1901. N°. 99.
Donderdag 22 Augustus.
FEUILLETON.
Eva Hausberg.
j De £ftiw/<Z7Y/-correspondent te Brussel weet te
vertellen, dat President ICruger te Hilversum
1 eene b ij eenkomst heeft gehouden met zijne
vrienden en ondersteuners en dat daar is besloten het
uit te vaardigen protest tegen lord Kitchener's
proclamatie te baseeren op de artikelen 7 en 20
van de Haagsche Vredesconventie, die de verbeurd-
I verklaring van eigendommen van oorlogvoerenden
verbieden.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prgs per kwartaal, zoo binner als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bjjblad 10 cent.
Inzendênu van advertentiën vóop 2 uren op den dog dep
uitgave.
Do prjjs der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent,eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels A 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
1
GOES, 21 Augustus 1001.
Verkiezingen voor de Tweede Kamer.
Amersfoort. Uitgebracht 4354 geldige stemmen.
Gekozen jhr. mr. H. W. van Asch van W ij c k
(a, r.) met 2338 stemmen. Jhr. uir. W. 11. de
Beaufort (lib.) verwierf 2002 stemmen.
Eist* Uitgebracht 4401 geldige stemmen Gekozen
de heer F. M. van Wgck (r. k.) met 3234 stem-
4 mende heer W. baron van Voorst tot Voorst
(lib.) verwierf 1167 stemmen.
s-HertogenboschBij de verkiezing van eeu lid,
dat aftreedt in 1901, zijn uitgebracht 1750 geldige
stemmen. Gekozen jhr. A. F. O. van S a s s e van
lrS8elt (r. k.) met 1487 stemmen. Mr. J. A. A.
Bosch (lib.) verwierf 269 stemmen. Bij de verkie
zing van een lid voor de nieuwe Kamer werden
uitgebracht 1759 geldige stemmen. Gekozen jhr. j
Van Sasse van Ysselt met 1493 stemmen
op mr. Bosch 266 stemmen.
Locliem. Uitgebracht 5013 geldige stemmen. Go- I
kozen de heer W. P. G. H e 1 s d i n g e n (soe. dem.)
met 2518 stemmen. Mr. H. F. Hesselink van Such-
telen (lib.) verkreeg 2495 stemmen.
(Bij eerste stemming verkreeg de heer Hesse
link {1772 en de heer Helsdingen 1650 stemmen).
Sliedrecht. Gekozen de heer A. D. P. van L ö-
b e n Seis (a. r.) met 2130 stemmen. De heer B.
H. Heldt (v. d.) verwierf 1143 stemmen. De uit
slag van een district ontbrak nog.
In de thans voltallige Kamer hebben dus zitting
Liberalen26
Vrijzinnig-democraten 9
Sociaal-democraten7
Antirevolutionairen24
Vrij-Antirevolutionairen. 6
Christelijk-Historischen 3
Katholieken 25
Aanst. Vrijdagavond te 7 uren zullen in de
Groote kerk alhier optreden de heer P. J. IC 1 o p-
pers, gebannen chr. onderwijzer uit Zuid-Afrika,
en de heer Breed, Afrikaner, die beiden zullen
spreken in het belang der boeren-vrouwen en kin
deren, in de Engelsche kampen opgesloten.
Prov. blad no. 79 bevat de afkondiging van
de wijziging van het reglement op de
wegen en voetpaden in Zeeland, die in de zitting
der Staten van 16 Juli is vastgesteld.
Ofschoon wij in ons verslag dier zitting deze
wijziging hebben vermeld, willen wij ze ter her
innering aan wielrijders en voerlieden
nogmaals opnemen.
Deze wijziging geeft de volgende nieuwe voor
schriften aan
Het houden van of het deelnemen aan wedstrijden
met do 1 bedoelde rij- en voertuigen op openbare
wegen is verboden.
Elke vélocipóde moet voorzien zijn van eene bel
of van een signaalhoorn, waarmede waarschuwings-
signaton kunnen worden gegeven, welke op een
afstand van 50 meter duidelijk hoorbaar zijn, en
daarenboven, van een half uur na zonsondergang
tot een half uur voor zonsopgang, van eene aan de
voorzijde van de velocipede bevestigde, naar voren
helder licht uitstralende lantaarn.
De geleider van een rij- of voertuig is bij het
tegenkomen van eene bereden vélocipède verplicht,
zoo de breedte van de rijbaan dit toelaat, zoo ver
rechts uit te wijken, dat de wielrijder kan voorbij
rjjden.
Hij is daartoe eveneens verplicht, wanneer een
van achteren aankomende wielrijder door signalen
Naar het Duitsch van Th. Müggë.
In het noorden van Brandenburg ligt bot stadje,
dat hier zal beschreven worden. Een breede vrucht
bare vlakte breidt zich verre uit, kleine heuvels
verheffen zich daarin, die hier en daar uitgestrekte
ruggen vormen en door de ijzeren tanden van den
ploeg afhollend zijn gemaakthet bosch, gevormd
door op zich zelf staande donkere struiken door
snijdt de velden een stroom loopt tusschen wei
landen, heidevelden en moerassen, krimpt zich bier
en daar tot smalle krommingen ineen en breidt
zich dan weer verder tot een meer uit, biezen en
velden van riet groeien buiten den stroom tus
schen de fuiken der visschers, de witte en gele
waterleliën en goudsbloemen vormen een geurig
en kleurig veld, hare bonte bladeren bedekken do
diepten, en waar deze ophouden is de vlakke oever
bedekt met kransen van vergeet-mij-nietjes. Daar,
waar de bodem hooger wordt, ligt de kleine oude stad.
tijdig zijn verlangen te kennen geeft, om voorbij
te rijden.
De wielrijder is verplicht bij bet tegen komen
van een rij- of voertuig rechts, bij het van achteren
voorbij rijden links uit te wijken.
Het houden van of het deelnemen aaQ wedstrijden
in hardrijden 'met vélocipèdes op openbare wegen
is verboden.
In het verslag over de uitkomsten van
bet don 30en Juni geëindigde boekjaar 1900/1901
herinnert de directie der Nederlandscbe
Mij. voor kunstmatige oestorteelt,
voorheen onder de firma C. L. de Meulemeester
<fc Co., te Bergen-op-Zoom, aan de financieele reor
ganisatie, welke do Mij. beeft ondergaan. De ver
wachting dat er meer oesters aan de markt zouden
kunnen gebracht worden, blijkt verwezenlijktver
kocht worden 3,435,246 stuks, waarvan 180,427
stuks door aankoop verkregen wareD, zoodat er
van eigen productie verzonden zijn 3,254,819 oes
ters, d. i. 783,562 meer dan in het vorige boekjaar.
De netto-winst, ad. f 27,132,58, kan geheel tor
beschikking van de aandeelhouders worden gesteld,
zoodat het dividend kan worden bepaald op 41/2
pet., waarvoor f 25,875 vereischt wordter is dan
f 646.871/2 noodig voor de bedrijfsbelasting, met
bet gevolg dat bet onverdeelde saldo voor de nieuwe
rekening f 610,70 Va zal beloopen. «Rekening hou
dende met de omstandigheid"zegt de directeur,
de heer J. J. Ochtman «dat in dit winstcijfer
is begrepen ruim f 9000 aan gekweekte rente, kan
dit resultaat, hoewel beter dan de laatste jaren, nog
niet bevredigend, toch bemoedigend genoemd worden.
De exploitatie-kosten bedroegen slechts f1580 meer,
een gevolg van meerdere uitgaaf op verschillende
hoofden en mindere opbrengst van verpachte eigen
dommen doch bet gemiddeld cijfer van verkoop
bleef 3.19 per mille beneden dat van het vorige
jaar, dit laatste als een gevolg van de vroeger ver
melde omstandigheden, die ook nu nog zich lie
ten gelden. In weerwil daarvan zijn de vooruit
zichten voor de toekomst, wanneer zich geeDe on
voorziene rampen of omstandigheden voordoen, niet
ongunstig. Het verloop van dezen zomer is tot
beden goed. Bij eene aanhoudende en geregelde
warmte is de groei bevredigend en bestaat er dus ge
grond uitzicht, dat wij weder overeen behoorlijke boe
veelheid leverbare oesters te beschikken zullen hebben.
Daarbij laat het zich aanzien, dat de exploitatie
kosten zeker niet zullen toenemen, doch veeleer
zullen verminderen, dank zij minder te betalen
pacht in het volgend dienstjaar en verder inge
voerde reorganisatie in bet bedrijf, terwijl, door
het liquideeren van tal van grootere en kleinere
ondernemingen, de mogelijkheid bestaat dat ook de
handel in gezonder toestand zal komen en dus be
ter verkoopprijzen zullen kunnen bedongen worden.
De broedval op de natuurperceelen der Iersekscho
oesterbank is over het algemeen in 1900 minder
overvloedig geweest dan vorige jaren, doch daar
entegen gaven de pereeeleD op de Bergsche Bank
te dien opzichte alle reden tot tevredenheid. De
oesters van verschillenden leeftijd, waarmede de
door ons in pacht bezeten zaaigronden, voor zoover
bruikbaar, geheel zijn bezet, hebben zich goed ont
wikkeld en zijn de natuurperceelen ruimschoots
voorzien van jonge oesters om den vrij vallendon die
pen grond weder te bezaaien. De proef, door ons met
oesters genomen op de Oude-Tongsebe Bank heeft,
niet aan de verwachting beantwoord en wjj hebben
gemeend daaraan geene verdere uitbreiding te moe
ten geven. De verschillende bezittingen der Mij.,
als putten, loodsen, vaartuigen en stoombooton,
In de kromming der rivier liggen vele kleine schepeD,
die voortdurend geladen en gelost worden, leven en
beweging heerschen bier reeds in de morgenkoelte,
terwijl biunen den ouden verbrokkelden ringmuur,
die met klimop is begroeid, nog alles in rust is. Van
de hoogte, dicht bij de stad ziet een eenzame ver
weerde toren in vollen zomerglans naar beneden, op
de kleine hutten en kleine menschen, die nog eerder
tot stof zullen vergaan dan bij. En werkelijk kan
1 deze toren heel wat overzien, want de stad breidt
zich verder laDgs de rivier uit met een reeks van
j zeer kleine buizen, omringd met tuinen, waarin
j boonen, erwten en kooien groeien. De af heiningen
zijn van ruwe, droge twijgen gevlochten, hier en daar
komt een oude pereboom boven een stroodak uit
kijken of een noteboom spreidt zijn dichte blader
kroon uit over de grasperken. Een duizend schreden
achter de huizen rollen nog eenige kleine golven
jn de rivier, die van bier af al breeder en breeder
wordt. Visschersbooten liggen aan den oever, visch-
netten hangen te drogen, roeispanen en boothaken
staan in een boek der nederige schutting.
Het is de visschersbuurt der stadsedert over
oude tijden is zij bewoond door familiën, die van
vader op zoon of neef vele honderden jaren hun
verkeeren in goeden staat en worden geregeld onder-
houden. Bij de laatst gehouden openbare verpach- 1
ting op 28 Juni jl. werden de perceelen, voor zoo-
vor die door ons waren ingegeven, tot lager prijs
weer in gepacht, en met ingang van I April 1902
zal voor de gepachte gronden minder moeten wor
den betaald dan uit. Maart 1901 een bedrag van
f6641." .Ar ft, Ct.)
Men meldt uit Den Haag aan de N. R. Ct.
1 Mevr. Waszklewicz heeft nu ook door be
middeling van ons ministerie van buitenlandsche
zaken, de officieele weigering ontvangen van
het ministerie van oorlog te Londen, om den dokter
en de diaconessen naar de vrouwenkampen in Zuid-
Afrika te doen gaan, en dat niettegenstaande zij
de vergunning, in Maart gegeven, nog in handen
i heeft.
I Het protest zal de verantwoordelijkheid voor
verdere gebeurtenissen werpen op de groote mogend-
-1 heden, als deze voortgaan met de schending der
internationale wetten door Engeland toe te laten.
Uit Pretoria is in den Haag zegt de N. Ct*
d.d. 6 Juli een particulier bericht ont
vangen van den volgenden inhoud
«Zondag begroeven wij Tante Sannie. Op
Maandag werd geseind aan Oomme Paul wat met
zijn huis moest gebeuren. Hij kabelde teruglees
Spreuken 7 vers 19 en 20
««Want de man is niet in huis, bij is een verren
weg getogen,
hij heeft een bundel geld in zijn hand genomeD,
ten bestemden dag zal hij naar zijn huis komen."
Omtrent de geruchtmakende quaestie van den
arbeid op Zondag aan het Ministerie van
Binn. Zaken ontving de Midd* Ct. nog het volgende
sohrijven uit den Haag
«Nadat dr. Kuyper, om in de terminologie van
T)e Hollander te spreken, »de begrooting naar de
eiscben van den nieuwen koers" bad veranderd, is
hij Zaterdagavond uit Den Haag vertrokken, heeft
den Zondag te Amsterdam doorgebracht, en is Maan
dag Daar Gastein afgereisd.
Intusschen moesten vau de veranderde stukken
enkele in bet net worden overgeschreven, opdat ze
Maandag bij «financiën" zouden ingediend kunnen
worden. Nu doet zich bierbij de vraag voorwist
dr. Kuyper, dat dit voornemen bestond? Zoo ja,
dan had hij op zijn vingers kunnen narekenen, dat
de hoegrootheid van den nog te verrichten arbeid
van dien aard was, dat zij Zaterdagavond niet af
gemaakt kon worden. Dr. Kuyper is een veel te
goed werker om niet te weten, of een zekere hoe
veelheid in een zeker aantal uren kan afgedaan
worden. In dat geval had hij dus wel kunnen
vermoeden, dat bet op Sabbatschennis uit moest
loopen.
In het tegenovergestelde gevaldr. Kuyper, on
wetend dat de begrooting op den daarop volgenden
Maandag bij «financiën" ingediend zou worden,
verliest dit argument alle waarde. Zeker is bet,
dat de minister geen formeelen last heeft gegeven
stand en bezittingen verdienden of erfden, gelijk
j adellijke geslachten.
I De hutten zien er alle gelijk uitzelden is de
i oene wat ruimer dan de andere of van betere bouvv-
I orde door een ietwat grooter venster, een nieuw
geverfde bruine deur of een nieuw rieten dak.
Maar hoe klein en oud zij ook zijn, soms scheef
of ineengezakt, met hare roodachtige of witte kleur,
de balken zwart of bruin geschilderd, liggen zij
vriendelijk tusschen het blauwe water en de groene
tuinen. De oude toren staat dicht daarbij op zjjne
hoogte, door struiken en boschjes loopt de weg
stijgend daarheen en als de steenen spreken konden,
zouden zij vertellen, dat deze vissehershutten er
eerder waren dan de stad en dat deze ruwe mannen
de kleinkinderen zijn van de edellieden, die eens
daar'woonden, toen er nog een kasteel stond waar
van hun geluk of ongeluk op aarde afhing.
Onder deze armoedige huizen stond er echter een,
geheel aan het einde, dat zich aristocratisch onder
scheidde van zijne naburen. Het had ook wel een
rieten dak, zooals de andere en droeg het hoofd
ook niet hooger, maar het was twee vensters breeder
en deze vensters waren veel schooner, van grootere
ruiten voorzien, waarachtor witte en gekleurde gor-
om op Zondag te werken. Wel is het aan te nemen,
dat een der hoofdambtenaren van de afdeeling comp
tabiliteit een wenk dienaangaande heeft gegeven.
Eigenaardig is het echter, dat van enkele andere
departementen do begrooting later dan Maandag
bij «financiën" is ingekomen. Waarom im juist die
haast bij «bmuenlandsche zaken", het departement
van dr. Kuyper
Met volle eerbiediging van dr. Kuyper's tele
gram, over deze zaak aan een geestverwant tö
Sliedrecht gezonden, blijft het echter raadselachtig,
waarom er juist aan «binnenlandsche" met zulk
een zeldzameu spoed moest gearbeid worden, waarom
de minister niet zou hebben geweten, dat de vele
nieuwe optellingen en over te schrijven stukken
niet meer op dien Zaterdag opgemaakt konden
worden. In verband gebracht met dr. Kuyper's ge
haast afreizen naar Gastein, is dit zeker een merk
waardige samenloop van omstandigheden.
Hieruit blijkt, zegt de M. Ct. «dat de voorstel
ling der feiten door De Standaard daarmee niet
overeenkomt, en
dat dr, Kuyper heeft kunnen weten, dat er den
Zondag vóór zijn vertrek naar Gastein aan zijn
departement moest gewerkt worden, wilde alles op
tijd gereed zijn. Hij had dus kunnen, en volgens
zijn beginselen moeten voorkomen wat «stellig tegen
zijn wil" was.
Tocb schorten wij ons verder oordeel op tot tijd
en wijle de kwestie in de Kamers of in een dei-
beide ter sprake komt.
Wij zullen dan wel nader hooren hoe de vork
aan den steel zit."
Heilige wraakzucht. Ds. Rudolph, Ter
Laan's tegenkandidaat in Hoogezand, sprak in het
Leidsche Dagblad zijn sympathie uit met de weder
invoering van de doodstraf.
«Ik noem de invoering en handhaving der dood
straf, schreef hij, een eere voor een volk, een be
wijs, niet van ruwe zeden, maar van een krachtig
rechtsgevoel en vau een heilige wraakzucht tegen
de zonde. Want er is een zondige toorner is een
zondige wraakzucht, maar er is ook heilige wraak
zucht."
Desnoods zou ds. Rudolph zelf beul zijn, «evenals
Samuel tegenover Agag."
De Nieuwe Ct. haalt nu uit den bijbel de ge
schiedenis van Samuel en Agag aan
Samuel was de profeet, die aldus het woord van
den Heere der beirscbaren aan koning Saul ver
tolkte
«Ga nu heen on sla Araalek, en verban alles,
wat bij beeft, en verschoon hem nietmaar dood
van den man af tot de vrouw toevan de hinders tot
de zogelingenvan de ossen tot de schapenvan de hemelen
tot de ezelen toe."
Agag was de koning der Amalekieten en aan
dozen voltrok Samuel zelf het wreede vonnis.
Maar niet gelijk de profeet Samuel koning Agag
in stukken hieuw, zou ds. Rudolph den gevonnisten
moordenaar neervellen. Voordat bij daartoe over
ging, zoo schrijft hij «zou ik naast dien
misdadiger neerknielen op het schavot, en te zijnen
aanhoore en ten aanhoore van het gansche volk
voor den Kenner der harten belijden, dat ik nog
grooter zondaar ben dan hij
Zeer ter snede vraagt de Nieuwe Ct.
«Wij willen niet spotten met zoo diepe overtui
ging, maar de consequentie ligt toch voor de band,
dat na het aanhooren van die belijdenis de gevon
niste moordenaar zou opstaan en ten aanschouwe
dijnen prijktenbloemen stonden op de witte venster
banken en buiten aan bet venster hing een kleine
thermometer. Huis en tuin schenen zich van de
andere te willen onderscheiden, zelfs het bek daar
vóór was niet van staken, maar van latten gemaakt,
die groen geverfd, in sierlijk gesneden punten ein
digden. De huisdeur en de vensters hadden dezelfde
kleur en tusschen hek en huis lag de kleine tuin,
niet met kooien en boomen begroeid, maar in bedden
verdeeld, jonge fruitboomon in het midden en om
zoomd met allerlei veelkleurige bloemen.
Op bet eerste gezicht kon iedereen weten, dat de
rijkste of de voornaamste man van dit gedeelte der
stad in deze kleine kolonie hier zijn woning had.
Wanneer wij wat verder zien, achter het buis aan
den waterkant, waar de frissche zeelucht waait,
vinden wij den heer, wien dit alles toebehoort,
in een priöel van lindeboomen, die boven bem een
liefelijk groen dak vormen, terwijl hij onbelemmerd
over land en zee kan zien Hij drinkt uit een grooten
kop zijn koffie en rookt daarbij uit een kleine meer
schuimen pijp met een heel kort roer. Een visscher
is hij niet, bij ljjkt eerder een oud soldaat en dat
is hij ook.
De jongen, dio voor hem staat en met hem spreekt^
