zjjn
zoogenaamd gesprek met den kassier een eomedie
voorgespeeld had, on niemand kon dan over het
doel dezer eomedie in twjjfel verkeeren, zoodra het
ontbrekende der gestolen geldsom ontdekt werd.
Maar het was zeer onwaarschijnlijk, dat deze»
