1903. N°. 40.
Donderdag 2 April. 90sle jaargang.
Gemeente-Oatvanger.
FEUILLETON.
DE REVOLVERKONINGIN.
liOESCIE
D© uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
PrjjB per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
lutndiao van adverteatiËR véor 2 »p«b op sSoa igcig der
uitgave.
Do prjjs der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjkB- en doodberichten en de daarop betrekking hebbend'
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Slöjd gebruikt, een Zweodscb woord, dat bandig of
geschikt beteekent. En juist daarop is ook handen
arbeid gericht, om de leerlingen handig te maken.
In den tegenvroordigen tijd maakt men het den
scholier wel wat al te gemakkelijk. Hij'kaft zelf
zijn boeken niet meer, iinieert niet langer zijn
schrijfboeken, men doet het voor hemhij leert
zelfs geen mes meer hanteeren, omdat een machinetje
zijn pofclooden scherpt, en zoo zou men kunnen
voortgaan.
Als de leerling dan ook de lagere schooi heeft
verlaten, kan er van handigheid weinig sprake zjjn,
veeleer bezit bij twee linkerhanden. En dat terwijl
misschien 90% der leerlingen van de lagere school
later hun brood met handenarbeid moeten verdienen
Is het dus wonder, dat er «teeds meer stemmen
opgaan, die verzekeren, dat de school hare taak
van voorbereidster, inleidster tot het werkelijk leven,
onvoldoende vervult Ook hierin wil handenarbeid
tegemoet komen. De opvoedende waarde, die er in
Siöjd gelegen is, is grootzij ligt niet in het ver
vaardigde voorwerp, maar in den arbeid, waardoor
dit is voortgebracht. Oog en hand van den leer
ling worden geoefenden het hout-, klei- en boet
seerwerk geven stof in overvloei tot ontwikkeling
der zintuigen, tot handigheid, tot oefening van
fantasie en schoonheidszin, maar ook vooral tot
orde en netheid. En wat nog meer isde leerling
leert nagenoeg alle gebreken van zijn arbeid zelf
vinden, hij gewent er aan zich zeiven vrij hooge
eischen te stellen en niet sposdig met eigen werk
ingenomen te zijn.
Alsof dit alles nog niet genoeg ware, willen wij
ook nog even de aandacht vestigen op eene sociale
waarde, die in dit onderwijs in handenarbeid is
gelegen. Bp, die geleerd heeft met zijn handen te
arbeiden, zal niet langer uit de hoogte neerzien
op hen, die met do handen hun brood moeten ver
dienen. Beseffende hoe veel moeite het soms kost
een goed stuk werk te leveren, zal hij den arbeid
van anderen weten te waardeeren.
In Zeeland bestaat tot heden alleen te Middel-
burg gelegenheid om les in Slöjd te nemenin
Holland vooral is men reeds verder in den Haag,
Rotterdam, Haarlem, Amsterdam en ook te En-
sehedo en Groningen bestaan reeds cursussen. En
dat de Regeering er mee ingenomen is, bljjkt wel
hieruit, dat de handenarbeid op de verschillende
Rijkskweekscholen is ingevoerd en er f2200 uit
's Rijks kas gegeven wordt voor een te Haarlem
gehouden cursus, waaraan verschillende onderwij
zers en onderwijzeressen hebben deelgenomen.
Waarom wjj dit alles eens in de courant zetten
Omdat wij vernomen hebben, dat eerlang te Goes
zal worden beproefd een cursus in handenarbeid
te openen en omdat wjj zoo overtuigd zijn va»
het nut van een dergelijken cursus, dat wij gaarne
een woord ter aanbeveling daarvan schreven.
GOES, 1 April 1903.
Gisteravond sprak in <de Prins van Oranje"
alhier dhr. J. J. Samson over het onderwerp: >De
spoorwegstaking in woord en beeld." Het was
echter niet alleen de spoorwegstaking, die spr.
stof leverde voor zijn voordracht, doch een groot
gedeelte van het uitgebreid gebied, waarop de
werkman zjj a arbeid vindt, werd beschouwd. Vóór
de pauze werden een twaalftal lichtbeelden vertoond,
voorstellende bedrijven uit het dagelijksch leven,
die veel eischen van den tijd en de krachten van
den werkman, gevaarlijk zijn, of nadeelig werken
op zijn gezondheid. .Naar aanleiding hiervan trad
spr. in een beschouwing over de wanverhoudingen
tusschen soort van arbeid, arbeidsduur en arbeidsloon
en wierp de schuld van het beslaan hiervan op
kapitalisten en werkgevers. In verband met den
tegenwoordigen toestand in ons land bleef ook het
militairisme niet onbesproken.
Spr. drong aan op verbetering van die wanver
houdingen, ten einde voor iederen werkman te
komen tot een menschwaardig bestaan.
Na de pauze werden nog een groot aantal beelden
vertoond, waarbij minder uitvoerige beschouwingen
werden gegeven.
De zaal was geheel bezet door een publiek, waar
onder ook vrouwen, dat meermalen met het ge
sprokene zijne ingenomenheid betuigde.
De jaarwedden van verscheiden postboden in
Zuid-Beveland zijn met ingang van 1 April ver
hoogd met grootere of kleinere bedragen.
Mr. S. de Vrieshet Tweede-Kamerlid, die
met de heeren Iroelstra, Van Kol en Van Dedem
in dezelfde afdeeling zat bij het onderzoek van het
wetsontwerp tot wjjziging en aanvulling van het
W. v. S., verklaart in de Standaarddat hetgeen
door den heer Troelstra is gezegd, ten opzichte van
den heer Van Dedemin eene te Amsterdam ge
houden vergadering, gelogen is. Volgens ver
slagen in verschillende bladen zou de heer Troelstra
in die vergadering gezegd hebbeD, dat door den
heer Van Dedem bij dat atdeelingsonderzoek de
volgende woorden waren gesproken »Ik wou, dat
er maar weer eens een staking op de spoorwegen
uitbrak, dan konden wjj er eens op schieten."
Volgens de Petit Bleu is de heer H. van Kol,
lid van de Tweede Kamer, jl. Maandag op reis gegaan
naar Ned.-Guyana en Curasao, ten einde den toe
stand dezer bezittingen vaa nabij te loeren kennen.
De vrijstelling van briefport, aan bet staats
toezicht op do volksgezondheid verleend, is bij Kon.
Besluit uitgebreid tot de hoofdinspecteurs en in
specteurs voor de volksgezondheid en de gezond-
heidscommissiën met de apothekers on de vroed
vrouwen in hun ambtsgebied.
Bij de gisteren gehouden stemming voor een
lid der Tweede Kamer in het district Alkmaar
(8090 kiezers) werden uitgebracht 6592 geldige
stemmen. Volstrekte meerderheid dus 3297.
Mr. J. G. Sybrandi (antir.) kreeg 2645 stemmen,
jbr. mr. P. van F or eest (lib.) 1706, de heer C'. A.
Zelvelder (vrijz. dem.) 1585 en de heer J. G. van
Kuijkhof (8oc. dem.) 656.
Herstemming dus tusschen mr. J. G. Sybrandi
eo jhr. mr. P. van Foreest.
Bopsele. In de Maaüdag gehouden vergadering
van den Dijkraad voor de Water keering van het
calamitouse Waterschap Ellewoudsdjjk-Borsele werd
behandeld en vastgesteld de begrooting der inkom-
Het KANTOOR van den Gemeente-Ontvanger
zal op Donderdag 2 April a. s. wegens sterfgeval
gesloten zijn.
Goes, 1 April 1903.
Burgemeester en Wethouders vbd Goö3,
DE KONING KOOU.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
HANDENARBEID.
De leerling heeft behoefte aan harmonische ont
wikkeling. Onder harmonische ontwikkeling verstaan
wjj ontwikkeling, welke in onderling verband ge
lijktijdig of bjj afwisseling plaats vindt op lichameljjfe,
verstandelijk en geesteljjk gebied. Worden de ver
mogens op een dezer drie gebieden ontwikkeld ten
koste van die op de beide overige, dan is het even wicht
verbroken en is er geen sprake van harmonische
of alzjjdige ontwikkeling.
En nu is het een feit, dat op de lagere school
te weinig op deze harmonische ontwikkeling wordt
gelet. Er is vooral door overlading van het
leerplan doodeenvoudig geen tjjd voor. Elke
poging derhalve, die ten doel heeft deze harmonische
ontwikkeling van den leerling in de hand te werken,
verdient toejuiching en ondersteuning. Zulk een
poging is die van de vereeniging in ons land, die
zich ten doel stelt het onderwijs in handenarbeid
tot ontwikkeling te brengen, de invoering er van
aan te moedigen en de vereeniging er van met het
schoolonderwijs voor te bereiden
»Dit onderwijs in handenarbeid kan," zegt een
der groote voorstanders er van, de heer P.T,v..d.
Meulen»min of meer als een correctief van het
theoretisch onderwijs worden beschouwd.
We willen harmonische ontwikkeling, maar tot
dusverre is in hoofdzaak gelet op bersenontwikke-
lingde gymnastiek geeft in de laatste jaren iets
voor het lichaam, het teekenen voor de ontwikkeling
van oog en hand. Maar waar blijft in school de
bevrediging van den trok naar lichameljjken arbeid,
die ieder kind toch in zich toont te bezitten
Bjj het onderwijs in handenarbeid moeten de
kinderen den arbeid staande verrichten 't vormt
zoodoende een tegenwicht tegen het vele stilzitten,
terwjjl de houdingen, bij het werken aangenomen,
er op berekend moeten zijn de borstkas to verbreeden
©n de spieren zooveel mogelijk harmonisch te ont
wikkelen."
Het onderricht in handenarbeid is gegrond op
het aanschouwelijk onderwjjs. Wat Fröbel voor de
eerste levensjaren eischte, zet de handenarbeid op
school voort. Hij kan verschillende leervakken steu
nen. Om eens iets te noemen kan het maken van
een driehoek met scharnieren dienen voor het
bewjjs, dat de som der drie hoeken van een driehoek
gelgk is aan 180°het maken van vier bakjes in één
doos met deksel, waarvan de grondvlakken bewijzen,
dat (a -t- b)2 aJ 2 ab ba ishet maken van
een cilindervormige bus kan behulpzaam zijn bij het
eerste onderricht in de natuurkunde, enz. enz.
In plaats van handenarbeid wordt vaak het woord
Homan 7»n Reinhold Ortmann.
Met de lieftalligheid van een jonge huisvrouw
manoeuvreerde miss Georgia bij de theetafel, waarop
het theeservies stond en het water in den zilveren
ketel reeds kookte. Met steeds klimmende verruk
king volgde Hossfeld de bewegingen van haar groote
en toch zoo lenige gestalte, en zoo hij aanvanke
lijk eenigszins verstrooide antwoorden gaf, lag de
oorzaak alleen hierin, dat al zijn denken zich be
paalde tot haar ongewone en eigenaardige seboon-
haid.
>Zeg eens, mijnheer v. Hossfeld," vroeg zjj eeni-
klaps, en zjj zag hem daarbij loerend aan, .leest
gjj in 't geheel goen couraaten
»In hoofdzaak alleen de Figaro en een paar
Parjjsche humoristische bladeD," antwoordde hjj
lachend. .Sedert mijne komst te Berlijn echter
heb ik die niet eens ingezien. Men heeft hier wer-
keljjk zoo veel beter dingen te doen dan zjjn tgd
te verspillen met het vervelend gewauwel. Maar
als ik vernemen mag, om welke reden
•Waarom ik u er naar vraag, meent gjj O,
het was alleen, omdat ik mij door u eenig nieuws
wilde laten vertellen uit het groote sensatieproces,
dat hier thans behandeld wordt Maar als gij in
de laatste dagen geene couranten gelezen hebt
en ik geloof u op uw woord moet ik daarvan
afzien. Voor 't overige vindt gg het niet eenigs
zins merkwaardig, dat wij hier zoo vreedzaam bij
elkaar zitten Na het verloop van onze eerste
ontmoeting te Denver hadt gg dat toch eigenlijk
naaweljjks voor mogelijk moeten houdfj."
•O, gerekte miss Georgia, waarom zullen wij ons
de bekoring van dit uur bederven door eeno herin
nering aan deze oude, vergeten geschiedenissen
Laten wij aannemen, dat alles slechts een droom
geweest is of iets, dat andere menschen raakte dan
u en mij."
•NeenGij ziet, dat het mg volstrekt niet op
windt, daaraan te denken. Gij hieldt mij destijds
voor een zeer gevaarlgke vrouw, niet waar
Hg was big, dat zij de zaak zoo opnam en
haastte zich, op haar schertsenden toon in te
gaan. »Nu, ik moet bekennen, miss Georgia, dat
ik op het punt stond, een heel klein beetje bang
voor u te worden."
•Slechts een klein beetje Gij acht mij dus
niet in staat, dat ik met de revolver ernst zou
hebben gemaakt, indien ik daarin niet belet was
door uw meerdere lichamelijke kracht?"
•Openhartig bekend neenJa, indien het de
verrader in eigen persoon geweest ware, dien u
voor hadt. Maar een zoo geweldige misdaad heb
ik toch niet tegen u gepleegd."
Meent gij
Het was een eigenaardig snijdende toon, die
hem daar tegenklonk, een toon, die in zonderling
contrast was met de vriendelijke manier van spreken»
die zij tot nu toe gebezigd had. Maar bij kwam
er niet toe, daarover verder na te denken, want
zoodra zij de bevreemding in zijne trekken bemerkte,
praatte zij op de vroegere luchtige en onbevangen
manier door.
•Hoe ik den kleinen dienst, dien gij uw vriend
bewezen hadt, destijds opvatte, en hoe ik hem nu
opvat, kunnen wij inderdaad gerust onbesproken
laten. Mag ik u nu een kopje thee aanbieden,
meneer v. Hossfeld Gij houdt er toch ook
vaD, de thee warm te drinken niet koud, zoo
als men volgens uw eigen leer de wraak moet
genieten."
•Neen, miss Georgia, heet gelijk de liefde. Ik
dank u. Maar ik zie daar in uw kristallen karaf
een zoo verleidelijke likeur fonkelen. Als het mis
schien geoorloofd is
Laten wjj die liever voor later besparen", zeide
zij, terwijl zij haar kleine hand op de karaf legde.
•Ze zou u den smaak van mijn thee bederven,
waarop ik zeer trotsch ben."
»U hebt daartoe het recht, want het is de heer-
lgkBte, die ik ooit gedronken heb. Uit zulke handen,
geloof ik, zou mij echter ook een beker gif als
nektar smaken."
•Het doet mij oprecht pleizier, dat te hooren.
Dus een beker gif later. En zeg mg nu eens op-
reoht, m'n waarde meneer v. Hossfeld, zjjt gg in
't geheel niet nieuwsgierig te vernemen, op welke
wjjze ik met uw vriend, graaf Meinburg, afgerekend
heb?"
•Ik zou niet de vrjjheid genomen hebbeD, er
sten en uitgaven voor bet dienstjaar 1903/1904. Bij
den post voor oeverwerken werd bepaald, dat de
uitslag der voorjaarspeilingen bekend moet zijn,
voordat tot uitvoering van bedoelde werken zal
worden overgegaan.
De memoriepo8t voor aflossing van gehuld werd
geraamd op f3000 in verband waarmede voor ver
koop van inschrjjving op het Grootboek geljjk bedrag
meer in ontvangst werd gebracht.
De Djjkraad bepaalde het dijkgeschofc voor Elle-
woudsdijk op f22138,85en voor Borsele op
f27477,35.
De post voor geldbelegging in de loopende be
grooting onderging eene kleine terhooging ter vol
doening aan den eisch der administratie. De kosten
bedroegen nameljjk f0,72 meer dan de raming ad
f24670.
lerseke. In de Maandagavond gehouden raads
vergadering waren verscheiden ingekomen mede-
deeling en andere stukken te vermelden, o. a. de
goedkeuring der gemeente-rekening 1901 en der
begrooting 1903, het verslag der commissie tot
wering van schoolverzuim, de begrooting 1902 en
1903 der gezondheidscommissie, kring Krniningen
•n het verslag 1902 dier gemeente.
Door de commissie tot wering van schoolverzuim
zjjn behandeld 152 gevallen van betrekkelijk school
verzuim slechts 27 van de 123 voor haar geroepen
vaders enz. verschenen, waardoor het werk van den
secretaris zeer verzwaard werd.
Het aandeel van Iers ke in de uitgaven der ge
zondheidscommissie bedraagt voor 1902 f 41,51 ïfo
en voor 1903 f 207,56 i/a-
Op het aangehouden verzoek der Ambachtsschool
te Goes werd op advies van B. en W. afwijzend
beschikt, omdat de gemeente-finanties het verleenen
van een bijdrage niet gedoogden, hoe gaarne men
deze ook zou gegeven hebben.
Tot leden der commissie tot wering van school
verzuim werden benoemd de heeren S. E. de Jonyh
en Al de Waard,
Aan de gemeente-veldwachters en arbeiders werd
een gratificatie van f5 ieder toegekend, samen f35.
Ten slotte werd iü geheime zitting het 2e supple
toir kohier 1902 en het kohier 1903 van den
hoofdelijken omslag vastgesteld.
Men schrjjft ons uit Wissekerfce s
In eene gisteren opnieuw belegde vergadering
werd definitief tot de oprichting eener arbeiders
vereniging tot onderlingen steun bij ziekte en
overlijden besloten. De vereeniging telt thans 40
leden en zal den naam dragen van »Hulp in nood".
Tot bestuursleden werden gekozen de arbeiders
P. O. KoetsvoorzitterJan Kramervice-voorz.
P M.van der Heijde M.Pz., penningmeester A. de
Moor, A. LeendertseC. Goulooze en Janus Stokman
als commissarissen, terwjjl de heer Witte Hage zich
eene voorloopige benoeming tot secretaris liet wel
gevallen, om het bestuur bij de vele werkzaamheden
(schrjjfwerk) in den aanvang te steunen.
Besloten werd voorts lo. alle werkzaamheden
kosteloos te verrichten en 2o. het reglement te laten
drukken en een exemplaar daarvan te geven aan
alle ingezetenen der gemeente, die geacht kunnen
worden de vereeniging als donateur te kunnen
naar te vragenmaar daar u zelf zijn naam noemt
u hebt hem dus werkelijk opgezocht en hebt
met hem gesproken
•Ja, ik heb hem opgezocht en ik heb met hem
gesproken."
•Nu, ik kan mij voorstellen, dat zgn verrassing
niet gering is geweest. Of hadt u hem grootmoedig
vooraf op het weerzien voorbereid
•Ik had hem er op voorbereid, door hem per
brief op een bepaalde plaats te laten komen voor
een rendez-vous".
En hij is inderdaad gekomen? Maar natuurljjk
hij was bang voor een schandaal
Attent vulde zjj het door hem geledigde kopje.
•Waarschijnlijk geschiedde het daarom, dat hij
kwam", ging zjj daarop voort, terwijl zij tegenover
haar bezoeker voor de kleine tafel bleef staan.
Maar als het u interesseert, kan ik u het verloop
van mijn bezoek op het eiland vertellen".
Hossfeld was verheerljjkt door haar aanbod, want
hij beschouwde het als het ondubbelzinnigste bewjjs,
dat hij een medeminnaarschap van Meinburg niets
meer te vreezen had. Hjj haastte zich dan ook, te
verzekeren>0, u kunt u wel voorstellen, dierbare
miss Georgia, in hoe hooge mate het mg interes
seert".
•Welnu dan Het kwam mjj te pas, dat ik
met de lokale verhoudingen van het eiland toevallig
eenigszins bekend was. Ik had in 't begin van den
zomer met ©enige kennissen een uitstapje naar het
eiland gemaakt, en ik bezit naast een aangeboren
zin voor orienteeren 9©n uitstekend herinnerings*
