1903. N". 37.
Donderdag 26 Maart.
90sle jaargang.
FEUILLETON,
DE REVOLVERKONINGIN.
Be uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Imcndino advertontiSn *éop 2 aren op dea dag dar
uitgavti
COIRAOT.
De prjjs der gewone advertentifin is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 4 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om on vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
OPENBARE VERGADERING
van den
RAAD DER GEMEENTE GOES,
op VRIJDAG 27 MAART 1903,
Me. namiddag, te 3 uren.
Goes, 24 Maart 1903.
VAN REIGERSBERG11 VER8LÜIJS.
Punten tan behandeling
Resumtie notulen der vorige vergadering.
1. Ingekomen stukken.
2. Onderzoek geloofsbrieven nieuw benoemde leden.
3. Voorstel van Burgemeester eu Wethouders tot
vaststelling eener verordening ingevolge art.
29 der leerplichtwet.
4. Nader adres van den concessionnaris voor den
aanleg van een stoomtram BorseleGoesWol-
fertsdjjk.
5. Suppl. kohieren van schoolgeld op sehool A
en do Meisjesschool.
6. Af- en overschrjjvingen op de begrooting voor
1902.
7. Rekening Gildefondsen over 1902.
8. Aanwijzing peil en rooilijn voor bouwen aan
den Oost-flavondijk.
9. Voorstel van Burg. en Weth. om eene bijdrage
te geven aan de Verecniging tot bevordering
van gemeentebelangen voor het samenstellen
eener pensioensregeling.
Ontwerp-arbeidswet.
Toen destjjds onder het ministerie-Pierwm het
ontwerp-Ongevalleawet verscheen, noemde de af
gevaardigde dr. Kuyper dit de vrucht van enkel
bureau-arbeid, omdat er, naar hg zeide, geen voor
lichting was gevraagd van personen en colleges,
die, wat arbeid en industrie betreft, geschoold^ wa
ren in de practjjk. En wat doet nu de minister
jKuyper? Hij heeft dezer dagen zijn voorloopig
ontwerp-arbeidswet, dat n.b. niet minder dan 370
artikels bedraagt, gezonden aan de Kamers van
Koophandel en Kamers van Arbeid, met verzoek,
om daarover rapport uit te brengen vóór 15 April.
Als men nu weet, dat in sommige steden die Ka
mers uit meer dan 20 personen bestaan en dat
voor dezen slechts 3 exemplaren ter beschikking zijn
gesteld, dan zal men moeten toegeven, dat er van
oen degeljjk onderzoek en doorwerkt advies op zoo
korten termij» al heel weinig sprake kan zijn.
Maar de schijn is weer gered en het ontworp-
arbeidswet zal wel worden opgedischt als do vrucht
van ministerieelen arbeid en van den arbeid van
colleges en personen, geschoold in de practijk."
Dit ontwerp, dat de tegenwoordige Arbeidswet
en Veiligheidswet moet vervangen, zal naar Het
Volkdat achter don inbond er van is gekomen,
niet de arbeiders bij land-, tuin- en boschbouw
en veehouderjj omvatten, zoodat het nog allerminst
op volledigheid zal kunnen bogen.
Wekeiijksch algemeen overzicht.
In Spanje staan de verkiezingen voor de deur.
Elders zijn verkiezingen eene zaak van gewicht,
maar *iet aldus op het Iberische schiereiland.
Daar laat b|jna niemand zich er mee in. De Span
jaarden beschouwen de geheele zaak als eene groote
eomedie, als een klucht, die des te mooier is, om
dat zjj met een schijn van ernst voor hen wordt
opgevoerd. Zjj zjjn in hun gemoed overtuigd dat,
wie ook regeert, zjj altjjd slecht geregeerd ztilen
34
Roman van Reinhold Orthaxn.
,Mjjn kleindochter Reinate Meinardus", stelde
de professor haar met van opgewondenheid trillende
stem voor. »Ik heb haar meegenomen, omdat zjj
het is, die in de instructie betreffende den moord
een gewichtige verklaring wenscht af te leggen.
Ter verklaring van het feit, dat deze nu eerst ge
daan wordt, veroorloof ik mjj op te merken, dat
wjj reeds op de terugreis waren, toen ons het be
richt van de laatste gebeurtenissen ik bedoel,
van de arrestatie van den houtvester v. Alvörden
bereikte. Daar mjjne kleindochter meent, dezen heer
door zeer belangrijke mededeelingen ie kunnen ont
lasten, heb ik mg niet verzet tegen haar verlangen
om dadelijk terug te koeren, en verzoek u, haar
gehoor te verleenen".
De rechter van instructie verklaarde zich daar
toe natuurlijk terstond bereid. Renate echter, die
bljjkbaar een strjjd met ziehzelve streed en niet
dan met moeite haar kalmte bewaarde, verzocht
met zachte, nauweljjks hoorbare stem, gedurende 1
worden. Als de conservatieven, zooals thans, aan
het roer zjjn, sturen zjj in de oude richting, op
gevaar af van het staatsschip te doen stranden.
En als de liberalen hen vervangen, doen zij precies
hetzelfde. Nademaal het dus volmaakt onverschillig
is wie regeeren, waarom zou de kiezer zjjn best
doen om aan eene partjj de overwinning te bezor
gen Men laat dus de zorg voor de verkiezingen
over aan de autoriteiten. De groote man is de minis
ter van Binnenlandsche Zaken. Hij stelt de candi-
daten de heeren, die naar een mandaat streven,
richten zich niet tot de kiezers, maar tot den
aivermogenden minister. Als hg goed over hen
denkt, geeft hij hun een plaats op zijn lijstje.
Daarbjj wordt zekere billijkheid betracht. Een con
servatief minister zou gemakkelijk de Cortez met
zgn geestverwanten kunnen vullen. Maar dat zou
niet goed staan en niet goed zgn voor de reputatie
van Spanje in het buitenland. Dus zorgt hg, dat wel
zgn geestverwanten de flinke meerderheid hebben,
maar dat ook liberalen, zelfs Carlisten en een paar
republikeinen gekozen worden. Dan worden de
autoriteiten in stad en dorp aangeschreven om de
candidaten, die de minister hun aanbiedt, te doen
verkiezen dat gaat gemakkeljjk genoeg het stem
bureau belast zioh met de moeitehet stopt een
aantal biljetten in de bus en proclameert eenvoudig,
dat A. of Z. gekozen is.
Er is echter uit Madrid een onrustbarend bericht
gekomen. De minister Silvela heeft officieus ver
kondigd, dat de republikeinen hetsnoode plan hebben
te Madrid ernst te maken van het geval en een
paar der hunnen te doen verkiezen. Dat bericht
alleen doet zien, dat wat we hierboven afschreven,
niet overdreven is. We zgn benieuwd hoe de ver
kiezingen zullen afloopen.
Uit Oostenpijk-Hongarije zgn in de laatste
tgden berichten gekomen van manifestaties, op
roerige optochten enz. De minister van Oorlog
Von Kritgshammeris afgetreden hg is het slacht
offer geworden van de crisis, waartoe de reorgani
satieplannen, die in Oostenrjjk-Hongarjje aan de
orde zgn, aanleiding hebben gegeven. Hg had de
zaak verkeerd opgezet. Men heeft nieuwe kanonnen
aangeschaft. Er waren meer manschappen noodig
om de nieuwe batterjjen te bedienen en de vloot
ook had behoefte aan mariniers. Men berekende
dat 60ÖÖ man voldoende zouden zgn, maar de mi
nister vroeg 20000. Aan deze en aan gene zjjde
van de Leitha was men ontevreden en de ontwer
pen van den minister moesten worden ingetrokken.
Ma8r het werd niet beter. Het ministerie van Oorlog
diende geheel nieuwe plannen in tot verhooging
van de legersterkte met minstens 40000 man. Nu
kwamen de parlementen van beide deelen der mo
narchie in beweging. Het regende wenschen, eiscben
en klachten. In de eerste plaats wilde men de lasten
verminderen door den twee-jarigen diensttgd in te
voeren. >Onmogelgk" zeiden de chefs en terwijl
men hierover disputeerde, kwamen de grieven los,
de geest in het leger, de straffen, de mishandelingen.
In Oostenrijk werd men eenigszins zachter ge
stemd door het aftreden van Von Kriegshammer,d\e
hier zeer impopulair was. Maar in Hongarije ging
men verder dan bet uiten van klachten de Magyaren
kwamen een eigen leger eisohen. Hongarjje heeft
eene groote mate van zelfstandigheid het staat niet
onder, maar naast Oostenrgk. Keizer Frans Jozef,
die zooveel mogelijk wil toegeven, heeft bevolen
te onderzoeken hoe op de beste wjj ze de soldaten
haar getuigenis met den rechter alleen te mogen
zjjn een verlangen, waaraan professor Meinar
dus na eenig talmen voldeed door de kamer te
verlaten,
Zoodra de deur achter hem gesloten was, stond
Renate op van den stoel, waarop zij kort tevoren
uitgeput neergezonken was, en trad met smeekend
opgeheven handen naar den rechter van instructie
toe. »U hebt een onschuldige gearresteerd, meneer
Geloof mg, de heer v. Alvörden heeft geen schuld
aan deze verschrikkelijke misdaad".
>lk zal oprecht big zjjn, geachte juffrouw, als
het u gelukt, mg daarvan te overtuigen. De pro
fessor zeide, dat u in staat is, gewichtige mede
deelingen te doeD. Mag ik u verzoeken, ze te geven
»Mijn grootvader weet niet, van welken aard deze
mededeelingen zgn, want ik kon het niet van mjj
verkrjjgen, hem op de hoogte te stellen. Het valt
mij zoo zwaar, zoo ontzettend zwaar. Maar ik zie
wel in, dat ik alles moet zeggen, als de ontzettende
verdenking van den heer Alvörden zal worden
weggenomen. Hij kan de daad niet gepleegd hebben
want ik" zei hijgde naar adem >ik ken den
moordenaar".
Met ongeloofeljjke verbazing zag de rechter van
instructie haar aan. »Hoe, mejuffrouw, u kent hem
Zgn naam
der Hongaarsche rjjkshelft kunnen worden voorzien
van eigen distinctieven en van Hoagaarsohe vlaggen.
Maar men eisebt meerde Hongaarscho officieren,
die thans in Oostenrgk dienen, zouden naar Hon
garge moeten worden overgeplaatst. De oppositie in
het Hongaarsche Volkshuis tracht nu haar doel te
bereiken door obstructie. Er hebben heftige toontelen
plaats gehad en het is te voorzien, dat men zal
moeten eindigen met het indienen van reorganisatie
plannen, waardoor zooveel mogelijk aan de eischen
der Hongaren wordt voldaan.
De minister Chamberlain is uit Zuid-Afrika in
Engeland teruggekeerd. Hg is bjj zjjne landing
ontvangen te Southampton als een overwinnaar. Te
Londen waren de collega's-ministers aan het station,
om hem te begroeten. Zjj hebben hem gemist. Het
is, tervrjjl hg zgn studiereis maakte in Zuid-Afrika,
niet goed gegaan met het ministerie. Het debat
over de begrooting van Oorlog in het parlement
heeft het Kabinet kwaad gedaan. Het is de vraag,
of, indien op het oogenblik algemeene verkiezingen
moesten plaats hebben, de Regeering een meerder
heid zon kunnen brengen. De twee tusschentjjdsche
verkiezingen, waarvan wjj reeds melding maakten,
heeft de vrienden van het Kabinet verschrikt en
geërgerd. De vraag is nu maar of Chamberlain de
Regeering, tegen welke meer en meer stemmen
opgaan in het land, zal kunnen redden. Want tegen
het imperialisme en de gevolgen daarvan keert zich
meer en meer de openbare meening en Chamberlain
is juist door bet imperialisme zoo hoog geklommen.
Er komen straks vragen aan de orde, die ook den
scherpzinnigste groote moeite geve*. De Iersche
qnaestie wacht eene, zij het ook slechts voorloopige,
oplossing. Dit ministerie kan aan de Ieren niet de
zelfregeering geven, die zjj verlangen de unionis
ten zgn juist van de liberale partjj afgeweken,
omdat zij daarvan niet willen weten. Toch zal men,
zonder hot woord zelfregeering te noemen, in die
richting concessies moeten doen, wil men niet de
tooneelen van oproer en verzet van vroeger zien
herhalen. Het is nu do vraag of Chamberlain den
naderenden storm zal kunnen bezweren.
GOES, 25 Maart 1903.
Het aantal kiezers in deze gemeente, volgens
de nieuwe kiezerslijst, is als volgtvoor de Kamer
941, voor de Prov. Staten 936 en voorden Gemeente
raad 922.
Tot burgemeester van 's-Gravenpolder is hor-
benoemd dhr. JRisseeuw.
Bjj de Staatsspoorwegen is o. a. benoemd tot
surnumerair dhr. J. M. ten Napel te Vlake.
Uit een brief van generaal Botha, hier te
lande ontvangen, bljjkt, dat de generaal nog altijd
plan heeft einde Mei naar Europa te vertrekken,
om vrouw en kinderen te halen.
In dien brief ichrjjft generaal Botha ook»Ik
bon zoo dankbaar uit Nederland te vernemen, dat
er voor ons zooveel vee verzameld wordt. Wat zullen
die prachtige beesten toch een hulp zgn."
De St.-ct. bevat een Kon. besl. waarbij o. a.
wordt beslotenlo. eene staatscommissie in te
stellen tot het voorbereide* van voorstellen aan de
regeming tot reorganisatie van het lager, middel
baar en hooger onderwijs, voor zoover deze tot
eene betere ineenschakeling van de onderscheidene
deelen van het onderwjjs noodig zal bljjken, met
bepaling, dat het door haar daaromtrent uit te
brengen verslag zal vergezeld gaan van een bere
deneerd voorstel, bevattende de uitwerking va*
hare denkbeelden in den vorm van ontwerpen van
wet2o. to bepalen, dat deze commissie zal ver
gaderen to Amsterdam 3e. tot leden dezer com
missie te benoemendr. J. Woltjerhoogleeraar
aan de Vrije Universiteit, lid van de Eerste Kamer
der Staten-Generaal, te Amsterdam, tevens voor
zitter mr. H. L. Drucker, lid van de Tweede Kamer
I der Staten-Generaal, te Leiden Pater JV. de Groot
hoogleeraar, benoemd door het Roomsch-Katholiek
episcopaat van Nederland bjj de Gemeenteljjke Uni
versiteit, te Amsterdam dr. W. H. Nolens, lid van
de Tweede Kamer der Staten-Generaal, te Rolduc;
mr. C. Pijnacker Hordijk, ond-hoogleeraar, oud
minister van binnenlandsche zaken en oud-gouver-
neur-generaal van Nederlandsch-Indi», te 's-Graven-
hage, dr. B. Symonshoogleeraar aan de rjjks-
universiteit te Groningen dr. J. Th. de Visser, lid
van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, te
Amsterdam4o. aan deze commissie als secretaris
toe te voegen mr. H. Th. s' Jacob, schoolopziener
in het arrondissement Rhenen, te Lensden 5o. goed
te keuren, dat door deze commissie te harer voor
lichting ten aanzien va* de verschillende deelen
van het onderwjjs sub-commissiën worden ingesteld
en daarin personen worden benoemd buiten de
leden der commissie6o. aan den secretaris dezer
commissie toe te kennen eene belooning tot een
bedrag, berekend naar een bedrag van twee duizend
galden (f 2000) 's jaars7o. de* minister van bin
nenlandsche zaken te machtigen de iastrnctie voor
deze commissie vast te stellen.
Bij de jongste verkiezing ter voorziening in
twee buitengewone vacatures in den raad der ge
meente Murmerwonde, werd voor den eenen zetel
gekozen de heer J. Kuit, godsdienstonderwijzer. Zjjne
geloofsbrieven werden door eene raadscommissie
onderzocht en in orde bevonden, de gemeenteraad
besloot tot zgn toelating. Tegen dit raadsbesluit is
door mr. Hellemanraadslid, beroep aangeteekend
bjj Gedeputeerde State*. Volgens bet oordeel van
mr. Helleman mag een godsdienstonderwijzer, op
grond van art. 23 der Gemeentewet, geen deel uit
maken van den gemeenteraad.
In het laatst van Juli of begin Augustus 1903
zal een vergeljjkend onderzoek plaats hebben van
adspiranten voor de betrekking van surnumerair
der posterjjen en telegraphic, waarvoor veertig
plaatsen worden opengesteld. Aanmelding op zegel
vóór 1 Juni 1903. Men zie voor bijzonderheden
de Staatscourant (no. 70).
Voor drie van de beschikbare plaatsen zullen
vrouweljjke candidaten in aanmerking kunnen
komen.
Bij de gisteren gehouden verkiezing voor een
lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal in
het district Alkmaar zjjn candidaat gesteld de hh.
jhr. mr. P. van Foreest (lib.), te Heilo; J. G. van
Kuykhof (soc.-dem.), te Amsterdam mr. G. J. Sy-
brandy (antirev.), te 's-Gravenhage en C. A. Zelvel-
der (vrjjz. dem.), te Heerenveen.
Hainkenszand. Aan den heer brievengaarder
alhier is met ingang van 1 April a. b. wegens
uitbreiding der werkzaamhedei ontheffiig verleend
van de tweede bestelling in de kom der gemeente
en is deze met dien datum opgedragen aan dhr.
J. Walhout, postbode.
>0 God, wat is het verschrikkelijk, een mensch
te moeten beschuldigen Maar het is mijn plicht,
niet waar
»ZekerU zou u volgens de wet zelfs strafbaar
maken, als u bet verzweeg".
»Hot is de boutvesrersadsistent Hilgert".
Dezelfde, die met den houtvester den verslagene
gevonden heeft
»Ja, dezelfde. Niemand anders dan hjj kan de
daad gepleegd hebben".
»flebt u voor deze onderstelling bewgzen of ver
moedens
»Ik weet niet, hoe u het wilt noemen. Gezien
heb ik het natuurlijk nietmaar ik herhaal, dat
bjj alleen het kan zgn geweest. Ik heb onmiddel
lijk te voren met hem gesproken, en hjj was zoo
woedend op den graaf, dat ik er bang van werd".
»Waardoor was die woede bjj hem gewekt?"
Renate kreeg een geweldige kleur. »Kunt u mjj
niet besparen, het u te zeggen Als u er Hilgert
naar vraagt, zal hjj het n zeker niet verzwjjgen."
»Mnar voor dat ik dat doe, zou ik toch van u,
mejuffrouw, gaarne alles willen vernemen, wat u
over de zaak weet mede te deelen. Mededeelingen
van zoo algemeenen aard als u tot nu toe gedaan
hebt, zjjn niet voldoende, om de tegen den heer
v. Alvörden bestaande verdenking to ontzenuwen."
Het noemen van Alvördens naam scheen eensklaps
elke bedenking van het jonge meisje te hebben weg
gevaagd. »Ik wil alles zeggeu," verklaarde zjj be
slist, >zelfs op gevaar af dat u een slechten dunk
van mij krijgt. Er zal niet langer een onschuldige
onder de schande van een valsche aanklacht Ijjden."
En zonder te horten, zij het ook met gedempte
stem en nu en dan met zichtbaren tegenzin, ver
telde zjj alles, van haar eerste ontmoeting met
Randolf Meinburg bjj de kooi van den 2eeadelaar
af tot aan bet laatste gesprek, dat zjj op den avond
der misdaad met Hilgert hal gevoerd.
Met steeds klimmende verwondering hoorde de
rechter van instructie haar aan, e* zgn veelvuldige
vragen bewezen, welk een groot belang haar mede
deelingen voor hem hadden.
»Laten wg nog eeD oogenblik bjj uw laatste onder
houd met den graaf big ven, juffrouw Meinardus
Het onderwerp daarvan was dus, zooals u gezegd
hebt, de opperhoutvester v. Alvörden en een too-
neel in zjjn huis, dat u zonder uw toedoen ge
hoord hebt. Als ik u goed begrepen heb, vreesde
n op grond van het geboorde, dat het tot een duel
of tot daden van geweld tusschen den heer von
Alvörden en den graaf zon knnnen komen."
>Ik moest het wel vreezen na de bedreigingen,
die ik uit den mond van den graaf gehoord had.
