1903. N". 36.
Dinsdag 24 Maart,
90ste jaargang.
KIESRECHT.
FEUILLETON
DE REY0LVERK0NWGIN.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f Ip25.
Afzonderlijke nomaiers 5 cent.
Sraxaisdtag wan adverieiiitëR véor fi ^ren des Sop
isitgaven
De prjjs der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bp directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend. r
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent por regel.
Het gemeentebestuur van Goes brengt krachtens
art. 28 der kieswet ter openbare kennis, dat
de KlfUKttRSLIJSI'
voor 1903 in deze gemeente op heden is vastge
steld. Deze lijst, benevens alpkabetiscbe lijsten van
de personen, die van de kiezerslijst zijn afgevoerd
en van hen, die daarop na aangifte zijn gebracht,
zjjn van heden tot 21 April 1903 op de secretarie
ter inzage nedergelegd en tegen betaling der kos
ten in afdruk of afschrift verkrijgbaar gesteld.
Goes, 23 Maart 1903.
Het gemeentebestuur van Goes,
DE KONING KOOIJ.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
Wegens plaatsgebrek moei het Wekelijksch
Algemeen Overzicht tot het volgend nommer
blijven liggen
GOES, 23 Maart 1903.
In »de Prins van Oranje" alhier bad Zater
dag 21 Maart eene vergadering plaats van de
leeraren der Rijks H. B. S. te Goes met een groot
aantal hoofden van scholen en onder wgzers van
Noord- en Zuid-Beveland. Deze laatsten waren
daartoe uitgenoodigd per circulaire, om de eischen
van de toelating tot de R. H. B. S. onderling te
bespreken en daardoor eene betere aansluiting van
het Lager bij het Middelbaar onderwijs to ver
krijgen.
In zijn openingswoord zette de directeur der
H. B. S., dr. G. H. Leignes Bakhovenhet doel van
de bijeenkomst nader uileen. Spreker wees er op,
dat de Lagere school, naast eene nu eenmaal on
misbare hoeveelheid positieve kennis, vooral heldere
begrippen dient aan te brengen, wat bjj een be
paald >afriehten" voor een eximen niet mogelijk
ia. Zoo zal goed lezen, waarbij blijk gegeven wordt,
dat 't gelezene begrepen is, nader tot het doel
brengen dan het bestudeeren van lastige kwesties,
spraakkunst of spelling betroffende. Dit verstan
delijk lezen zal ook een krachtigen steun verleenen
bij 't onderwijs in de andere vakken. De leerstof zij
zoo beperkt mogelijk, maar de aangebrachte kennis
moet 't volkomen eigendom der leorlingen zjjn. Deze
stelling werd nader ontwikkeld voor de verschil
lende vakken, waarvan eenige kennis bij de toe
lating tot de H. B. S. geëischt moet worden.
Hierna kregen achtereenvolgens de verschillende
leeraren het woord, om de in het programma vast
gestelde eischen nader toe te lichten.
1. Rekenen. VereischtenNauwkeurig en vlug
cijferen met geheele getallen, gewone en tiendeelige
breuken, nauwkeurige kennis van het metrieke
stelsel van maten on gewichtenbedrevenheid in
het opiossm van vraagstukken vaardigheid in het
oplossen uit het hoofd van eenvoudige vraagstukken.
Toelichting.- De getallen beneden 100 moeten vlug
in factoren kunnen ontbonden worden. Voor maten
en gewichten boude men zich uitsluitend bezig met
die, welke de wet voorschrijft. Naar kennis van
vreemde talstelsels wordt niet gevraagd, evenmin
naar de bewijzen voor de hoofdbewerkingen met
gewone en tiendeelige breuken. Repeteerende breuken
cn ingewikkelde vormen met breuken blijven uit
gesloten.
33
Roman van Reinhold Ortmann.
Ook op andero wijze waren dien dag ondanks
alle bemoeiingen geen nieuwe verdachte omstan
digheden op te sporen. En de rechter van instructie
vond bet zeer onaangenaam, dat hg van een nieuwe
ondervraging van gravin Meinburg voorloopig moest
afzien. De jonge weduwe kon tengevolge van een
met groote zwakheid gepaard gaanden koortsaanval
vandaag het bed niet verlaten, en dokter Reuter
verklaarde, dat zjj voor elke nieuwe emotie bespaard
moest blijven, als niet het leven der patiente ernstig
bedreigd zou worden.
Op 't oogenblik hield de rechter van instructie
zich bezig met eene mededeeling, waarmede een
vorstelijke lakei zich tot hem gewend had, in de
onderstelling, dat zjj voor de opheldering van de
op Meinburg gepleegde misdaad van eenig gewicht
kon zijn. De man deelde namelijk mede, dat op
den dag van den te Ristow gepleegden moord een
onbekende dame, die in geen geval tot de vaste
bewoner» van het eiland behoorde, hem een aan
2. Nederlandsche taal. Vereischten Vloeiend en
nauwkeurig lezen. Bij ondervraging over 't gelezene
duidelijk blijken geven, dat het begrepen is. Eenige
bekendheid met de redodeelen, hunne verbuiging
en vervoeging. Ontleding van eenvoudige zinnen.
Scbrjjven zonder grove fouten.
ToelichtingBuigingsuitgangen van mijn, uw, een
enz. kunnen verwaarloosd worden, natuurlijk niet
die van die, deze enz. Veel waarde wordt gehecht
aan het goed schrijven van veel voorkomende
vreemde woorden.
Bij een eventueel toelatings-examen wordt als
schriftelijk werk een dictee, eene ontleding van
een enkelvoudigen zin en eene oefening, als het
zoeken van het tegengestelde van sommige woor
den, gegeven.
3. Aardrijkskunde. VereischtenEenige kennis
van Europa in hoofdtrekken en van Nederland
meer in bijzonderheden.
ToelichtingMeer wordt gelet op kennis van
Grondsgesteldheid, verkeersmiddelen en middelen
van bestaan dan van tal van kleine plaatsen en
riviertjes.
4. Geschiedenis. VereischtenKennis van de voor
naamste gebeurtenissen en de hoofdpersonen uit de
Vaderlandsche geschiedenis met tijdsopgave.
ToelichtingEenige bekendheid mot bet verband
tusschen de voornaamste gebeurtenissen wordt van
meer belang geacht dan het kunnen opnoemen van
reeksen jaartallen en feiten.
Gaarne zou d© met dit vak belaste leeraar zien,
dat een weinig aan ^Beschavingsgeschiedenis" kon
gedaan worden, zonder dit evenwel noodzakelijk
te achten.
5. Fransche taal. Vereischten: Kennis der rede-
deelen en der veranderingen, die deze ondergaan
door geslacht, getal enz.
Kennis der regelmatige werkwoorden, van de
hulp-werk woorden avoir en être en van de vvjjze,
waarop de afgeleide tjjden van de onspronkelijko
tijden gevormd worden. Eenige vaardigheid in het
vertalen van gemakkelijk proza uit de Fransche in
de Nederlandsche taal en omgekeerd.
ToelichtingDe betrokken leeraar erkende, dat
deze eischen eenigszins zwaar schijnen, doch in
vergelijking met de eischen aan andere H. B. S.
zijn ze matig. Wat da kennis der rededeelen be
treft, legge men den nadruk op de verdeeling der
voornaamwoorden. Met het oog op de latere be
handeling der onregelmatige werkwoorden werd met
nadruk aangeraden de vormen der werkwoorden
to leeren door uit te gaan van de oorspronkelijke
tijden. Door een der onderwijzers werd nog eene
lans gebroken voor het bestendigen der toelatings
examens, waarop de voorzitter de opmerking maakte,
dat toch bet streven naar beperking van examens
een stap in de goede richting mag geacht worden.
Bovendien is het niet uitgesloten, dat een onder
zoek in enkele vakken, indien dit gewenscht mocht
scbijnen, kan plaats hebben.
Nadat deze eischen van toelating waren vermeld,
werd den aanwezigen de gelegenheid aangeboden
tot het vragen om nadere inlichtingen of het maken
van opmerkingen omtrent de besproken onder
werpen. Hiervan werd een ruim gebruik gemaakt.
Het doel van deze bijeenkomst word daardoor dan
o^k volkomen bereikt, n.l. eenheid te brengen in
d© opleiding van leerlingen der verschillende scholeD,
die de Hoogere Burgerschool wonschen te bezoeken.
Als een gelegenheid te meer ora die eenheid te
verkrijgen, doulde de Directeur nog mede, dat aan
belanghebbende onderwijzers gaarne zal worden
graaf Randolf Meinburg geadresseerden brief over
handigd en hem onder het aanbieden van een aan
zienlijke fooi nadrukkelijk op het hart gebonden
had, den graaf den brief persoonlijk ter hand te
stellen.
Deze opdracht had hg echter tengevolge van een
toevallige verhindering niet geheel letterlijk uitge
voerd, maar den brief aan den kamerdienaar van
Meinburg overhandigd. En de geheele zaak was
hem zeer onbeduidend voorgekomen, tol dat hij in
een gesprek met dezen kamerdienaar vernomen had,
dat de graaf bjj het lezen van den brief zeer ontsteld
en zeer verdrietig geweest was en allerlei eigen
aardige uitlatingen gedaan had.
Over den aard van deze uitlatingen had toen
de voor den rechter van instructie gedaagde ka
merdienaar de volgende inlichtingen gegeven »De
graaf was echter door den inhoud van den brief
zeer onaangenaam getroffen, want hij werd onder
het lezen opmerkelijk bleek en zette een zeer som
ber gezicht. Daarop beval hij, voor den namiddag
weer het rijtuig voor een rit naar Ristow te zijner
beschikking te stellen en verklaarde, dat hij niet
op het kasteel Girnitz zou eten."
»Is dat alles, wat je waargenomen hebt
»Ja."
>Deed de graaf niet eene vraag met betrekking
toegestaan tegenwoordig te zijn bij de examens
van die candidaten, die zonder examen niet kunnen
worden aangenomen, omdat de hoofden van scholen
geen verklaring konden overleggen, dat zij in staat
zijn het onderwijs in een of w>er vakken op de
Burgerschool te volgen. Hij dankte ten slotte de aan
wezigen voor hunne opkomst, voor do belangstelling,
die zij in dezen hebben getoond en voor de geani
meerde discussiëa over de behandelde punten.
Dhr. De Hoogh bracht Directonr en Leeraren den
dank der vergadering voor de uitnoodigiDg en voor
de aangename en praetische wijze, waarop een samen
werking tusschen leeraren en onderwijzers was ver
kregen, die ongetwijfeld zal blijken vruchtdragend
te zijn.
In de plaats van de h.h. C. J. Roose en II.
v. d. Broek, die met ingang van 1 April eervol
ontslagen zijn als hulp-agenten van politie alhier,
zijn als zoodanig benoemd de h.h.P. van Zweeden
en J. de Dreu.
Dhr. C. Eversdijk, onbezoldigd rijksveldwachter
te Kapelle, is aangesteld tot rijksveldwachter-jacht
opziener, ter standplaats Waterlandkerkje.
De afdeeling »Het Oosten van Zuid-Beveland"
van den Bond van Ned. onderwijzers nam in haar
laatste vergadering do volgende motie aan
»De afdeeling acht de houding van het hoofdbe
stuur van genoemden Bond in zake de agitatie
tegen de voorgestelde wetsontwerpen ter beperking
van het stakingsrecht uitstekend
betreurt de besluiten van den raad der gemeente
Arnhem tot schorsing en niet-intrekking dier schor
sing van de onderwijzers H. en K Geertsma en Van
Putten, ziet daarin een bedreiging van de vrijheden
van den onderwijzer buiten de scholen en betuigt
adhaesio aan de houding van het Hoofdbestuur in
deze zaak."
Op 1 Juli 1903 zal de wet van 12 December
1892 op het Nederlanderschap en hel ingezetenschap
gedurende 10 jaren in werking zijn geweest. Mits
dien zulleD, krachtens art. 7, 5o., dier wet, de
Nederlanders, die gedurende dat geheele tienjarige
tjjdvak, behalve -ter zake van 's lands dienst, woon
plaats Kobben gehad buiten het Rjjk en zgne kolo
niën of bezittingen in andere werelddeelen, op ge
noemden dag de hoedanigheid van Nederlander
verliezen, tenzij zg de in genoemd wetsvoorschrift
bedoelde kennisgeving hebben gedaan. {St.-Ct.)
Naar de Residentiebode meldt, is den miliciens,
die het request aan H. M. de Koningin ondertee
kenden, van hoogerhand gelast, dat hun adres
beweging geen voortgang hebbe. Wel mogen de
miliciens ieder persoonlijk een request bij H. M.
indienende autoriteiten verleenen hierbij zelfs
hun medewerking.
De directeur-generaal der Maatschappij tot
exploitatie van Staatsspoorwegen heeft tot weder-
opzeggen vergunning verleend tot het in dienst
verzenden van correspondentie tusschen het voor
loopig hoofdbestuur en de afdeelingen van den Bond
van Staatsspoorwegpersoneel.
De Bond van Staatsspoorwegpersoneel telt thans
ongeveer 1100 leden.
Het stakingscomitó der grondwerkers te Am
sterdam heeft opnieuw een manifest tot de Neder
landsche arbeiders gericht, waarin om geldelgken
steun wordt verzocht, doch ook wordt aangetoond,
tot de persoonlijkheid dor dame En jjj hebt van
die dame verder niets bemerkt?"
De kamerdienaar antwoordde ontkennend.
»Hebt je misschien eenig bewijs, dat het bevel,
het rijtuig voor den namiddag gereed te houden,
in eenig verband stond met don brief, dien jo den
graaf ter hand gesteld hebt?"
»Neen."
»Bet was dus slechts een vermoeden Nu, het
komt mij voor, dat wij met deze gnheimzinnige
dame niet veel kunnen beginnen. Ontving uw ge
bieder meermalen zulke correspondenties?"
De gevraagde talmde met het antwoord. »Ik
weet niet, meneer, of ik
»Je hebt me eenvoudig alles te zeggen, wat je
weet. Discretie moge een zeer loffeljjke eigenschap
zijn voor een kamerdienaar, waar het de ontdek
king van een misdaad geldt moeten natuurlgk alle
andere overwegingen zwijgen."
>Nu, het gebeurde inderdaad nu en dan, dat de
graaf mg gebruikte voor het bezorgen van corres
pondenties met deze of gene dame. Er was bijna
altijd het eene of andere avontuurtje aan den gang."
»Wat voor soort van dames waren dat Ik be
doel tot welke maatschappelijke kringen behoor
den zij
De kamerdienaar glimlachte. »0, dat was zeer
dat, wjjl het graven der hoiputten de grondslag
is voor alle bouwwerk daar ter stede, allengs ook
alle andere categorieën van werklieden in het bouw
bedrijf werkloos zullen worden, indien de patroons
der grondwerkers weigeren in te gaan op de ver
hooging van het loon tot f 0,25 per uur, en de
stakers van hunne zijde blijven volhouden.
»Wg hebben" zoo wordt voorts gezegd
>geen last van onderkruipers. Duurt deze staking
voort, dan zal de voortrollende bal toenemen en
ten slotte den omvang verkrijgen eener algemeene
werkstaking, waarvoor de toestanden overrijp zgn."
Met President Steyn gaat het weder minder
goed, naar van welingelichte zijde bericht wordt.
JVzer Jagen zonk hij in elkander en hg lgdt aan
slapeloosheid en aan zgn hoofd. Volledige rust is
hem aanbevolen.
lerseke. Op verzoek van de werkmans-kiesver-
eeniging Vooruit" trad hier Vrijdagavond in de
zaal van den heer Klaasse op de heer F. M. Wibaut
van Middelburg, om eene politieke rede te houden
over Wat de socialisten niet willen". Eensdeels
omdat de heer W. in deze rede geen nieuwe ge
zichtspunten heeft geopend, anderdeels omdat wij
heden slechts over beperkte ruimte in ons blad
kunnen beschikken, moeten wij een uitvoerig verslag
van deze rede laten liggen en ons bepalen tot de
mededeeling, dat d» vergadering zeer d uk v\as
bezocht en de heeren Gijben en 6'. Sinks met dhr.
Wibaut in debat traden.
Wemeldinge- Gedeputeerde Staten van Zeeland
hebben het onlaDgs door onzen gemeenteraad ge
nomen besluit, om met 1 Augustus een tweetal
onderwijzers bij het openbaar lager onderwgs aldaar,
tengevolge van afneming van het aantal leerlingen
op de scholen, te ontslaan, wegens een gebrek in
den vorm niet kunnen goedkeuren. Do gemeente
raad heeft nu besloten tot intrekking van dit be
sluit en daarmee de betrokken onderwijzers in kennis
te stellen. Men zal zich herinneren, dat dit besluit
indertgd met 4 tegen 3 stemmen werd genomen.
Aan mej. Reuhl werd een pensioen toegekend
van f100.
Nog niet uitgemaakt is, of men de bewaarschool
zal bestendigen.
Kapelle. Jl. Vrijdagavond hield de kolenbond
«Ons voordeel" alhier zgne jaarlijksche algemeene
vergadering. Uit de rekening over het dienstjaar
1902/03 bleek, dat de ontvangsten f 3264,17 en de
uitgaven +'3018.48 hebben bedragen, zoodat in kas
blijft f245,69. Hiervan komt den leden f 132,89 1/»
toe als te goed op hunne boekjes, aan de reserve
kas f 101,45 i/s, terwijl de resteerecde f 12,79 1/2» ge
voegd bij den verkoop van 80 H.L. kolen, welke
nog in het pakhuis opgeborgen ligt, onder de leden
verdeeld wordt, naar gelang van het aantal H.L.
kolen, door ieder lid in het afgeloopen dienstjaar
genomen.
Uit het verslag van den toestand der vereeniging
bleek, dat 60 Biezelingscbe leden bjj den aanvang
van het afgeloopen dienstjaar eene afzonderlijke ver
eeniging hebben gevormd, waardoor het aantal leden
van 192 tot 132 daalde. Van die 132 vertrokken 2
naar eldors, terwjjl één zgn lidmaatschap opzei.
Daarentegen traden 16 nieuwe leden tot de ver
eeniging toe zoodat het ledental nu 145 bedraagt
In het bestuur kwam geen verandering, doordat
de aftredende voorzitter, de heer Joh. Staal Jz.
met bijna algemeene stemmen herbenoemd' werd.
verschillend."
»Hadt je het handschrift op den hier bedoelden
brief al eens eerder gezien Of heb je soms een
aüdere aanwjjzing, die ons op het spoor der schrijfster
zou kunnen brengen
»Neen."
»Is je <r- .ets van bekend, of een der om mg
van jou uitdrukking te bedienen avonturen van
den graaf met een bevigen twist geëindigd is
Zou je een der door jou bedoelde dames in staat
achten tot een bloedige wraakneming
De kamerdienaar schudde met groote beslistheid
het hoofd. vStellig niet, meneerZoo ernstig was
de zaak in geen geval. En de graaf was een zoo
nobelo en royale ridder, dat, wanneer hij de eene
of andere liaison wilde verbreken, de zaak altjjd
op de meest vriendschappelijke wijze geregeld werd.
Tot een schandaal zou do graaf het zeker nooit
hebben laten komen."
Daarmede was het verhoor van den kamerdienaar
afgeloopen. Ofschoon hg aan de geschiedenis van
den brief niet de minste beteekenis toekende, achtte
de rechter van instructie het toch zgn plicht, de
sporen der onbekende dame na te gaan. Hij gaf
den inspecteur van politie een opdracht in die
richting en ontving reeds twee uur later zjjn rap
port, dat in hoofdzaak hierop neerkwam, dat eeo.
