1900. N°. 141.
Donderdag 29 November.
8?'stc jaargang.
FEÏÏILLETOM.
Het middel tot het doel.
De prijs der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermolding van liefdegaven 5 cent per regel.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binner als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cont.
Inzending van advertentïën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
GOES, 28 November 1900.
Als vervolg op het verslag in ons nommer
van jl. Zaterdag, meldt men ons thans nog het
volgende omtrent de rede van desa heer
Elenbaas over den Leerplicht.
In het verslag van de vergadering van
burgemeester» en secretarissen is eene
fout geslopen. De voorzitter der Vereeniging heeft
niet gezegd dat wij ons zullen wenden tot den
Minister van Justitie, maar tot den Minister van
Fiuauciën, onder wiens departement de Registratie
ressorteert.
Dit moeten wij op verzoek van den voorzitter
even reetificeeren, voordat wjj een overzicht geven
van de rode van den secretaris onzer Vereeniging.
Deze rede is niet alleen belangrijk voor burge
meesters en secretarissen, doch ook voor allen, die
later met de Leerplichtwet te maken heb
ben, inzonderheid voor wethouders, ledeu van den
raad, leden der toekomstige commissies van school
verzuim enz. Daarom komt het ons wenscheljjk
voor uit die rede h«t meest belangrijke te lichten
en hier mede te declen.
De algemeene maatregel van bestuur, die op
verschillende punten nadere uitvoering aan de wet
moet geven, is nog niet verschenen. In afwachting
daarvan is eene bespreking van enkele onderwerpen
uit de wet, waarbij een of ander» tak van hat
gemeentebestuur betrokken is, gewenscbt.
De eerste titel van die wet kan in twee deelen
gesplitst wordende artikelen 117 stellen de
beginselen van de wet vast en de volgende artikelen
bevatten de regels, welke de administratieve en
rechterlijke macht bij de uitvoering in acht te
nemen hebben. De rechtstreeksche medewerking
van de gemeentebesturen wordt slechts voor negen
artikelen gevorderd.
De arrondissemeuts-schoolopzieners en de hoofden
van scholen hebben het leeuwenaandeel bij de uit
voering der wet.
Volgens art. 4 kan aan de verplichting om te
zorgen dat een kind voldoend lager onderwijs ge
niet voldaan worden door school- en huisonderwijs.
Ouders, voogden en verzorgers van kinderen
moeten aan hun burgemeester, voor het geval hunne
kindaren /wisonderwijs genieten, eene verklaring
afgeven van de vakken, waarin de kinderen dat
onderwijs genieten en van de namen der kinderen.
De burgemeester moet deze verklaringen over
leggen aan don arrondissements-schoolopzieuer,
anders niet. Het zou eenvoudiger zijn als de ouders
enz. de verklaringen direct aan den schoolopziener
zonden. Moet soms de burgemeester de ouders her
inneren aan de toezending dezer verklaringen
Neen, volgens art. 20 is dit de taak der school
opzieners. Moet de burgemeester de juistheid van
die kennisgeving controleeren De wet zegt er
niets van en volgens het stelsel der wet is dat
veel meer de taak van den schoolopziener. Moet
de burgemeester ©en bewjjs van ontvangst van die
verklaring afgeven 't Is wenscheljjk, maar bepaald
niet noodig.
Artikel 1 der wet bepaalt, dat ouders, voogden
enz. zorgen moeten dat de kinderen van 7—13
jaren voldoende en geregeld lager onderwijs ont
vangen. Deze verplichting wordt niet nagekomen
als bedoelde kinderen geen onderwijs, welk ook,
genieten en als ze het onderwijs ongeregeld volgen.
Artikel 7 noemt de gevallen, waarin men van de
naleving der bedoeld» verplichting ontheven is. Öm
zich op eene vrijstelling te kunnen beroepen moot
ook weer eene kennisgeving aan den burgemeester
gedaan worden, want art. 9 zegt dat de ouders enz.
moeten opgeven voor welk kind en op welken grond
zij op vrjjstolling aanspraak mogen maken. Ook in
dezen hoeft de burgemeester niets anders te doen
dan deze verklaringen aan den schoolopziener te
zendendeze verklaringen moeten telkens na ver
loop van 12 maanden op nieuw worden ingediend,
altijd zoolang de aanspraak op vrijstelling blijft
voortduren. Deze kennisgevingen zullen het geheele
jaar door inkomen en de schoolopziener, die bij ver
zuim moet waarschuwen, mag wel een agenda daar
van aanleggen. Deze bepaling zal ondoenlijk blijken
eenvoudiger ware het als deze kennisgevingen jaar-
ljjks vóór 1 Februari herhaald werden evenals de
verklaringen betreffende het huisonderwijs.
Art. 15 bepaalt dat de gemeenteraad bevoegd is,
Diet verplichtbij verordening den tjjd te regelen,
binnen welken de vergunningen tot schoolverzuim
voor landbouw werkzaamheden wij noemen alleen
landbouw ter wille van onze streek kunnen
worden verleend. Wil men nu in eene landbouw
streek als deze de wet niet illusoir maken dan is
mon wel genoodzaakt eene verordening te maken
de vergunning tot veldarbeid zal altijd verleend
moeten worden, als die gevraagd wordt, onver
schillig iu welken tjjd van het jaar en behoudens
de gevallen, bedoeld in art. 14. En men weet dat
het schoolverzuim voor landbouwwerk voor hoogstens
zes weken mag verleend worden, na behoorlijke
aanvraag.
Als de gemeenteraad de buitengewone vacantie-
fcy den regelt, moot de schoolopziener gehoord worden.
Het artikel dat den gemeentebesturen, het meeste
werk geeft is 18.
Jaarlijks voor 15 Januari maken burgemeester
en wethouders een alphabetische lijst op, al of niet
naar leeftijdsjaren ingericht, van al de kinderen van
713 jaren, die zich in de gemeente bevonden op 1
Januari. En vóór 1 Februari moet de schoolopzie
ner zulk een ljjst hebben. Waarom moet die lijst
vóór 15 Januari gereed zijn, terwijl de schoolop
ziener ze niet behoeft vóór 1 Februari
Uit de gewisselde stukken bljjkt dat de lijst niet
alleen alphabetisch maar ook lexicographiscb moet
ingericht zijn. Da besturen mogen kiezen of ze
naar de leeftijdsjaren worden ingerichtde heer
Elenbaas geeft daaraan do voorkeur, omdat men
bij de samenstelling van eene nieuwe lijst alleen
het oudste jaar heeft weg te laten en er een nieuw
jaar aan toe te voegen.
Edoch, den hoofden van scholen is het niet ge
oorloofd de lijsten naar de jaren in te richten en
doen gemeentebesturen het wel, dan bewijzen zij
den schoolopziener een slechten dienst.
Op de lgsten moeten voorkomen do namen der
kinderen, die zich op 1 Januari in de gemeente
bevonden. Zeker toch niet de kinderen, die er tij-
deljjk, toevallig aanwezig zijn
Ook zullen op die ljjsten gebracht moeten wor
den de kinderen, die al 13 jaar zjjn, al staat er in
art. 18 tot 13 jaar, want volgens de artt. 3 enj 4
kunnen zij, die roods 13 jaren zjjn, nog onder de
leerplichtwet vallen.
Artikel 18 vervangt art. 81 der lager onderwijs
wet, doch het wijkt er veel van af, derhalve zal
art. 81 belangrjjk gewijzigd moeten worden.
Artikel 22 bepaalt dat de Raad eene commissie
van schoolverzuim benoemt en welke personen uit
de gemeente daarin moeten zitting hebben. Wordt
gevraagd uit hoeveel jleden moet| die commissie
bestaan en moet van elke categorie van te be
noemen personen oen gelijk aantal worden benoemd,
om willekeur te voorkomen
Vertelling uit het Amerikaansche leven door
Hariiy Shsff.
Na een bijzonder snelle en gunstige reis had de
>Vorst Bismarck", het voortreffelijke stoomschip der
Hamburg-Amerikaansche pakket-vaart, de haven
van New-York bereikt en zijn tusschendeks-passa-
giers op het eiland Ellis ontscheept, terwgl het de
kajuit-passagiers naar de pier te Hoboken verder
vervoerde.
Op Ellis, dat kleine, schaduwlooze eiland, heerschte
de groote bedrijvigheid, daar altjjd verbonden aan
da aankomst van »tusschendekkers", die als emi
granten zjjn aangoland. Kort en krachtig klon
ken do bevelen der beambten, talloos waren de
vragen van hen, die hunne eerste schreden zetten
in dit vreemde werelddeeldaarbij kwam de drukte
van het lossen der goederen, het fluiten, sissen en
blazen der voorbijvarende bootenhet lachen en
jubelen der blijden, het schreien en weeklagen der
genen, die nu reeds tegenspoed hadden ondervon
den, kortom er heerschte een onrust en een gekerm,
dat menigen landverhuizer in het eerste kwartier
van zijn verblijf in het land van den dollar de
schrik om het hart sloeg.
Onder dezen indruk scheen ook een jong meisje
te varkeeren, dat met groote helderblauwe oogen
vol bevreemding hare omgeving aanstaarde en een
kleine reistasch zorgvuldig tegen zich aandrukte.
Hare rechterhand verborg zij voortdurend in den
zak van haar nauwsluitenden blauwen regenmantel,
om haar goldbeurs te beschermen tegen de hand
grepen van hebzuchtige langvingers.
Naast haar ging, met het hoofd naar haar toe
gekeerd, een lange, door de zon gebruinde jonge
man, wiens kleeding en door den arbeid verharde
handen den landman verrieden.
»Houd maar moed, juffrouw Agnes", zeide hjj
goedig lachende, »in het geprezen land Amerika
zullen wjj gelukkig zjjn en al wat wjj hopen en
verwachten zullen wjj er vinden. Maar helaas, nu
moeten wij afscheid nemen, want gjj blijft vermoo-
delijk in New-York en ik ga ver het land in, naar
den staat Wisconsin hebt gij daarvan wel eens
gehoord Zeker niet
»Ja wel," antwoordde Agnes, s>ik weet dat Mil
waukee de hoofdstad van dieD staat is. Voert uw
De leden worden voor 8 jaren benoemd. Zeker
is het d® bedoeling, dat er een zekere datum voor
de aftrediag wordt bepaald, on dat zi), die in plaats
van tusscbentijds aftredenden benoemd worden,
zitting houden voor den tijd der eerst benoem
den anders moet er een agenda bijgehouden worden
en zal de Raad op zeer onderscheidene tijdstippen
moeten benoemen.
Tusschen twee haakjes zij bier opgemerkt, dat
ook vrouwen in die commissies benoemd mogen
worden.
Heeft de Raad binnen 3 maanden na het in
werking treden der wet geene commissie van school
verzuim benoemd, dan geschiedt de benoeming of
aanvulling door den Commissaris der Koningin.
Waaruit volgt dat wat niet in de wet staat
de Commissaris bericht moet hebben van de be
noeming door den Rand.
De Raad heeft volgens art. 29 een facultatieve
bevoegdheid om eene verordening te maken, waarbij
bepaald wordt dat ambtenaren der politie do kin
deren, die tpijbelenbjj den arm kunnen nemen en
naar school kunnen brengen. Een goede maatregel
zeker als de ambtenaren van politie maar weten
of de kinderen soms vrijstelling hebben 1 Het zal
moeilijk zgn zulk eene verordering te maken, waar
door gezorgd wordt dat alleen de staaatsljjpers mot
de politiebeambten in aanraking komen.
Over den tweeden titel»Van het herhalings-
onderwijs zegt de heer Elenbaas, dat hot slechts
één artikel bevat, dat dient om art. 17 der lager
onderwijswet te vervangen. Het herhalingsonderwijs
zou op zich zelf voldoende stof gegeven hebben tot
bespreking in onze vergadering, maar de tjjd ontbrak.
Alleen merkte spreker op dat er gelegenheid moet
gegeven worden om dat onderwijs te genieten,
maar niemand wordt, verplicht van de aangeboden
gelegenheid gebruik te maken.
Hiermede hebben wij zoo beknopt mogelijk een
overzicht gegeven van de leerrijke voordracht van
den heer Elenbaas, wien een woord van lof en wel-
gemeonden dank door ieder, die met de wet op
den leerplicht te maken heeft, niet zal onthouden
worden.
Met groot leedwezen zal zeker elk Goesenaar,
zullen de hulpbehoevenden in deze gemeente en
niet minder de weezen de mededeeling vernemen,
welke ons gewerd, dat de heer J. M. K a k e be e k e,
sinds 24 jaren lid en sinds 13 jaren Voorzitter van
het Burgerl. Armbestuur alhier, officiéél te kennen
beeft gegeven, zich bij zijne periodieko aftreding
op 31 Decbr. a. s., niet meer voor eene herbenoeming
beschikbaar te stellen.
De staat, aanwijzende het door elke provincie
te dragen aandeel in de lichting der n a-
tionalo militie van 1901, wijst voor Zeeland
aan 495 man op 2081 ingeschrevenen. Te Goes
waren 60 lotelingen. Volgens den regel van drieën
is er dus, behoudens bijzondere omstandigheden,
kans dat het contingent niet booger dan 15 zal zgn.
Of het gezelschap nu heet »De vereenigde
Rotterdamsche tooneelislen", zooals in de annonce,
of »Vereeniging Nieuwe Rotterdamsche [.'schouw
burg", zooals aan het hoofd van hot programma stond
vermeld, weten wij niet, maar zeker is het, dat
jl. Maaudagavond in de schouwburgzaal der socië
teit V. O. V. alhier een gezelschap optrad tot de
uitvoering van het bekende oude en wel eenigszins
verouderde drama »Twee Weezen", in acht tafe-
reelen naar het Fransch van D'Ennery en Anniset
Bourgeois, een stuk, aan hetwelk de groote aantrek
wog daarheen
»Gij zijt bijzonder geleerd," hernam de jonge
man, »dat heb ik op het schip reeds gemerkt en
daarom deed het mij dubbel genoegen, dat gij met
een aenvoudigen landman, zooals ik ben, in gezel
schap wildet reizen. Vergeet Filip Steininger niet
geheel als gij in het groote schoone New-York u
amuseert, terwgl ik menigen zweetdroppel zal moe
ten laten voor ik een stuk bosch in bet noorden
van Wisconsin in een vruchtbaron akker herscha
pen heb ik ja juffrouw zoo waar ik een
eerlijke jongen ben, ik zal Agnes Kruger mijn
leven lang niet vergeten neen, nooit."
Waarschijnlijk om aan zijn woorden meer kracht
bij te zetten, had Stoiniuger de hand van zijne
reisgezellin gevat en gedrukt. i
Blozend duldde zij deze bescheiden teederheid,
doch zjj wilde niet toegeven aan de weemoedige
stemming, waarin xjj zich bevond wegens het aan
staande afscheid en gaf daarom aan het gesprek
een wending door te vragen
j>Wanrom brengt men ons nu nog in dit huis
en wat verhandelt die beambte daar zoo druk met
de monscben, is dat de douane-beambte
>Om de waarheid t© zeggen" antwoordde de
jonge man, »nu ben ik toch eens slimmer dan
kelijkheid, die het eenige tientallen jaren geleden ge-
j oot, ook nu nog niet geheel ©n al mag worden ont
zegd, al speelt het iu don tijd van den »gepruik-
ten en gepoederden" Franschen adel. Het is dan
ook eergisteren alhier door de weinige aanwezi
gen de tweede rang was slecht en de eerste
heel slecht bezet met veel aandacht gevolgd en
de lof, die sommigen executauten voor hun goed
spel toekwam, werd hun dan ook niet onthouden.
Meermalen werd het gordijn na afloop van een
tafereel nog eens »gehaald".
De beide dames Jelissen en Stoetedie de titel
rollen vervulden, wisten het publiek mede te sleepen
op hun droevigen levensweg, terwgl mevr. Van der
Borden als bedelares en de beeren De Groot als
baar verschopte en Tilers als haar luie zoon, een
juisten blik gaven op het bedelaarsleven in groote
steden. Ook de andere executanten, die de meer
ondergeschikte rollen speelden, hadden meermalen
goede oogenblikken.
Of dit stuk nog voldoet aan den geest van den
tegen woordigen tijd, is een vraag, waarop ecu minstens
twjjfelachtig antwoord moet worden gegeven, maar
toch is het nog wel geschikt om do hoorders te
boeien en in aansehouwelijken vorm een denkbeeld
te geven van het droevig levenslot, dat onbeschermde
ouderloozen soms hebben te dragen, al moge dan
ook voor die ongelukkigen na lijdon verblijden
komen.
Waarlijk het gezelschap, dat »Twee Weezen"
voor het voetlicht bracht, had een talrijker bezoek
verdiend. Het spel mag over het algemeen goed
genoemd worden, de costumes zagen er frisch uit
en al behoort het drama tot de stukken uit de oude
doos, het doet, wat genietbaarheid betreft, nog niet
onder voor wat de moderne tooneol-litteratuur ons
soms te hooren en te zien geeft.
's Heer Arendskerke. De Gemeenteraad be
noemde in zijne vergadering van jl. Maandag tot
secretaris-penningmeester van het Burgerlijk Arm
bestuur alhier, den tjt dusver als zoodanig fun-
geerenden heer J. O e 1 e Hz. te Goes.
De offio. van adm. Ie kl. D. G. Krol van
der Hoek is uit Oost-In dië teruggekeerd en
wordt op non-activiteit gesteld.
Van den minister van waterstaat is bij den
gemeentei'aad van Rilland een schrijven ingekomen,
waarbij gunstig is beschikt op het verzoek aan
gaande verbetering van het station.
Eerlang zal het station verplaatst en de los- en
ladingplaats uitgebreid worden. (De Z.)
Staatsloterij! De wet van 10 Nov. jl.,
welke in de Staatscourant van Maandag is opge
nomen, voert de volgende bepaling in
Wegens het verlies van loten of gedeelten van
loten wordt geen vergoeding verleend.
»Wij behouden ons echter voor, om, nadat de
verjaring zal zijn ingetreden, de uitbetaling te be
velen van prjjzen of premiën, gevallen op vernie
tigde of vermiste loten of gedeelten van loten, wan-
neor de uitbetaling dier prijzen of premiën gevraagd
is vóór het intreden der verjaring en de belang
hebbenden het waarschijnlijk hebben gemaakt dat
zij de daarop rechthebbenden zouden geweest zijn.
»De uitbetalingen, hierboven bedoeld, worden
gebracht in mindering van de opbrengst der Staats
loterij van het jaar, waarin de uitbetaling plaats
heeft."
Art. 2 verklaart deze wet toepasselijk op alle
loterijen onder de werking der wet van 23 Juli
gijik heb van de matrozen op bet schip hooren
uitleggen, wat hier met ons gebeurt, voor wij in
Amerika mogen aan wal stappen."
»Ik dacht, dat wjj al op Amerikaanschen bodem
stonden,"
>Zoo half en half," laehte Steininger, »want het
is nog niet uitgemaakt of niet de een of ander
tegen zijn wil weer kan teruggaan naar de plaats
van waar hg gekomen is."
»Gij bedoelt als men oen gavluchten misdadiger
onder de passagiers ontdekt
«Neen, neen, daarvoor behoeft men geen mis
dadiger te zgn bet kan den eerlijkste» monscli
overkomen. De overheid in de Yoreenigde Staten
onderscheidt welkomeue en onwolkoracne landver-
i huizers. De welkomeue zijn zij, die een volle beurs
gold meebrengen en plan hebben daarvan hier lustig
te leven, de andere zjjn dezulken, die met werken
aan don kost moeten komen on met wie men hier
heel weinig op heeft, omdat er reeds werkloo-
zen genoeg zijn, en door grooten toevoer van
werklieden, de loonen nog meer zouden worden
gedrukt. Met degenen, die het land in willen en
noch geld, noch arbeidskracht bezitten, wordt
weinig omslag gemaakt. Men houdt hen zoo lang
op dit eiland tot een volgend stoomschip van de
